Η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά διαθέτει το σπάνιο τρίπτυχο: γνώση, πολιτισμό, πολιτική. Η προσωπική πορεία της έχει διαγράψει κύκλους, από τον χώρο των εκδόσεων και μέχρι τα έδρανα του Ευρωκοινοβουλίου. Η είσοδός της στην κυβέρνηση ήταν η έκπληξη του ανασχηματισμού τον Αύγουστο. Η υπουργοποίησή της στο απαιτητικό υπουργείο, όπου συνήθως τοποθετούνται, «από καραμπόλα», πολιτικοί που λίγα γνωρίζουν, έκανε τη διαφορά και έφερε ανακούφιση στους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Και μαζί το ήθος και τις γνώσεις της.
Πολιτική επιστήμων και ερευνήτρια, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον σύγχρονο πολιτισμό, την ανάπτυξή του στην περιφέρεια, τα δικαιώματα του παιδιού. Διακρίθηκε στον χώρο του βιβλίου, δίδαξε στο πανεπιστήμιο, έγραψε βιβλία, δημοσίευσε πλήθος μελετών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συμμετείχε σε διεθνείς επιτροπές, διατέλεσε σύμβουλος υπουργός Πολιτισμού, ευρωβουλευτής και συνεργάτης του Κώστα Σημίτη. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας υπήρξε μέλος του ΠΑΜ, της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων, του ΚΚΕ Εσωτ. μετά τη Μεταπολίτευση.
Συνέντευξη
• Πώς αποφασίσατε να επιστρέψετε στην πολιτική, κ. Ζορμπά;
Δεν ήμουν ποτέ επαγγελματίας πολιτικός, αλλά είχα τη βαθιά πεποίθηση ότι η πολιτική είναι ο τρόπος να αντιμετωπίζουμε τα μεγάλα προβλήματα. Αυτό με οδήγησε. Συχνά λέω ότι είμαι με το κόμμα του πολιτισμού, αλλά κι αυτό χρειάζεται πολιτική για να αναδειχθεί.
• Πότε ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για τον πλήρη κατάλογο των ακινήτων του ΥΠΠΟΑ που εξαιρούνται από τα 10.119 της λίστας του υπουργείου Οικονομικών;
Συγκροτείται από τη γενική γραμματέα και έχει προχωρήσει αρκετά. Ο αριθμός τους θα ξεπεράσει τα χίλια. Η ταυτοποίηση θα γίνει από όλες τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και θα δοθεί στη δημοσιότητα μέσα στον Νοέμβριο.
• Θα αποδοθούν ευθύνες για το ανθρώπινο λάθος που έγινε, το οποίο θα είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσε το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
Σαφώς υπάρχουν ευθύνες· συνδέονται όμως με βαθύτερα προβλήματα, όπως είναι η ολοκλήρωση του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου. Ξεκίνησε το 2011, εξαγγέλθηκε το 2013 ότι ολοκληρώνεται, αλλά δεν μπόρεσε να ενταχθεί σε εκείνο το ΕΣΠΑ και χρειάστηκε να μπει στο καινούργιο. Σήμερα, εξετάζουμε όλες τις παραμέτρους, τις Εταιρείες που εμπλέκονται, τους αναδόχους και τους τρόπους που λειτούργησε το σύστημα και δεν ολοκληρώθηκε.
Παραδόθηκε μεν, αλλά δεν μπορούσε να λειτουργήσει, γεγονός που βρήκαμε μπροστά μας πρόσφατα. Διότι, αν υπήρχε το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, δεν θα είχε συμβεί τίποτα. Ωστόσο θα πω άλλη μια φορά ότι ο Νόμος εξαιρεί τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία, τα μουσεία και η εξαίρεση είναι μορφή ασφάλειας και προστασίας.
Ο κατάλογος που καταρτίζεται είναι η απρόσκοπτη συνέχεια της εξαίρεσης. Η ιστορία πήρε τη μορφή αντιπολίτευσης. Μόνο που η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι το κατάλληλο πεδίο για να αντιπολιτευόμαστε. Θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη ψυχραιμία και υπομονή, διότι το ζήτημα ανέκυψε πριν από ενάμιση μήνα και μέσα στον Νοέμβριο θα έχει κλείσει.
• Μετά από πολλά χρόνια μια γυναίκα υπουργός Πολιτισμού διατυπώνει όραμα, τολμηρό μάλιστα, καθώς αφορά την αλλαγή κατεύθυνσης της εθνικής συνείδησης και της εθνικής δημιουργίας για τον πολιτισμό. Εχετε θέσει χρόνο υλοποίησης των 7 Σχεδίων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της προσέγγισής σας, που είναι κοινωνικο-πολιτισμική;
Ο ρεαλισμός επικράτησε, διαφορετικά θα βλέπατε περισσότερα Σχέδια. Θεωρώ ότι είναι το μίνιμουμ που πρέπει να κάνουμε για την πορεία μας προς μια σύγχρονη πολιτιστική πολιτική. Ολοι οι προηγούμενοι υπουργοί Πολιτισμού είχαν όραμα, αλλά δεν μπορεί εύκολα να διατυπωθεί σε ένα μεγάλο υπουργείο όπου οι καθιερωμένες γραμμές πλεύσεις είναι πολύ βαριές. Είναι μεγάλη και περιφερειακή η Αρχαιολογική Υπηρεσία και θυμηθείτε ότι πάντα ο γενικός γραμματέας είναι αρχαιολόγος. Πρόσφατα ψηφίστηκε θέση ειδικού γραμματέα για τον σύγχρονο πολιτισμό...
• Πότε αναλαμβάνει καθήκοντα;
Μετά τις Κρίσεις, μέχρι τα Χριστούγεννα. Είμαστε στην τελική φάση και προσβλέπουμε σ’ αυτό γιατί θα είναι το δεύτερο σημείο αναφοράς. Επομένως, το όραμα για να ανασάνει, να εκφραστεί, να το συμμεριστούν οι άλλοι, έχει ανάγκη από υπέρβαση που εδράζεται στα ζητήματα που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του υπουργείου.
Είναι η Αρχαιολογική Υπηρεσία, με όλα τα θέματά της, έχει μεγάλη έρευνα, πολύ κόσμο. Υπολογίζουμε ότι το 80% των προϋπολογισμών και των ανθρώπων ασχολούνται με την Πολιτιστική Κληρονομιά. Από την άλλη, ο σύγχρονος πολιτισμός πιέζει. Πιέζεται ο μηχανισμός από τις επιλογές και τις μεθόδους, γιατί τα θέματα αντιμετωπίζονται κλαδικά. Ξεχωριστά ο κινηματογράφος, το θέατρο κ.λπ. Η σύνδεσή τους είναι ζητούμενο στην εποχή μας.
• Σας ασκήθηκε κριτική ότι τα Σχέδια που παρουσιάσατε είναι θεωρητικά.
Προσπαθήσαμε να βάλουμε ένα πλαίσιο σύγχρονο, που λέει αυτά που συζητιούνται σήμερα στην Ευρώπη και σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι σημαντικό για την εξωστρέφειά μας. Το κριτήριο που βλέπουμε τον εαυτό μας είναι και το κριτήριο των άλλων. Δεν είμαστε εδώ μόνο για κατανάλωση εσωτερική.
Το Παρατηρητήριο Εθνικού Πολιτισμικού Κεφαλαίου είναι η βάση με την οποία συζητάμε πρακτικές για επόμενες πολιτικές και είναι θεωρητικό κομμάτι. Το δεύτερο, όμως, είναι η Περιφερειακή Πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού, την οποία δουλεύουμε για να βγάλουμε προς τα έξω.
Είναι ο Νέος Οργανισμός Βιβλίου και Ανάγνωσης, γνωστό θέμα που το περιμένουν πολλοί με αγωνία, θα έλεγα. Ο Πολιτισμός και Παιδιά είναι προτεραιότητα που μπορεί στο μέλλον να αλλάξει την πλεύση του υπουργείου. Τέλος, είναι οι Νέοι Δημιουργοί και Καλλιτέχνες, η σχέση Πολιτισμού-Αθλητισμού και το «Ακροπόλ». Επομένως, τα 6 από τα 7 Σχέδια είναι εντελώς πρακτικά και γι’ αυτό θα κριθούμε.
• Η ενασχόλησή σας με το υπουργείο Πολιτισμού είναι από παλιά, καθώς διατελέσατε σύμβουλος του Θάνου Μικρούτσικου το 1994. Υπάρχει κάποια συνέχεια, τουλάχιστον σε ορισμένα πράγματα;
Δυστυχώς δεν είναι ορατή όπως θα τη θέλαμε. Δηλαδή το Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων του Θάνου Μικρούτσικου είναι κάτι που έμεινε μετέωρο, η συνέχεια όμως είναι αυτή που επιχειρούμε σήμερα. Το ίδιο συμβαίνει με το Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων που έγινε από τον Παύλο Γερουλάνο.
Έμεινε ανενεργό για μεγάλο διάστημα και τώρα το ξαναπιάνουμε με μεγαλύτερο ενθουσιασμό, μετά από πρόταση της Υπηρεσίας. Επομένως υπάρχουν συνέχειες οι οποίες δεν είναι ορατές. Φτάνει κανείς να έχει την ευαισθησία να ψάξει όχι στα εκκωφαντικά, αλλά πιο κάτω.
• Υπάρχουν προτάσεις που μεθοδεύετε για την προώθηση του ελληνικού λογοτεχνικού βιβλίου στο εξωτερικό;
Άμεσα θα ανοίξουμε διάλογο με το εξωτερικό ο οποίος θα μας δώσει καινούργιες ιδέες και τη δυνατότητα να πούμε τις δικές μας. Εχουμε ανάγκη την εξωστρέφεια. Οντως χρειάζεται καινούργιο πρόγραμμα προώθησης. Θα ανακοινώσουμε το πρόγραμμα τον Ιανουάριο και θα είναι ρεαλιστικό, με ανθεκτικότητα, χωρίς παθογένειες.
Πιστεύουμε στην αξία του ελληνικού λογοτεχνικού και του επιστημονικού βιβλίου, των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Το κριτήριό μας θα είναι να προωθήσουμε εκδόσεις που βγαίνουν από πραγματικούς εκδοτικούς οίκους επειδή είναι καλά βιβλία και η επιδότησή τους τούς δίνει τη δυνατότητα να ξεπεράσουν ένα ποσοστό του κόστους.
• Την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την Ιδρυση Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, θετικό βήμα και αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας στο ΥΠΠΟ.
Παρ’ ότι έγινε στείρα αντιπολίτευση, για την οποία λυπάμαι, ήμουν η τυχερή που, μετά από τόσους υπουργούς, από την παρούσα κυβέρνηση αλλά και προηγούμενοι που δούλεψαν μαζί με φορείς από την πόλη της Θεσσαλονίκη, το νομοσχέδιο ψηφίστηκε. Είναι εξαιρετικό παράδειγμα για το μέλλον. Η συνεργασία, η δυνατότητα να βάλουμε σε νέο επίπεδο ακόμα και τη χρηματοδότηση, επιβραβεύοντας εκείνους που είναι πιο δραστήριοι, έχουν παρουσία στο νομοσχέδιο.
Θα το δούμε να υλοποιείται όπως και την προκήρυξη θέσεων καλλιτεχνικών διευθυντών, που είναι δημόσια δέσμευσή μου. Η επιλογή του καλλιτεχνικού διευθυντή θα γίνει με διαφανή διεθνή διαγωνισμό και είμαι χαρούμενη γι’ αυτό. Πιστεύω ότι κόβεται ένας ομφάλιος λώρος, γιατί δεν υπάρχει λόγος ο υπουργός να διορίζει τον διευθυντή.
• Με αυτό τον τρόπο μόλις προχθές προχωρήσατε στη δημόσια προκήρυξη της θέσης καλλιτεχνικού διευθυντή για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Τι σας οδήγησε στην απόφαση να μην ανανεώσετε τη θητεία της κ. Κοσκινά; Η ίδια έχει δηλώσει ότι δεν επαρκούν οι οικονομικοί πόροι για την έναρξη της λειτουργίας του μουσείου, που από ό,τι φαίνεται αναβάλλεται πάλι.
Η προκήρυξη αφορά και το ΕΜΣΤ και θα ισχύσει για άλλους οργανισμούς στο μέλλον. Ασφαλώς σταθμίζονται κατά περίπτωση και παράγοντες, όπως η αποτελεσματική λειτουργία, η ολοκλήρωση των έργων, η συνεργασία Δ.Σ. και διευθυντή, οι υπερβάσεις κ.λπ. Ασφαλώς υπάρχουν οργανισμοί όπου η προσπάθεια και η αποτελεσματικότητά τους επιβάλλουν δεύτερη θητεία, προκειμένου να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους. Και αυτό θα το κάνουμε με περίσκεψη.
Η κυρία Κοσκινά μπορεί εάν το επιθυμεί να θέσει υποψηφιότητα, ωστόσο δεν θεωρώ ότι η επίκληση των περιορισμένων πόρων είναι επαρκής σε έργα που καρκινοβατούν από την έλλειψη επιχειρησιακών σχεδίων και την ασάφεια ως προς τα χρονοδιαγράμματα. Η προκήρυξη δεν θα καθυστερήσει το άνοιγμα του ΕΜΣΤ, αντίθετα θεωρώ ότι μπορεί να του δώσει νέα ώθηση και πιο αποτελεσματική διαχείριση.
• Ποια είναι η οικονομική κατάσταση στο υπουργείο; Έχετε χρήματα στα ταμεία;
Η ίδια με πέρυσι, πρόπερσι... Χρειαζόμαστε αναδιάρθρωση σε πολλά επίπεδα. Τα χρήματα σίγουρα λείπουν από κάποια προγράμματα ωστόσο δεν θα σταθώ σε αυτό. Πιστεύω ότι πρέπει να αναβαθμίσουμε την έννοια του πολιτισμού, των τεχνών και τη σημασία τους για να απαιτήσουμε μεγαλύτερη χρηματοδότηση από το 0,26%.
Με εκσυγχρονισμό σε Οργανισμούς όπως είναι το ΤΑΠ μπορούμε να έχουμε περισσότερα έσοδα. Εκεί γίνεται σοβαρή δουλειά. Τα αποτελέσματα θα φανούν και από τα έσοδα που θα είναι αυξημένα.
Είναι αρμοδιότητα του κ. Στρατή με τον οποίο συνεργαζόμαστε άψογα. Το Ταμείο βρίσκεται σε φάση εξυγίανσης και καταλαβαίνω γιατί ορισμένα ζητήματα είναι χρόνια. Δεν μπορούσε να βρεθεί λύση γιατί χρειαζόταν διαφορετική μέθοδος προσέγγισης.
• Υπάρχει σωρεία διαμαρτυριών από τους έκτακτους υπαλλήλους που καταγγέλλουν προσλήψεις από το παράθυρο. Τι συμβαίνει;
Καμία πρόσληψη από το παράθυρο. Τριακόσιοι πενήντα εργαζόμενοι κατέφυγαν στα δικαστήρια και κέρδισαν μια απόφαση με βάση την οποία διορίστηκαν. Θεωρούμε σημαντικό και θέλουμε να υπάρχουν μόνιμοι υπάλληλοι. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι μνημονιακές υποχρεώσεις οδήγησαν, περισσότερο από πριν, στους έκτακτους. Εχουμε ζητήσει από το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Διαπραγματευόμαστε και ελπίζουμε ότι θα οριστικοποιηθεί σύντομα και με ορίζοντα πενταετίας η πρόσληψη προσωπικού.
• Για τα Γλυπτά του Παρθενώνα τι στάση θα κρατήσετε;
Προσδιορίσαμε συνάντηση με την Επιτροπή, έχουμε συζητήσει εσωτερικά και με τον κ. Παντερμαλή. Θέλουμε να είμαστε ήρεμη δύναμη, σταθερή, επίμονη, που δεν χρησιμοποιεί ευκαιριακές καταστάσεις προκειμένου να διεκδικήσει αυτό που πρέπει.
• Τι θέλετε να αφήσετε ως παρακαταθήκη στο υπουργείο Πολιτισμού;
Την περιφερειακή πολιτική για τον σύγχρονο πολιτισμό. Θα ήθελα ο σύγχρονος πολιτισμός με επάρκεια να κοιτάξει προς το παρελθόν που είναι η πολιτιστική κληρονομιά και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, διορατικότητα και γνώση της Ιστορίας μας να κοιτάξει προς το μέλλον, προς τους νέους ανθρώπους, την κοινωνία.
Και φυσικά, ο Οργανισμός Βιβλίου και το «Ακροπόλ» – θα χαιρόμουν να τα δούμε να υλοποιούνται. Ταυτόχρονα προσβλέπουμε στην Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα προκειμένου να έχουμε ένα παράδειγμα πραγματικά ευρωπαϊκό: μια πόλη που η σχέση πολιτιστικών πρακτικών της τέχνης με τους πολίτες είναι καθημερινή και παραγωγική.
• Θεωρείτε ότι η κυβέρνηση θα πάει για εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2019;
Το πιστεύω, το εύχομαι και το ελπίζω.
• Υπάρχει κάποια ιστορία από την παιδική σας ζωή που σας χαρακτήρισε;
Η εφημερίδα που με έστελνε η μητέρα μου να της αγοράσω από το περίπτερο, πριν ακόμα πάω στο σχολείο, και τη διάβαζε μόλις σηκωνόταν από το κρεβάτι. Ενα παράδειγμα πόσο βαθύ μπορεί να είναι για το παιδί το πολιτισμικό βίωμα. Λέω πολιτισμικό γιατί δεν είναι μόνον η εφημερίδα και η ανάγνωση της μητέρα μου, που είναι σημαντικά, αλλά γιατί η εφημερίδα ήταν η «Αυγή» και έπρεπε να την τυλίγω να μη φαίνεται.
Βέβαια όταν πήγα στο σχολείο και μας ρώτησε η δασκάλα, έσπευσα να πω ότι οι δικοί μου διάβαζαν «Αυγή» και φανέρωσα το μυστικό στα μέσα του 1950, όπου βασίλευε ο φόβος και η ανασφάλεια στις αριστερές οικογένειες. Η πολιτική μας είναι το διάβασμα. Και να σας πω ότι η μητέρα μου είναι 90 ετών, συνεχίζει το πρωινό πάθος της και πλέον διαβάζει «Εφημερίδα των Συντακτών».
Αρκεί η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης από τον Κώστα Σημίτη;
• Συνεργαστήκατε με τον Κώστα Σημίτη που συνέδεσε την πολιτική του με τον εκσυγχρονισμό, τον εξευρωπαϊσμό, την ήπια εξωτερική πολιτική και τις φιλικές σχέσεις με τους γείτονες στα Βαλκάνια. Τι θεωρείτε ότι έχει μείνει έως τις μέρες μας; Και πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι οι υπουργοί-συνεργάτες του Τσουκάτος, Μαντέλης και πρόσφατα ο Γιάννος Παπαντωνίου, κατηγορούνται για οικονομικά σκάνδαλα διαφθοράς και ενώ πολλοί περιμένουν να πάρει θέση, ο Κώστας Σημίτης βρίσκεται σε διαρκή αφωνία;
Κατά τη γνώμη μου, η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και η εξωτερική πολιτική που εξομάλυνε τις σχέσεις με τους γείτονες είναι μια θετική ροπή που βρήκε συνέχεια και αποτελεί κεκτημένο της χώρας. Οι μεταρρυθμίσεις, από την άλλη μεριά, που συνδέθηκαν με τον εκσυγχρονισμό, είχαν στη ρίζα τους την επίγνωση ότι η χώρα πρέπει να μπει σε τροχιά ορθολογικής διαχείρισης, σε μια ήπια, σε σχέση με όσα είδαμε μετά στα χρόνια της κρίσης, λιτότητα προκειμένου να συγκρατήσει τα ελλείμματα και το χρέος.
Ωστόσο, αυτό έγινε χωρίς τον βαθμό κοινωνικής δικαιοσύνης που θα έπρεπε. Επικράτησε η αντίληψη ότι έπρεπε όλοι να αναλάβουν εξίσου τα βάρη, αλλά η πραγματικότητα απέδειξε ότι οι πιο ισχυροί κατάφερναν να τα αποφεύγουν, καθώς η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή δεν περιορίστηκαν, οι ρυθμοί ανάπτυξης ευνοούσαν ορισμένα κοινωνικά στρώματα και δεν υπήρξαν ισχυρές κοινωνικές πολιτικές υπέρ των πιο ευάλωτων.
Επίσης, οι Ολυμπιακοί Αγώνες έβαλαν τη χώρα σε δοκιμασία και οδήγησαν σε έργα μεγάλου κόστους, αλλά τότε μόνο μια μικρή ομάδα ανθρώπων γύρω από το ΚΚΕ Εσωτερικού είχαμε εκφραστεί κριτικά απέναντί τους. Από την άλλη μεριά, υπήρξαν μεγάλα έργα που ολοκληρώθηκαν αλλά, και πάλι, μέσα τους κρύφτηκε αρκετή διαφθορά.
Εκτιμώ τον Κώστα Σημίτη, είναι συστηματικός, αφοσιωμένος στους στόχους του, έμπειρος και διορατικός. Εργάστηκα μαζί του και εκτίμησα τον ορθολογισμό και την αναλυτική του σκέψη. Πιστεύω ότι η διαφθορά ορισμένων πολιτικών συνεργατών και υπουργών των κυβερνήσεών του αδικούν την εικόνα του.
Όντως, όταν εμπλέκονται σε σκάνδαλα κοντινοί συνεργάτες, τότε συνήθως διατυπώνονται κατηγορίες για ευθύνες στον επικεφαλής. Αλλά η πολιτική ευθύνη δεν μπορεί να σημαίνει και συνενοχή. Την πολιτική ευθύνη την έχει πάρει ο Κώστας Σημίτης, στα βιβλία του έχει αφηγηθεί και αναλύσει τα γεγονότα, έχει αποτυπώσει τον τρόπο σκέψης του. Περιμένουμε κάτι περισσότερο; Οι δηλώσεις του είναι ειλικρινείς όταν λέει ότι σε εποχές ταχείας ανάπτυξης τα οικονομικά σκάνδαλα δεν μπορούν δυστυχώς να αποφευχθούν, αλλά φτάνει αυτό;
• Εκπροσωπήσατε την ελληνική κυβέρνηση στις εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες πολέμου στην Αλβανία, που σημαδεύτηκαν από τον θάνατο του ομογενούς Κώστα Κατσίφα. Τι συνέβη στην εκδήλωση και τι γνώμη έχετε για το περιστατικό;
Τα συναισθήματα ήταν πολύ πυκνά στον τόπο όπου οχτώ χιλιάδες Ελληνες στρατιώτες σκοτώθηκαν στο άνθος της νιότης τους το 1940. Για οκτώ περίπου δεκαετίες τα βουνά των συνόρων ήταν κρανίου τόπος, αλλά σήμερα οι επιτροπές που έχουν συσταθεί, αλβανική και ελληνική, εργάζονται συστηματικά και αθόρυβα για την ταυτοποίηση των Ελλήνων ώστε να αποδώσουμε τιμές και να θάψουμε τους νεκρούς μας.
Στην τελετή μνήμης ήταν παρόντες αντιπροσωπεία της αλβανικής κυβέρνησης, οι κοινότητες από τα γύρω χωριά που ήταν σημαιοστολισμένα, κόσμος που είχε έρθει με πούλμαν από την Ελλάδα. Ακούσαμε ότι το πρωί υπήρξε επεισόδιο με ομογενή που κρατούσε καλάσνικοφ και ήταν μέσα στο Πολιτιστικό Κέντρο, όπου αργότερα βρεθήκαμε όλοι εμείς.
Τίποτα άλλο. Κατά την επιστροφή είδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το τραγικό γεγονός, αναστατώθηκα και λυπήθηκα. Ταυτόχρονα συνειδητοποίησα τι θα μπορούσε να είχε συμβεί με τόσο κόσμο και παιδιά σε μια ειρηνική γιορτή. Σκέφτηκα ότι τουλάχιστον αποφύγαμε το χειρότερο. Οι έρευνες θα δείξουν πώς ακριβώς συνέβη το γεγονός, το οποίο δυστυχώς επιχειρήθηκε να εργαλειοποιηθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου