Η αλήθεια και τα ψέματα για τις τράπεζες

Το 2008 οι ελληνικές τράπεζες χρεοκόπησαν. Για μια δεκαετία η πικρή αλήθεια κουκουλώνεται. Πώς; Με όλο και περισσότερα χρήματα που (άμεσα ή έμμεσα) παρέχουν στις τράπεζες (χωρίς βέβαια να έχουν ερωτηθεί ποτέ) οι χειμαζόμενοι πολίτες. Και με μια ακολουθία ψεμάτων που τα ΜΜΕ και το Μνημονιακό Τόξο επαναλαμβάνουν ολοένα και επιθετικότερα – μέσα στην αγωνία τους ότι η αλήθεια για τις τράπεζες-ζόμπι (που τους στηρίζουν) θα αποκαλυφθεί.

Την προπερασμένη Τετάρτη οι μετοχές των τραπεζών έπεσαν τόσο που κάποιοι την κατέγραψαν ως «Μαύρη Τετάρτη». Ξάφνου όλοι άρχισαν να ψάχνουν την αιτία, λες και χρειάζεται να είναι κανείς ειδήμων για να καταλάβει γιατί η μετοχή μιας χρεοκοπημένης τράπεζας κάποια στιγμή θα πέσει. (Το μόνο ενδιαφέρον ερώτημα θα ήταν: «Γιατί δεν έπεφτε τόσο καιρό;») Βέβαια, η προσποίηση της «έκπληξης» δεν είναι αποτέλεσμα αθώας ασχετοσύνης αλλά λογική συνέχεια της ακολουθίας των ψεμάτων πίσω από την οποία κρύβει το κατεστημένο τη γύμνια του.

Μια ανασκόπηση των τριών από τα πολλά ψέματα του Μνημονιακού Τόξου για τις τράπεζες ρίχνει χρήσιμο φως στο πρόσφατο χρηματιστηριακό κραχ και σε αυτά που μας συμβαίνουν δέκα χρόνια τώρα.

1ο ψέμα: Όλα θα πήγαιναν καλά (σύμφωνα με την κυβέρνηση) αν δεν χτυπούσαν οι κερδοσκόποι ή (σύμφωνα με τη Ν.Δ.) αν δεν ήταν ανίκανη η κυβέρνηση.

Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου ψέματος. Η κυβέρνηση ανακάλυψε ότι στα χρηματιστήρια υπάρχουν… κερδοσκόποι. (Σε λίγο θα ανακαλύψει ότι η θάλασσα περιέχει αλάτι, ψάρια, αχιβάδες…) Η Ν.Δ., από την άλλη, ισχυρίζεται ότι όλα θα έβαιναν καλώς αν είχε εκείνη τα οφίτσια.

Η αλήθεια είναι πιο απλή: Ολοι γνώριζαν το πόρισμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) σύμφωνα με το οποίο λείπουν περί τα 15 δισ. ευρώ ιδίων κεφαλαίων από τις ελληνικές τράπεζες. (Σημ. Δικά τους κεφάλαια, όχι καταθέσεις πελατών.) Αυτό το γνώριζαν, πρώτοι και καλύτεροι, οι κερδοσκόποι των χρηματιστηρίων που, έως πρόσφατα, κέρδιζαν αγοράζοντας υπερτιμημένες μετοχές περιμένοντας το πράσινο φως για να τις ξεφορτωθούν πριν τις ξεφορτωθούν τα «κορόιδα». Αυτό που συνέβη λοιπόν είναι ότι τη «Μαύρη Τετάρτη» το πράσινο φως άναψε και… τις ξεφορτώθηκαν.

Πώς προέκυψε το πράσινο φως; Στις ΗΠΑ, μετά από δήλωση του υπουργού Οικονομικών, αυξήθηκαν τα επιτόκια του αμερικανικού δημόσιου χρέους φοβίζοντας τους κερδοσκόπους. Για 24 ώρες η ρευστότητα μειώθηκε παγκοσμίως. Ως συνέπεια, στην Ευρώπη, οι ιταλικές τράπεζες απέτυχαν να αντλήσουν από τους κερδοσκόπους δάνεια και κεφάλαια που είχαν άμεση ανάγκη. Ολα αυτά συνέπεσαν με την υποχρέωση της Πειραιώς στην ΕΚΤ να αντλήσει 1 δισ. Αυτό ήταν το σύνθετο πράσινο φως που οδήγησε τους κερδοσκόπους να «ξεσκαρτάρουν» τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών που πάντα σκόπευαν να ξεφορτωθούν. Τα περί συνωμοσίας κερδοσκόπων ή ανικανότητας της κυβέρνησης είναι, απλά, ανοησίες.

2ο ψέμα: Οι τράπεζες μπορεί να ανακάμψουν εντός του 4ου Μνημονίου (2018-2032) με αυτή ή με άλλη κυβέρνηση.

Το αν μια τράπεζα είναι φερέγγυα ή όχι δεν σχετίζεται με το ύψος των καταθέσεών της αλλά με το πόσο «καθαρό» είναι το ενεργητικό της – πόσα «κόκκινα» δάνεια το «μαγαρίζουν». Τράπεζες, όπως ο ελληνικές, με το μισό τους ενεργητικό στο κόκκινο είναι αφερέγγυες. Τελεία και παύλα.

Και τι κάνουν τώρα με τα «κόκκινα» δάνεια; Η ΕΚΤ επιβάλλει στις τράπεζες να τα πουλάνε σε ταμεία-αρπακτικά σε τιμές ευκαιρίας (π.χ. ένα δάνειο των 100 χιλ. «σκοτώνεται» προς 8 χιλ. ευρώ). Η πώληση καθαρίζει μεν το ενεργητικό αλλά καταστρέφει την περιουσία των τραπεζών.

Υπό τον πανικό της «Μαύρης Τετάρτης», συζητήθηκε η χρήση μέρους από το μαξιλάρι δανείων με το οποίο προίκισε η τρόικα την κυβέρνηση (περί τα 15 δισ. – δεν είναι τυχαίο το νούμερο, βλ. πιο πάνω) για να παράσχει εγγυήσεις στις τράπεζες που πουλούν τα κόκκινα δάνεια σε ταμεία-αρπακτικά. Ομως αυτό το σύστημα δοκιμάστηκε στην Ιταλία και απέτυχε παταγωδώς, καθώς η ΕΚΤ απαιτεί οι τράπεζες να αγοράζουν από την κυβέρνηση τις εγγυήσεις αυτές σε τιμές απαγορευτικές (και ανάλογες των CDS τους, για όποιον θυμάται αυτά τα τοξικά παράγωγα).

Ανάκαμψη δεν θα υπάρξει παρά μόνο αν η κυβέρνηση παρέμβει για να εκκαθαρίσει μεγάλο μέρος των «κόκκινων» δανείων. Μόνο που τόσο το 3ο όσο και το 4ο Μνημόνιο απαγορεύουν μια τέτοια κίνηση από οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση. Αρα, έχουμε μια απλή επιλογή: Την υποταγή στη μόνιμη κρίση που πρεσβεύει το Μνημονιακό Τόξο ή την επιλογή της μονομερούς νομοθέτησης της Δημόσιας Εταιρείας Διαχείρισης Ιδιωτικών Χρεών που πρεσβεύει το ΜέΡΑ25.

3ο ψέμα: Φταίει η σύγκρουση με την τρόικα το 2015 (Κόστος Βαρουφάκη).

Οι τράπεζες με πολλά «κόκκινα» δάνεια θυμίζουν τρύπιες κατσαρόλες. Οσο νερό (κεφάλαια) και να τους προσθέσεις, αν η τρύπα στον πάτο τους είναι μεγάλη (τα «κόκκινα» δάνεια), θα χαθεί.

Όταν κερδίσαμε τις εκλογές τον Γενάρη του 2015, από τα 41 δισ. τραπεζικών κεφαλαίων που τους είχαν δώσει οι πολίτες το 2012-13, είχαν ήδη χαθεί 15 δισ. Ηταν αναπόφευκτο ότι, εφόσον δεν τερματιζόταν η λιτότητα η οποία γεννούσε όλο και πιο πολλά «κόκκινα» δάνεια, θα χάνονταν και τα υπόλοιπα κεφάλαια, όποιος κι αν ήταν στην κυβέρνηση.

Ο μόνος τρόπος να είχε αποφευχθεί η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση ήταν να αποφευχθούν το 3ο Μνημόνιο και η νέα απάνθρωπη λιτότητα που γέννησε νέα «κόκκινα» δάνεια. Αλλά για να αποφευχθεί το 3ο Μνημόνιο έπρεπε να υποστηρίξει ο κ. Τσίπρας την απαίτησή μου, μέχρι τελικής ρήξης με τους δανειστές, για σοβαρή αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.

Την 3η Φεβρουαρίου του 2015 η εξής είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου: «Οι ελληνικές μετοχές ανεβαίνουν τρελά. Το Χρηματιστήριο Αθηνών εκτοξεύτηκε 11,2% και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών εκτινάχθηκαν 22% πάνω».

Στην αμέσως επόμενη παράγραφο τα ειδησεογραφικά πρακτορεία εξήγησαν τι είχε συμβεί: Το προηγούμενο βράδυ είχα συναντήσει στο Σίτι του Λονδίνου πάνω από 200 εκπροσώπους διεθνών κερδοσκόπων, τραπεζών κ.λπ., στους οποίους ανέπτυξα πώς πρότεινα να αναδιαρθρωθούν τα «κόκκινα» δάνεια και το δημόσιο χρέος.

Προφανώς, οι κερδοσκόποι θεώρησαν σοβαρές τις προτάσεις εκείνες. Ομως, με το που ανέβηκαν οι τραπεζικές μετοχές, ήρθε η ΕΚΤ, την 4η Φεβρουαρίου, να κλείσει την κάνουλα ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες, γκρεμίζοντας ό,τι είχα χτίσει την προηγουμένη. Πρώτη φορά στην ιστορία των κεντρικών τραπεζών, κεντρική τράπεζα κινήθηκε ώστε να καταστρέψει την επιτυχία υπουργού Οικονομικών να πείσει τους κερδοσκόπους να στηρίξουν το τραπεζικό σύστημα που η κεντρική τράπεζα ιδρύθηκε για να στηρίξει.

Πρόκειται για υπενθύμιση ότι καμία ανάκαμψη δεν θα έρθει χωρίς την υπεύθυνη ανυπακοή (τη μονομερή, βαθιά, αλλά από τεχνικής πλευράς άρτια, αναδιάρθρωση του χρέους) που σήμερα μόνο το ΜέΡΑ25 πρεσβεύει.

Συντάκτης: Γιάνης Βαρουφάκης - γραμματέας του ΜέΡΑ25

Πηγή: efsyn.gr