ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΡΟΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΙΩΠΕΣ(Συνεργασία του Νόστιμον Ήμαρ με το Σωματείο των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης)
Μετά τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου σε συνθήκες άγριες, είδαμε να ξεδιπλώνονται οι νέες ρητορικές του κυρίαρχου λόγου, φαινομενικά αντιθετικές, που κατέληγαν όμως στον ίδιο τόπο. Τον τόπο της διαχείρισης.
Ο τόπος αυτός καταλήφθηκε ολόκληρος από έναν πόλο «προοδευτικό» και έναν πόλο «συντηρητικό». Γύρω τους συντάχτηκαν σχεδόν όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Ανάμεσα σε αυτές υπήρξαν ιδιαιτερότητες, περιορισμένες στο να στέκονται με το ένα πόδι στον έναν πόλο, με το άλλο στον άλλον (λ.χ. Κίνημα Αλλαγής), χωρίς να ορίζουν κάτι διαφορετικό, που θα διαρρήγνυε το δίπολο και το στάτους της διαχείρισης.
Το «μπλοκ της προόδου», παρουσιάστηκε ως δύναμη κρούσης για την προάσπιση των δικαιωμάτων των «διαφορετικών», των «αδυνάμων», των «περιθωριακών». Πώς; Μέσω μιας σκέτης καταγγελίας του ρατσισμού, της βίας, των αντιλήψεων γύρω από το τι κρίνεται ως κανονικό, της συντηρητικοποίησης, του εκφασισμού, των κατασταλτικών μηχανισμών.
Για τις αιτίες όλων αυτών δεν ειπώθηκε κάτι ουσιαστικό και σοβαρό. Κάποιες πτέρυγες του «μπλοκ της προόδου» (κυρίως εξωκοινοβουλευτικά κόμματα και οργανώσεις) έκαναν μια ρηχή κριτική και προς την κυβέρνηση (της χώρας και του μπλοκ), του τύπου «σκληραίνετε τις κατασταλτικές πολιτικές σας», «απαιτούμε να διερευνήσετε τις ευθύνες», «κλείστε μέσα τα φασιστοειδή».
Εδώ βρίσκεται, όμως, και το πιο ορατό σημείο συνάντησης των υποτιθέμενα αντίπαλων μπλοκ: δηλαδή, η σύγκλισή τους στην παρουσίαση των φαινομένων της εξάρτησης, της βίας, της εγκληματικότητας, ως πεδίων παρέμβασης κατόπιν εορτής. Επομένως, δίχως κάποιο ορατό ενδιαφέρον για μια ουσιαστική τροποποίηση όρων που συνέχουν τα φαινόμενα αυτά. Ο τόπος παρέμεινε διαχειριστικός και ο ορίζοντας εκλογικός.
Άρνηση της ολότητας, άρνηση της πρόληψης
Σχεδόν κανείς δεν μίλησε για τη διάλυση των κοινωνικών σχέσεων, την παρακμή της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, το βάθεμα της αποξένωσης/απανθρωποποίησης, την αποστέρηση δημόσιων χώρων, την κατάρρευση αξιακών στοιχείων, το αίσθημα απώλειας ή ρευστότητας ταυτοτήτων, το αίσθημα της ανασφάλειας και της έλλειψης νοήματος – και τόσες άλλες σημαντικές παραμέτρους, που καθορίζουν το φαινόμενο της εξάρτησης και της βίας.
Είδαμε, δηλαδή, ότι το κατασκευασμένο δίπολο «πρόοδος-συντήρηση» επιτρέπεται, ακριβώς, μέσα από μια άρνηση της ολότητας των φαινομένων, όπως έλεγε ο Γκύ Ντεμπόρ, που τα υποβιβάζει σε θέαμα και τον άνθρωπο σε θεατή τους.
Χωρίς πρόθεση εκμετάλλευσης του άδικου χαμού ενός ανθρώπου, με μια διάθεση παρεμβολής στο κατασκευασμένο δίπολο, ώστε να φωτιστεί κάπως μια πλευρά της ολότητας, χρειάζεται να τονιστεί ότι οι παρεμβάσεις στους λεγόμενους αιτιογενείς παράγοντες της εξάρτησης (σαν αυτούς που αναφέρθηκαν παραπάνω) είναι έργο της πρωτογενούς πρόληψης. Μιλάμε για παρεμβάσεις τέτοιας κλίμακας και ποιότητας, ώστε οι ίδιοι οι πολίτες να προκαλούν αλλαγές στη ζωή τους, στην καθημερινότητά τους, μέσω της συμμετοχής τους σε βιώσιμα σχέδια, που οι ίδιοι, συλλογικά, προσδιορίζουν και επιδιώκουν για να δημιουργούν όρους μιας ζωής με «λιγότερες εξαρτήσεις». Μολαταύτα, στην Ελλάδα η πρόληψη των εξαρτήσεων παραμένει «τελευταία τρύπα του ζουρνά» των πολιτικών αντιμετώπισης του φαινομένου. Αποδεδειγμένα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι:
– Παραμένουν τα Κέντρα Πρόληψης 67 αστικές εταιρείες αντί να συγκροτούν έναν ολοκληρωμένο φορέα πρόληψης, που θα μπορεί να συμβάλει στην άσκηση εθνικών πολιτικών, σε συνεργασία με τους υπόλοιπους φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων (θεραπείας-υποκατάστασης-επανένταξης).
– Υπάρχουν λιγότεροι από 350 εργαζόμενοι για κάλυψη των αναγκών πρόληψης σε μαθητές εκπαιδευτικούς και γονείς της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πανελλαδικά.
– Δεν καλύπτονται καν οι επί χρόνια κενές θέσεις στις δομές (οι θεωρούμενες ως κενές θέσεις έφτασαν κάποια στιγμή τις 53 και πλέον τις ξεπέρασαν, αφού πρόσφατα αναγκάστηκαν να παραιτηθούν συνάδελφοι λόγω των εργασιακών συνθηκών στα Κέντρα Πρόληψης).
«Νοικοκυραίοι» και «προοδευτικοί»
Το ζήτημα δεν είναι τόσο αν έχουν να πουν κάτι τα δύο μπλοκ για το σοβαρό αυτό ζήτημα, της πρόληψης, στον όποιο διάλογο για τις εξαρτήσεις, τη βία, την εγκληματικότητα διεξάγεται ανά πάσα στιγμή. Κάπου-κάπου συμβαίνει και αυτό, αλλά το ζήτημα είναι αν ο λόγος τους θα έχει μια ελάχιστη συνέπεια.
Και αυτό δεν αναμένεται να συμβεί όσο και οι δύο πλευρές του εικονικού διπόλου «πρόοδος-συντήρηση» επιμένουν να κατανοούν την εξάρτηση ως πεδίο διαχείρισης τετελεσμένων, όπου η πρόληψη εκ των πραγμάτων δεν χωράει – ή χωράει σαν «μισοπρόληψη-μισοθεραπεία». [βλ. Σχόλιο 1]
Όσο το κατασκευασμένο δίπολο θα επιχειρείται να «κατεβαίνει» μέχρι το κοινωνικό σώμα, για να το διχάσει κι άλλο τη στιγμή που η επανασύνδεσή του είναι βασικός όρος ανάκτησης της δημοκρατίας και δοκιμής ουσιαστικά προοδευτικών βημάτων.
Όσο θα παραβλέπουν την απόστασή τους από την κοινωνική πλειοψηφία (τον λεγόμενο «απλό κόσμο», τους λεγόμενους «νοικοκυραίους» κ.λπ.) που χρειάζεται να εμπνευστεί ώστε να μετατοπιστεί με δική της πρωτοβουλία – και όχι να κατηγορείται χυδαία ή να επιχειρείται η προεκλογική εκμετάλλευση υπαρκτών ευαισθησιών της.
Όσο επιμένουν να βαθαίνουν την απόσταση αυτή χρησιμοποιώντας «τις μεθόδους του “μάρκετινγκ” ως υποκατάστατο των ανύπαρκτων δεσμών με όσους θα έπρεπε να αντιπροσωπεύουν», σύμφωνα με τα λόγια του στοχαστή Κόλιν Κράουτς.
Αυτά ισχύουν, ας ξαναειπωθεί, και για τις εξωκοινοβουλευτικές ομαδοποιήσεις, φορείς και κόμματα – όση κριτική και αν ξοδεύουν σε επιμέρους πτυχές.
Στο μεταξύ, το «περιθώριο» θα διευρύνεται, άνθρωποι θεωρούμενοι εντός του θα συνεχίσουν να χάνουν τη ζωή τους – σε «περιστατικά» μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αν δεν ανήκουν σε κάποια συλλογικότητα που θα μάθει και θα ενδιαφερθεί να αναδείξει το «περιστατικό».
Και θα συσσωρεύεται η αγανάκτηση του «πολύ κόσμου» για ένα ανούσιο πολιτικό θέαμα, το οποίο ξεδιπλώνεται ανεύθυνα και που «δεν είναι, γι’ αυτό του επιτρέπεται να φαίνεται», σύμφωνα με τον Ντεμπόρ.
Νίκος Λάιος - κοινωνικός ανθρωπολόγος, πρόεδρος του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας
Σχόλιο 1: Ως πιο πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο πλαίσιο της διαχείρισης του θανάτου του Ζ. Κωστόπουλου, ανακοινώθηκε (επισπευσμένα;) ότι θα δοθούν ΕΣΠΑ για μια σειρά παρεμβάσεων αντιμετώπισης των εξαρτήσεων στην Αττική, από τα οποία ένα ελάχιστο ποσό θα αφορά την πρόληψη – και αυτό αποκλειστικά για την «έγκαιρη παρέμβαση σε εφήβους και νέους με παραβατική συμπεριφορά» (παρέμβαση κατόπιν εορτής – για να μην αναφερθούμε και στα ζητήματα σχετικά με το τι ορίζεται ως «παραβατική συμπεριφορά», από ποιον ορίζεται κ.λπ.)
Πηγή: nostimonimar.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου