Μπορεί η έννοια του ιερού, στην πρώτη, αυθεντική της σημασία να
παραπέμπει ετυμολογικά στο θείο και στη θρησκευτικότητα, ωστόσο δεν θα
πρέπει πάντοτε να κατανοείται αποκλειστικά και μόνο μέσα σε ένα
θρησκευτικό, θεολογικό πλαίσιο ή ακόμη και στο πλαίσιο ενός ιδιότυπου
μυστικισμού. Θέλω να πω με αυτό ότι υπάρχουν σίγουρα άνθρωποι,
καλλιτέχνες, για παράδειγμα, που μπορεί να αναφέρονται στην ιερότητα του
ανθρώπινου σώματος, στην ιερότητα του γυναικείου σώματος, στην ιερότητα
του ανθρώπου γενικότερα, της μητέρας, της μητέρας Γης δίχως την
οποιαδήποτε συσχέτιση της ιερότητας αυτής με τον χριστιανισμό ή τη
θρησκειολογία και το θείο γενικότερα.
Υπό την έννοια αυτή, η αναφορά στις έννοιες του ιερού και της
ιερότητας, της ιερότητας ενός πράγματος, μιας κατάστασης, μιας σχέσης,
μιας ορισμένης στιγμής, της μνήμης ενός ιστορικού γεγονότος ή της μνήμης
ενός προσφιλούς μας προσώπου μπορεί κάλλιστα να γίνει από έναν άνθρωπο
που δεν είναι διόλου θρησκευόμενος ή είναι ακόμη και αγνωστικιστής ή
άθεος.
Ούτε εξάλλου ο Μαξ Βέμπερ θα έπρεπε να πιστεύει σε μάγους ή και σε
μάγια για να μπορεί να μιλάει για τη μαγεία της φύσης και να καταγγέλλει
την απομάγευσή της, που συντελέστηκε με την επιστημονική επανάσταση των
Νέων Χρόνων και πολύ πιο έντονα στη συνέχεια, κατά την περίοδο του
Διαφωτισμού, από τον τεχνοεπιστημονικά «διαφωτισμένο» άνθρωπο. Αλλωστε, η
απομάγευση της φύσης είναι επίσης και μια απο-ιεροποίησή της, που
κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί έτσι και από έναν αγνωστικιστή ή και
άθεο.
Θα πρέπει να ομολογήσω, ωστόσο, ότι δεν είναι λίγες οι φορές που
βλέπω συνομιλητές μας, άθεους, όπως δηλώνουν, να αισθάνονται άβολα κάθε
φορά που στη συζήτηση αναφέρεται η ιερότητα ενός πράγματος, συμβάντος
κ.λπ., καθώς θεωρούν από τη μεριά τους την έννοια αυτή αποκλειστικά και
μόνο εντός ενός θρησκειολογικού πλαισίου.
Οι διευκρινίσεις μου αυτές πιστεύω ότι μπορούν να συμβάλουν στη
διαύγαση αυτής της παρανόησης, ότι δηλαδή κάθε αναφορά στην έννοια του
ιερού θα πρέπει να σχετίζεται αναγκαστικά με το θείο και κατ' επέκταση
με τη θρησκευτικότητα, και να κάνουν έτσι τις μεταξύ μας συζητήσεις
λιγότερο εριστικές και περισσότερο δημιουργικές.
Συντάκτης: Ι.Ν. Μαρκόπουλος - Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τεχνοεπιστήμης στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΠΤΔΕ του ΑΠΘ
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου