Απορία ψάλτου βήξ

Και να που η πατρίδα της ελεύθερης αγοράς, ο παγκόσμιος τελάλης του οικονομικού φιλελευθερισμού, αποφάσισε να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές του και να κινηθεί στη λογική του οικονομικού προστατευτισμού! Και να πεις ότι οι ΗΠΑ έλαβαν τα συγκεκριμένα μέτρα εναντίον «σοσιαλιστικών» οικονομιών και ιδεολογικών αντιπάλων, λόγω αθέμιτου ανταγωνισμού; Φυσικά και όχι· οι δασμοί συμπεριλαμβάνουν Ευρωπαϊκή Ένωση και Καναδά, φανατικούς ιεροκήρυκες της ελεύθερης αγοράς και της ανεμπόδιστης μετακίνησης εμπορευμάτων και υπηρεσιών!

Μήπως στις Ηνωμένες Πολιτείες επικράτησαν τίποτε σοσιαλιστές με αναχρονιστικές ιδέες; Μα στην εξουσία βρίσκεται το ρεπουμπλικανικό κόμμα με πρόεδρο έναν μεγαλοεπιχειρηματία· οι αρχιερείς, δηλαδή, της θεωρίας της ελεύθερης αγοράς. Προς τι, λοιπόν, αυτή η ασυνέπεια;

Ιστορικά, κάθε αυτοκρατορία στο παρελθόν είχε ένα αφήγημα ή μια θρησκεία πάνω στην οποία προσπαθούσε να εδραιώσει την ισχύ της. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, για παράδειγμα, παρουσίαζαν εαυτούς ως θεότητες· φυσικά οι ίδιοι γνώριζαν την αλήθεια, αλλά οι μάζες έπρεπε να προσκυνούν. Έπειτα, όταν το αφήγημα ξέφτισε και οι μάζες γοητεύτηκαν από τον Χριστιανισμό, οι προσαρμοστικοί Ρωμαίοι δεν άργησαν να τον υιοθετήσουν ως επίσημη θρησκεία του κράτους, με τον αυτοκράτορα να εξακολουθεί να διοικεί «ελέω Θεού».

Αντίστοιχα, το αφήγημα επάνω στο οποίο στηρίχθηκε η αμερικανική κηδεμονία στον πλανήτη ήταν η θεωρία της ελεύθερης αγοράς και η εταιρεία η νέα θεότητα. Διανοητές όπως ο Νόαμ Τσόμσκι έχουν καταρρίψει το ιδεολόγημα από καιρό, καταδεικνύοντας ότι το οικοδόμημα της ελεύθερης, τάχα, αγοράς στηρίζεται στους κρατικούς προϋπολογισμούς –δηλαδή σε δημόσιο χρήμα· στην Αμερική, δε, ως διανεμητής του χρήματος λειτουργεί κυρίως το Πεντάγωνο. Χωρίς τις γενναίες κρατικές επιχορηγήσεις και διευκολύνσεις, μεγάλοι «παίκτες» όπως οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και όπλων θα κατέρρεαν αυτομάτως, συμπαρασύροντας άλλους κλάδους.

Παρόλα αυτά, το αφήγημα του οικονομικού φιλελευθερισμού εξυπηρέτησε τη νέα υπερδύναμη ώστε να εδραιώσει την παγκόσμια ισχύ της και γι’ αυτό αναπαράχθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Δεν ήταν υπόθεση ιδεολογικής πεποίθησης αλλά οικονομικής και πολιτικής επιβολής· οι ΗΠΑ αξιοποίησαν το δόγμα της ελεύθερης αγοράς ακριβώς όπως οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες ή οι Ισπανοί κονκισταδόρες τον Χριστιανισμό, με στόχο δηλαδή να εμπεδώσουν ή να επεκτείνουν την κυριαρχία τους.

Φυσικά, οι κυρίαρχες ελίτ στις ΗΠΑ δεν τρέφουν αυταπάτες για την ιδεολογική αξία του αφηγήματός τους. Μόλις ένιωσαν απειλή, δεν δίστασαν να απαρνηθούν με κυνισμό τη βίβλο του παγκοσμιοποιημένου φιλελευθερισμού.

Κι απόμειναν οι ψάλτες του ιδεολογήματος να βήχουν αμήχανα, προσπαθώντας να καλύψουν την παραφωνία.

 

Συντάκτης: Λευτέρης Κουγιουμουτζής

Πηγή: efsyn.gr