Συζήτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με Δημοσίους Υπαλλήλους

Είμαι σήμερα μαζί σας για να κάνουμε μια γόνιμη και παραγωγική συζήτηση για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες, για το μέλλον του δημόσιου τομέα, για το μέλλον των δημοσίων υπαλλήλων. Για ένα δημόσιο τομέα με αξιοπρέπεια, στην υπηρεσία του πολίτη. Αισθάνομαι, όπως αντιλαμβάνεστε, μια ιδιαίτερη οικειότητα ευρισκόμενος ανάμεσά σας, διότι είχα την πολύ μεγάλη τιμή και την πολύ μεγάλη ευθύνη για 20 μήνες να υπηρετήσω, ως ο πολιτικός προϊστάμενος της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Και δεν σας κρύβω ότι όταν με πήρε τηλέφωνο ο Αντώνης ο Σαμαράς για να μου ζητήσει να αναλάβω το Υπουργείο, δέχθηκα αυτό το τηλεφώνημα  ως μια έκπληξη. Δεν θα την προσδιορίσω ποιοτικά, διότι δεν ήταν κάτι το οποίο το περίμενα, ούτε ήμουν ένας άνθρωπος ο οποίος είχε κάποια ιδιαίτερη εξοικείωση με τη δημόσια διοίκηση.

«Προσγειώθηκα» σε ένα Υπουργείο σε εξαιρετικά δύσκολες συγκυρίες με μεγάλες πιέσεις και υποχρεώσεις, που είχε αναλάβει η τότε Κυβέρνηση, αλλά πάντα με μια γόνιμη διάθεση για να προσπαθήσουμε να υλοποιήσουμε μεγάλες τομές και μεγάλες αλλαγές στη δημόσια διοίκηση. Να κάνουμε, δηλαδή, πράξη αυτό που το όνομα του Υπουργείου υποδηλώνει, μια πραγματική μεταρρύθμιση στη δημόσια διοίκηση.

Δεν θα μιλήσω πολύ για αυτά τα οποία κάναμε, τα οποία νομίζω ότι ήταν πολλά και σημαντικά. Από τα οργανογράμματα των Υπουργείων, που συρρίκνωσαν εν μέσω αντιδράσεων τις θέσεις ευθύνης, μέχρι το σύστημα επιλογής προϊσταμένων. Από την πρώτη απόπειρα   να εισάγουμε την έννοια της αξιολόγησης, μέχρι την ενίσχυση των Κ.Ε.Π. Και από τους ελέγχους στην πειθαρχική δικαιοδοσία, μέχρι την επιβολή μιας εικόνας επιβράβευσης και αξιοκρατίας στη δημόσια διοίκηση. Θα σας πω μόνο το εξής από την εμπειρία μου στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης: Η πιο ευχάριστη έκπληξη την οποία συνάντησα ήταν όταν άρχισα να έρχομαι σε επαφή με το ανθρώπινο δυναμικό του Υπουργείου -συναντούσα γενικούς διευθυντές, διευθυντές τμηματάρχες,  γνώρισα πολύ κόσμο στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης- πείστηκα βαθιά μέσα μου ότι ο τρόπος να διοικήσει κάποιος ένα Υπουργείο, δεν είναι να φέρνει στρατιές συμβούλων και να επιχειρήσει να παρακάμψει τη δημόσια διοίκηση. Είναι να δουλέψει μαζί με τους άξιους δημόσιους υπαλλήλους, δίνοντάς τους ευκαιρίες, προσδιορίζοντας στόχους, βάζοντας διαδικασίες και αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το εξαιρετικό δυναμικό της δημόσιας διοίκησης. Ο διευθυντής του γραφείου μου είναι δημόσιος υπάλληλος, δεν τον ήξερα.  Τον γνώρισα στην πορεία και τον αξιολόγησα ως ικανό να αναλάβει αυτή τη θέση.

Αυτό το οποίο θέλω να σας πω είναι ότι θα εμπιστευθώ τη δημόσια διοίκηση και τους δημόσιους υπαλλήλους. Και θα σταθούμε, όλοι μαζί, απέναντι σε μια μαύρη προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θέλει να περιορίσει το δικό μας σχέδιο για τη διοικητική μεταρρύθμιση στο ότι δήθεν θα απολύσουμε δημόσιους υπαλλήλους. Δεν θα γίνει καμία απόλυση δημόσιου υπαλλήλου, το λέω για άλλη μια φορά ρητά και κατηγορηματικά. Έχει ενδιαφέρον ότι μας κατηγορούν για πελατειακό Κράτος, αυτοί οι οποίοι ήρθαν -υποτίθεται- κομίζοντας το νέο, αλλά επανέφεραν στη δημόσια διοίκηση  τις χειρότερες συνήθειες του παλιού. Τις μεταμεσονύκτιες τροπολογίες, τις μονιμοποιήσεις των συμβασιούχων κατά παράβαση του Συντάγματος, την περιττή αύξηση των δομών, δημιουργώντας καινούργιες θέσεις, καινούργιους οργανισμούς μόνο και μόνο για να διορίζονται συγγενείς και φίλοι. Δημιουργώντας μια ενδιάμεση -κατά την άποψή μας παντελώς  περιττή- διοικητική πυραμίδα σε επίπεδο γενικών ειδικών θεματικών αναπληρωτών γραμματέων μόνο και μόνο για να μπορέσουν να τακτοποιήσουν σε αυτές τις θέσεις κάποιους συγγενείς και κάποιους φίλους, καταστρατηγώντας πλήρως κάθε έννοια αξιοκρατίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρεμβαίνει και στην κορυφή και στην βάση της δημόσιας διοίκησης, έχοντας πάντα την ίδια λογική: Στην κορυφή να διορίσουμε ανθρώπους που είναι κοντά στο Κόμμα -συχνά χωρίς κανένα αξιοκρατικό κριτήριο με μόνο γνώμονα το πόσο φιλικοί είναι προς την Κυβέρνηση- και στη βάση δημιουργώντας μια στρατιά νέων συμβασιούχων εξαρτημένων από μια σύμβαση ορισμένου χρόνου, στους οποίους κραδαίνουν το τυράκι  της ενδεχόμενης μελλοντικής μονιμοποίησης. Ο σκοπός είναι πάντα ένας: Η άλωση του Κράτους για λογαριασμό του Κόμματος.

Εμείς λοιπόν τους λέμε ξεκάθαρα ότι όταν με το καλό έρθουμε στα πράγματα με τη δύναμη του ελληνικού λαού, δεν θα τους επιτρέψουμε να πάρουν τα κλειδιά του Κράτους στην Κουμουνδούρου. Έχω πολλές τολμηρές και ενδιαφέρουσες σκέψεις να μοιραστώ σήμερα μαζί σας για το πως αντιλαμβάνομαι το μέλλον της δημόσιας διοίκησης. Σκέψεις που έχουν να κάνουν με το αποτύπωμά της, όχι τόσο με το μέγεθός της, αλλά με το τι πρέπει σήμερα να κάνει το Κράτος και το τι δεν πρέπει να κάνει το Κράτος. Με το πώς θα μειώσουμε και άλλο τα διοικητικά βάρη με γνώμονα να διευκολύνουμε, όχι απλά τον πολίτη ή τον επιχειρηματία, ο οποίος είναι και ο τελικός χρήστης των υπηρεσιών του Δημοσίου, αλλά με σκοπό να κάνουμε και τη δική σας  δουλειά  πιο εύκολη. Να απελευθερώσουμε ανθρώπινο δυναμικό, να το κατευθύνουμε εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη. Για το πως θα κάνουμε, επιτέλους, έναν σωστό προγραμματισμό προσλήψεων, τον οποίο είχαμε ξεκινήσει στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, έτσι ώστε μέσα στα στενά πλαίσια των δημοσιονομικών περιορισμών να προσλαμβάνουμε  νέους δημόσιους υπαλλήλους νέους  που πραγματικά τους έχουμε ανάγκη και όχι εκεί που μπορεί να επιλέγει ο κάθε Υπουργός με δικά του πελατειακά κριτήρια.

Έχω πολλές σκέψεις για το πως θα εφαρμόσουμε ένα σύστημα αξιολόγησης, το οποίο δεν είναι τιμωρητικό, αλλά θα έχει ως κύριο στόχο την επιβράβευση των άξιων δημόσιων υπαλλήλων και τη δυνατότητα, την οποία θα έχουν μέσα από την αριστεία που αποδεδειγμένα θα αποδεικνύουν, να προχωράνε πιο γρήγορα μέσα στην βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης. Το  πως θα επιλέξουμε σωστά τους προϊσταμένους, τους γενικούς διευθυντές, τους διευθυντές, τους τμηματάρχες, διότι οποιοδήποτε σύστημα αξιολόγησης προϋποθέτει ότι αυτοί οι οποίοι θα αξιολογήσουν, θα έχουν επιλεγεί με αντικειμενικά κριτήρια. Το πως θα κάνουμε το Κράτος επιτέλους ψηφιακό, το πως θα διευκολύνουμε την επικοινωνία του πολίτη με το Κράτος, το πως θα διευκολύνουμε την επικοινωνία μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών. Πως θα κάνουμε, επιτέλους, πράξη αυτό το οποίο έχουμε πει κατά καιρούς, ότι αν κάποιος πολίτης δώσει μια φορά τα στοιχεία του στο Δημόσιο, δεν θα χρειάζεται να τα δίνει και να τα ξαναδίνει. Είναι υποχρέωση πια του Κράτους αυτά τα στοιχεία να τα διαχειρίζεται και να τα κατευθύνει προς τα εκεί που χρειάζονται. Πως θα κωδικοποιήσουμε, επιτέλους, τη νομοθεσία  και πως θα δημιουργήσουμε ένα καινούριο σύστημα παραγωγής νόμων, το οποίο θα είναι πιο λιτό, πιο αποτελεσματικό, πιο ουσιαστικό και συμβατό με τους κανόνες και τις αρχές καλής νομοθέτησης. Για να μην φτάνουμε στο σημείο να έχουμε χιλιάδες νόμους και δεκάδες χιλιάδες κανονιστικές πράξεις και Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία κάνουν τη ζωή των πολιτών, αλλά και τη δική σας ζωή πιο δύσκολη. Αλλά και απλά πράγματα: Για το πως θα εργάζεστε σε ένα πιο ευχάριστο, σε ένα πιο δημιουργικό περιβάλλον. Για το πως θα έχετε περισσότερες και όχι λιγότερες ευθύνες και για το πως πρέπει να αμείβεστε ανάλογα με την απόδοσή σας και ανάλογα με την ευθύνη την οποία αναλαμβάνετε.

Θέλω υπεύθυνους δημόσιους υπαλλήλους, να αναλαμβάνουν με θάρρος την αποστολή τους, να αναλογίζονται ότι είναι στην υπηρεσία του ευρύτερου καλού και να είναι πραγματικά υπερήφανοι, το τονίζω αυτό, υπερήφανοι, που είναι δημόσιοι λειτουργοί, όχι δημόσιοι υπάλληλοι. Είναι δημόσιοι λειτουργοί! Και αν σήμερα αυτό το ελληνικό Κράτος με τις τεράστιες αδυναμίες, με τους μεγάλους δημοσιονομικούς περιορισμούς εξακολουθεί να δουλεύει έτσι όπως δουλεύει, αυτό οφείλεται σε εσάς. Στον ανώνυμο εκπαιδευτικό, στον ανώνυμο γιατρό, στην ανώνυμη νοσηλεύτρια, στον διοικητικό υπάλληλο που σήμερα με ευθύνη, σε ένα δύσκολο περιβάλλον περιορισμένων απολαβών και γενικότερης μιζέριας και γκρίνιας, προσέρχεται κάθε μέρα στη δουλειά του με αξιοπρέπεια και με πλήρη συναίσθηση του καθήκοντος.

Θέλω φίλες και φίλοι να μας έχετε εμπιστοσύνη. Θέλω ο δημόσιος λειτουργός, ο δημόσιος τομέας να είναι σύμμαχος σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια την οποία θα κάνουμε για αλλάξουμε τη χώρα. Η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που μπορούμε να κάνουμε, είναι η μεταρρύθμιση στο Δημόσιο. Διότι αν δεν λειτουργήσει αυτή η μεταρρύθμιση, αν οι εφαρμοσμένες μας πολιτικές δεν οδηγούν σε απτά αποτελέσματα, τότε όλες οι άλλες μεταρρυθμίσεις  θα μείνουν στον αέρα. Σας θέλω συμμάχους σε αυτήν την προσπάθεια και μέσα σε ένα πλαίσιο κοινών αξιών, κοινών αρχών, που πιστεύω ότι διέπουν τη δική μας  Παράταξη, αλλά και στην οποία νομίζω ότι μπορούν να βρουν θέση και άνθρωποι, οι οποίοι δεν μας στήριζαν παραδοσιακά, πιστεύω ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μια πλατιά κοινωνική συμμαχία για μια μεγάλη αλλαγή στη χώρα.

Την επόμενη μέρα θα χρειαστεί να κάνουμε τολμηρές αλλαγές και αυτή η πλατιά συμμαχία, για την οποία θα ζητήσω πολιτική νομιμοποίηση  στις επόμενες εκλογές, πρέπει να εκφραστεί με τον πιο δυναμικό τρόπο. Θέλω να μας έχετε εμπιστοσύνη, θέλω να μου έχετε προσωπικά εμπιστοσύνη. Θέλω να ξέρετε ότι ο σκοπός μου είναι να γκρεμίσω το κομματικό Κράτος και να χτίσω το πραγματικά αξιοκρατικό  Κράτος. Έχω το θάρρος να αναλάβω την όποια ευθύνη αναλογεί στην Παράταξή μας για σφάλματα που έγιναν στο παρελθόν. Αλλά έχω και την τόλμη και το κουράγιο να πω ότι τα πράγματα πρέπει πια να αλλάξουν και θα αλλάξουν με τη δική σας τη βοήθεια. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την παρουσία σας εδώ σήμερα, για το θερμό σας χειροκρότημα και για την στήριξη την οποία παρέχετε στη μεγάλη προσπάθεια την οποία κάνουμε.
Απαντήσεις του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη
σε ερωτήσεις Δημοσίων υπαλλήλων
Ερώτηση 1η: Καλησπέρα κ. Πρόεδρε. Μας λέτε συνέχεια ότι η Νέα Δημοκρατία δεν θα απολύσει δημοσίους υπαλλήλους. Πως μπορείτε να το τεκμηριώσετε αυτό και να γίνετε ακόμα πιο πειστικοί, τη στιγμή που το πρόγραμμά σας έχει γενναίες περικοπές δημοσίων δαπανών;
Κ. Μητσοτάκης : Κοιτάξτε, είναι νομίζω μια πολύ εύλογη ερώτηση. Θα απαντήσω σε μια σειρά από επίπεδα: Πρώτον έχουμε δεσμευτεί ότι θα προσλαμβάνουμε λιγότερους δημόσιους υπαλλήλους από αυτούς οι οποίοι θα βγαίνουν στη σύνταξη. Και αυτό είναι κάτι το οποίο θα χρειαστεί να το κάνουμε για κάποια χρόνια ακόμα, μέχρι που να αποκατασταθεί πλήρως η δημοσιονομική τάξη. Αλλά πως θα το κάνουμε αυτό; Με βάση έναν προγραμματισμό προσλήψεων, ο οποίος θα γίνεται σε ετήσια βάση, που όλα τα Υπουργεία θα συγκεντρώνουν και θα καταθέτουν τις ανάγκες τους με βάση συγκεκριμένα οργανογράμματα. Ανάλογα με τις πολιτικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης θα προκηρύσσονται σε ετήσια βάση οι θέσεις για τακτικό προσωπικό, απλοποιώντας ταυτόχρονα και τη νομοθεσία του ΑΣΕΠ, που όπως γνωρίζετε είναι ένας νόμος, ο οποίος έχει αλλάξει τόσες φορές, που έχει καταστεί εξαιρετικά περίπλοκος. Αυτός ο προγραμματισμός των προσλήψεων θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσλαμβάνουμε τακτικό προσωπικό εκεί που πραγματικά, θέλω να το τονίσω αυτό, έχουμε ανάγκη. Έχουμε σήμερα εκπροσώπους από το χώρο της Υγείας και νομίζω ότι όσοι εργάζεστε σε νοσοκομεία μπορείτε να επιβεβαιώσετε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού. Είναι κάτι το οποίο το ακούμε συνέχεια και είναι κάτι το οποίο τεκμηριώνεται και από τα νούμερα, τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να είναι μια προτεραιότητα για το Δημόσιο.

Η προτεραιότητα όμως δεν έχει να κάνει μόνο με τις άμεσες ανάγκες. Έχει να κάνει και με το μελλοντικό μας προγραμματισμό. Αν παραδείγματος χάριν θέλουμε να κάνουμε το Κράτος μας πραγματικά ψηφιακό, θα χρειαστούμε και ψηφιακές δεξιότητες. Η δυνατότητα, παραδείγματος χάριν, να μπορούμε να προσλάβουμε, είτε στην ΗΔΙΚΑ, είτε στην ΑΑΔΕ, ανθρώπους που έχουν δυνατότητα διαχείρισης μεγάλων δεδομένων, αυτό που λέμε «big data analytics», που είναι μια ειδική κατηγορία ανθρώπων που ασχολούνται με την τεχνολογία και την πληροφορική, είναι απολύτως απαραίτητη, είναι μια επένδυση στο μέλλον. Για να το κάνουμε αυτό, όμως, χρειαζόμαστε έναν μακροχρόνιο προγραμματισμό. Άρα, προσλαμβάνουμε λιγότερους υπαλλήλους, με εκείνα όμως τα χαρακτηριστικά που θέλουμε πραγματικά να έχουν.

Είναι ένα ερώτημα, παραδείγματος χάριν, αν σήμερα πρέπει να προσλαμβάνουμε ακόμα δημόσιους υπαλλήλους υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Αν σήμερα αυτό χρειάζεται το Δημόσιο ή αν αυτές οι υπηρεσίες που μπορεί να παρέχουν οι άνθρωποι με αυτές τις δεξιότητες, μπορεί να τις παρέχει καλύτερα ο ιδιωτικός τομέας σε συνεργασία με το Δημόσιο. Μιλάω πάντα για το τι θα γίνει από εδώ και στο εξής. Όχι για το τι έχει γίνει μέχρι σήμερα. Και, ναι, βέβαια, υπάρχει ακόμα περιθώριο για στοχευμένη περικοπή δαπανών στο Δημόσιο, όχι οριζόντια, αλλά μέσα από αυτό το οποίο αποκαλούμε «λεπτομερές spending review», δηλαδή μια πραγματική ανάλυση των δαπανών των Υπουργείων, η οποία θα κοιτάξει και σήμερα ακόμα πού υπάρχουν εστίες σπατάλης ή δυνατότητες εξοικονόμησης πόρων. Και σας διαβεβαιώνω ότι και σήμερα ακόμα αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει και μπορούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα.

Άρα: Καμία απόλυση δημοσίων υπαλλήλων. Θα το επαναλάβω για πολλοστή φορά και θα ήθελα παρακαλώ και εσείς να γίνετε οι κοινωνοί αυτού του μηνύματος στους δικούς σας χώρους εργασίας, διότι είμαστε αντιμέτωποι με μια σκληρή προπαγάνδα, fake news, και διαστρέβλωσης των θέσεων που παρουσιάζουμε. Αυτό είναι κατηγορηματική δική μου δέσμευση, από την οποία δεν πρόκειται να υπάρχει καμία απόκλιση. Προγραμματισμός προσλήψεων, στοχευμένη περικοπή δαπανών και αξιολόγηση της χρησιμότητας της κάθε καινούριας πρόσληψης με γνώμονα τον μακροχρόνιο κυβερνητικό προγραμματισμό.
Ερώτηση 2η: Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε Πολύς κόσμος πιστεύει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες. Και είναι ένας άδικος χαρακτηρισμός γι’ αυτούς, ο οποίος όμως  ενισχύεται και από τα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά και από τους πολιτικούς. Υπάρχουν πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι που είναι εργατικοί, είναι φιλότιμοι και πολλές φορές από τους προϊσταμένους, τους πολιτικούς προϊσταμένους, δεν παίρνουν την αξία την οποία θα έπρεπε. Θα ήθελα να σας ρωτήσω: Πρώτον, εσείς μπορείτε να αντιστρέψετε αυτό το κλίμα που υπάρχει για τους δημοσίους υπαλλήλους;  Και δεύτερον, τι να περιμένει ένας δημόσιος υπάλληλος εργατικός και ευσυνείδητος από εσάς, όταν θα γίνετε Πρωθυπουργός;
Κ. Μητσοτάκης : Καταρχάς να συμφωνήσουμε ότι η αξία πρέπει να αναγνωρίζεται και να επιβραβεύεται. Για να αναγνωρίζεται όμως και να επιβραβεύεται, πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση. Και νομίζω ότι δεν θα υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος σε αυτή την αίθουσα, ο οποίος θα διαφωνήσει επί της αρχής στην έννοια, ότι όλοι πρέπει να αξιολογούνται. Αυτό, φυσικά, συμπεριλαμβάνει και τους δημόσιους υπαλλήλους και ατομικά, αλλά και ως προς τις οργανικές τους μονάδες. Η αξιολόγηση, εφόσον γίνεται τεκμηριωμένα και αντικειμενικά, είναι ο μόνος τρόπος τον οποίο έχουμε για να μπορούμε να κρίνουμε το παραγόμενο έργο του κάθε υπαλλήλου και να μπορούμε με αυτό τον τρόπο να αναγνωρίζουμε την προσπάθεια. Όχι απλά με το να τον κατατάσσουμε στην ανώτερη κατηγορία μιας ενδεχόμενης κατηγοριοποίησης σε επίπεδο οργανικής μονάδας, αλλά και με το να δώσουμε συγκεκριμένα κίνητρα, όπως ενδεχομένως η πολύ πιο γρήγορη υπηρεσιακή πρόοδος μέσα στην βαθμίδα της δημόσιας διοίκησης. Άρα, χρειαζόμαστε αξιολόγηση.

Θέλω να θυμίσω ότι είχα καταθέσει σε δημόσια διαβούλευση, μετά το μεταβατικό σχέδιο για την αξιολόγηση, το οποίο είχαμε πει ότι θα είχε ισχύ για ένα μόνο χρόνο, ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο, τονίζω, δεν είχε τιμωρητικό χαρακτήρα. Αλλά δε μπορώ να δεχθώ, φίλες και φίλοι, να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν σήμερα πιο σκληρά από άλλους -γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα της δημόσιας διοίκησης, είναι η πραγματικότητα σε οποιονδήποτε Οργανισμό- και αυτή η εργασία τους, να μην αναγνωρίζεται με κάποιο τρόπο. Και η αναγνώριση, -θέλω να φτάσω κάποια στιγμή, δεν είμαστε ακόμα εκεί, γιατί πρέπει να δοκιμαστεί ένα σύστημα αξιολόγησης στο χρόνο- να μπορεί να είναι και οικονομική. Αλλά μέχρι που να ριζώσει ένα σύστημα αξιολόγησης και να κερδίσει τη δική σας  εμπιστοσύνη, δεν μπορούμε άμεσα από τη μια στιγμή στην άλλη να φτάσουμε εκεί. Αλλά έχει για μένα πάρα πολύ μεγάλη σημασία και η αναγνώριση της αξίας, είτε από τους προϊσταμένους, είτε και από τους ίδιους τους χρήστες. Είμαι πολύ ανοιχτός σε ιδέες, όπου οι ευχαριστημένοι χρήστες των δημόσιων υπηρεσιών θα μπορούν να υποδεικνύουν υπαλλήλους οι οποίοι έκαναν πολύ καλά τη δουλειά τους και αυτό να αναγνωρίζεται δημόσια και να χαιρετίζουμε τη δημόσια προσφορά. Διότι μόνο με αυτό τον τρόπο θα αλλάξουν πραγματικά τα στερεότυπα και αυτό ξεκινάει και από τους ίδιους τους πολιτικούς προϊσταμένους. 

Θα σας πω μια ενδιαφέρουσα ιστορία: Μια φορά, όταν ήμουν στο Υπουργείο, μου είχε πει ένας άλλος συνεργάτης μου Υπουργός, ότι σε κάποια επιτροπή στην οποία συμμετείχε μια τμηματάρχης από το Υπουργείο μας,  του είχε κάνει εξαιρετική εντύπωση και ήταν πάρα πολύ καλή στη δουλειά της. Ζήτησα, λοιπόν, να έρθει στο γραφείο μου. Είδα έναν άνθρωπο περίπου πανικόβλητο, διότι δεν είχε ξαναζητήσει ποτέ ο Υπουργός να έρθει να τη δει στο γραφείο. Μάλλον για κακό θα φανταζότανε ότι την είχα ζητήσει. Και όταν της είπα ότι ήθελα απλά να τη συγχαρώ για το γεγονός ότι ένας υπάλληλος του Υπουργείου μου πήρε τόσο καλά σχόλια από έναν άλλο χώρο, είδα την έκπληξη, αλλά και τη χαρά ταυτόχρονα στο πρόσωπό της. Τι θέλω να πω: Μερικές φορές υπάρχουν μικρές κινήσεις απλής αναγνώρισης της δουλειάς που κάνουν πολύ μεγάλη διαφορά στον τρόπο με τον οποίον κάποιος αποδίδει. Αλλά στην καρδιά για αυτό  το οποίο θέλω να κάνω στη δημόσια διοίκηση, είναι ένα σύστημα αξιολόγησης, το οποίο σε πρώτη φάση δεν θα είναι εξαιρετικά σύνθετο. Γιατί από εκεί που δεν έχουμε αξιολόγηση, γιατί στην ουσία, μην κοροϊδευόμαστε, όταν όλοι παίρνουνε «10», δεν έχουμε σύστημα αξιολόγησης, μέχρι που να πάμε σε ένα πιο προχωρημένο σύστημα αξιολόγησης, θα πάμε σε κάτι το οποίο είναι απλό,  λειτουργικό, για να μπορέσει τελικά να κερδίσει και τη δική σας εμπιστοσύνη. Διότι κανένα σύστημα αξιολόγησης δεν πρόκειται να πετύχει, εάν δεν έχει τελικά και τη δική σας εμπιστοσύνη.
Ερώτηση 3η: Ευχαριστούμε καταρχήν για την παρουσία σας, το έχουμε όλοι ανάγκη να ακούσουμε από τη δική σας τη φωνή τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας για να μπορέσουμε κι εμείς να σπείρουμε τον πραγματικό τον αληθινό λόγο. Κατηγορείτε τον κ. Τσίπρα ότι χτίζει κομματικό  Κράτος, ότι επιχειρεί να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη, ότι καταστρατηγεί τους θεσμούς, πλην όμως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκαναν περίπου το ίδιο. Εσείς τι προτίθεστε να κάνετε γι’ αυτό;
Κ. Μητσοτάκης : Οι ερωτήσεις δεν είναι πολύ εύκολες ή αβανταδόρικες. Έχω πει, το είπα και πριν. Αναλαμβάνω την όποια ευθύνη για το τι έγινε στο παρελθόν. Αλλά τραβάμε μία γραμμή με το παρελθόν και πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά. Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία πρέσβευε, υποτίθεται, το νέο. Θυμάμαι ακόμα τον κ. Τσίπρα περίπου δακρυσμένο στην πρώτη του ομιλία στη Βουλή να μας λέει ότι είναι κάθε λέξη του Συντάγματος. Κι αυτοί που μας είπαν ότι είναι κάθε λέξη του Συντάγματος καταστρατήγησαν και καταστρατηγούν το Σύνταγμα με τον πιο βάρβαρο και βάναυσο τρόπο. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις βαθιές θεσμικές παρεμβάσεις που καταστρατηγούν κάθε έννοια διάκρισης της εξουσίας, τις παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, τις παρεμβάσεις στις Ανεξάρτητες Αρχές, αλλά και το τι γίνεται σήμερα πραγματικά στη Δημόσια Διοίκηση. Δεν χρειάζεται να σας το πω εγώ, το γνωρίζετε πολύ καλύτερα εσείς αυτό το οποίο συμβαίνει. Υποτίθεται ότι έχουμε αναλάβει δεσμεύσεις για την αποκομματικοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης. Δυστυχώς, η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε κάνει πολλά βήματα προς τα πίσω. Δεν έχουμε πάει προς τη σωστή κατεύθυνση. Και λυπάμαι που θα το πω, αυτό έχει γίνει και με την ανοχή των θεσμών, οι οποίοι δυστυχώς πολλές φορές κάνουν τα στραβά μάτια σε πολιτικές παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στη Δημόσια Διοίκηση που συνιστούν στην ουσία προσπάθειες βαθιάς αντιμεταρρύθμισης.

Είμαι απολύτως αποφασισμένος να επιβάλω την αρχή της αξιοκρατίας παντού. Δεν πρόκειται να επιτρέψω σε Υπουργούς μου να διορίζουν συγγενείς και φίλους στα Υπουργεία τους. Να το ξέρετε αυτό. Είναι δέσμευση ρητή και κατηγορηματική και θα τη δείτε και στην πράξη. Θα μειώσουμε τον αριθμό των Γενικών Γραμματέων, έτσι μπορούμε να μειώσουμε και τον αριθμό των κομματικών στρατών, που στοιχίζονται πάντα γύρω από τα Υπουργικά γραφεία. Αλλά επιμένω πάρα πολύ στη διαχωριστική γραμμή, η οποία χωρίζει τους πολιτικούς προϊσταμένους από την ανώτατη βαθμίδα της Δημόσιας Διοίκησης. Οι Γενικοί Διευθυντές, οι Διευθυντές και οι Τμηματάρχες πρέπει να είναι παντελώς αποκομματικοποιημένοι. Και οι επιλογές τους πρέπει να γίνονται με τέτοιο αξιοκρατικό τρόπο που να μην παρεισφρέει κανένα στοιχείο κομματισμού. Για όσους ήταν στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, θα γνωρίζουν ότι δεν ρώτησα ποτέ κανέναν τι ψηφίζει όταν ήμουν Υπουργός και δεν με ενδιέφερε αυτό. Και πρέπει να σας πω ότι συγκρούστηκα ορισμένες φορές και με τις κομματικές μας οργανώσεις διότι ξέφυγα από τον κανόνα ότι «τώρα ήρθαμε εμείς πρέπει να μπουν οι δικοί μας στα πράγματα». Έκανα τις επιλογές που νόμιζα ότι ήταν οι καλύτερες για το καλό του Υπουργείου και το δικό μου. Όσο πιο καλές επιλογές έκανα, τόσο πιο καλή δουλειά ουσιαστικά θα κάναμε. Κι αυτός είναι ένας κανόνας τον οποίο θέλω να επιβάλλω στη Δημόσια Διοίκηση. Όπως θέλω να επιβάλλω και τις περισσότερες αρμοδιότητες σε επίπεδο Δημόσιας Διοίκησης παίρνοντας στην ουσία υπογραφές από τον Υπουργό και να τις κατεβάσω σε επίπεδο Διοίκησης και ειδικά Γενικών Διευθυντών.

Θα σας πω άλλη μία ιστορία από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, από όταν διαπίστωσα ότι έπρεπε να πηγαίνω κάθε Σάββατο στο Υπουργείο και να υπογράφω ο ίδιος, ως Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, όλες τις αποσπάσεις και όλες τις μετατάξεις, που γίνονται στο Ελληνικό Δημόσιο. Όλες χρειαζόντουσαν τη δική μου υπογραφή. Η δική μου υπογραφή δεν πρόσθετε καμία πραγματική αξία σε όλη αυτή τη διαδικασία. Διότι είχα όλες τις υπογραφές των υπηρεσιακών παραγόντων. Το μόνο το οποίο θα μπορούσα ενδεχομένως να κάνω είναι να πάρω κάποιο χαρτί από κάτω και να το βάλω πάνω ή κάποιο χαρτί από πάνω και να το βάλω κάτω. Αλλά πραγματική προστιθέμενη αξία αυτή η διαδικασία για τη Διοίκηση, δεν είχε. Πήρα, λοιπόν, μία απλή απόφαση. Υπογραφή σε επίπεδο Γενικού Διευθυντή. Δεν θέλω να υπογράφω καμία απόσπαση. Το έκανα στην αρχή για τις αποσπάσεις. Υπήρξε ένα μικρό σοκ. Η δική μου δουλειά δεν είναι να υπογράφω. Είναι να παρακολουθώ αν η διαδικασία τρέχει γρήγορα και να έχω απολογιστικά στοιχεία και να ελέγχω τη Διοίκηση συνολικά για το παραγόμενο αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει να εμπιστεύεσαι πραγματικά τη Διοίκηση κι αυτό σημαίνει επίσης να μειώνουμε και τον όγκο της γραφειοκρατίας και των αποφάσεων που πρέπει να παίρνουν οι ίδιοι οι Υπουργοί. Αν μιλάμε για επιτελικό Κράτος δεν πρέπει να παίρνουμε τις πιο μικρές αποφάσεις ως Υπουργοί. Εσείς πρέπει να τις παίρνετε ως Διοίκηση. Εμείς κάνουμε σχεδιασμό, προγραμματισμό και αξιολογούμε τελικά τα αποτελέσματα των παραγόμενων πολιτικών. Μιλάμε λοιπόν, με άλλα λόγια για να συνοψίσω, για μία τελείως διαφορετική θεώρηση του Κράτους. Αν ο κ. Τσίπρας πιστεύει ότι πολιτικά θα επιβιώσει υποσχόμενος μονιμοποιήσεις σε κάποιες χιλιάδες συμβασιούχους, πλανάται. Διότι κι αυτοί οι συμβασιούχοι που σήμερα κάποιος τους κραδαίνει το τυράκι της μονιμοποίησης, μέσα τους γνωρίζουν πολύ καλά, ότι αυτό είναι και αντισυνταγματικό, αλλά στην πράξη ουσιαστικά δεν μπορεί να γίνει. Να αφήσουμε λοιπόν μια και καλή πίσω μας τις πελατειακές λογικές άλλων εποχών. Να κοιτάξουμε μπροστά με θάρρος το μέλλον για μια Δημόσια Διοίκηση η οποία θα είναι πραγματικά αξιοκρατική και πραγματικά ακομμάτιστη.
Ερώτηση 4η: Έχω παρατηρήσει ότι στο δημόσιο λόγο σας αναφέρεστε πολύ συχνά στις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και στο outsourcing. Θα ήθελα να γίνετε λίγο πιο συγκεκριμένος πάνω σε αυτό. Και να μας πείτε εάν θεωρούμε ότι μπορεί να απειληθεί ο Δημόσιος τομέας από μία μεγαλύτερη συνεργασία με τον Ιδιωτικό τομέα.
Κ. Μητσοτάκης : Δεν μπορεί να απειληθεί με την έννοια του ότι η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έχει σκοπό την καλύτερη παροχή υπηρεσιών με χαμηλότερο κόστος τελικά για τον φορολογούμενο. Κι αν αυτή η συνεργασία αποδεσμεύει ανθρώπινους πόρους, διότι τη δουλειά που μπορεί να κάνει κάποιος δημόσιος υπάλληλος θα την κάνει κάποιος εξωτερικός φορέας, αυτό μας δίνει τη δυνατότητα αυτός ο υπάλληλος να αξιοποιηθεί κάπου αλλού. Πραγματικά την έχουμε ανάγκη και πιστεύω βαθιά στο εργαλείο της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Και οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, μας δίνουν τη δυνατότητα αυτό να το κάνουμε πράξη. Και ξέρετε αυτό είναι κάτι όπου έχει δοκιμαστεί, δεν αφορά μόνο υποδομές. Έχουν φτιαχτεί εξαιρετικά σχολεία, μέσα από τη λογική των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τα οποία το Δημόσιο όταν τα έφτιαχνε μόνο του δεν είχε τη δυνατότητα να τα κατασκευάσει ούτε σ’ αυτό το κόστος, ούτε σ’ αυτά τα χρονοδιαγράμματα, ούτε με εξασφαλισμένη τη συντήρηση. Διότι το καλό των συμπράξεων είναι ότι παρέχουν και υποστηρίξεις και μια υποστήριξη συντήρησης για πολλά χρόνια. Αλλά πρέπει να σκεφτούμε πιο δημιουργικά και στο ζήτημα της παροχής υπηρεσιών. Αναρωτιέμαι ξέρετε, έχει γίνει μεγάλος λόγος για το ζήτημα αυτό της καθαριότητας, και εγώ είχα πει θαρραλέα ότι κατά την άποψή μου το Δημόσιο δεν πρέπει από δω και στο εξής -τονίζω όλα αυτά αφορούν το μέλλον όχι το τι έχει γίνει- δεν πρέπει να προσλαμβάνουμε ανθρώπους υπηρεσίας καθαριότητας, διότι είναι πιο αποτελεσματικό και πιο οικονομικό να αγοράζουμε αυτές τις υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα. Ο ΣΥΡΙΖΑ τι έκανε; Προσέλαβε καθαρίστριες, με τι συμβάσεις όμως; Με ατομικές συμβάσεις. Καταστρατηγώντας, υποτίθεται, όλα αυτά τα οποία έλεγε περί συλλογικών συμβάσεων. Και το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι το κόστος αυτών των υπηρεσιών και πάλι διογκώνεται.

Όπου μπορούμε να πετύχουμε καλύτερη εξοικονόμηση και καλύτερη παροχή υπηρεσιών θα δούμε τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να το δει ο δημόσιος υπάλληλος ως απειλή, διότι ο πυρήνας των δημόσιων υπηρεσιών θα εξακολουθεί να παρέχεται πάντα από δημόσιους υπαλλήλους. Αλλά, αν παραδείγματος χάριν, σε ένα νοσοκομείο το οποίο χρειάζεται έναν καινούριο τομογράφο, πάμε στη λογική ότι δεν αγοράζουμε εμείς το μηχάνημα, αλλά αγοράζουμε την υπηρεσία και πληρώνουμε ανάλογα με τον αριθμό των μαγνητικών τομογραφιών που γίνονται σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, δεν βλέπω τον λόγο γιατί αυτό κατ’ ανάγκη είναι κάτι το οποίο είναι κακό. Με άλλα λόγια, πρέπει να προσαρμοστούμε και εμείς στο τι γίνεται παντού στον κόσμο. Και ο Δημόσιος κι ο Ιδιωτικός τομέας με κανόνες και με πλαίσιο -μπορούν και πρέπει σήμερα- να συνεργαστούν σε πολλά επίπεδα και πιστεύω ότι αυτό θα είναι προς όφελος και του πολίτη, αλλά θα είναι προς όφελος τελικά και του ίδιου του δημοσίου υπαλλήλου, διότι θα βελτιωθεί συνολικά η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ερώτηση 5η: Με ανησυχία ως εκπαιδευτικοί παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην εκπαίδευση. Εσείς κύριε Πρόεδρε, ως μελλοντικός Πρωθυπουργός, τι θα κάνετε για να αναβαθμίστε το ρόλο του εκπαιδευτικού στη δημόσια εκπαίδευση και ταυτόχρονα τι σκέφτεστε να κάνετε για την κάλυψη των χιλιάδων κενών εκπαιδευτικών στα σχολεία μας;
Κ. Μητσοτάκης : Αυτή είναι μια ερώτηση που θα χρειαζόμουνα πάρα πολλή ώρα να την απαντήσω διότι συνδέεται και με την συνολική αντίληψη που έχω, για την σημασία που αποδίδω συνολικά στην Παιδεία. Πιστεύω στο δημόσιο σχολείο. Όπως πιστεύω και στη δημόσια Παιδεία. Και η όλη συζήτηση η οποία γίνεται για την ιδιωτική Παιδεία, είναι μια συζήτηση η οποία μπορεί να γίνει –και θέλω να το τονίσω αυτό– μόνο συμπληρωματικά στην αναβάθμιση, την απαραίτητη αναβάθμιση, της δημόσιας Παιδείας στη χώρα μας. Ξεκινώντας από τους παιδικούς σταθμούς, τα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά, τα γυμνάσια, τα λύκεια.

Και βέβαια, δεν υπάρχουν σχολεία χωρίς καλούς εκπαιδευτικούς. Και η εμπειρία χωρών που έκαναν μεγάλες τομές στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, όπως η Φινλανδία η οποία -θέλω να θυμίσω- στις αρχές του ΄90 βρέθηκε σε μια τεράστια οικονομική κρίση και αποφάσισε με διακομματική συναίνεση ότι πρέπει να επενδύσει στην Παιδεία, ξεκίνησε λέγοντας ότι πρέπει να στηρίξουν τους εκπαιδευτικούς. Διότι τα σχολεία δεν είναι μόνο ντουβάρια, δεν είναι μόνο smart boards, δεν είναι μόνο τεχνολογία. Είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι και όταν λέμε για ανθρώπους, μιλάμε για δασκάλους. Είναι δάσκαλοι, είναι καθηγητές, είναι διευθυντές των σχολείων, των σχολικών μονάδων, οι άνθρωποι είναι αυτοί οι οποίοι τελικά κάνουν τη διαφορά στην εκπαίδευση. Άρα, η περιχαράκωση του κλάδου του εκπαιδευτικού και η αντιμετώπισή του ως κάτι διαφορετικό από έναν οποιοδήποτε δημόσιο υπάλληλο, έναν διοικητικό δημόσιο υπάλληλο -δεν το λέω υποτιμητικά για τους διοικητικούς μας, λέω απλά ότι κάνετε ως εκπαιδευτικοί μια διαφορετική δουλειά. Και εκεί έχω μιλήσει πολλές φορές για την ανάγκη να έχουμε πιο αυτόνομα και πιο δημιουργικά σχολεία, να φύγει η σχολικά μονάδα από τον εναγκαλισμό ενός Υπουργείου Παιδείας το οποίο είναι ασφυκτικό και περιοριστικό, περισσότερες δυνατότητες, περισσότερες ευκαιρίες στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς να διδάξουν με τον τρόπο που θέλουν. Πάρα πολύ μεγάλη σημασία στις επιλογές των διευθυντών των σχολείων. Διότι έχω επισκεφθεί αρκετά δημόσια σχολεία και είναι εντυπωσιακό πόσο μεγάλη διαφορά σε ένα σχολείο μπορεί να κάνει η ποιότητα του διευθυντή. Άρα πολύ αυστηρά κριτήρια στις επιλογές των διευθυντών και κυρίως προοπτικές και καριέρας, αλλά και εκπαίδευσης και υποστήριξης, κυρίως παιδαγωγικής υποστήριξης, στους ίδιους τους δασκάλους. Με έμφαση και στους καθηγητές, με έμφαση στις καινούριες ψηφιακές δεξιότητες.

Αλλά – θέλω να το τονίσω – όσο και αν η τεχνολογία προχωράει, όσο και αν αύριο μπορεί να πάμε από τα φυσικά βιβλία σε τάμπλετ ή σε άλλους τρόπους μεταφοράς της γνώσης, η δουλειά του δασκάλου και του καθηγητή θα είναι πάντα πάρα πολύ σημαντική. Λέω του δασκάλου και του καθηγητή στο σχολείο του αύριο, δεν είναι να ενθαρρύνει το παιδί να αποστηθίσει. Διότι η γνώση μας πια, την οποία μεταφέρουμε στα παιδιά μας, είναι μια γνώση η οποία δεν μπορεί να την αναπαράγουμε με τον ίδιο τρόπο που την αναπαράγαμε μέχρι σήμερα. Όταν, σήμερα, η κόρη μου που είναι 15 χρονών, έχει στη διάθεσή της, στο κινητό της τηλέφωνο, όλη την πληροφορία που μπορεί να υπάρχει, ο σκοπός δεν μπορεί να είναι η αποστήθιση. Ο σκοπός πρέπει να είναι η κριτική σκέψη, οι δεξιότητες, οι συνεργασίες, η μάθηση ίσως με την πιο αρχαιοελληνική έννοια της λέξης και εκεί η σημασία του δάσκαλου και του καθηγητή είναι πάρα πολύ μεγάλη. Και αλλάζει και ο ρόλος πια του τι κάνεις μέσα στην τάξη και το πως το κάνεις. Άρα πολύ μεγάλη σημασία στην επιμόρφωση και στη στήριξη του εκπαιδευτικού στο έργο του, στα πλαίσια μιας άλλης λογικής. Τα κενά είναι ένα πραγματικό πρόβλημα, και είναι ζήτημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί με θάρρος. Στα πλαίσια του προγραμματισμού των προσλήψεων που θέλουμε να κάνουμε, δεν μπορούμε να έχουμε εξαρτημένες θέσεις στην εκπαίδευση από ανθρώπους που μονίμως ζουν με την ανασφάλεια του αν θα διοριστούν κάθε χρόνο και πότε θα ξαναδιοριστούν.

Είναι ένα να πραγματικό ζήτημα, είμαι πάντα διατεθειμένος να καθίσω κάτω και να δούμε τις πραγματικές ανάγκες και το πως ενδεχομένως μπορούμε να στρέψουμε και περισσότερους ανθρώπους στην τάξη, γιατί και εκεί υπάρχουν περιθώρια, μην έχουμε καμία αμφιβολία, αλλά υπάρχουν και κάποιες πραγματικές ανάγκες και υπάρχει και μια ανάγκη ανανέωσης του δυναμικού. Διότι δεν μπορούμε να βρεθούμε κάποια στιγμή διαπιστώνοντας ότι για 5, 7 χρόνια δεν έχουμε κάνει προσλήψεις και θα υπάρχει ένα κενό, ένα γενεαλογικό κενό στην ουσία στην ιεραρχία των εκπαιδευτικών μας. Τότε έχω πολλές ενδιαφέρουσες σκέψεις για την Παιδεία, αλλά σε όλες αυτές τις σκέψεις οι εκπαιδευτικοί είναι μέρος, πρέπει να είναι σύμμαχοι σε αυτήν την προσπάθεια και πρέπει να πειστούν ότι αυτό το σχέδιο το οποίο έχουμε είναι ένα σχέδιο το οποίο ωφελεί την Παιδεία, ωφελεί τους μαθητές, τους χρήστες, αλλά ωφελεί και τους ίδιους.
Ερώτηση 6η: Είμαι γιατρός στο ΕΣΥ, γιατί ένας νέος γιατρός ή γενικότερα ένας νέος επιστήμονας να θέλει, σήμερα, να κάνει καριέρα στο ελληνικό δημόσιο;
Κ. Μητσοτάκης : Σύντομη αλλά και ουσιαστική. Γιατί πιστεύω ότι για κάποιους ανθρώπους το παν δεν είναι το χρήμα. Να το πω πολύ απλά. Και γιατί υπάρχει αυτή η αίσθηση του καθήκοντος και της δημόσιας προσφοράς, που ο δημόσιος λειτουργός, ειδικά σε υπηρεσίες αιχμής όπως είναι η Υγεία, αντιλαμβάνεται απόλυτα και γιατί έχουμε τη δυνατότητα και με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς οι οποίοι είναι αυτοί που είναι να μπορούμε να εξασφαλίσουμε καλές καριέρες, ουσιαστικές καριέρες, καριέρες που γεμίζουν τους ανθρώπους με ικανοποίηση και στο δημόσιο τομέα. Θα είναι πολύ μεγάλο λάθος, ξέρετε, εάν φτάσουμε στο σημείο ικανοί νέοι άνθρωποι να θεωρούν μονόδρομο την ενασχόλησή τους με τον ιδιωτικό τομέα. Θα έχουμε κάνει κάτι πολύ λάθος. Διότι αυτή η αίσθηση του καλού δημόσιου λειτουργού, του ανθρώπου ο οποίος είναι διατεθειμένος να κάνει κάποιες θυσίες, ενδεχομένως να κερδίσει λιγότερα χρήματα από αυτά που θα κέρδιζε στον ιδιωτικό τομέα, αλλά γιατί υπηρετεί μια ευρύτερη αποστολή, γιατί παίρνει ικανοποίηση από τη δουλειά του, είναι μια αίσθηση που υπήρχε παλιά στην δημόσια διοίκηση.

Μου περιέγραφε ο πατέρας μου ιστορίες όταν ήταν Υπουργός στη δεκαετία του ’50 και του ’60 και όταν έμπαινε Γενικός Διευθυντής του γραφείο του, έτρεμαν όλοι, ήταν Γενικός Διευθυντής Υπουργείου. Ήταν μια θέση με βάρος, με κύρος, με ευθύνη. Πρέπει αυτήν την αξιοπρέπεια της δουλειάς στο Δημόσιο και πάλι με κάποιον τρόπο να την ανακτήσουμε. Και πιστεύω ότι υπάρχει ικανός αριθμός νέων ανθρώπων οι οποίοι σήμερα θέλουν να κάνουν μια καριέρα στο Δημόσιο, αλλά θέλουν να την κάνουν με άλλους όρους. Θέλουν να ξέρουν ότι θα αξιολογηθούν, ότι αν δουλέψουν σκληρά θα επιβραβευθούν και ότι θα υπάρχει μια αναγνώριση της σημασίας της δουλειάς που κάνουν. Οπότε έχουμε μεγάλη δουλειά να κάνουμε, όλοι μαζί, δεν θα την κάνω μόνο εγώ και θα την κάνετε και εσείς ως υπάλληλοι, να αλλάξουμε και την εικόνα του τι σημαίνει να δουλεύεις στο Δημόσιο. Το να δουλεύεις το Δημόσιο δεν είναι μόνο ότι πάω, βρίσκω μια αργομισθία, κάθομαι – ας το πούμε – περνάω καλά, όταν υπάρχει ένας ιδιωτικός τομέας ο οποίος εργάζεται σκληρά. Είναι λάθος αυτό το στερεότυπο. Και είμαι ο τελευταίος ο οποίος πρόκειται ποτέ να επενδύσει σε κοινωνικούς αυτοματισμούς. Λογική οι κακοί δημόσιοι υπάλληλοι, οι καλοί ιδιωτικοί, δεν υπάρχει οργανωμένη κοινωνία χωρίς καλό Κράτος. Λέω ξεκάθαρα ότι θέλω ένα πιο λιτό και αποτελεσματικό το Κράτος, το οποίο να επιτελεί το ρυθμιστικό του ρόλο, αλλά δεν υπάρχει καμία σοβαρή χώρα, καμία πλούσια χώρα, στην οποία η δημόσια διοίκηση να μη δουλεύει πολύ καλά. Καμία. Δεν τα αφήνουμε όλα στις αγορές, αυτές είναι απόψεις οι οποίες είναι τελείως ξεπερασμένες, η ευημερία μας ως κοινωνία συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα των θεσμών – αυτό που λέγαμε πριν – και την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης.
Ερώτηση 7η: Κύριε Πρόεδρε, πως βλέπετε τα ζητήματα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο Δημόσιο και πως μπορούμε να φτάσουμε παραδείγματα άλλων χωρών που έχουν ψηφιοποιήσει όλες, σχεδόν, τις διαδικασίες τους;
Κ. Μητσοτάκης : Είναι ένα ζήτημα αιχμής για την επόμενη μέρα της χώρας, αυτό το οποίο αποκαλούμε ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ψηφιακή διακυβέρνηση, το ψηφιακό κράτος. Επειδή δεν μου αρέσει να τα ισοπεδώνω όλα, θέλω να πω ότι υπάρχουν τομείς της δημόσιας διοίκησης που έχουν κάνει μεγάλη ψηφιακή πρόοδο. Π.χ. το γεγονός, ήμασταν μια από τις πρώτες χώρες που υποχρέωνε τους πολίτες να υποβάλλουν μόνο ηλεκτρονικά τις φορολογικές δηλώσεις. Αυτό ήταν μια πρωτοπορία. Η ΗΔΙΚΑ επί δικών μας ημερών είχε κάνει μια εξαιρετική δουλειά. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι ένα πληροφοριακό σύστημα το οποίο είναι από τα καλύτερα στην Ευρώπη. Άρα δεν θέλω να γενικεύουμε λέγοντας ότι συνολικά το Κράτος είναι ψηφιακά αναλφάβητο. Έχουμε και περιπτώσεις όπου εκτελέστηκαν έργα με μεγάλη επιτυχία, με μεγάλη αποτελεσματικότητα, τα οποία διευκόλυναν και τους υπαλλήλους, αλλά και τους τελικούς χρήστες. Αλλά προφανώς, αυτό είναι κάτι το οποίο δεν αρκεί. Χρειαζόμαστε μια μεγάλη ψηφιακή επανάσταση, με σημαντικούς πόρους – εγώ παρέδωσα, ως Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ένα έτοιμο πρόγραμμα σημαντικών έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για την επόμενη Κυβέρνηση, δεν έχει πρακτικά υλοποιηθεί τίποτα. Αλλά έχω στο μυαλό μου ένα ξεκάθαρο σχέδιο για αυτό το οποίο αποκαλώ ψηφιακό δημόσιο. Με ορισμένα έργα αιχμής πολλά από τα οποία είναι έργα που έχουν να κάνουν απλά με την διασύνδεση υφιστάμενων βάσεων πληροφορικής που ήδη υπάρχουν. Εμείς π.χ. ασχοληθήκαμε μια εβδομάδα θυμάμαι στο Υπουργείο, και με μια διασύνδεση δύο βάσεων, εκδίδαμε ταυτότητες την ίδια μέρα. Δεν χρειαζόταν να πηγαίνει κάποιος δύο φορές να εκδίδει την ταυτότητά του.

Υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ αυτού και μεταξύ να γίνουμε Εσθονία που είναι ένα ψηφιακό Κράτος που έχει κάνει τέτοια βήματα, που πια όλα στην ουσία μπορούν να γίνουν από το σπίτι. Όμως, έχουμε και διαθέσιμους πόρους και διαθέσιμο σχέδιο και ξεκάθαρη προτεραιοποίηση των έργων που πρέπει να γίνουν για να πάμε επιτέλους στην επόμενη φάση. Να δώσω ένα παράδειγμα: Ψηφιακή ταυτότητα. Δεν αφορά μόνο την ασφάλεια της ίδιας της ταυτότητας, την οποία έχουμε σήμερα, η οποία προφανώς δεν πληροί καμία προδιαγραφή ασφάλειας. Αφορά και τη δυνατότητά μας να χρησιμοποιούμε την ταυτότητά μας την ψηφιακή ως πύλη εισόδου και ταυτοποίησης για ψηφιακές υπηρεσίες. Αν δεν έχουμε αυτό το εργαλείο δεν μπορούμε να πάμε πουθενά. Είναι ένα έργο αιχμής το οποίο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να διευκολύνουμε την επαφή του πολίτη με το Δημόσιο μέσα από την εύκολη και ασφαλή – τονίζω – ταυτοποίησή του. Η χρήσης των δεδομένων του Δημοσίου. Πως θα διαχειριζόμαστε με ασφάλεια,αλλά ταυτόχρονα με ανοιχτό τρόπο, διότι πολλά από τα δεδομένα μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμα σήμερα, εάν τα ανοίξουμε και να βγούνε πολλές χρήσιμες εφαρμογές από αυτό.

Και βέβαια, η ψηφιακή εκπαίδευση των ίδιων των δημοσίων υπαλλήλων. Ναι, ωραία όλα αυτά τα οποία λέμε, αλλά όταν κάθεστε μπροστά σε ένα pc το οποίο είναι 15 ετών και το οποίο τρέχει ένα office το οποίο λήξει ήδη και για το οποίο δεν έχουμε υποστήριξη, ε να δούμε λίγο και τα βασικά με άλλα λόγια, ότι χρειάζεται και μια προσοχή στην υποδομή την καθημερινή. Άρα υπάρχει ένα ζήτημα βασικών υποδομών, βασικών έργων που πρέπει να γίνουν, αλλά για εμένα τα ζητήματα της ψηφιακής πολιτικής είναι οριζόντια και είναι απόλυτη προτεραιότητα και πρέπει να διαπνέουν και να διατρέχουν, όλες τις πολιτικές της επόμενης Κυβέρνησης. Γι’ αυτό και έχω δεσμευθεί ότι δεν με ενδιαφέρει να έχω ένα ανεξάρτητο Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής το οποίο θα είναι ένα από τα 15 Υπουργεία που θα έχουμε, αλλά η Κυβέρνηση η επόμενη χρειάζεται έναν chief information officer, έναν διευθύνοντα υπεύθυνο ψηφιακής πολιτικής, που θα αναφέρεται απευθείας στον Πρωθυπουργό και θα είναι μέσα στο Μαξίμου, ώστε να μπορεί να λύνει και πολλά από τα προβλήματα διασύνδεσης και συνεργασίας. Και σε κάθε Υπουργείο, πρέπει να υπάρχει μια ισχυρή ψηφιακή παρουσία που να μπορεί να συνεργάζεται με την κεντρική μας δομή ώστε να μπορούν πολλά από αυτά τα έργα να τρέχουνε με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα. 

Ερώτηση 8η: κ. Πρόεδρε, η κυβέρνηση της ΝΔ θα μας παγώσει ή θα μας κόψει τους μισθούς; 

Κ. Μητσοτάκης : Για αρκετό καιρό υπήρχε πάγωμα των μισθολογίων. Είπα «όχι», δεν θα μειώσω. Αλλά η δυνατότητά μας να βελτιώσουμε -πρέπει να είμαστε ειλικρινείς εδώ πέρα- αποδοχές συνδέεται άμεσα και με τη συνολική απόδοση της οικονομίας. Με μια οικονομία η οποία τρέχει με το χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης, δεν πρόκειται ποτέ να βγούμε από το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει. Με ένα τολμηρό σχέδιο μεταρρυθμίσεων όπως αυτό το οποίο έχουμε σχεδιάσει, θα δημιουργήσουμε γρήγορα πολύ περισσότερο πλούτο για όλη την οικονομία και από αυτό, φυσικά, ωφελημένοι θα είναι όλοι. Θα είναι ωφελημένοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Όπως ωφελημένοι θα είναι και οι δημόσιοι υπάλληλοι μέσα από τις μειώσεις φόρων. Άρα εγώ δε στέκομαι μόνο στο μισθό αυτόν καθεαυτόν. Στέκομαι στο διαθέσιμο εισόδημα. Αυτό είναι τελικά το σημαντικό. Τι μένει στην οικογένεια, τι μένει στο νοικοκυριό για να μπορέσει να υποστηρίξει τις ανάγκες του. Και εκεί πέρα, πιστεύω, ότι όλη η Ελληνική κοινωνία, αλλά και οι δημόσιοι υπάλληλοι, θα δούνε σχετικά σύντομα μια σημαντική διαφορά. 

Ερώτηση 9η (από συντονιστή): Όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι κατ’ αρχήν υπέρ της αξιολόγησης. Ο προβληματισμός όλων, όμως, είναι «ποιος είναι αυτός που θα αξιολογήσει τους υπαλλήλους και με ποια κριτήρια κρίθηκε αυτός». Τι θα γίνει με την αξιολόγηση των Γενικών Διευθυντών, προϊσταμένων και τμηματαρχών; Πρέπει πρώτα να αξιολογηθούν και αυτοί. Οι απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης έχουν μοριοδοτηθεί με πάρα πολλά μόρια. Τι θα κάνετε για αυτή την αδικία; Νομίζω η αξία της ερώτησης είναι τι θα κάνουμε με τις επιλογές προϊσταμένων και πώς θα είναι καλύτερος αυτός, ο οποίος θα έρθει να αξιολογήσει αύριο τους υπαλλήλους.
Κ. Μητσοτάκης : Θα ήθελα να δείτε λίγο το σχέδιο νόμου, το οποίο είχαμε ψηφίσει εμείς για τις επιλογές προϊσταμένων. Τι προσπαθήσαμε να κάνουμε με αυτό το σχέδιο; Βεβαίως και θέλουμε να ανταμείβουμε και τα τυπικά προσόντα  εννοείται, διότι δε νοείται οποιαδήποτε επιλογή, χωρίς κάποια βασικά τυπικά προσόντα, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να υπάρχουν και άλλες διαδικασίες, στην επιλογή των προϊσταμένων. Εμείς αλήθεια είναι ότι είχαμε ένα βαρύ σύστημα, το οποίο είχε και εξετάσεις, αλλά είχε και δομημένη συνέντευξη, το τονίζω αυτό, η οποία ήταν μαγνητοσκοπημένη και ηχογραφημένη με τη συμμετοχή του ΑΣΕΠ και είχα μάλιστα τολμήσει στις επιτροπές που έκαναν αυτές τις συνεντεύξεις να πειραματιστώ, δεν εφαρμόστηκε ποτέ διότι δεν πρόφτασα να το εφαρμόσω, και με ένα μητρώο στελεχών ειδικών σε θέματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού από τον ιδιωτικό τομέα. Να φέρουμε ανθρώπους συνταξιούχους, HR Manager από τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι θα διευκολύνουν και αυτοί με την κρίση τους, θεωρώντας -και πιστεύω σωστά γιατί δεν έχουν καμία ατζέντα- αν κάνουν αυτή τη δουλειά θα επιλέξουν με βάση τα δικά τους τα κριτήρια. Σας διαβεβαιώνω ότι χρησιμοποιούμε αυτήν τη στιγμή στην αξιολόγηση των στελεχών της ΝΔ του μητρώου πολιτικών στελεχών 30 manager του ιδιωτικού τομέα από διευθύνσεις ανθρώπινου δυναμικού που μας βοηθούν   στην αξιολόγηση των πολιτικών μας στελεχών. Και κατά κανόνα οι άνθρωποι είναι και αντικειμενικοί και αξιοκρατικοί και έχουν μια μεγάλη εμπειρία. Άρα εμείς θέλουμε δομημένες συνεντεύξεις και θέλουμε η επιλογή τελικά να μην γίνεται από τον Υπουργό. Δεν πιστεύω στη λογική ότι πρέπει  να επιλέγει ο Υπουργός μεταξύ των τριών καλύτερων. Πιστεύω ότι η επιλογή πρέπει να γίνεται με βάση τις διαδικασίες, όπως έχουμε προδιαγράψει.  Από τη στιγμή που θα το κάνουμε αυτό, θα ανοίξουμε εκ των πραγμάτων την Κερκόπορτα σε πολιτικά κριτήρια.  Άρα η διαδικασία αυτή, όπως την είχα περιγράψει, δίνει τα περισσότερα δυνατά εχέγγυα αξιοκρατίας. Ξέρω ότι πάντα σε οποιαδήποτε επιλογή μπαίνει ο ανθρώπινος παράγοντας, υπάρχει και ένα στοιχείο υποκειμενικότητας. Από την άλλη δεν μπορούμε να είμαστε τελείως εξαρτημένοι από τυπικά προσόντα, νομίζω ότι σε αυτό θα συμφωνήσετε όλοι. Πρέπει να υπάρχει, σε διαφορετικό βάρος για τους γενικούς διευθυντές, σε διαφορετικό βάρος για τους διευθυντές, σε διαφορετικό για τους τμηματάρχες η επιλογή του ανθρώπινου παράγοντα. Το ερώτημα είναι, είμαστε πεπεισμένοι, ότι αυτοί οι οποίοι κάνουν την επιλογή, είναι όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικοί, δεν έχουν άλλη ατζέντα, δεν σημαίνει ότι θα τα κάνουν πάντα όλα σωστά, αλλά το σημαντικό είναι να είμαστε βέβαιοι  για την αντικειμενικότητά τους. Και εκεί και μέσα στο ΑΣΕΠ, αλλά και με τη συμμετοχή πιστεύω και του ιδιωτικού τομέα, μπορούμε να δημιουργήσουμε όργανα επιλογής, τα οποία θα έχουν την απαραίτητη αξιοκρατία, για να μπορέσουν να κάνουν αυτές τις επιλογές, όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά. Δεν είναι απλό, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να περάσουμε σε αυτή τη λογική. Διότι και οι μεταβατικές διατάξεις -που τελικά κατέληξαν να είναι μόνιμες-  με τους υπουργούς να επιλέγουν στην ουσία τους προϊστάμενους της διοίκησης, είναι ένα σύστημα, το οποίο προφανώς εδώ και πάρα πολύ καιρό θα έπρεπε ήδη να έχει καταργηθεί.
Ερώτηση 10η (από συντονιστή):  Το τελευταίο ερώτημα αφορά τις επιλογές των γενικών γραμματέων και γενικότερα τη διαδικασία επιλογής των διοικητικών γραμματέων, των αναπληρωτών διοικητικών γραμματέων, δηλαδή τη νέα αυτή δομή που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ. Τι θα κάνετε με αυτήν νέα δομή;
Κ. Μητσοτάκης : Αυτή η διαδικασία, δεν ήταν μια αντικειμενική διαδικασία και θα καταργηθεί.  Όλοι ξέρουμε πως διορίστηκαν αυτά τα πρόσωπα με τις λίστες ονομάτων που έφταναν στα υπουργικά γραφεία. Η δομή αυτή στο σύνολό της θα καταργηθεί Πόσο μάλλον όταν στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι να υπονομεύσει με τα πρόσωπα που επέλεξε την επόμενη κυβέρνηση. Δεν θα επιτρέψουμε στο ΣΥΡΙΖΑ να πάρει τα κλειδιά του κράτους στην Κουμουνδούρου. Και θέλω να πούμε καθαρές κουβέντες. Η ΝΔ τους γενικούς γραμματείς στα  υπουργεία θα τους επιλέξει με πολιτικά κριτήρια. Ξεκάθαρα. Γιατί ο γραμματέας ενός υπουργείου καλείται να εκτελέσει τις πολιτικές επιλογές μιας κυβέρνησης. Αντιθέτως οι γενικοί διευθυντές, δηλαδή η ανώτατη βαθμίδα του προσωπικού των υπουργείων, θα επιλέγονται αξιοκρατικά. Αυτή είναι η επιλογή της επόμενης κυβέρνησης. Δεν θα βαφτίσουμε το κρέας ψάρι, για να δημιουργήσουμε μια καινούρια βαθμίδα δήθεν αντικειμενικά επιλεγμένων, που στην πραγματικότητα είναι κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό το σύστημα θα καταργηθεί από την πρώτη κιόλας μέρα.