Χαμένες ζωές στην υπερεργασία

Το 2013, ο 21 ετών, Moritz Erhardt, πέθανε μετά από 72 ώρες συνεχούς εργασίας στην Εθνική Τράπεζα της Αμερικής όπου έκανε την πρακτική του. Το ίδιο έτος, η 31χρονη Miwa Sado, εργαζόμενη στο ιαπωνικό κρατικό δίκτυο NHK, αναγκάστηκε να δουλέψει 159 ώρες υπερωρία, με μόλις δύο μέρες ρεπό τον Ιούλιο του 2013, προτού την προδώσει η καρδιά της.

Ήταν δύο περιστατικά που σόκαραν τότε την κοινή γνώμη, η οποία αδυνατούσε να αντιληφθεί πως ένα άτομο ήταν δυνατό να πεθάνει από την πολλή δουλειά. Όπως αποδείχθηκε δεν ήταν τα τελευταία περιστατικά, που ένας θάνατος συνδεόταν με τις υπερβολικές ώρες εργασίας. Σήμερα όλο και περισσότερες επιστημονικές έρευνες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις ώρες αλλά και τις συνθήκες εργασίας της σύγχρονης εποχής.

Η αλήθεια είναι ότι σχεδόν 30 χρόνια μετά την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού και ζώντας σε μια κοινωνία άκρατου καπιταλισμού, το ωράριο εργασίας από τις 9 μέχρι τις 5 φαντάζει ονειρικό για την πλειοψηφία των εργαζομένων ανά τον κόσμο. Με δουλειές όπου ο μέσος όρος εργασίας αγγίζει τις 10 ώρες και το άγχος και η αβεβαιότητα για αυτές να βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, η ανθρωπότητα φαίνεται να έχει συνηθίσει τη ζωή σε ένα καθεστώς υπερεργασίας.

Ταυτόχρονα, το κυρίαρχο πρότυπο όλο και υποβαθμίζει τις ασχολίες των ανθρώπων εκτός του γραφείου, όπως η χαλάρωση, τα χόμπι, ή ακόμα και η ανατροφή των παιδιών, ως κάτι το μη σημαντικό που υποδηλώνει μάλιστα τεμπελιά,  υποδεικνύοντας πόσο πανίσχυρη είναι η μυθολογία που έχει δημιουργηθεί γύρω από την έννοια της εργασίας.

Η τεχνολογία φαίνεται δε πως δυσχεραίνει περαιτέρω την κατάσταση, αφού αντί να μας αποδεσμεύει από την πολλή δουλειά, μας επιβαρύνει με περισσότερη. Σήμερα ο μισός εργαζόμενος πληθυσμός τσεκάρει το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο κατά τις ώρες που δεν βρίσκεται στη δουλειά, πολλές φορές μάλιστα πριν καν σηκωθεί από το κρεβάτι. Οι σύγχρονοι εργαζόμενοι δουλεύουν διαρκώς, μπαίνοντας όταν φεύγουν από το γραφείο σε λειτουργία standby. Στην Αμερική μάλιστα, παρά το γεγονός ότι είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες στον κόσμο, οι εργαζόμενοι κατά μέσο όρο παίρνουν άδεια για μόλις δύο εβδομάδες το χρόνο.

Όμως το κόστος αυτής της συνθήκης υπέρμετρης εργασίας φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια αποτελεί αντικείμενο μελετών, οι οποίες μάλιστα υποδεικνύουν ότι το μακροχρόνιο άγχος και η καθιστική ζωή, που συνδέονται με αυτή, μπορούν να αποβούν μοιραίοι παράγοντες.

Ερευνητές από το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κολούμπια διεξήγαγαν πρόσφατα μελέτη σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι που εργάζονταν καθισμένοι σε γραφείο για πάνω από 13 ώρες την ημέρα είχαν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από αυτούς που έκαναν το ίδιο για 11,5 ώρες. Οι ερευνητές κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι το να καθόμαστε στο γραφείο για  πολλές ώρες την ημέρα έχει παρόμοια αποτελέσματα με το κάπνισμα. Αντίστοιχα, στο University College του Λονδίνου, ερευνητές που εξέταζαν τις εργασιακές συνήθειες μεσήλικων ανδρών και γυναικών ανακάλυψαν πως η υπέρμετρη εργασία συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων και πρόωρων εμφραγμάτων.

Εργατικά σωματεία ανά τον κόσμο επισημαίνουν πως οι συνθήκες αυτές επηρεάζουν εξίσου τις ανθρώπινες σχέσεις και την ψυχική υγεία των εργαζομένων, ενώ το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας σε υπόμνημά του αναφέρει πως όταν η εβδομαδιαία εργασία του ανθρώπου ξεπερνά τις 39 ώρες, επηρεάζεται αρνητικά όλη του η ζωή.

Για τον Αμερικανό ερευνητή, Alex Soojung-Kim Pang, οι περισσότεροι σύγχρονοι εργαζόμενοι είναι παραγωγικοί για μόλις τέσσερις ώρες την ημέρα, ενώ όλες οι υπόλοιπες ώρες εργασίας τους αποτελούνται απλά από συσσωρευμένο άγχος. Πειράματα στη Σουηδία έδειξαν μάλιστα ότι όταν μια ομάδα από νοσοκόμες περιόρισε την εργασία της σε 6 ώρες την ημέρα αντί για 8 (διατηρώντας όμως τον ίδιο μισθό), αυτές ήταν πολύ πιο παραγωγικές, αρρώστησαν λιγότερο και βίωναν πολύ λιγότερο στρες στην καθημερινότητά τους. Στο ίδιο συμπέρασμα έχουν καταλήξει και άλλες έρευνες, που επισημαίνουν τη σημασία των λιγότερων ωρών εργασίας. 

Πέρα όμως από τη μελέτη του χρόνου που αφιερώνει κανείς στη δουλειά, είναι εξίσου σημαντικό να εξεταστούν και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται οι σύγχρονοι άνθρωποι, αφού αυτές, σε ορισμένες δουλειές  όπου τηρούνται μικρότερα ωράρια, είναι ικανές για να επιβαρύνουν την υγεία του ανθρώπου σε επικίνδυνα επίπεδα.

Προκειμένου να καταστήσουμε τις θέσεις εργασίας πιο ευνοϊκές για την πνευματική και φυσιολογική ευημερία μας, ο περιορισμός της εργασίας είναι σίγουρα απαραίτητος. Αντίστοιχα, οι θέσεις εργασίας θα γίνουν αυτομάτως καλύτερες, όπου οι ιεραρχίες θα είναι λιγότερο αυταρχικές και τα καθήκοντα των εργαζομένων πιο ποικιλόμορφα και με πραγματικό νόημα. Το σημερινό οικονομικό σύστημα βέβαια δεν επιτρέπει τη δημιουργία θέσεων εργασίας με τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Έτσι, ακόμα και οι πιο αφοσιωμένοι εργαζόμενοι, όσο κι αν επιδοθούν σε προγράμματα γιόγκα και στην κατανάλωση οργανικών φρούτων, «υπετροφών» και διαφόρων «προγραμμάτων ευεξίας», θα αισθάνονται πως τους λείπει κάτι: Το να έχουν πραγματική ζωή.

Πηγή: tvxs.gr με πληροφορίες από τον Guardian