Περιφράξεις

Σε μια διαδικασία που διήρκεσε από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης που ήλεγχαν το βρετανικό Κοινοβούλιο, κατόρθωσαν, μέσω των διαδοχικών νόμων «Περί περιφράξεων», να κατοχυρώσουν θεσμικά την κατοχή τεράστιων εκτάσεων γης, τις οποίες εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρο. Οι αποκαλούμενοι «εκσυγχρονιστές γαιοκτήμονες» εισήγαγαν αρκετές καλλιεργητικές καινοτομίες, νέα εργαλεία, τη χρήση λιπασμάτων και καλύτερα οργανωμένη κτηνοτροφία.

Η αγροτική παραγωγή εξορθολογίστηκε, οργανώθηκε αποτελεσματικότερα, πέτυχε οικονομίες κλίμακας, με κατακόρυφη αύξηση της ποσότητας και άνοδο της ποιότητας των προϊόντων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, λύθηκε το επισιτιστικό πρόβλημα του διαρκώς αυξανόμενου βρετανικού πληθυσμού και το βιοτικό επίπεδο σημείωσε άνοδο. Παράλληλα, όμως, οι περιφράξεις κατήργησαν μια σειρά από πρακτικές των απλών χωρικών, που ίσχυαν από τη φεουδαλική εποχή, όπως η ελεύθερη συλλογή ξυλείας, το κυνήγι, η συλλογική ή ημισυνεργατική καλλιέργεια κοινόχρηστων αγροκτημάτων.

Ο Μαρξ, στη θεωρία του για την πρωταρχική συσσώρευση, αναφέρεται στις απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης και επικράτησης του καπιταλισμού, τονίζοντας τον ρόλο των περιφράξεων και του βίαιου διωγμού των αγροτικών πληθυσμών από τη γη τους.

Παρ' όλους τους αγώνες και την αντίσταση που προέβαλαν οι νεοακτήμονες, οι κοινότητές τους διαλύθηκαν, οι προσωπικές και συλλογικές σχέσεις τους διερράγησαν και εν τέλει αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν. Κατέφυγαν σωρηδόν στα αστικά κέντρα, όπου προλεταριοποιήθηκαν, μη διαθέτοντας τίποτε άλλο, παρά τα εργατικά τους χέρια, που θα αναλάμβαναν, έναντι πινακίου φακής, τον χειρισμό των βιομηχανικών μονάδων.

Περιφράξεις έχουμε και στη σύγχρονη εποχή, με τη διαφορά πως δεν αφορούν μόνο την αγροτική γη, αλλά το αστικό τοπίο. Εχουν τη μορφή περιφραγμένων, περίκλειστων γειτονιών, μια μικρογραφία πόλης εντός μιας μεγαλούπολης. Συνήθως διαθέτουν δική τους ιδιωτική υπηρεσία φύλαξης και διαχωρίζουν τους «πλούσιους» από τους «φτωχούς».

Σε μια εμπνευσμένη, αλληγορική σκηνή της ταινίας «Fast food nation» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, μια ομάδα ακτιβιστών που ενεργοποιούνται κατά της κατανάλωσης κρέατος αποφασίζει να πραγματοποιήσει νυχτερινή επιχείρηση απελευθέρωσης βοοειδών από παρακείμενη φάρμα εκτροφής τους. Μόνο που, παρ’ όλο που ανοίγουν τις πόρτες διάπλατα και προσπαθούν με κάθε είδους θόρυβο να τα κινητοποιήσουν ώστε να διαφύγουν, τα ζώα παραμένουν ακίνητα, εντός της περίφραξης.

Η ασφάλεια που προσφέρει «η φάρμα των ζώων» τα ωθεί να παραμείνουν εντός της. Με τις όποιες συνέπειες για το μέλλον τους. Αλλά, όπως έχει δείξει ο Μάγκνους Μιλς στο βιβλίο του «Το μάντρωμα των ζώων», αυτό δεν ισχύει μόνο για τα ζώα. Ισχύει και για τους ανθρώπους.

Συντάκτης: Αδάμ Αδαμόπουλος - επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (Ph.D.)2

Πηγή: efsyn.gr