a-P e l l a: Τα φετινά χριστούγεννα θα τα γιορτάσουμε με ή δίχως θεό; Ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο

Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017

Τα φετινά χριστούγεννα θα τα γιορτάσουμε με ή δίχως θεό; Ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο

Εντυπωσιακή ήταν η προσέλευση του κόσμου στην κεντρική αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου των Γιαννιτσών την Δευτέρα 18-12-2017 στα πλαίσια της 5ης εκδήλωσης της 22ης περίοδου 2017-18 του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών. Το Α.Λ.Π. θεσμός καταξιωμένος στην συνείδηση της τοπικής-και όχι μόνον-κοινωνίας είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» και της ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας.

Κεντρικό πρόσωπο της καθόλα επιτυχημένης εκδήλωσης ήταν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος. Η ομιλία του εμπνευσμένου, αγωνιστή και αγαπητού ιεράρχη με θέμα: "Το πως και το γιατί των Χριστουγέννων", θεωρήθηκε από τους παρευρισκόμενους ως άκρως επιτυχημένη, βάλσαμο στην ψυχή, ωφέλιμη στο πνεύμα και το σώμα και παρηγοριά ηθική στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε.

Τον ομιλητή προλόγισε ο Βασίλειος Τραούδας μέλος του Δ.Σ. της Ι.Λ.Ε.Γ. «Ο Φίλιππος» και υπεύθυνος του Α.Λ.Π. Γιαννιτσών, ενώ καίρια και εύστοχη ήταν η τοποθέτηση του Κωνσταντίνου Κάμτση πρόεδρου της Ι.Λ.Ε.Γ. «Ο Φίλιππος».

Το ερώτημα πως θα γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα είναι επίκαιρο αλλά ταυτόχρονα μας θέτει ενώπιον ενός ζητήματος αρχών και αξιών: μήπως στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι στις ημέρες μας κοιτάζουν μόνον το περίβλημα του θέματος και χάνουν την ουσία; Είναι γιορτή δώρων, στολισμού και νυκτερινών εξόδων; Tι είναι στ΄αλήθεια αυτή η γιορτή; Eίναι το μυστήριο της γιορτής του Χριστού; Eίναι τα περιστατικά που περιστοιχίζουν το κεντρικό θαυμαστό γεγονός; Οι πρωτόπλαστοι εδέχθησαν να συνομιλήσουν, να διαλεχθούν και μάλιστα, έτι περισσότερο, να συμβουλευτούν τον όφι, δηλαδή με τον διάβολο (=αυτός που διαβάλλει, που συκοφαντεί) που τους πρότεινε να παραβιάσουν την εντολή του Θεού, να φάνε έναν καρπό και έτσι να παραβούν την συμβουλή του ίδιου του Δημιουργού τους. Τους είπε λοιπόν: «Αν το δοκιμάσετε αυτό, θα ανοιχθούν οι οφθαλμοί σας και θα γίνετε και εσείς θεοί ...». Ο ίδιος ο Σατανάς δεν υποσχέθηκε κάτι διαφορετικό, αφού αυτός ήταν ο προορισμός του ανθρώπου. Αυτό που διαφέρει τώρα στο εν λόγω ζήτημα είναι ο δρόμος και ο τρόπος με τους οποίους θα υλοποιηθεί η υπόσχεση.

Ο άνθρωπος πλάστηκε για να είναι ελεύθερος να επιλέγει. Είναι τόσο ελεύθερος που ήθελε τελικά να εκπέσει πλέον και να ακολουθήσει έναν δρόμο με δίχως επιστροφή. Κυριότερη αιτία ήταν η επιδίωξη μιας φαντασίωσης του ανθρώπου της ισοθεΐας, να γίνει δηλαδή θεός στην θέση του θεού, αλλά δίχως, όμως, την ευεργετική και αγιαστική συναίνεση του Θεού.

Είναι μια απτή πραγματικότητα η επιθυμία του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία: να προκόψει, να δημιουργήσει και να επιτύχει τους στόχους του. Το αιώνιο ερώτημα όμως παραμένει: με ή δίχως Θεό; Η εικόνα σήμερα του κόσμου είναι απογοητευτική: ζούμε την παγκόσμια χρεωκοπία του «ανθρωποποιημένου» θεού. Βρισκόμαστε στα τέλη του 2017 και στις αρχές του 2018 αλλά μεταξύ των ανθρώπων, ούτε μέσα στο σπίτι, ούτε στις κοινωνίες μας δεν υπάρχει αγάπη, ενότητα, γαλήνη, ηρεμία και ισορροπία. Είμαστε ως σύνολο αποτυχημένοι, ανεπαρκείς, εχθροί πολλές φορές μεταξύ μας. Η απάντηση είναι απλή: Οι περισσότεροι άνθρωποι ήθελαν να ακολουθήσουν έναν δρόμο δίχως αγάπη και έγιναν εγωιστές, ανίκανοι να αγαπήσουν, να αγαπηθούν και να ερωτευτούν. Τεράστιες ευθύνες φέρουν οι παλαιότερες γενεές που δεν οδήγησαν τους νεώτερους στον δύσκολο μεν, αλλά καθάριο δρόμο του Θεού. Οι δε ευθύνες των νέων γενεών δεν είναι και τόσο μικρότερες. Όσοι έχουν εγωισμό, δε μπορούν ούτε τον εαυτό τους, ούτε καν τα παιδιά τους να αγαπήσουν.

Οι συνέπειες της πτώσης του ανθρώπου πολλές: υποταγή στον πόνο, στην θλίψη. Παντού δυστυχία, διάχυτη η ανησυχία, η ανασφάλεια, ο φόβος, η παραβατικότητα, τα εγκλήματα. Κοινός παρονομαστής όλων ο θάνατος. Οι Πατέρες της Εκκλησίας επισημαίνουν ότι ο Θεός δεν εποίησεν τον θάνατον. Είναι ο δημιουργός, η αφετηρία της ζωής. «Εγώ ειμί η οδός , η αλήθεια, η ζωή» (Ιων. 14, 8-10). Στην εποχή μας, όμως, οι άνθρωποι-στην πλειονότητά τους- δεν ακολούθησαν την οδό του Χριστού και η αποτυχία των επιλογών τους είναι χαρακτηριστική: δεν έλυσαν τα προβλήματά τους , αντιθέτως δε, τα πολλαπλασίασαν. Τα δε αδιέξοδα πολλά.

Η Γέννηση του Χριστού, γεγονός συμπαντικής σημασίας, ανακαινίζει την φύση, αλλάζει τον κόσμο, οριοθετεί τον χρόνο. Ένας κόσμος βυθισμένος στην απελπισία και την αβεβαιότητα προσδοκά, ελπίζει και αναμένει την σωτηρία του. Ήρθε «το πλήρωμα» του χρόνου, δηλαδή ο κατάλληλος καιρός, η συνειδητοποίηση της τότε οικουμένης ότι πρέπει να αλλάξει η μορφή του κόσμου γιατί η αυτοσωτηρία δεν είναι εφικτή.

Ακόμη και στους αρχαίους Έλληνες είχε γίνει συνειδητοποίηση ότι θα χρειαστεί κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό. Χαρακτηριστικό είναι το έργο του Αισχύλου: «Προμηθεύς δεσμώτης» όπου ο ήρωας ταλαιπωρείται και υποφέρει γιατί έδωσε το ιερό πυρ στους ανθρώπους. Εκεί πάνω στο όρος Καύκασος τιμωρημένος ο άνθρωπος στο πρόσωπο του Προμηθέα προσπαθεί να σπάσει τις αλυσίδες που τον περιβάλλουν. Ματαίως όμως. Και σα να μην έφτανε αυτό ένας αετός του κατέτρωγε το συκώτι κάθε πρωί, έστω και αν το τελευταίο αναγεννώνταν το βράδυ. Ο διερχόμενος Ερμής του λέει: «Ποτέ δεν θα πάρουν τέλος τα δεινά σου, εκτός εάν σε λυπηθεί ο Θεός. Η σωτηρία δεν θα προέλθει από εσένα. Θα επιτευχθεί αν ο Θεός σου στείλει κάποιον δικό του». Ο φιλόσοφος Σωκράτης συμπληρώνει: «Εκτός αν κάποιος Θεός θα σε διαδεχθεί στους πόνους σου».

Η αγάπη είναι συνώνυμη με την λέξη ευθύνη. Και δεν υπάρχει ουσιαστική ελευθερία δίχως ευθύνη. Με ποιον τρόπο ο Θεός σεβάστηκε τον άνθρωπο; α) δημιούργησε τον άνθρωπο, του έδωσε την δυνατότητα να πει όχι. Τον προειδοποίησε όμως. Δεν σήμαινε τιμωρία, αλλά επίγνωση της ευθύνης. Δοκίμασε αλλά έπεσε και αυτή η πτώση έχει όχι ηθική, αλλά οντολογική διάσταση. Ακρωτηρίασε ο άνθρωπος τον εαυτό του. Ο Θεός είναι δομικό στοιχείο του ανθρώπου. Ο Θεός δεν τον κάκιωσε, αλλά τον άφησε να υποστεί τις συνέπειες της ελευθερίας του. Όταν λοιπόν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, ο Θεός έστειλε τον Υιό του κι όχι έναν καλό άνθρωπο. Έτσι ο ίδιος ο Θεός πέρασε στην ιστορία του κόσμου. Η ενσάρκωση του Θεού «ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιωάν1,14) στο δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, είναι κοσμοϊστορικό γεγονός που ξεπερνά τα όρια. Ο Θεός έγινε αυτό που δεν ήταν: κατέβηκε στην γη, ως άνθρωπος. Αυτή η κίνηση αποτυπώνεται στους ιερούς ναούς: τρούλος, τόξο, εμείς οι πιστοί. Οι άγιοι τοποθετούνται στο μέσο. Είναι αυτοί που μέχρι πρότινος ζούσαν εν σαρκί ανάμεσά μας: Ο άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης, ο άγιος Πορφύριος, ο όσιος Παϊσιος ο αγιορείτης και Καππαδόκης αλλά και πόσοι άλλοι.

Τι είναι στ΄αλήθεια ο άνθρωπος δίχως Θεό; Eίναι ένα υποψήφιο «σκουπίδι», ένα υποψήφιο ψόφιο κουφάρι! Πολλοί είναι εκείνοι που ερωτούν: «υπάρχει Θεός; ». H απάντηση βρίσκεται στην απορία του Μωυσή. Ο Θεός είναι ο Ων (μετοχή του ρήματος ειμί). Είναι η διαρκής πραγματικότητα. Είναι, κι όχι απλά υπάρχει! Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι «είμαι». Και τούτο γιατί δεν είναι αίτιος της ύπαρξής του, αλλά δημιούργημα. To μόνο σίγουρο γεγονός είναι ότι είμαστε θνητοί. Ο άνθρωπος θα γίνει Θεός, γιατί ο Θεός γίνεται άνθρωπος. Ο Θεός είπε και έγιναν όλα. Διέταξε και κτίστηκαν τα πάντα! Ο Θεός προσέλαβε την ανθρώπινη φύση μας. Έχουμε 2 πράγματα: α) ένα κοινό στοιχείο: Είμαστε άνθρωποι όλοι, και β) κάθε άνθρωπος είναι ανεπανάληπτος, ξεχωριστός, μοναδικό ανθρώπινο πρόσωπο. Μια φύση που υποστασιάζει 3 πρόσωπα. (Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα). Σε μια εποχή δύσκολη μπόλιασε την ανθρώπινη φύση με το «θεϊκό μπόλι», για να την θεραπεύσει. Ενώθηκε η θεϊκή με την ανθρώπινη φύση στα σπλάγχνα της Παναγίας, για να προσφέρει στον Θεό την ανθρώπινη φύση μας. Την ίδια στιγμή ο νεογέννητος Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Οι Πατέρες της Εκκλησίας τον ονομάζουν Νέο Αδάμ. Με το μυστήριο του βαπτίσματος τα μικρά παιδιά είναι ικανά πλέον να νικήσουν τον θάνατο. Ο νηπιοβαπτισμός είναι πρωτοχριστιανική παράδοση της Εκκλησίας. Είναι πράξη ύψιστης ευθύνης και συμμετοχής στην ζωή και το έργο της Εκκλησίας.

Στην Μεταμόρφωσή του ο Χριστός εμφανίζεται με όλη την δόξα του. Οι 3 από τους 12 μαθητές του που τον συνόδευαν, εκπλήσσονται και θαυμάζουν το γεγονός και προτείνουν να φτιάξουν σκηνές για τον Μωυσή και τον Ηλία και οι ίδιοι να παραμείνουν για πάντα εκεί, ως πρόγευση του παράδεισου! Ο Θεός βέβαια δεν σώζει τον άνθρωπο, εάν δεν το θέλει ο ίδιος ο άνθρωπος. Πριν την έλευση του Χριστού στον κόσμο και να ήθελε ο άνθρωπος να σωθεί δεν μπορούσε! Τώρα όλοι μπορούν, αρκεί να το θέλουν! Ο Θεός σώζει, όχι με αυτό που κάνει, αλλά με αυτό που γίνεται. Η Γέννηση του Χριστού είναι σωτηρία και το βάπτισμα μυστήριο εισδοχής στην Εκκλησία, όχι μια κοσμική γιορτή καταναλωτισμού και ξέφρενης διασκέδασης, όπως την κατάντησαν κάποιοι και όπως γίνεται εν πολλοίς. Το «γλέντι» για την βάπτιση είναι η θεία κοινωνία. Είναι απαράδεκτο να δείχνουμε στα παιδιά μας όλο τον «στραβό» δρόμο. Η λέξη σώζω σημαίνει γίνομαι σώος, δηλαδή ακέραιος. Μας ενώνει με τον εαυτό μας διαμέσου του βαπτίσματος.

Ο άνθρωπος χρειάζεται τροφή και αναπνοή. Ποια είναι, όμως, άραγε η τροφή για την ψυχή μας; Τι κάνουν σήμερα οι γονείς για την ψυχή των παιδιών τους; Δεν βλέπουμε πάντως να κάνουν τίποτε ιδιαίτερο για την ψυχή των παιδιών μας. «Πρώτο πιάτο» είναι το Ευαγγέλιο: «Είπεν ο Κύριος..... ότι ουκ επ΄άρτω ζήσεται άνθρωπος μόνο. Εάν δεν κοινωνήσετε το σώμα και το αίμα μου δεν θα ζήσετε». Το βάπτισμα όπως και η θεία κοινωνία ωφελούν πολλαπλώς τα μικρά παιδιά. Ρώτησε άραγε κανείς τα παιδιά του αν δεν θέλουν να εμβολιστούν; Το εμβόλιο είναι απαραίτητο για την σωματική υγεία του παιδιού, όπως και η Θεία Κοινωνία για την ψυχική υγεία του παιδιού.

Τα Χριστούγεννα είναι αληθινή γιορτή. Με την έλευση του Θεού, εν Χριστώ, στον κόσμο, ο άνθρωπος απέκτησε την δυνατότητα να γίνει πιο ισχυρός από τον θάνατο και τον διάβολο. Μετά τα Χριστούγεννα ο άνθρωπος σημαίνει ότι είναι μαζί με τον Χριστό. Πως θα γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα; Ποια πρέπει να είναι τα δικά μας Χριστούγεννα; Με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας η καρδιά μας μετατρέπεται σε φάτνη, για να υποδεχθούμε τον τεχθέντα Ιησού. Είναι η δροσοσταλιά στην ψυχή μας. Η κοσμική διάσταση που δίνουν πολλοί στην μεγάλη γιορτή της Ρωμιοσύνης οδηγεί συχνότατα στην φτώχεια σε ψυχολογία, αισθήματα, πλούτη κλπ. Οι άνθρωποι νοιώθουν τεράστιο κενό και πολλές φορές καταλήγουν σε ψυχολόγο, ψυχίατρο κ.ά. γιατί η απογοήτευση, η απελπισία και η μοναξιά που βιώνουν, μετά τις γιορτές, είναι πολύ έντονες. Τα παιδιά που δεν πάνε από μικρά στην εκκλησία, πιθανώς θα πάνε μεγάλα στον ψυχίατρο.

Ας ευχηθούμε αυτά τα Χριστούγεννα του 2017 να αποτελέσουν αφορμή για να χαρούμε περισσότερο το φως των Χριστουγέννων και να νοιώσουμε πραγματικά Χριστούγεννα με τον Σωτήρα Χριστό.

Στο δεύτερο μέρος της όλης εκδήλωσης άριστες κριτικές απέσπασε η βυζαντινή χορωδία της Ιεράς Μητρόπολης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας «Ρωμανός ο Μελωδός», που έψαλε εκφραστικότατα και κατανυκτικά ύμνους αφιερωμένους στην μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας που πλησιάζει. Ύμνοι όπως «Βηθλεέμ ετοιμάζου», «Κύριε εκέκραξα» «Αυγούστου μοναρχήσαντος», το απολυτίκιο των Χριστουγέννων και άλλα εκκλησιαστικά τροπάρια υπό την άριστη καθοδήγηση του Αριστοτέλη Βογιατζόγλου, καλλιτεχνικού διευθυντή της χορωδίας, γέμισαν με εξαίσιες μελωδίες τον ζεστό και φιλόξενο χώρο της κεντρικής αίθουσας του Πνευματικού Κέντρου Γιαννιτσών.

Την όμορφη και συγκινητική εκδήλωση έκλεισε ο δήμαρχος Πέλλας Γρηγόριος Στάμκος, που, ως ο πρώτος πολίτης του Δήμου μας, εξέφρασε και μορφοποίησε τα αισθήματα και την εικόνα που αποκόμισαν οι παρευρισκόμενοι συνδημότες μας στην όντως επιτυχημένη αυτήν εκδήλωση.

Λάζαρος Η. Κενανίδης θεολόγος, διδάκτορας Α.Π.Θ.

μέλος του Δ.Σ.. της Ι.Λ.Ε. Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος»

δ/ντής του 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος