Ο «Μεγάλος Αδελφός» στο χώρο εργασίας

Πώς μπορεί ένας εργοδότης να σιγουρευτεί από μακριά ότι οι εργαζόμενοί του δεν αποσπώνται από τη δουλειά; Η απάντηση είναι να τραβά φωτογραφίες από αυτούς κάθε 10 λεπτά μέσω κάμερας.

Οι εικόνες λαμβάνονται από το εργαλείο παραγωγικότητας Crossover WorkSmart και συνδυάζονται με στιγμιότυπα της εργασίας τους και μαζί με άλλα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εφαρμογών και των πλήκτρων, για να παρουσιάσουν ένα «σκορ εστίασης» και ένα «σκορ έντασης» που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση της εργασίας των μισθωτών αλλά και των ελεύθερων επαγγελματιών.

Ο Μεγάλος Αδελφός, μεγάλωσε κι άλλο

Το λογισμικό επιτήρησης στο χώρο εργασίας ξεκίνησε με παρακολούθηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεφώνου, αλλά τώρα περιλαμβάνει την παρακολούθηση περιήγησης ιστού, μηνυμάτων κειμένου, screenshots, πληκτρολογήσεων, κοινωνικών μηνυμάτων, ιδιωτικών εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το WhatsApp και ακόμη τις αλληλεπιδράσεις με τους συναδέλφους.

«Εάν είστε γονιός και έχετε έναν έφηβο γιο ή κόρη που έρχονται αργά στο σπίτι και δεν κάνουν την εργασία τους, ίσως να αναρωτηθείτε τι κάνουν. Είναι η ίδια απορία με τους υπαλλήλους», δήλωσε ο Μπραντ Μίλερ, διευθύνων σύμβουλος της Awareness Technologies, που πωλεί ένα πακέτο εργαλείων παρακολούθησης εργαζομένων με το εμπορικό σήμα Interguard.

Η επιτήρηση στην εργασία εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, οι οποίες εμπλουτίζονται συνεχώς. Ο βασικός τρόπος επιτήρησης των χώρων εργασίας είναι τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης (CCTV). Πλέον όμως η επιτήρηση των εργαζομένων λαμβάνει και πιο εξελιγμένες μορφές, περνώντας από την παρακολούθηση του χώρου εργασίας στην καταγραφή αυτής καθεαυτής της παραγωγικής δραστηριότητας του μεμονωμένου εργαζομένου σε όλο το μήκος του εργάσιμου χρόνου και στη δημιουργία εξατομικευμένων προφίλ παραγωγικότητας. Τέτοιες τεχνολογίες καταγραφής της παραγωγικής δραστηριότητας είναι τα προγράμματα λογισμικού, που προβαίνουν σε αυτόματη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων από τη χρήση Η/Υ και τη διαδικτυακή δραστηριότητα των υπαλλήλων γραφείου, τα καταγραφικά συστήματα των επικοινωνιών των υπαλλήλων στα τηλεφωνικά κέντρα καθώς και τα ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης στόλου οχημάτων στους εργαζόμενους στις μεταφορές. Δεν είναι σπάνιος ο συνδυασμός περισσότερων τεχνολογιών επιτήρησης από εργοδότες, όπως συνδυασμός κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης και καταγραφικών σε τηλεφωνικά κέντρα, με σκοπό την ολοκληρωτική παρακολούθηση του χώρου και του χρόνου της εργασίας και την βελτιστοποίηση της εκμετάλλευσης.

Στον σύγχρονο κόσμο, οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν το προσωπικό τους ξεχωριστά και εξ ολοκλήρου. Τώρα οι εργοδότες έχουν τη δύναμη να γνωρίζουν πόσο οι εργαζόμενοι ξοδεύουν το χρόνο τους στην εργασία. Πόσο είναι παραγωγικοί; Για ποιο λόγο χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο, τι είδους εφαρμογές χρησιμοποιούν, σε ποια καθήκοντα ασχολούνται και ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι με τους οποίους δουλεύουν για τις συσκευές ή τα gadget που τους έχουν ανατεθεί. Τώρα οι εταιρείες μπορούν να παρακολουθούν αποτελεσματικά όλες τις δραστηριότητες. Η αυξημένη δε ζήτηση για τέτοιες τεχνολογίες έχει δημιουργήσει μία αντίστοιχη αγορά προϊόντων και υπηρεσιών με εκρηκτική άνθηση, η οποία δραστηριοποιείται όχι μόνο στην εμπορική αντιπροσώπευση – μεταπώληση των τεχνολογιών αυτών αλλά και στην αυτόνομη ανάπτυξη νέων, σε ορισμένες περιπτώσεις με την εκμετάλλευση ακόμη και προγραμμάτων ελεύθερου λογισμικού.

Η πλειοψηφία των παρόχων τεχνολογίας επίβλεψης επικεντρώνουν την προσοχή τους στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου οι εταιρείες υποχρεούνται νομικά να παρακολουθούν τις επικοινωνίες του προσωπικού για να αποτρέψουν την εμπορία εμπιστευτικών πληροφοριών. Αλλά πωλούν όλο και περισσότερο την τεχνολογία τους σε ένα ευρύτερο φάσμα εταιρειών για να παρακολουθούν την παραγωγικότητα του προσωπικού, τις διαρροές δεδομένων αλλά και, ως πρόσχημα, την σεξουαλική παρενόχληση και την ακατάλληλη συμπεριφορά.

Σύμφωνα και με τα παραδείγματα τέτοιων λογισμικών που παρουσιάζει ο Guardian, πέρυσι, ένας υπάλληλος σε μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών πληροφορικής έστειλε ένα ιδιωτικό μήνυμα συνομιλίας σε έναν φίλο στη δουλειά, ανησυχώντας ότι είχε μοιραστεί τη σεξουαλική του ταυτότητα με τον διευθυντή του σε μια συνάντηση και φοβούμενος ότι θα έπληττε την καριέρα του. Το Wiretap ανίχνευσε την ανησυχία του υπαλλήλου και ειδοποίησε έναν ανώτερο υπάλληλο της εταιρείας, ο οποίος ήταν στη συνέχεια σε θέση να παρέμβει, να μιλήσει στον διευθυντή και να εκτονώσει την κατάσταση.

«Έτσι, ακόμη και αν δεν υπάρχει σοβαρό αδίκημα, μπορείτε να δείτε τις πρώτες ενδείξεις για κάποιον που κατευθύνεται σε ένα κακό μονοπάτι» δήλωσε ο Greg Moran, COO του Wiretap.

Για την παρακολούθηση της παραγωγικότητας, το λογισμικό μπορεί να μετράει τον αριθμό των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποστέλλονται από τον εργαζόμενο, τους ιστοτόπους που επισκέπτεται, τα έγγραφα και τις εφαρμογές που ανοίγει αλλά και τις πληκτρολογήσεις. Σταδιακά μπορεί να δημιουργήσει μια εικόνα της τυπικής συμπεριφοράς των εργαζομένων και στη συνέχεια να ειδοποιήσει όταν κάποιος αποκλίνει.

«Εάν είναι φυσιολογικό να στείλετε 10 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, να χτυπήσετε 5.000 πλήκτρα και να είστε ενεργός σε έναν υπολογιστή για τρεις ώρες την ημέρα, αν ξαφνικά είστε ενεργοί μόνο για μία ώρα ή κάνετε 1.000 πληκτρολογήσεις, φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα στην παραγωγικότητα», δήλωσε ο Μπραντ Μίλερ, διευθύνων σύμβουλος της Awareness Technologies.

«Ή εάν συνήθως ανοίγετε 10 έγγραφα ημερησίως και εκτυπώνετε δύο και ξαφνικά ανοίγετε 500 και εκτυπώνετε 200, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κλέβετε έγγραφα από την εταιρεία».

Η εφαρμογή παρακολούθησης, όπως το TheOneSpy, μπορεί να γνωρίσει πόσο χρόνο ξοδεύει ένας εργαζόμενος και για ποιους σκοπούς χρησιμοποιεί πλατφόρμες κοινωνικών μέσων ώστε ο εργοδότης να γνωρίζει τι ακριβώς κάνει ο εργαζόμενος στο διαδίκτυο. Το λογισμικό αυτό μπορεί να επισκεφθεί το ιστορικό περιήγησης και τις ιστοσελίδες με σελιδοδείκτες και να αναλύσει και το προφίλ του υπαλλήλου.

Σχεδόν το 40% των ιδιοκτητών επιχειρήσεων παρακολουθούν τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του προσωπικού τους. Η παρακολούθηση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι πολύ αποτελεσματική για την επίλυση των οιοδήποτε διαφορών, λένε οι ειδικοί των λογισμικών αυτών. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των εταιρειών που κατασκοπεύουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου χρησιμοποιούν λογισμικό, όπως το TOS Emails tracking app, που επιτρέπει να βλέπετε εισερχόμενα / εξερχόμενα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Μια άλλη κοινή τεχνική είναι η ανίχνευση λέξεων-κλειδιών, αντλώντας από μια λίστα προκαθορισμένων όρων που σχετίζονται με «σκιερή» συμπεριφορά. Όταν ένα franchise All State Insurance έκανε μια ζωντανή επίδειξη του λογισμικού της Interguard σε άλλους αντιπροσώπους, το λογισμικό ξεκίνησε τη σάρωση του δικτύου και βρήκε σχεδόν αμέσως ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τις λέξεις «λίστα πελατών» και «résumé». Το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αποκάλυψε ότι ο καλύτερος υπάλληλος σχεδίαζε να μετακομίσει σε άλλη εταιρεία.

Εταιρείες όπως η Digital Reasoning αναζητούν πιο λεπτομερείς δείκτες πιθανών παραβιάσεων, όπως η αλλαγή περιβάλλοντος. Όταν ένας εργαζόμενος για παράδειγμα προτείνει τη μετακίνηση της συζήτησης σε κρυπτογραφημένες εφαρμογές όπως το WhatsApp ή Signal ή ακόμα και συνομιλία εκτός σύνδεσης, υποδεικνύοντας ότι το θέμα είναι υπερβολικά επικίνδυνο για το εταιρικό δίκτυο.

«Τώρα οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι πολλά από αυτά τα συστήματα παρακολούθησης επικοινωνιών γίνονται όλο και πιο εξελιγμένα, γι΄αυτό μεταβαίνουν σε άλλη εφαρμογή ή συναντιούνται έξω» εξηγεί ο επικεφαλής του προϊόντος της Digital Reasoning, Marten den Haring.

«Ακόμα όμως και η WhatsApp δεν είναι ασφαλής από το λογισμικό παρακολούθησης της Qumram, το οποίο τοποθετείται στις συσκευές των εργαζομένων - με τη συγκατάθεσή τους - για να συλλαμβάνει ό, τι κάνουν, συμπεριλαμβανομένων των μηνυμάτων που στέλνουν χρησιμοποιώντας το WhatsApp.

«Είναι πραγματικά ο Big Brother», δήλωσε ο Patrick Barnett του Qumram.

Οι αμερικανικές εταιρείες γενικά δεν υποχρεούνται από το νόμο να αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούν τους εργαζόμενους, αν και έχουν την τάση να συμπεριλαμβάνουν μια ρήτρα «catch-all» στις συμβάσεις εργασίας που δηλώνει την παρακολούθηση αυτή.

«Μπορείτε να δείτε τα πάντα στις ΗΠΑ», δήλωσε ο Al Gidari, διευθυντής προστασίας προσωπικών δεδομένων στο Κέντρο Διαδικτύου και Κοινωνίας του Στάνφορντ. Ακόμη και αν δεν είστε υπάλληλος, ενδέχεται να υποβληθείτε σε επιτήρηση, χάρη στην τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση πιθανών υποψηφίων θέσεων εργασίας. Οι επιχειρήσεις, μπορούν μέσω λογισμικών να γνωρίζουν εάν κάποιος υποψήφιος για μια θέση εργασίας έχει τάσεις για φανατισμό, μισογυνισμό ή βία. Οι εργοδότες εξετάζουν τέτοιες αναφορές ώστε να λάβουν απόφαση πρόσληψης.

Ανάλυση Big Data

Με τη χρήση τέτοιων μεθόδων παραβίασης προσωπικών δεδομένων πιθανότατα γίνεται δυνατή η αύξηση της παραγωγικότητας κατά 5% στα δύο τρίτα των εργασιών, όπως δήλωνε στους Financial Times στις 17 Φεβρουαρίου 2017, στέλεχος εταιρείας που εξειδικεύεται στην ανάλυση μεγάλων δεδομένων. Κι εδώ ακριβώς έγκειται ο κίνδυνος για τους εργαζόμενους: στην ανάλυση των δεδομένων τους, η οποία αφορά τον συνδυασμό διαφορετικών και φαινομενικά άσχετων πληροφοριών που συνδυασμένες όμως παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για το προφίλ του εργαζόμενου.

Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Μονάδας Πληροφοριών του βρετανικού περιοδικού Economist περισσότερα από τα μισά τμήματα Ανθρώπινων Πόρων των μεγάλων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο καταγράφουν αύξηση στην ανάλυση δεδομένων, σε σχέση με τρία χρόνια πριν. Για παράδειγμα, στο παραπάνω ρεπορτάζ των Financial Times υπάρχει αναφορά στην εταιρεία Evolv η οποία αναλύει περισσότερα από μισό δισεκατομμύριο στοιχεία εργαζομένων από 13 διαφορετικές χώρες, που ξεκινούν από τη συχνότητα των επαφών τους με τον προϊστάμενό τους και φτάνουν στο χρόνο που απαιτείται για να φτάσει κάθε εργαζόμενος στο γραφείο.

Στόχος είναι να ταυτοποιηθούν πρότυπα και συμπεριφορές στο πλαίσιο εταιρειών και κλάδων. Ξέροντας για παράδειγμα πόσος χρόνος απαιτείται για να γίνει μια συγκεκριμένη δουλειά εύκολα μπορεί ένας εργαζόμενος να απολυθεί, με το επιχείρημα ότι η αποδοτικότητά του υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου. Άλλη εταιρεία προσδιόρισε τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των πιο πετυχημένων εργαζόμενων σε τηλεφωνικό κέντρο, με αποτέλεσμα η διαδικασία των συνεντεύξεων για πρόσληψη να απλοποιηθεί στο έπακρο, καθώς αναζητούσαν ένα συγκεκριμένο είδος εργαζομένων. Υποθετικά μιλώντας, αν είχε κατ’ επανάληψη αποδειχθεί ότι διαζευγμένοι και διαζευγμένες, είχαν την μικρότερη αποδοτικότητα, κάθε αίτημα για δουλειά απ’ αυτή την κοινωνική κατηγορία απορριπτόταν πριν καν εξεταστεί.

Νόμιμη η παρακολούθηση της διαδικτυακής επικοινωνίας των εργαζομένων

Το δικαίωμα των εργοδοτών να παρακολουθούν τη διαδικτυακή επικοινωνία των εργαζομένων τους, εν ώρα εργασίας, κατοχυρώνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η ιστορική απόφαση ελήφθη μετά από προσφυγή Ρουμάνου μηχανικού εναντίον της εταιρείας που εργαζόταν μέχρι το 2007. «Συνελήφθη» να κάνει chat με την αρραβωνιαστικιά του από το γραφείο, μέσω της υπηρεσίας Yahoo messenger. Υποστήριξε ότι η παρακολούθηση των συνομιλιών του αποτελεί παραβίαση της ιδιωτικότητας του, ωστόσο οι δικαστές δικαίωσαν την εταιρεία.

Η προσφυγή απορρίφθηκε, επειδή, όπως απεφάνθη το δικαστήριο, «δεν είναι παράλογο για έναν εργοδότη να θέλει να βεβαιωθεί πως οι εργαζόμενοι επιτελούν τα καθήκοντά τους, την ώρα της εργασίας». Στο σκεπτικό αναφέρεται ρητά ότι ο εργοδότης έχει δικαίωμα να παρακολουθεί τις συνομιλίες. «Ο εργοδότης έδρασε στο πλαίσιο των πειθαρχικών δυνατοτήτων τoυ… θεωρώντας ότι η επίδικη πληροφορία αφορούσε επαγγελματική δραστηριότητα. Επομένως η πρόσβαση είναι νόμιμη…».

Ο Ρουμάνος μηχανικός χρησιμοποιούσε το Yahoo messenger τόσο για προσωπικές όσο και για επαγγελματικές επαφές. Τα μηνύματα εστάλησαν από εταιρικό λογαριασμό και από συσκευή της εταιρείας, παρόλα αυτά το δικαστήριο δεν διευκρινίζει αν η απόφαση θα ήταν διαφορετική σε περίπτωση που ο εργαζόμενος είχε χρησιμοποιήσει προσωπικό λογαριασμό ή συσκευή.

Πηγή: tvxs.gr