Τα τρία πράγματα που μας κρατάνε στη μοναξιά

Στην ψυχοθεραπεία παρατηρούμε συχνά πόσο μοναχικοί και απομονωμένοι αισθάνονται οι άνθρωποι. Αν και μπορεί να είναι ευτυχισμένοι στο γάμο τους ή επιτυχημένοι στην καριέρα τους, οι άνθρωποι αναφέρουν συχνά μια αίσθηση αποσύνδεσης ή αποξένωσης που τους πληγώνει.

Παρόλο που υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να αισθανθούμε απομονωμένοι, τρία πράγματα μπορείνα συμβάλουν περισσότερο στην επιδημία της μοναξιάς στην κοινωνία μας.

Η επίκριση

Η έρευνα του Τζον Γκότμαν πάνω στους λειτουργικούς παράγοντες της σχέσης, τονίζει πώς η επίκριση είναι ένας παράγοντας που οδηγεί περισσότερο σε χωρισμούς (μαζί με την απαξίωση, την απροθυμία επικοινωνίας και την αμυντικότητα). Η επικριτική υπόδειξη των υποτιθέμενων ελαττωμάτων ενός ανθρώπου συνήθως πληγώνει. Πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε με μία οδυνηρή επίκριση, που κατέστη τοξική για την ευτυχία μας. Το συναίσθημα της επίκρισης μας στην ενήλικη ζωή μας, μπορεί να μας προκαλέσει τεράστιο πόνο και να μας κάνει να θέλουμε να απομονωθούμε. Ή μπορεί να αντιδράσουμε στην επίκριση, επιτιθέμενοι στο πρόσωπο που μας την ασκεί. Η επίθεση ή η υποχώρηση, μας κρατάει απομονωμένους στη σχέση και αποκλείει την πιθανότητανα έρθουμε κοντά με τον άνθρωπό μας.

Όσο μεγαλύτερη επίγνωση αποκτάμε του πώς και πότε γινόμαστε επικριτικοί, τόσο μπορούμε να παρατηρήσουμε τα συναισθήματα και τις ανικανοποίητες ανάγκες που κρύβονται κάτω από τις επικρίσεις μας. Αντί να πούμε στον σύντροφό μας σε οξύ τόνο ότι δεν είναι ποτέ εκεί για εμάς ή ότι η δουλειά του είναι πιο σημαντική από τη σχέση μας, μπορούμε να αποκαλύψουμε πόση μοναξιά αισθανόμαστε και ίσως και να ρισκάρουμε να ζητήσουμε να μας αγκαλιάσει ή να κάνουμε μια οικεία συζήτηση.

Όσο αντικαθιστούμε την κριτική με μια πιο ευαίσθητη έκφραση των τρυφερών συναισθημάτων μας, τότε είναι πιο πιθανό να φέρουμε πιο κοντά τον σύντροφό μας και τους άλλους ανθρώπους.

Η ντροπή

Η επίκριση είναι τοξική γιατί προκαλεί ντροπή. Πολλοί από μας μεγαλώσαμε με μια βασανιστική αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά μέσα μας. Όταν κάποιος μας επικρίνει, μπορεί να μας οδηγήσει πίσω στο πληγωμένο παιδί, αυτό που ποτέ δεν μπορεί να κάνει τίποτε σωστά. Η ντροπή είναι ένα εξαιρετικά οδυνηρό συναίσθημα. Όταν τη νιώθουμε, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να στεγανοποιηθούμε και τραβηχτούμε μακριά στη μοναξιά μας.

Οι ψυχολόγοι περιγράφουν τη ντροπή σαν μια μορφή τραύματος. Η παρόρμησή μας είναι η αποφυγή της ντροπής με εσωτερικό κλείσιμο ή με στρέψιμο της ντροπής προς το άλλο άτομο κατηγορώντας το και κάνοντάς το να αισθανθεί άσχημα.  Η ντροπή είναι σαν την καυτή πατάτα. Θέλουμε να την δώσουμε σε αυτόν που μας κάνει να ντρεπόμαστε ή να την μεταθέσουμε στο άλλο άτομο. Αυτή η μεταβίβαση της ντροπής είναι αντανάκλαση της ντροπής που κουβαλάμε μέσα μας και δεν θέλουμε να αισθανόμαστε.

Η αποφυγή της ντροπής, η άρνηση να τη νιώσουμε και να την επεξεργαστούμε, είναι υπεύθυνη για ένα μεγάλο μέρος της απομόνωσής μας. Αντί να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να παρατηρήσουμε πότε εμφανίζεται, τη διώχνουμε μακριά ή αποσυνδεόμαστε από αυτήν επειδή την αισθανόμαστε πολύ απειλητική και απορρυθμιστική για το νευρικό μας σύστημα.

Αντί να αφήσουμε τη ντροπή να μας κυριεύσει και να μας καθορίσει, μπορούμε να την παρατηρήσουμε, να της αφήσουμε χώρο και να συνειδητοποιήσουμε ότι η ντροπή είναι μία αντίδραση μας και όχι όλος μας η η προσωπικότητα.

Η τελειομανία

Η επιθυμία μας να είμαστε τέλειοι έχει έναν ύπουλο τρόπο να μας κρατάει περιορισμένους και απομονωμένους. Η τελειομανία συχνά προκαλείται από ντροπή και φόβο. Μένουμε προσκολλημένοι στη σκέψη (συνήθως ασυνείδητη) ότι αν μπορούμε να είμαστε τέλειοι στα λόγια και στις πράξεις μας, τότε κανείς δεν μπορεί να μας προσβάλει ή να μας κριτικάρει (η απόρριψη δεν θα πονέσει τόσο αν δεν είμαστε ευάλωτοι).

Αν ορίσουμε τον εαυτό μας σαν αποτυχημένους (το αντίθετο του τέλειοι), τότε αυτό μπορεί να μας αποτρέψει να ρισκάρουμε τη σύνδεσή μας με άλλους ανθρώπους. Κρύβουμε τα αληθινά αισθήματα και τις επιθυμίες μας επειδή φοβόμαστε ότι αν τα αποκαλύψουμε, θα μας απορρίψουν ή θα μας υποτιμήσουν. Η πρόθεσή μας είναι να προστατέψουμε τον εαυτό μας από τον πόνο αλλά κρατώντας τον εαυτό μας κρυμμένο, αυξάνουμε το οδυνηρό αίσθημα της απομόνωσης.

Όσο ανακαλύπτουμε την εσωτερική μας δύναμη, συνειδητοποιούμε ότι επιτρέπεται να έχουμε ανθρώπινα ελαττώματα. Μπορούμε να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας άσχετα από το πώς αντιδρούν οι άνθρωποι απέναντί μας. Δεν έχουμε κανέναν έλεγχο στο πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Όμως έχουμε έλεγχο στο πώς βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε εμείς τον εαυτό μας, κατά προτίμηση με σεβασμό και αξιοπρέπεια παρά τις αδυναμίες μας.

Η αδυναμία να αποδεχτούμε τα ελαττώματά μας, μπορεί να οδηγήσει σε απροθυμία επικοινωνίας, ένας ακόμη κρίσιμος παράγοντας που οδηγεί στο διαζύγιο. Διστάζουμε να κάνουμε αυθεντικές, ουσιαστικές συζητήσεις επειδή φοβόμαστε ότι θα αποτύχουμε ή ότι θα γίνουν τα πράγματα χειρότερα. Είναι πιο ασφαλές να αρνηθούμε να μιλήσουμε όταν ο σύντροφός μας θέλει να συζητήσουμε για τη σχέση μας. Μπορεί να βρίσκουμε πιο ενδιαφέρον να κλειστούμε στο δωμάτιο με τον υπολογιστή ή να δούμε τηλεόραση, παρά να κάνουμε μια συναισθηματική συζήτηση.

Η συνειδητοποίηση ότι δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι, μπορεί να μας εμπνεύσει να έχουμε πιο αυθεντική επικοινωνία με τον σύντροφο ή τους φίλους μας. Απλά το να ακούμε έχοντας την καρδιά ανοιχτή, μπορεί να μας βοηθήσει να αισθανθούμε λιγότερο απομονωμένοι. Μπορούμε να έχουμε βαθύτερες σχέσεις στη ζωή μας προσφέροντας το δώρο της μη-αμυντικής ακρόασης.

Μπορούμε να βρούμε περισσότερο νόημα και πλούτο στις σχέσεις μας όταν πάρουμε το ρίσκο να δείξουμε την ευαλωτότητά μας, αποκαλύπτοντας τα αληθινά μας συναισθήματα αντί να επιτεθούμε ή να προσβάλλουμε τους ανθρώπους. Μπορούμε να ζήσουμε μια λιγότερο μοναχική ζωή όταν εγκαταλείψουμε την πεποίθηση που απομονώνει, δηλαδή ότι αν δεν μπορούμε να πούμε ή να κάνουμε κάτι τέλεια, τότε καλύτερα να μην το πούμε ή να το κάνουμε.

Συχνά αισθανόμαστε όπως αισθάνονται και άλλοι άνθρωποι, αλλά δεν το εκφράζουν. Η μοναξιά που μπορεί να αισθάνεστε, βρίσκεται σε αφθονία στην κοινωνία μας. Όταν παίρνετε το ρίσκο να επικοινωνήσετε με τους ανθρώπους, είτε χαμογελώντας, είτε κάνοντας χιούμορ ή εκφράζοντας τα πραγματικά σας συναισθήματα, τότε κάνετε ένα βήμα για να βγείτε από την απομόνωσή σας. Ταυτόχρονα, μπορεί να προσφέρετε ένα δώρο που βοηθάει τους άλλους να αισθανθούν και εκείνοι λιγότερο απομονωμένοι.

Συγγραφέας: John Amodeo, PhD
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου / Δημοσιεύθηκε στο psychologynow
Πηγή: psychcentral.com