Human Rights Watch: Δεν θα καθίσουν στα θρανία πολλά από τα παιδιά που αιτούνται άσυλο

Άμεση υλοποίηση των προγραμμάτων για τα παιδιά στα ελληνικά νησιά, ζητά με νέα έκθεση της η Human Rights Watch.

«Το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να κινηθεί γρήγορα ώστε να υλοποιήσει νέο αποτελεσματικό σχεδιασμό για την εκπαίδευση των παιδιών που αιτούνται άσυλο στα νησιά του Αιγαίου και να καταστήσει τα σχολεία προσβάσιμα για όλα τα παιδιά», ανέφερε σήμερα η Human Rights Watch. Όταν ξεκίνησε η σχολική χρονιά στις 11 Σεπτεμβρίου 2017, εκατοντάδες παιδιά αιτούντα άσυλο, στα οποία δεν επιτρέπεται να φύγουν από τα νησιά λόγω της Συμφωνίας της ΕΕ με την Τουρκία, έμειναν εκτός σχολείου.

Η Ελλάδα θα επεκτείνει το υπάρχον πρόγραμμα που παρέχει ειδικά μαθήματα ελληνικών και στήριξη στην ένταξη παιδιών που δεν έχουν την ελληνική ως μητρική γλώσσα, ώστε να συμμετέχουν τα παιδιά που αιτούνται άσυλο στα νησιά. Αλλά το πρόγραμμα αυτό αποκλείει τα παιδιά που διαμένουν στα λεγόμενα hotspot προσφύγων και σε άλλες δομές υποδοχής, τα οποία δεν μπορούν να αποκτήσουν το απαιτούμενο αποδεικτικό στοιχείο διεύθυνσης κατοικίας για την εγγραφή τους στο σχολείο. Προκειμένου να καλυφθούν τα παιδιά και σε αυτές τις εγκαταστάσεις, το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει απογευματινά τμήματα στα δημόσια σχολεία στα νησιά.

«Το Υπουργείο Παιδείας έχει δύσκολο δρόμο μπροστά του στην προσπάθειά του να βελτιώσει τις οικτρές επιδόσεις του σε σχέση με την πρόσβαση στο σχολείο των παιδιών που αιτούνται άσυλο στα νησιά» είπε ο Simon Rau, υπότροφος Mercator στηνHuman Rights Watch. «Τα παιδιά αυτά έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα τους υπό απάνθρωπες συνθήκες και αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη. Χρειάζονται την υποστήριξη και την ελπίδα που τους παρέχει μία σχολική τάξη και δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι να παρέλθει το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής χρονιάς».

Από το νέο πρόγραμμα ένταξης και τα απογευματινά τμήματα θα αποκλείονται τα παιδιά άνω των 15 ετών, ενώ η καθυστέρηση στη χορήγηση εμβολίων στα παιδιά που αιτούνται άσυλο δημιουργεί προβλήματα επειδή ο εμβολιασμός συνιστά προαπαιτούμενο για την εγγραφή τους στα σχολεία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από το υπουργείο, και τα δύο προγράμματα θα ξεκινήσουν στα μέσα Οκτώβρη.

Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να διευρύνει τα προγράμματα ώστε να επιτρέψει το νωρίτερο δυνατό την πρόσβαση στην τυπική εκπαίδευση των παιδιών που αιτούνται άσυλο και βρίσκονται σε σχολική ηλικία, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών άνω των 15 ετών. Πρέπει να επισπεύσει τους εμβολιασμούς, προκειμένου η απαίτηση του εμβολιασμού να μη σταθεί εμπόδιο στο δικαίωμα των παιδιών στη παιδεία. Το υπουργείο πρέπει να βάλει ένα τέλος στον αυθαίρετο αποκλεισμό από τα δημόσια σχολεία των παιδιών που διαμένουν στους καταυλισμούς προσφύγων στα νησιά με τη λειτουργία των απογευματινών τμημάτων όσο το δυνατόν νωρίτερα και διασφαλίζοντας ότι τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν αποδεικτικό στοιχείο διεύθυνσης κατοικίας ώστε να εγγραφούν στο σχολείο.

Στα τέλη Αυγούστου η Human Rights Watch πήρε συνέντευξη από 47 παιδιά ηλικίας 6 έως 17 ετών ή/και τους γονείς τους, που είχαν φθάσει στις Λέσβο, Σάμο και Χίο, πριν από το πέρας της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Κανένα τους δεν είχε φοιτήσει σε σχολείο εκεί. Ο «Aram» από το Κομπάνι της Συρίας, πατέρας τεσσάρων παιδιών σχολικής ηλικίας με τα οποία μένει στο κέντρο φιλοξενίας του Καρά Τεπέ στη Λέσβο για περισσότερο από ένα έτος, ανέφερε: «Χωρίς παιδεία δεν θα έχουν κανένα μέλλον, αλλά αυτά δεν φταίνε σε τίποτα».

Βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, όλα τα παιδιά που αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα έχουν το δικαίωμα να εγγραφούν σε δημόσια σχολεία. Ωστόσο, κατά το σχολικό έτος 2016-2017, μόνο 40 παιδιά αιτούντα άσυλο στη Λέσβο μπόρεσαν να εγγραφούν στο σχολείο, παρόλο που 530 παιδιά αιτούντα άσυλο σε σχολική ηλικία, μεταξύ 6 και 17 ετών, βρίσκονταν στο νησί στις 29 Αυγούστου, σύμφωνα με αξιωματούχους της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στο ίδιο νησί. Σύμφωνα με την UNHCR στη Χίο, το νησί φιλοξενούσε 261 παιδιά αιτούντα άσυλο, σε σχολική ηλικία, στα τέλη Αυγούστου/αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά κανένα από αυτά τα παιδιά δεν μπόρεσε να φοιτήσει σε σχολείο κατά το σχολικό έτος 2016-2017. Στη Σάμο γράφτηκαν μόνο επτά παιδιά αιτούντα άσυλο, αλλά τον Αύγουστο η UNHCR κατέγραψε 374 παιδιά σε σχολική ηλικία.

Κατά το σχολικό έτος 2016-2017 λειτούργησαν τα λεγόμενα απογευματινά προπαρασκευαστικά τμήματα (ΔΥΕΠ) για την ένταξη στα δημόσια σχολεία της ηπειρωτικής Ελλάδας των παιδιών που αιτούνται άσυλο. Τα εγγεγραμμένα παιδιά μπορούσαν να παρακολουθήσουν μαθήματα ελληνικών, αγγλικών, μαθηματικών, φυσικής αγωγής, καλλιτεχνικών και υπολογιστών, μεταξύ 2 μ.μ. και 6 μ.μ.

Μέχρι τον Μάρτιο είχαν εγγραφεί 2.643 μαθητές, αλλά το πρόγραμμα δεν κάλυπτε τα νησιά.  «Αυτός ο περιορισμός είχε τεθεί από μία έκθεση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων στην Ελλάδα», ανέφερε το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Στις 13 Σεπτεμβρίου το Υπουργείο Παιδείας δήλωσε στη Human Rights Watch ότι ανέμενε να ξεκινήσουν τα απογευματινά μαθήματα στους καταυλισμούς των νησιών από τα μέσα Οκτωβρίου, περίπου ένα μήνα μετά την έναρξη του σχολικού έτους στην Ελλάδα. Το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής οφείλει να υποστηρίξει τη φοίτηση στα δημόσια σχολεία στα νησιά όλων των παιδιών που αιτούνται άσυλο.

Το πρόγραμμα «Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας» (ΖΕΠ) της ελληνικής κυβέρνησης επιτρέπει στα δημόσια σχολεία με εννέα ή περισσότερους εγγεγραμμένους μαθητές που δεν έχουν ως μητρική γλώσσα την ελληνική να ιδρύσουν τάξη ένταξης. Τα παιδιά σε αυτά τα τμήματα παρακολουθούν ειδικά μαθήματα ελληνικών, αγγλικών, φυσικής, χημείας και μαθηματικών ώστε να προετοιμαστούν για την πλήρη ένταξή τους στα ελληνικά σχολεία. Παρακολουθούν και ορισμένα άλλα μαθήματα, όπως φυσική αγωγή, πληροφορική και μουσική, μαζί με τους Έλληνες συμμαθητές τους.

Για το σχολικό έτος 2017-2018 το Υπουργείο Παιδείας έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση για 700 τάξεις ΖΕΠ πανελλαδικά. Αξιωματούχος της UNHCR δήλωσε στη Human Rights Watch ότι το πρόγραμμα αποτελεί την πρώτη ευκαιρία των παιδιών που αιτούνται άσυλο στη Χίο να φοιτήσουν σε σχολείο.

Το γεγονός ότι οι τάξεις ΖΕΠ δεν θα λειτουργήσουν πριν από τα μέσα Οκτώβρη ενέχει τον κίνδυνο τα παιδιά να εγκαταλείψουν το σχολείο παρά το νέο πρόγραμμα, καθώς θα αναγκαστούν να ξεκινήσουν τη σχολική χρονιά χωρίς την υποστήριξη των ειδικών τμημάτων. Η οκτάχρονη «Sanya» από τη Συρία είπε στη Human Rights Watch ότι ανυπομονεί να ξεκινήσει το σχολείο στη Λέσβο, αλλά ο πατέρας της, Kamal, ανησυχεί ότι μπορεί να δυσκολευτεί πολύ με την ελληνική γλώσσα.

Όλα τα παιδιά που αιτούνται άσυλο στην ηπειρωτική χώρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων σε καταυλισμούς προσφύγων, μπορούν να φοιτήσουν σε τάξη ΖΕΠ. Ωστόσο, στα νησιά τα παιδιά που ζουν στους καταυλισμούς θα αποκλείονται από το πρόγραμμα, καθώς δεν μπορούν να αποκτήσουν το αποδεικτικό στοιχείο διεύθυνσης κατοικίας που απαιτείται για την εγγραφή στο σχολείο. Στη Σάμο μόνο 52 από τα 374 παιδιά που αιτούνται άσυλο, ηλικίας 6 έως 17 ετών, τα οποία έχουν καταγραφεί από την UNHCR τον Ιούλιο, διαμένουν εκτός καταυλισμών. Στα τέλη Αυγούστου/αρχές Σεπτεμβρίου στη Χίο 43 από τα 261 παιδιά ηλικίας 6 έως 17 ετών διαμένουν εκτός καταυλισμών, όπως και περίπου το ένα τέταρτο από 1.419 παιδιά στη Λέσβο στις 31 Ιουλίου.

Η ελληνική νομοθεσία απαιτεί ορισμένους εμβολιασμούς για την εγγραφή στο σχολείο, αλλά αυτοί δεν διατίθενται για παιδιά αιτούντα άσυλο πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Σύμφωνα με τον συντονιστή της διεθνούς ιατρικής ανθρωπιστικής οργάνωσης, Γιατροί Χωρίς Σύνορα, που παρέχει ιατρικές υπηρεσίες σε αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των Υπουργείων Υγείας, Παιδείας και Μεταναστευτικής Πολιτικής προκαλεί καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς. Ενώ αναμενόταν ότι οι εμβολιασμοί όλων των παιδιών που επιθυμούν να ενταχθούν σε τάξεις ΖΕΠ θα είχαν ολοκληρωθεί στη Σάμο και στη Χίο μέχρι τα μέσα Σεπτέμβρη, στη δε Λέσβο ο εμβολιασμός όλων των παιδιών μπορεί να διαρκέσει έως και τα μέσα Οκτωβρίου, ανέφεραν αξιωματούχοι της UNHCR στα νησιά.

«Η Ελλάδα υποσχέθηκε πέρυσι να παρέχει σε παιδιά αιτούντα άσυλο πρόσβαση στα δημόσια σχολεία, αλλά δεν έχει λάβει καμία μέριμνα για τα παιδιά στα νησιά», δήλωσε ο Rau. «Τα νέα σχέδια συνιστούν αξιοσημείωτη πρόοδο, αλλά τα παιδιά που αιτούνται άσυλο στα νησιά δεν μπορούν να περιμένουν περισσότερο ώστε η Ελλάδα να εκπληρώσει την υποχρέωσή της για παροχή παιδείας – ένα θεμελιώδες δικαίωμά τους».

Πηγή: News247.gr