Βρισκόμαστε μπροστά στην έκτη μαζική εξαφάνιση των ειδών;

Ταχύτερα από ποτέ φαίνεται να εξαφανίζονται σήμερα τα φυτά και τα ζώα, για πρώτη φορά μετά από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων 66 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Οι ρινόκεροι σύντομα δε θα υπάρχουν αν δεν τους υπερασπιστούμε, ενώ οι λιγοστές φώκιες Βακίτα του Μεξικού, πέφτουν σε αλιευτικά δίχτυα και πολλά είδη φυτών επιβιώνουν μόνο στους κήπους και στα πάρκα.

Την ίδια στιγμή όμως, τα είδη που επιβιώνουν φαίνεται ότι επωφελούνται από τις νέες συνθήκες. Πολλά είδη εξαπλώνονται σε νέα μέρη του κόσμου, προσαρμόζονται στις τοπικές συνθήκες και τελικά εξελίσσονται σε νέα είδη. Η ποικιλομορφία δηλαδή έχει αρχίσει να αυξάνεται και μεγάλο μερίδιο ευθύνης για αυτό έχει ο άνθρωπος, σύμφωνα με άρθρο του εξελικτικού βιολόγου Κρις Τόμας από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ στο Conversation.

Διάφορα είδη μεταφέρθηκαν από ταξιδιώτες ως διακοσμητικά φυτά κήπου ή ως κατοικίδια ζώα από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη ή απλά τυχαία μετακινήθηκαν μόνα τους από την άγρια φύση. Φυσικά τα τελευταία χρόνια η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει ιδιαίτερα την μετακίνηση των ειδών.

Σύμφωνα με τους βιολόγους, αρκετά είδη επιβίωσαν επειδή μετακινήθηκαν σε νέες περιοχές που τους επέτρεψαν να ευδοκιμήσουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι παπαγάλοι κακατούα με το κίτρινο λοφίο, οι οποίοι έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία χρόνια στο Χονγκ Κονγκ και έχουν εξαλειφθεί τελείως από την πατρίδα τους, την Ινδονησία.

Πολλές φορές κάποια από τα εισαγόμενα είδη προκαλούν την εξαφάνιση άλλων. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων διατάραξης της πανίδας, αν και είναι σπάνιο. Σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα νέα είδη ενός τόπου εντάσσονται στο περιβάλλον με ελάχιστες επιπτώσεις στα άλλα είδη. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Βρετανίας, όπου έχουν δημιουργηθεί πάνω από 2.000 πληθυσμοί τα τελευταία χρόνια.

Η εξέλιξη συνεχίζεται, καθώς τα ζώα, τα φυτά και τα μικρόβια προσαρμόζονται στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μεταβάλλουν τον κόσμο γύρω τους. Τα ψάρια εξελίχθηκαν για να αναπαράγονται όταν είναι νεότερα, αυξάνοντας τις πιθανότητες να ξεφύγουν από τα δίχτυα των ψαράδων και οι πεταλούδες άλλαξαν τη διατροφή τους για επιβιώνουν στους καινούριους βιότοπους.

Επιπροσθέτως, έχουν εμφανιστεί και εντελώς νέα είδη, όπως η «μύγα των μήλων», που εξελίχθηκε στη Βόρεια Αμερική, χάρη στους ευρωπαίους αποίκους που έφεραν οπωροφόρα δέντρα στον Νέο Κόσμο. Αντίστοιχα και τα «ντόπια» σπουργίτια, ζευγάρωσαν με τα ισπανικά σπουργίτια σε ένα ιταλικό αγρόκτημα και οι απόγονοί τους αντιπροσωπεύουν ένα ολοκαίνουργιο είδος, το «ιταλικό σπουργίτι».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών είναι πολύ υψηλός και ίσως μιλάμε για την «έκτη μαζική εξαφάνιση» που αντιπροσωπεύει την απώλεια της βιολογικής ποικιλομορφίας.

Γνωρίζουμε ότι η «πέμπτη μαζική εξαφάνιση» των τελευταίων χρόνων, οδήγησε σε αύξηση της ποικιλομορφίας. Θα μπορούσε αυτό να συμβεί ξανά; Φαίνεται πως ναι, καθώς ο ρυθμός με τον οποίο δημιουργούνται νέα ζώα και φυτά (όπως η μύγα μήλων και το ιταλικό σπουργίτι) είναι ασυνήθιστα υψηλό, πιθανότατα υψηλότερο από ποτέ.

Είμαστε ήδη στα πρόθυρα της «έκτης μαζικής γένεσης», όπου ο κόσμος θα καταλήξει με περισσότερα είδη κι όχι λιγότερα. Η αλλαγή είναι τελικά ο τρόπος με τον οποίο τα είδη επιβιώνουν και μετατρέπονται σε νέα είδη. Η ιστορία δε μπορεί να αλλάξει, αλλά οι άνθρωποι έχουν την ευθύνη να αντιληφθούν ότι απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τον τρόπο λειτουργεί η φύση και να δράσουν γι’ αυτό. 

Πηγή: tvxs.gr