Ξαφνική λήθη για το πάρτι στα υποθηκοφυλακεία

Ταυτόχρονα σχεδόν οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι που κατά καιρούς έχουν καταγγείλει σε πολλαπλά ρεπορτάζ τις αμαρτωλές συναλλαγές στα άμισθα (μη δημόσια) υποθηκοφυλακεία ανακαλύπτουν σήμερα το μεγάλο κόστος για το δημόσιο που θα προκύψει από την μετατροπή. 

Η προσπάθεια να μπει τάξη και διαφάνεια στο θεσμό αντιμετωπίζει όχι μόνο τη σθεναρή αντίδραση όσων θησαύριζαν σε βάρος των πολιτών και του δημοσίου αλλά και εκείνη της "υποχρεωτικής" αντιπολιτευτικής στάσης σε κάθε νομοθετική ρύθμιση. 

Τα προεδρικά διατάγματα και οι πρωτοβουλίες του Υπ. Δικαιοσύνης μετά από τη διαχρονική ασυδοσία τώρα κοστολογήθηκαν και κρίνονται ασύμφορα. Φρεσκάροντας λοιπόν τη μνήμη εκείνων που δεν θυμούνται ούτε τα δικά τους δημοσσιεύματα θυμίζουμε από ανάλογο ρεπορτάζ της «ΕΦ.ΣΥΝ.» (7.7.2016):

«Οι περισσότεροι πολίτες αγνοούν ότι αυτά τα παραγεμισμένα με φακέλους, νόμους και χιλιάδες έγγραφα κατά τόπους υποθηκοφυλακεία, στα οποία είναι αναγκασμένοι να προσφεύγουν, λειτουργούν με έναν ιδιότυπο α λα ελληνικά τρόπο. Θυμίζουμε ότι στα υποθηκοφυλακεία (Υ/Φ) κατατίθενται επίσημα και φυλάσσονται οι τίτλοι ιδιοκτησίας των ακινήτων, καθώς και τα βάρη (υποθήκες, προσημειώσεις, κατασχέσεις) που τα συνοδεύουν. Εκεί φυλάσσονται και δικαστικές αποφάσεις σχετικές με ακίνητα και γενικά κάθε πράξη που επηρεάζει τη νομική κατάσταση ενός ακινήτου. 

Η κατ’ ευφημισμόν μέχρι σήμερα δημόσια αυτή υπηρεσία λειτουργεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους, τρία διαφορετικά είδη Υ/Φ, ενώ όλο αυτό έχει άμεση επίπτωση στα δημόσια έσοδα, στο προσωπικό που απασχολείται και στον πολίτη.
Στην Ελλάδα σήμερα λειτουργούν 394 υποθηκοφυλακεία: 15 έμμισθα και 2 έμμισθα κτηματολογικά γραφεία (με 217 δικαστικούς υπαλλήλους και με το εργασιακό καθεστώς του Ν. 2812/2000 περί Δικαστικών Υπαλλήλων), 236 ειδικά άμισθα υποθηκοφυλακεία με σύνολο 719 υπαλλήλους (σχέση ιδιωτικού δικαίου με τον άμισθο διορισμένο υποθηκοφύλακα και τις αποδοχές τους να παρακρατούνται από τα προς απόδοση έσοδα του Δημοσίου) και, τέλος, 141 μη ειδικά άμισθα υποθηκοφυλακεία (όπου δεν προβλέπεται απασχόληση υπαλλήλων και λειτουργούν με συμβολαιογράφο της περιοχής). 

Η σταδιακή κτηματογράφηση της χώρας μέχρι και την πλήρη επικράτηση του Εθνικού Κτηματολογίου μετατρέπει σιγά σιγά σε μεταβατικά κτηματολογικά γραφεία τα παραπάνω υποθηκοφυλακεία. Οταν ολοκληρωθεί το Εθνικό Κτηματολόγιο, θα υπάρχουν 18 κτηματολογικά γραφεία σε όλη τη χώρα, ενώ τα υποθηκοφυλακεία θα λειτουργούν πλέον μόνο ως αρχειοφυλακεία. 

Από την εποχή που έγινε η τελευταία προσπάθεια εκσυγχρονισμού του θεσμού, με διάταγμα του 1961 (το οποίο και δεν εφαρμόστηκε ποτέ στο σύνολό του), η ανανέωση των υποθηκοφυλάκων γίνεται κάθε χρόνο (ή και όχι) με πράξη της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Δικαιοσύνης, στην ουσία δηλαδή από τον εκάστοτε υπουργό. 

Εύκολες διαπιστώσεις προκύπτουν για την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των «ιδιωτικών» άμισθων Υ/Φ και πέραν πάσης αμφιβολίας, αν συγκρίνει κανείς τις εισπράξεις του Δημοσίου από τα 17 μόλις έμμισθα Υ/Φ και τις εισπράξεις από τα 377 άμισθα Υ/Φ της χώρας. Δηλαδή το 4,5% και συγκεκριμένα το 1/22 που είναι το σύνολο των έμμισθων εισπράττει διαχρονικά παραπάνω από το 1/3 του συνολικού ποσού. 

Οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους! Μπορεί λοιπόν να αναλογιστεί κανείς πόσα παραπάνω χρήματα θα εισέρρεαν στον προϋπολογισμό αν όλα τα Υ/Φ λειτουργούσαν με τους νόμους που διέπουν το Δημόσιο και τους εργαζόμενούς του. Στην εικόνα κατανομής εσόδων είναι εύκολα αντιληπτό πόσο συνεισφέρουν ποσοστιαία στα δημόσια έσοδα τα έμμισθα Υ/Φ και πόσο τα άμισθα. 

Ενώ όμως τα δημοσιεύματα για τις μεγάλες ατασθαλίες, τις σπατάλες και την αδιαφανή διαχείριση βοούν ήδη από το 2000, ενώ οι κατά καιρούς έλεγχοι και οι παρατηρήσεις από τις υπηρεσίες (ΣΔΟΕ, ΓΕΔΔ, Διεύθυνση Φορολογίας Εισοδήματος, Διεύθυνση Πολιτικής Εισπράξεων κ.λπ.) διαπίστωναν ότι χρειάζεται «να συζητηθεί η από κοινού κατάρτιση διάταξης νόμου με την οποία τα εισπραττόμενα εφεξής ποσά, ως ακαθάριστα έσοδα του άμισθου υποθηκοφύλακα, θα υπόκεινται για το μέλλον σε φόρο εισοδήματος», εντούτοις οι ηγεσίες των υπουργείων Δικαιοσύνης παρέμεναν διαχρονικά ασυγκίνητες. 

Ενδεικτικά, ενώ σχετικό έγγραφο του ΣΔΟΕ ανέφερε ότι «κατά τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων παρελθόντων ετών σε άμισθα υποθηκοφυλακεία, εκ των οποίων κάποια είχαν προβεί επιπλέον σε περαίωση παρελθουσών χρήσεων, διαπιστώθηκε η είσπραξη σημαντικών ποσών, τα οποία δεν αποτέλεσαν φορολογητέο εισόδημα» (6868/11.07.2012), η απάντηση του αρμόδιου υπουργείου ήταν: «όσα ποσά δεν έχουν χρησιμοποιηθεί όπως πρέπει οφείλουν να επιστραφούν στο Δημόσιο και επομένως δεν χρειάζεται να θεσπιστούν οι προτεινόμενες από τις υπηρεσίες ελέγχου διατάξεις»! 

Τόσο απλά κι ενώ το ΣΔΟΕ επαναλάμβανε ότι από τους δειγματοληπτικούς ελέγχους «δεν ήταν δυνατή η επίδειξη παραστατικών δαπανών για τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας με τον ισχυρισμό ότι οι υποθηκοφύλακες δεν είχαν υποχρέωση να τα παρακρατήσουν, δεδομένου ότι δεν αποτελεί η παρακράτηση αυτή φορολογητέο εισόδημα». 

Στο σημείο αυτό χρειάζεται να επισημανθεί ότι μέχρι σήμερα τα έσοδα που εισπράττονται στο άμισθο Υ/Φ τα διαχειρίζεται ο υποθηκοφύλακας. Ενα επιπλέον συγκεκριμένο κρίσιμο μέγεθος που έχει αποτελέσει τον ασκό του Αιόλου για όσους θέλησαν να βάλουν κατά καιρούς το χέρι στο μέλι είναι η διάταξη που προβλέπει ποσοστό επί των εσόδων ενός άμισθου υποθηκοφυλακείου που παρακρατείται από τον υποθηκοφύλακα για τον εκσυγχρονισμό της μονάδας που διοικεί. 

Με νόμο του 1993 ο άμισθος υποθηκοφύλακας, πέραν του ποσού της αμοιβής του, παρακρατά και ένα ποσό για τη βελτίωση των υποδομών κ.λπ. Στην ουσία ο ίδιος διαχειρίζεται τα έσοδα, ο ίδιος καταχωρεί τα έξοδα που θεωρεί αναγκαία να καταχωρηθούν και ο ίδιος, τέλος, αποφασίζει και διορίζει τους υπαλλήλους που κρίνει αναγκαίους. Συχνά σε κατά τόπους υποθηκοφυλακεία έχουν καταγγελθεί αθρόοι διορισμοί συγγενών και φίλων, με αποτέλεσμα να υπάρχει υπερβολικός αριθμός υπαλλήλων. 

Είναι προφανές ότι για το ποσό αυτό δεν υπάρχει δυνατότητα ασφαλούς ελέγχου. Από τις κατά τόπους εισαγγελίες χρειάζεται πολύς χρόνος για αντιπαραβολή των στοιχείων, απαιτείται εξειδίκευση στον τρόπο είσπραξης και τελικά δεν υπάρχει καμία εξασφάλιση ως προς τα πραγματικά στοιχεία των εσόδων, που σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν σοβαρές ανακρίβειες. 

Επιπλέον τα τελευταία τρία χρόνια υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, ενώ -πέρα από την οικονομική κρίση- με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έγιναν το 2013 φαίνεται ότι το πρόβλημα για τα δημόσια έσοδα οξύνθηκε περαιτέρω. Στα άμισθα Υ/Φ, πέρα από τις αμοιβές και τις ασφαλιστικές εισφορές για τους υπαλλήλους και τον υποθηκοφύλακα, υπάρχουν, όπως αναφέραμε, και τα παρακρατηθέντα δικαιώματα υπέρ υποθηκοφύλακα, από τα οποία καλύπτονται τα λειτουργικά έξοδα του υποθηκοφυλακείου, ενώ το υπόλοιπο παρακρατείται από τον ίδιο. Εδώ δηλαδή υπάρχει ένα πλασματικό ποσό, το οποίο δεν αφορά στην ουσία κάποιο έξοδο, ενώ αν το υποθηκοφυλακείο γινόταν έμμισθο, θα πήγαινε εξ ολοκλήρου στο Δημόσιο. 

-«Ηταν κοινό μυστικό ότι με 50.000 δρχ. μπορούσες να βγάλεις όποιο πιστοποιητικό ήθελες και ότι με 2 εκατ. δρχ. μπορούσες να μεταγράψεις ακόμη και παράνομο συμβόλαιο. Εχουν βρεθεί συμβόλαια αγοραπωλησιών τα οποία περιέχουν ιδιωτικά οικοδομικά σχέδια! Επί χρόνια ο υποθηκοφύλακας παρουσίαζε στους ελέγχους μηδενική έκδοση πιστοποιητικών, αποφεύγοντας έτσι να αποδώσει τον φόρο που αναλογούσε στο Δημόσιο. 

Κι όμως στο Υποθηκοφυλακείο Κέας γίνονται κάθε χρόνο 900 πράξεις και εκδίδονται 100-150 πιστοποιητικά τον μήνα» («Το Βήμα», 2000). Μάλιστα τότε το υπουργείο Δικαιοσύνης είχε απαντήσει ότι τα στοιχεία είναι απόρρητα και δεν μπορεί να γίνει γνωστή η κατάληξη των έλεγχων. 

-«Το... υποθηκοφυλακείο του επόμενου αιώνα θα έπρεπε να είχαν κατασκευάσει οι τρεις επικεφαλής, αν πράγματι είχαν προχωρήσει σε δαπάνες εκσυγχρονισμού ύψους 4,183 εκατομμυρίων ευρώ. Το πρόβλημα και τα μπερδέματα με το ΣΔΟΕ ξεκινούν μετά τη διαπίστωση των ελεγκτών του Σώματος ότι οι υποθηκοφύλακες σε Νίκαια, Κορωπί και Σπάτα παρακράτησαν την τελευταία δεκαετία περισσότερα από 1 εκατομμύριο ευρώ ο καθένας για δαπάνες εκσυγχρονισμού των άμισθων υποθηκοφυλακείων τους, οι οποίες δεν φαίνονται με παραστατικά ούτε καν στα χαρτιά. 

Στο ίδιο διάστημα, χωρίς να φορολογηθούν για τα ποσά που παρακράτησαν, αγόραζαν σε δυσαρμονία με τα δηλωθέντα εισοδήματά τους σπίτια, οικόπεδα και αυτοκίνητα. Ολα, όπως εκτιμά το ΣΔΟΕ, με τα λεφτά των άλλων…» (Το Βήμα, 2012). 

Τελικά, και αφού το θέμα επανερχόταν κάθε φορά με αφορμή άλλο ένα οικονομικό «σκάνδαλο» σε κάποιο υποθηκοφυλακείο, που πλέον συναγωνιζόταν σε αναφορές και καταγγελίες ακόμα και τις κατά τόπους πολεοδομίες, το νέο νομοσχέδιο φιλοδοξεί να θεραπεύσει αυτή την πληγή στα δημόσια έσοδα και όχι μόνο».

Συντάκτης: Άντα Ψαρρά

Πηγή: efsyn.gr