Η Νορβηγία έχει την απάντηση στην σπατάλη τροφίμων

To Best Før είναι το σουπερμάρκετ με τα φθηνότερα τρόφιμα στο κατά τα άλλα πανάκριβο Όσλο της Νορβηγίας. Ο λόγος είναι ότι τα τρόφιμα στα ράφια είναι ληγμένα. Είναι το πρώτο σουπερμάρκετ του είδους στη νορβηγική πρωτεύουσα. 

Αυτού του είδους τα καταστήματα καθώς και νέες εφαρμογές που εντοπίζουν τα τρόφιμα που βρίσκονται στο κατώφλι του κάδου απορριμμάτων είναι τα όπλα του φιλόδοξου σχεδίου της Νορβηγίας για τη μείωση της ποσότητας των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια. 

«Μπορεί να μην έχουν ακριβώς την ίδια γεύση», λέει ο 37χρονος Νάεχ Άχμεντ που κρατάει στα χέρια του ένα πακέτο τάκος. Τα υπόλοιπα πακέτα που βρίσκονται μπροστά του έχουν λήξει εδώ και τρεις εβδομάδες αλλά ο Άχμεντ, διευθυντής του Best Før, εξηγεί στον Guardian ότι θα παραμείνουν εκεί προς πώληση για αρκετές εβδομάδες ακόμη. 

Σουπερμάρκετ με ληγμένα

Το ίδιο ισχύει και για τα μπισκότα σοκολάτας που έχουν λήξει εδώ και τέσσερις εβδομάδες και για τα πακέτα καφέ που κανονικά έπρεπε να έχουν πουληθεί από τον Απρίλιο. Οι τιμές πάντως δείχνουν την ηλικία των προϊόντων. Μισή τιμή για τα τάκος, κάτω από τη μισή τιμή ο καφές και τα μπισκότα. 

Το σουπερμάρκετ πουλάει τα πράγματα που τα άλλα καταστήματα δεν μπόρεσαν να πουλήσουν. Τα προϊόντα που έχουν λήξει ή έχουν παραχθεί σε υπερ-ποσότητες, φτάνουν σε αυτό το κατάστημα από τον περασμένο Οκτώβρη όταν η μεγαλύτερη αλυσίδα σουπερμάρκετ της χώρας Lentusgruppen, έλαβε υπόψη της την έκκληση της νορβηγικής κυβέρνησης και αποφάσισε να ασχοληθεί σοβαρά με το ζήτημα των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια. 

Έτσι δημιούργησαν ένα παρακλάδι στο Όσλο, το πρώτο του είδους στην πόλη, πουλώντας τα πράγματα που τα άλλα καταστήματα και οι προμηθευτές πετάνε. Το μαγαζί μοιάζει με οποιοδήποτε άλλο αλλά μια μεγάλη πινακίδα ενημερώνει τους πελάτες για την ελαφρώς διαφορετική φύση των τροφίμων που θα βρουν στους διαδρόμους και τα ψυγεία. Για παράδειγμα θα βρουν κοτόπουλο που έχει καταψυχθεί λίγες ημέρες πριν λήξει. 

«Τα περισσότερα σουπερμάρκετ δεν αγοράζουν προϊόντα που βρίσκονται εντός δέκα ημερών από την ημερομηνία λήξης τους, έτσι αυτά πετιούνται», λέει ο Άχμεντ. «Σκεφτήκαμε λοιπόν, γιατί να μην κάνουμε έναν χώρο γι’ αυτά τα είδη. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει επωφελές για όλες τις πλευρές: τον καταναλωτή, τον προμηθευτή και για εμάς. Μια νίκη για όλους», προσθέτει. 

«Κάποιοι που πιστεύουν στον σκοπό είναι πολύ θετικοί. Αλλά κάθε νέα ιδέα θέλει λίγο χρόνο στην αγορά. Πηγαίνει καλά ωστόσο. Κάθε άνθρωπος στη Νορβηγία πλέον γνωρίζει ότι έχει έρθει η ώρα να κάνουμε κάτι πριν να είναι πολύ αργά». Ένας πελάτης που ψωνίζει σε αυτό το κατάστημα, δέχεται το ερώτημα «γιατί ψωνίζεις εδώ;». Απαντά πολύ συνοπτικά: «Γιατί πεινάω». 

Τα όπλα της Νορβηγίας στον πόλεμο των αποβλήτων

Το Best Før είναι η τελευταία ιδέα που προστέθηκε στις προσπάθειες της Νορβηγίας, στην οποία η συνεργασία μεταξύ των βιομηχανιών και της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων έχει οδηγήσει σε μια σειρά από καινοτομίες που έχουν σχεδιαστεί για να αξιοποιήσουν στο έπακρο την παραγωγή της χώρας. 

Μια πλατφόρμα που ονομάζεται bestfør.no, βοηθάει τα σουπερμάρκετ να εντοπίζουν τα τρόφιμα που κινδυνεύουν να γίνουν μη βρώσιμα μέσω ψηφιακής καταγραφής των ημερομηνιών πώλησης, να εντοπίζουν τα τρόφιμα που χρειάζεται να μπουν σε χαμηλότερες τιμές ή να ειδοποιούν τις φιλανθρωπικές οργανώσεις για την ύπαρξη ενός φορτίου τροφίμων χωρίς να χρειάζεται να ψάχνουν στα ράφια. 

Την ίδια στιγμή, μια νέα εφαρμογή, το foodlist, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να φωτογραφίζουν τα τρόφιμα που βρίσκονται κοντά στη λήξη σε διάφορα καταστήματα, για να ειδοποιούν τους άλλους ότι αυτά πρέπει να καταναλωθούν άμεσα αλλά και που μπορούν να τα βρουν. Επιπλέον, μια εταιρεία που ονομάζεται SNÅL frukt & grøn πουλάει κακόσχημα λαχανικά και αυγά με περίεργο χρώμα με έκπτωση 30%. Η νορβηγική κυβέρνηση λέει ότι θέλουν κι άλλες τέτοιες ιδέες σε εφαρμογή και μάλιστα γρήγορα. 

Αγώνας δρόμου έως το 2030

Ήταν το 2010, όταν η βιομηχανία τροφίμων στην Νορβηγία άρχισε να βλέπει σοβαρά το θέμα μετά τις προτροπές του κράτους. Μια χώρα αφιερωμένη στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ερχόταν αντιμέτωπη με το γεγονός ότι τα τρόφιμα που πετιούνταν αντιστοιχούσαν σε εκπομπές 978.000 τόνων CO2, δηλαδή περίπου στο ένα τέταρτο των εκπομπών του συνόλου των αυτοκινήτων της χώρας. 

Η βιομηχανία άρχισε να συλλέγει στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα απορρίμματα τροφίμων από την παραγωγή, το εργοστάσιο έως και τον κάδο της κουζίνας. Οι ετικέτες στα προϊόντα προσαρμόστηκαν. Η ετικέτα «χρήση έως» άλλαξε σε «χρήση καλύτερα πριν από». Άρχισαν να πωλούνται μικρότερες συσκευασίες τροφίμων. Οι καταναλωτές εκπαιδεύτηκαν από τους πωλητές στα καταστήματα για τον καλύτερο τρόπο να διατηρήσουν τα τρόφιμα φρέσκα αλλά και για το κόστος των αποβλήτων στον οικογενειακό τους προϋπολογισμό. 

Μέχρι το 2015, τα απορρίμματα τροφίμων μειώθηκαν κατά 12% ανά άτομο, αφού είχαν αυξηθεί την τελευταία πενταετία. Ωστόσο, ο στόχος της μείωσης των αποβλήτων κατά 25% έως τα τέλη του 2015 δεν είχε επιτευχθεί. Τα απόβλητα στη χώρα εξακολουθούσαν να ανέρχονται σε 355.000 τόνους ετησίως, δηλαδή 42.1 κιλά τροφίμων ανά άτομο. Οι Νορβηγοί συνέχισαν να πετούν πάνω από το 11% των οπωροκηπευτικών και περίπου το 4% των στερεών γαλακτοκομικών προϊόντων που αγόραζαν. 

Το 2015, ο ΟΗΕ συμφώνησε να μειωθούν κατά το ήμισυ, τα κατ’ άτομο απόβλητα τροφίμων μέχρι το 2030 και η Νορβηγία αποφάσισε να προχωρήσει περισσότερο. «Οι στόχοι μας είναι πιο φιλόδοξοι από του ΟΗΕ, διότι πρόκειται να μειώσουμε τα απόβλητα τροφίμων κατά το ήμισυ σε όλη την αλυσίδα της αγοράς», είπε ο Νορβηγός υπουργός για το κλίμα και το περιβάλλον, Βίνταρ Χέλγκεσεν, για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, φέτος το καλοκαίρι με την βιομηχανία τροφίμων. 

«Συζητήσαμε μια απαγόρευση για τα απόβλητα τροφίμων αλλά αποφασίσαμε ότι η νομοθεσία αυτή δεν ήταν αρκετή», πρόσθεσε. «Θα μπορούσε να οδηγήσει το πρόβλημα στην πιο χαμηλή βαθμίδα της αλυσίδας. Συνεργαζόμαστε με όλους τους συντελεστές της βιομηχανίας τροφίμων και ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να μυρίζουν και να δοκιμάζουν τα τρόφιμά τους πριν τα πετάξουν. Θέτουμε τους στόχους και ο κλάδος έχει την ευθύνη για να τους πιάσει. Απελευθερώνουμε έτσι την καινοτομία». 

Η κυβέρνηση επιμένει ότι οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα πρέπει μειώσουν τα απόβλητά τους κατά 15% έως το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2015 και να εξασφαλίσουν μείωση κατά 30% μέχρι το 2025, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 50% μέχρι το 2030. Ορισμένα από αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια, λέει ο Χέγκελσεν, περιλαμβάνουν έναν συμβιβασμό. «Η συσκευασία είναι σημαντική κι αυτό μας δημιουργεί ένα δίλημμα γιατί θέλουμε να μειώσουμε τη χρήση του πλαστικού. Πολλά από αυτά είναι απλώς θέμα λογικής». Ο Χέλγκεσεν πιστεύει ότι οι άνθρωποι στη Νορβηγία θέλουν να το κάνουν αυτό.  

«Δείχνουμε το δρόμο»

Πίσω στο κατάστημα Best Før, ο Άχμεντ συμφωνεί με τον υπουργό ότι ολοένα και περισσότεροι έμποροι μπαίνουν στην πράξη. Υπάρχουν δυο, τρία παρόμοια καταστήματα με το Best Før λίγο έξω από το Όσλο, εξηγεί. Είναι περήφανος που η Νορβηγία, προωθεί το ζήτημα. 

«Είμαστε φιλικοί άνθρωποι προς το περιβάλλον», δηλώνει ο Άχμεντ, προτού εξηγήσει την ιδέα μιας ιστοσελίδας πάνω στην οποία δουλεύει, μαζί με έναν προγραμματιστή, στον ελεύθερο χρόνο του. 

Ονομάζεται Savefood και θα επιτρέπει σε μεμονωμένα νοικοκυριά να διαφημίζουν προϊόντα που πρέπει να καταναλωθούν - σχεδόν όπως το eBay. «Κάποιος πρέπει να είναι ο πρώτος», προσθέτει ο Άχμεντ και λέει «θα είναι καλό να είμαστε αυτοί που δείχνουν τον δρόμο». 

Πηγή: tvxs.gr