Ο εξισλαμισμός της τουρκικής κοινωνίας προς κάθε κατεύθυνση και με κάθε τρόπο

Ο εθνικισμός κι ο ισλαμισμός αποτελούν σήμερα τα δύο μεγαλύτερα όπλα του Ερντογάν για να διατηρήσει ή και για να ενισχύσει τη δύναμή του. Οι νέοι κι οι γυναίκες είναι τα πρώτα θύματα του εξισλαμισμού. Ο εθνικισμός και το αντιδραστικό Ισλάμ συνιστούν δύο προσόντα του, που ο πρόεδρος Ερντογάν χρησιμοποιεί για να εδραιώσει τη λαϊκή του βάση και να υλοποιήσει, φυσικά, το σχέδιο του.

Από την ίδρυση του κοσμικού κράτους το 1923, οι Τούρκοι ισλαμιστές παρουσιάζουν εαυτούς ως θύματα: Το τέλος για το Σουλτανάτο, του οποίου ο επικεφαλής ήταν και ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης, υπήρξε ένα σοκ για τους υποστηρικτές του ισλαμικού πολιτικού κέντρου της εποχής. Οι ισλαμικός κλήρος έχασε την εξουσία του, όταν όλες οι αιρέσεις και οι θρησκευτικές εστίες του απαγορεύτηκαν από το νόμο. Η νομοθεσία για την εκπαίδευση ήταν ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα εναντίον των ισλαμιστών, οι οποίοι ήθελαν να μεγαλώσουν τους νέους, σύμφωνα με την Σαρία (ο κορανικός νόμος). Οι νόμοι της κεμαλικής «Ρεπουμπλικανικής Επανάστασης», που στόχο είχαν να δημιουργήσουν ένα κοσμικό σύστημα αλά γαλλικά, του οποίου οι αρχές προσομοίαζαν με αυτές της Λέσχης των Ιακωβίνων, επικρίθηκε από την αριστερά.

Ο Ερντογάν έχει δηλώσει ότι, «η δημοκρατία αποτελεί (γι αυτόν) μόνο ένα όχημα από το οποίο μπορεί να κατέβει, όποτε κι όπου θελήσει». Πνευματικό παιδί του Νεκμετίν Ερμπακάν, του ιδρυτή του πρώτου ισλαμικού κόμματος που συγκροτήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Ερντογάν υποστήριζε ότι είχε «αλλάξει», όταν με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2002 - κατά την πρώτη περίοδο που κυβέρνησε τη χώρα -, πραγματοποίησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις: Κατάργηση της θανατικής ποινής, άρση της απαγόρευσης της κουρδικής γλώσσας, μηδενική ανοχή έναντι των βασανιστηρίων κ.ά. - πρακτικές δηλαδή που συμπεριλαμβάνονται στα Κριτήρια της Κοπεγχάγης για την καταλληλότητα μιας χώρας να προσχωρήσει στην ΕΕ (κράτος δικαίου, δημοκρατία. ανθρώπινα δικαιώματα, πλουραλισμός κλπ.).

Ο μήνας του μέλιτος όμως, έληξε το 2006. Έκτοτε, ο Ερντογάν πιστεύει ότι μπορεί να παραμείνει στην εξουσία μόνο αν πολεμά τους Κούρδους, αν καταστέλλει όλους τους αντιπάλους του - και ιδιαίτερα τον Τύπο - και τέλος, αν κατορθώσει να μετατρέψει την τουρκική κοινωνία σε μια ισλαμική κοινότητα τύπου Μέσης Ανατολής. Νοσταλγός του παρελθόντος, ο Ερντογάν θέλει να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με στόχο, αυτή να μετατραπεί σε περιφερειακή δύναμη κι ο ίδιος να κυβερνήσει μόνος του μια χώρα - ηγέτη του ισλαμικού κόσμου! Ρεβανσιστής κι επικριτικός, φτάνει μερικές φορές στο σημείο ακόμη και να προσβάλλει τους ιδρυτές της Τουρκικής Δημοκρατίας. 

Η ισλαμική καλύπτρα, που η χρήση της σε δημόσιους χώρους απαγορεύεται από το νόμο, ήταν η πρώτη μάχη που έδωσε ο Ερντογάν. Στο όνομα της δημοκρατίας και της ελευθερίας της ένδυσης, ο Ερντογάν κατάφερε να πείσει ακόμη και κάποιο τμήμα της φιλελεύθερης αριστεράς. Σήμερα, φοιτήτριες σε κρατικά πανεπιστήμια και δημόσιες υπάλληλοι μπορούν ελεύθερα να φορούν καλύπτρα, επειδή η ιδεολογία τους κυβερνά. Σε μια κίνηση με σαφώς πολιτικό και ιδεολογικό πρόσημο, κεμαλιστές και κυρίως γυναίκες εξακολουθούν να αντιτάσσονται στη χρήση της καλύπτρας σε δημόσιο χώρο.

Η προσπάθεια εξισλαμισμού της χώρας είναι εξαιρετικά ενεργή στον τομέα της εκπαίδευσης: 

Πάνω από το ένα τρίτο των δημόσιων σχολείων έχουν μετατραπεί σε ιεροδιδασκαλεία (İmam-Hatip), που εκπαιδεύουν ιμάμηδες, μουεζίνηδες και άλλα μέλη του θρησκευτικού προσωπικού, ενώ η Diyanet, η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της τουρκικής πρωθυπουργίας που διαχειρίζεται ογδονταπέντε και πλέον χιλιάδες τζαμιά, αποτελεί πια τη μεγαλύτερη διοικητική υπηρεσία της χώρας, αριθμώντας περισσότερους από εκατόν είκοσι χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους. Βέβαια, η Τουρκία κανονικά δε χρειάζεται άλλο θρησκευτικό προσωπικό, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων των İmam-Hatip είναι άνεργοι. Απόφοιτος κι ο ίδιος ενός από αυτά, ο Πρόεδρος Ερντογάν χρησιμοποιεί τα σχολεία ως εκλογική βάση του. 

Η θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Κάρολου Δαρβίνου καταργήθηκε πρόσφατα από τη διδακτέα ύλη των σχολείων. Κομμάτι της τώρα, θα αποτελεί η διδασκαλία του ιερού πολέμου του Ισλάμ, της Τζιχάντ. Το θρησκευτικό ίδρυμα Ensar, που κατηγορείται για την κακοποίηση δεκάχρονων παιδιών διατηρεί συμβάσεις συνεργασίας με το Υπουργείο Παιδείας για την ενίσχυση της θρησκευτικής εκπαίδευσης. 

Γενικά όμως, τα πιο ορατά θύματα του συνεχιζόμενου εξισλαμισμού στην Τουρκία, είναι οι γυναίκες. Οι χοτζάδες, ως «μετρ» της ηθικής, τολμούν να δηλώνουν στον αέρα των δημόσιων ραδιοφωνικών και φιλοκυβερνητικών τηλεοπτικών σταθμών ότι, «οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να φορούν μίνι ή σορτς». Όπως υποστηρίζουν, «μια έγκυος γυναίκα δεν πρέπει να βγαίνει από το σπίτι», ενώ «οι καπνίστριες, ακόμη κι αν φορούν καλύπτρα, δεν είναι καλύτερες από πόρνες».

Γυναίκες και φεμινιστικές οργανώσεις διοργανώνουν συλλαλητήρια και πορείες διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτές τις επιθέσεις, αλλά οι κυβερνητικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων και των εισαγγελέων, φαίνεται να συντάσσονται με τις απόψεις των... «μέτρ», καθώς τηρούν σιωπήν ιχθύος.  

Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι η νίκη της θρησκευτικής πίστης έναντι της επιστήμης, αποτελεί και νίκη για τον ίδιο. Ως εκ τούτου, βάζει πάντα μπροστά, το Ισλάμ, τον Αλλάχ, και την πίστη, ακόμη κι όταν πρόκειται για επιστημονικά θέματα. 

Δεν είναι τυχαίο ότι το κόμμα του Ερντογάν διαθέτει αυξημένη εκλογική δύναμη στις περιοχές όπου κυριαρχεί ο αναλφαβητισμός!

* Ο δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr,  τις εξελίξεις στη Τουρκία. [Μετάφραση: Νίκος Λεγάκης]