Ερωτευθείτε την διαδρομή, όχι το νήμα του τερματισμού!

Σεπτέμβριος 1990 εάν θυμάμαι καλά, πρώτη μου ημέρα στην πανεπιστημιακή αίθουσα, γεμάτη πρωτοετείς φοιτητές και με έκαιγε μία ερώτηση: “Παιδιά, από τι κοινωνικό περιβάλλον προέρχεστε;  Τι δουλειά κάνουν οι γονείς σας;”. Στο περίπου, 10% ήταν αγρότες, 25% υπάλληλοι, 7% εργάτες, 30% αυτοαπασχολούμενοι, 20% επιστήμονες και οι υπόλοιποι διάφοροι. Κλασσικό δείγμα της τότε ελληνικής χλωρίδας, έστω και με μία τάση εύνοιας στα “ανώτερα” στρώματα. Πολλά χρόνια αργότερα, τα ποσοστά αυτά έχουν υποχωρήσει σημαντικά, υπέρ εκείνων που έχουν οικονομική άνεση, ανεξαρτήτως απασχόλησης γονέων. Σε αυτό συνηγορεί και με μία γεωγραφική ιδιαιτερότητα της Αθήνας, παράδειγμα που γνωρίζω από πρώτο χέρι:

Εάν έχεις γεννηθεί δυτικά του Κηφισού έχεις μικρές πιθανότητες να σπουδάσεις ανατολικά, στις λεγόμενες Καλές Σχολές (π.χ. Ιατρική, ΕΜΠ). Και δεν φτάνει αυτό, αλλά οι γονείς σου χρηματοδοτούν μέσω της εφορίας τους, τις σπουδές αυτών που μένουν από την άλλη πλευρά του ποταμιού…

Το συμπέρασμα του άτυπου αυτού δημοψηφίσματος τότε, σε σύγκριση με την κατάσταση σήμερα είναι, ότι σε πολύ μεγάλα ποσοστά, οι παροικούντες στις δυτικές συνοικίες πάνε με λιγότερα προσόντα στις μάχες της ζωής και η Παιδεία μας γίνεται όλο και πιο ταξική.

Παρατηρείστε πως η Θρησκεία αποσυνδέει συνειδητά το σώμα από την ψυχή (η ορθή επιστημονική ορολογία είναι ‘το υλικό σώμα από την αυτοσυνείδηση της ύπαρξής του’). Ο λόγος είναι για να αποφύγει η ηγεσία της να ασχοληθεί με την εκμετάλλευση του Ανθρώπου στη Γη (και να αναγκαστεί να πάρει θέση) και ευλογεί μία αφηρημένη και αυθύπαρκτη ψυχή ευτυχισμένη σε έναν εξ ίσου αφηρημένο Παράδεισο. Με τον ίδιο τρόπο, ηθελημένα και μεθοδικά το Σύστημα, μέσα από τα ΜΜΕ, τους αστούς πολιτικούς και από τα (λόγω συμφέροντος ή άγνοιας) μη-κοινωνικοποιημένα και μη-πολιτικοποιημένα άτομα, αποσυνδέει την επιτυχία και την αριστεία στην Γνώση και στον Αθλητισμό από τις υλικές συνθήκεςοι οποίες ευνοούν ή παρεμποδίζουν την επίτευξη αυτών των στόχων.

Με αναφορά το ποτάμι – ορόσημο (σε πολύ χονδρικές κοινωνικές – ταξικές γραμμές), όλοι οι παραπάνω όταν αγναντεύουν δυτικά, θα αγνοήσουν τα πάμπολλα σχολεία με τις ελλείψεις σε καθηγητές, βιβλία και πειράματα επίδειξης στην τάξη, τις αίθουσες χωρίς θέρμανση, τα ανύπαρκτα γήπεδα μπάσκετ και γυμναστήρια. Θα γίνουν αόρατοι οι γονείς, συχνά κακοπληρωμένοι ή άνεργοι, με όνειρο (αλλά και μοναδικό ρεαλιστικό στόχο) για τα παιδιά τους, να βρουν μία οποιαδήποτε δουλειά. Θα ξεπεράσουν χαζογελώντας την πληροφορία ότι η προπόνηση ή το διάβασμα για εκατοντάδες χιλιάδες μη-προνομιούχα παιδιά γίνεται σε ισχνό πρωτεϊνικό και θερμιδικό υπόστρωμα με αποτέλεσμα η επίδοση 18/20 να πέφτει στο 15/20 (για το ίδιο IQ!) και το 41’’ στα 400 μέτρα να γίνεται 46’’. Ας θυμηθούμε τον Μαρξ που έλεγε: “Εάν αυτό εδώ κάτω (σημ. δείχνοντας το στομάχι του) είναι άδειο, αυτό εδώ πάνω (σημ. δείχνοντας το κεφάλι του και το μυαλό του) δεν μπορεί να λειτουργήσει”)… Εάν παρ’ όλα αυτά, κάποιο από τα παιδιά αριστεύσει (σχολείο, εισαγωγικές, εθνικούς ή διεθνείς διαγωνισμούς, στίβος), το μάτι των παρατηρητών γίνεται γαρίδα. Η προβολή για τον μικρό Fleming ή Bolt συνοδεύεται από δημοσιότητα, σημαίες, βραβεία, κολακείες και διθυράμβους, για το κοφτερό μυαλό του, την αυταπάρνηση, “ τα φτερά στα πόδια του” και άλλα υπερθετικά και το θέμα σταματά εκεί. Το πολύ–πολύ να βρει ευκαιρία το Σύστημα να εξαγνίσει τις ταξικές ανισότητες δηλώνοντας “να που εάν θέλεις όλα γίνονται και τα λεφτά δεν παίζουν ρόλο στην κοινωνία μας”. Παράλληλα αγνοούν επιδεικτικά ότι σε παρά πολλούς φίλους του στην γειτονιά, ο μηχανισμός δεν επέτρεψε ποτέ να φτάσουν στο σημείο να είναι αναγνωρίσιμοι ως δυνητικά ταλέντα, στην Ιατρική, στον Αθλητισμό, στο Σκάκι, στην Τέχνη, στην Επιστήμη, στην Φιλοσοφία.

Εκτός της πλύσης εγκεφάλου, τα ΜΜΕ (κυρίως τα ιδιωτικά) συνθέτουν Ωδές στην Μετριότητα και στην Ήσσονα Προσπάθεια με εκπομπές του στυλ “Τροχός της τύχης”, “Survivor”, “Big Brother”, πασαρέλες ομορφιάςκαι άλλα κομψοτεχνήματα όπου το μήνυμα είναι απλό: “Μην ιδρώνεις την καρέκλα ή το ταρτάν και μην τρως τα χρόνια σου για την κατάκτηση του ονείρου. Έλα στην εκπομπή μας και εάν έχεις γεννηθεί με ωραίο πισινό/ωραία φωνή / τύχη / θράσος, ίσως εσύ θα είσαι ο αυριανός star”. Οι πολιτικοί από κοντά προσφέρουν άκοπη είσοδο σε δουλειές εάν έχεις διασυνδέσεις, οι δε ονειροπόλοι Einstein μαθαίνουν στο πετσί τους ότι εάν δεν έχουν χρήματα για μεταπτυχιακές σπουδές εδώ ή έξω, η πιθανότητα να διοριστούν στο δημόσιο σχολείο ως φυσικοί ή μαθηματικοί είναι μηδενική …πριν το 2065.

Οι ίδιοι επαΐοντες όταν αγναντεύουν ανατολικά, ανεβάζουν μυωπία στο 8 για να μην δουν ότι ο δρόμος προς την επιτυχία για πολύ μεγάλη μερίδα των παροικούντων, είναι στρωμένος με πάνθεον πρωτεϊνών και θερμίδων, ακριβά σχολεία, πλήρως εξοπλισμένα, χωρίς ανάπηρους (ιδέ πρόσφατη αηδιαστική απαίτηση των σχολαρχών), χωρίς προσφυγόπουλα, με ενισχυτική διδασκαλία και αθλητισμό σε ονειρεμένες συνθήκες. Εάν δε υπάρξει προσωρινή αποτυχία στις εισαγωγικές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, προσφέρονται άριστες εναλλακτικές λύσεις (ιδιωτικά πανεπιστήμια, σπουδές στο εξωτερικό, έτοιμες επιχειρήσεις).

Η αριστεία μέσα από την θεωρία της εξέλιξης και τον Δαρβίνο

Από εξελικτικής πλευράς, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται χρηστικά, πρωτίστως να επιτευχθεί ένας στόχος και δευτερευόντως ποιος τον πραγματοποίησε. Για παράδειγμα, για την επιβίωση μας, πάνω απ’ όλα μας ενδιαφέρει να ευρεθεί το εμβόλιο κατά της πολυομελίτιδος και δευτερευόντως εάν το εφεύρε ο Albert Sabin ή κάποιος άλλος. Εννοείται ότι θα είχαμε μεγαλύτερη χαρά και πιθανά κοινωνικά ή σωματικά οφέλη (πάντα σε δευτερεύον επίπεδο) εάν ο εφευρέτης δεν λεγόταν Albert Sabin αλλά π.χ. Μαρία Θαλασσινού καθώς με την δεύτερη υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουμε κοινά γονίδια στην παγκόσμια γονιδιακή δεξαμενή (ούσα Ελληνίδα), από ότι με τον πρώτο. Εξ ίσου, μας είναι πολύ πιο χρήσιμη γονιδιακά και εξελικτικά η φιλοσοφική και επιστημονική παρακαταθήκη ‘Περί Φύσεως’ ή για την ύπαρξη των ατόμων της ύλης, αδιαφορώντας εάν οι πηγές της συγκεκριμένης γνώσης ήταν ο Ηράκλειτος και ο Λεύκιππος ή κάποιοι από τους δάσκαλούς τους ή τους μαθητές τους.

Αυτό φαίνεται πιο ξεκάθαρα στους αθλητικούς αγώνες, εκεί όπου ξεχωρίζει όχι μόνο ο αθλητής, αλλά και η θέση του φιλάθλου στην αλυσίδα της εξέλιξης: οι οπαδοί  εκείνοι οι οποίοι ευρίσκονται ακόμη στο επίπεδο του homo kathysterimenous, γιουχάρουν τους αντίπαλους και τον εθνικό τους ύμνο, σημαδεύουν με laser τον τερματοφύλακα και κάνουν δεήσεις στο Θεό τους, να αρρωστήσει πριν τον αγώνα ο επιθετικός των ‘εχθρών’. Στόχος δεν είναι η αριστεία της προσπάθειας, αλλά η νίκη έστω και με ψεύτικο πέναλτυ. Αντίθετα, οι homo exeligmenous χαίρονται, ανάλογα με την εθνικότητα, εάν κερδίσει το άλμα επί κοντώ η Κατερίνα Στεφανίδη (Ελλάδα) ή η Lisa Ryzih (Γερμανία), αλλά ανεξαρτήτως συμπαθειών και διαβατηρίου, θα αποθεώσουν οποιαδήποτε από τις δύο καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ…

Μετά από όλα αυτά… δηλώνω τον έρωτά μου για την Τελειότητα και την Αριστεία!

Δεν ανταγωνίζομαι τον συμμαθητή, τον συναθλητή, τον συμφοιτητή ή τον συνάδελφο. Δεν θέλω να είμαι καλλίτερός του, θέλω να είμαι κάλλιστος με την έννοια του απόλυτα προετοιμασμένου και έτοιμου για να κατακτηθεί ένας κοινός στόχος. Θέλω να τον κατακτήσω εγώ (είμαι γεμάτος εγωιστικά γονίδια σύμφωνα με τον Richard Dawkins) αλλά είμαι ψηλά στην αλυσίδα της εξέλιξης και εάν ο στόχος κατακτηθεί από τον Άλλο πάλι θα χαρώ γιατί το Σύνολο θα επωφεληθεί.

Παλεύω, προσθαφαιρώντας κριτικά, στόχους που έχει θέσει η Πολιτεία και επιλέγοντας επιπλέον στόχους που έχει βάλει η φιλοσοφία μου, η ιστορία και ο λαός αυτός που χρηματοδοτεί και ματώνει, για να βρεθώ εγώ στην θέση που βρέθηκα.

Αρνούμαι να μάθω παπαγαλία στο σχολείο τις άπειρες και άχρηστες ημερομηνίες από γεννήσεις, θανάτους και ασήμαντα γεγονότα. Αντίθετα, ρωτώ τον δάσκαλο (με κίνδυνο, εάν δεν είναι παιδαγωγός, να μου μειώσει τον βαθμό και να μην σηκώσω την σημαία) ποιος ήταν ο ρόλος της Χούντας και του ΝΑΤΟ στην διχοτόμηση της Κύπρου, εάν υπήρχε πράγματι “κρυφό σχολειό” επί Τουρκοκρατίας, τον ρόλο των Γκλύξμπουργκ στα πολιτικά δρώμενα της χώρας μας και τι σχέση είχε η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (πέραν της γλώσσας) με την Ελλάδα.

Ως φοιτητής της Ιατρικής, δεν μαθαίνω απλά τα εκατοντάδες οστά και μύες του ανθρώπινου σώματος αλλά ρωτώ επιπλέον επίμονα τον καθηγητή, τι εξυπηρετεί στην επιβίωση το γεγονός ότι ο τάδε μυς αναφύεται από ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος και καταφύεται σε ένα άλλο εξ ίσου συγκεκριμένο. Εγκαλώ ευθαρσώς τον καθηγητή που παραδίδει το μάθημα “Μαθηματικά για Φυσικούς” ότι οι ολιγοσέλιδες αστείες και δυσνόητες σημειώσεις του και χωρίς κανένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή δεν βοηθά σε τίποτα την μαθηματική μοντελοποίηση του Φυσικού Κόσμου και κατ’επέκταση την κατανόησή του (προσωπικό παράδειγμα που κόστισε την απώλεια της πρωτιάς και τελικά του προνομίου να απαγγείλω τον όρκο των πτυχιούχων).

Συμπληρώνω την γνώση μου για τον Κόσμο και τα ηθελημένα ή αθέλητα κενά του Σχολείου (αναγκαστικά σε βάρος του χρόνου που αφιερώνω στο τελευταίο και με αντίτιμο το βύθισμα στην σειρά κατάταξής μου από αυτό) πηγαίνοντας σε θέατρο, μουσεία, εκθέσεις, συναυλίες, συζητήσεις, επιστημονικές διαλέξεις, καλλιτεχνικά δρώμενα, διαβάζοντας λογοτεχνία, εξελικτική βιολογία, ανθρωπογεωγραφία. Συμμετέχω, ανάλογα με την ηλικία μου και τις αναγκαιότητες, σε μορφωτικούς και εκπολιτιστικούς συλλόγους, κοινωνικές, πολιτικές και αντιρατσιστικές κινήσεις.

Σε τελική ανάλυση παλεύω να γίνω άριστος σαν άνθρωπος. Από τον ορισμό της αριστείας όπως την εννοώ, δεν θα μπορέσω όμως ποτέ να κόψω πρώτος το νήμα, καθώς θα πρέπει να σταματάω συνεχώς να σηκώνω πεσμένους συναθλητές να τερματίσουν και αυτοί μαζί μου, υπακούοντας στην εξελικτική λογική. Κάποιοι, πιο εγωιστές από εμένα, θα αγνοήσουν τους πεσμένους και θα με ξεπεράσουν, για να φτάσουν ει δυνατόν, μόνοι τους στο νήμα. Δεν γνωρίζουν ότι, κάνοντας κάποτε στο τέλος της ζωής απολογισμό, θα ανακαλύψουν ότι κυνηγούσαν εγωιστικές χίμαιρες καθώς: όταν πεθάνω εγώ, θα πεθάνω μόνο εγώ, ενώ ο κόσμος μου θα παραμείνει ζωντανός και επιταχυνόμενος και από το δικό μου σπρώξιμο. Όταν πεθάνουν αυτοί και καθώς είναι πλήρως ταυτισμένοι με το σύμπαν τους, θα πεθάνει και αυτό μαζί τους. Στην τελευταία περίοδο της ζωής του ανθρώπου, αυτό λέγεται μοναξιά και τρομάζει.

Κώστας Κάππας

Πηγή: artinews.gr