Η κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης με τη μορφή τροπολογίας, μετά το
άνοιγμα της Βουλής, αποτελεί προς το παρόν την πιθανότερη επιλογή του
υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με στόχο να κινητοποιήσει τους
δημόσιους υπαλλήλους να συμμετάσχουν στην πρώτη εφαρμογή του νέου
συστήματος αξιολόγησης. Στο τραπέζι βρίσκεται πλήθος σεναρίων και
σκέψεων για τη θέσπιση κινήτρων ή αντικινήτρων που αποβλέπουν στο να
κάμψουν τη διάθεση αποχής στις τάξεις των εργαζομένων.
Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν μετά τον Δεκαπενταύγουστο. Το μόνο
που διαβεβαιώνουν (και μάλιστα στον απόλυτο βαθμό) αρμόδια στελέχη,
είναι ότι θα τηρηθεί η δέσμευση της υπουργού Ολγας Γεροβασίλη, να μην
αντιμετωπιστεί με τιμωρητικές λογικές η άρνηση των υπαλλήλων να στείλουν
στις υπηρεσίες συμπληρωμένα τα έντυπα αξιολόγησης. Ενδεχόμενες κυρώσεις
είναι σαφές ότι θα αλλοίωναν το όλο πνεύμα του υφιστάμενου συστήματος,
που αναμφίβολα χαρακτηρίζεται από ηπιότητα.
Το ερώτημα είναι τι περιθώρια επιλογών έχει το υπουργείο, καθώς με το
υφιστάμενο πλαίσιο και τις τελευταίες χρονικά νομοθετικές πρωτοβουλίες,
η αξιολόγηση έχει ήδη συνδεθεί με όλες τις κρίσιμες αλλαγές στο
Δημόσιο: την κινητικότητα, την επιλογή προϊσταμένων, αλλά και το
μισθολόγιο.
Αυτό σημαίνει ότι όποια κίνητρα έχουν θεσπιστεί, έχουν ήδη
παρακαμφθεί από τους αξιολογούμενους υπαλλήλους, ενώ η σύνδεση
μισθών–απόδοσης, που έχει μεν νομοθετηθεί αλλά προβλέπεται να εφαρμοστεί
στην πράξη από το νέο έτος, το πιθανότερο είναι να διευρύνει
αντιδράσεις και επιφυλάξεις απέναντι στην αξιολόγηση. Ειδικότερα:
1. Βαθμολογική ανέλιξη
Δύο συνεχόμενοι καλοί βαθμοί στην αξιολόγηση (με βαθμό μεγαλύτερο ή
ίσο του 90 στα 100) προσφέρουν ταχύτερη προαγωγή κατά ένα έτος. Από την
άλλη, στους «χαμηλά βαθμολογούμενους» θα παρέχεται η δυνατότητα
επιμόρφωσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δηλαδή κίνητρα και όχι
κυρώσεις.
2. Θέσεις ευθύνης
Πρόκειται για το βασικότερο κίνητρο που έχει επιχειρήσει να προσφέρει
ο υφιστάμενος νόμος για τη συμμετοχή των υπαλλήλων στην αξιολόγηση,
συνδέοντας την απόδοσή τους με το νέο «σύστημα καριέρας» στο Δημόσιο.
Πλην των πρώτων κρίσεων -από τις οποίες έχει αφαιρεθεί η θέση ευθύνης
από τα κριτήρια-, η αξιολόγηση «μετρά» στην επιλογή προϊσταμένων, δηλαδή
τμηματαρχών, διευθυντών και γενικών διευθυντών.
Ενα από τα κίνητρα που εξετάζει να θεσπίσει το προσεχές διάστημα το
υπουργείο είναι η σύνδεση της αξιολόγησης και με την πρώτη εφαρμογή της
διαδικασίας επιλογής προϊσταμένων, η οποία για μια ομάδα γενικών
διευθυντών έχει ξεκινήσει ήδη. Απαιτείται τροποποίηση στον νόμο.
Να σημειωθεί ότι ένα βασικό αντεπιχείρημα των υπαλλήλων απέναντι στην
αξιολόγηση είναι ότι θα κληθούν να αξιολογηθούν από τους υφιστάμενους
προϊσταμένους-αξιολογητές που έχουν τοποθετηθεί «με ανάθεση», δηλαδή με
υπουργικές αποφάσεις, μέσω των «μεταβατικών» διατάξεων του νόμου
Μητσοτάκη (4275/2014).
3. Κινητικότητα
Οι εκθέσεις αξιολόγησης είναι ένα από τα κριτήρια που θα «μετρήσει»
μια υπηρεσία ως φορέας υποδοχής ενός υποψήφιου προς μετάταξη υπαλλήλου.
Για να «ξεμπλοκάρει» την αξιολόγηση, το υπουργείο εξετάζει το
ενδεχόμενο αποκλεισμού από το νέο σύστημα μετατάξεων όσων δεν έχουν
συμμετάσχει στην αξιολόγηση.
Είναι ένα ερώτημα εάν το συγκεκριμένο αντικίνητρο ευνοήσει την
εφαρμογή της αξιολόγησης, αποδυναμώνοντας ταυτόχρονα το σύστημα
κινητικότητας που τίθεται σε εφαρμογή από τον Σεπτέμβριο. Σημειώνεται
ότι αξιολόγηση υπαλλήλων και κινητικότητα αποτελούν δύο από τα
προαπαιτούμενα που καλείται να εκπληρώσει η κυβέρνηση.
4. Μισθολόγιο
Μολονότι το νέο σύστημα αμοιβών στο Δημόσιο αποσυνδέθηκε από το
βαθμολόγιο, συνδέθηκε με την αξιολόγηση (άρθρο 12, Ν. 4354/2015). Από
1/1/2018 όσοι υπάλληλοι βαθμολογούνται με άριστα σε τρεις συνεχόμενες
αξιολογήσεις, θα έχουν τη δυνατότητα να εξελίσσονται ταχύτερα
μισθολογικά, ανεβαίνοντας ένα επιπλέον μισθολογικό κλιμάκιο.
Λεπτομέρειες προβλέπεται να καθοριστούν με κοινή υπουργική απόφαση, η
οποία ταυτόχρονα θα ορίζει ένα ποσοστό μεταξύ 5%-15% του συνολικού
αριθμού υπαλλήλων, «λαμβανομένης υπόψη της εκάστοτε δημοσιονομικής
συγκυρίας», στους οποίους θα χορηγούνται τα οφέλη της μισθολογικής
εξέλιξης.
Αυτό θα γίνεται το συχνότερο ανά τρία έτη. Για τους «ανεπαρκείς», «σε
όλως εξαιρετικές περιπτώσεις» ύστερα από τρεις ετήσιες συνεχόμενες
αξιολογήσεις, δύναται να αναστέλλεται η αυτόματη μισθολογική εξέλιξη, το
μέγιστο για ένα έτος.
Έλλειμμα εμπιστοσύνης
«Οι προαγωγές των εργαζομένων και η εξέλιξή τους εξαρτώνται άμεσα από
τις εκθέσεις αξιολόγησης. Οι χαρακτηρισμοί των βαθμολογημένων υπαλλήλων
σε “επαρκείς”, “μέτριους”, “ανεπαρκείς” και “ακατάλληλους” θα
συνοδεύουν τον φάκελο κάθε εργαζόμενου», έχει αντιτείνει αντιδρώντας
στην αξιολόγηση η ΑΔΕΔΥ, υποστηρίζοντας ακόμη ότι δημιουργείται «μια
“δεξαμενή προβληματικών” και δυνητικά “διαθέσιμων” υπαλλήλων, βλέποντας
κοντά τους την πόρτα της εξόδου».
Το ισχύον πλαίσιο βασίζεται στο μοντέλο της «αμφίδρομης αξιολόγησης»
(δηλαδή αξιολόγησης και του προϊσταμένου από τον υφιστάμενο, με βάση
ανώνυμα ερωτηματολόγια), που θεωρητικά αποτελεί ένα από τα καλύτερα
μοντέλα. Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, περισσότερο συγκλίνει στην
αξιολόγηση δομών και προσφερόμενου έργου και λιγότερο στην αξιολόγηση
υπαλλήλων.
Ωστόσο, στην κριτική που έχει δεχτεί, έχει γίνει λόγος και για
«πλημμελή εφαρμογή» του, με τη σύνταξη νέων οργανογραμμάτων, τη διανομή
στοχοθεσίας και τη συγκρότηση ολομελειών να έχουν υποβαθμιστεί και να
έχει ζητηθεί μόνο η συμπλήρωση των φύλλων αξιολόγησης («Εφ.Συν.»
08/08/2017).
Οπως και να έχει, οι εκτιμήσεις για ποσοστά αποχής ύψους 70%-80% (με
συνδικαλιστές να κάνουν λόγο ακόμη και για 90%) δείχνουν ότι το ισχύον
σύστημα δεν έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των υπαλλήλων, έπειτα από μια
περίοδο καρατομήσεων και απολύσεων επί κυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ και τη χώρα
να παραμένει σε επιτροπεία.
Πεδίο σφοδρής αντιπαράθεσης με τον... αποτυχημένο Μητσοτάκη
Πεδίο σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης αναμένεται να αποτελέσει η
αξιολόγηση των δημόσιων υπαλλήλων, με τον πρόεδρο της Ν.Δ. -και πρώην
υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης- Κυρ. Μητσοτάκη να προχωρά χθες σε
σχετική ανάρτηση-παρέμβαση, επιχειρώντας να επαναφέρει ένα προφίλ
«τολμηρού μεταρρυθμιστή», αφήνοντας όμως στην άκρη τις μαζικές
αντιδράσεις που είχαν ξεσηκώσει οι πρωτοβουλίες του.
Οχι μόνο το «προκρούστειας λογικής» σύστημα αξιολόγησης με
ποσοστώσεις που προσπάθησε να εφαρμόσει, διαμορφώνοντας ουσιαστικά μια
«δεξαμενή» προς απόλυση υπαλλήλων (15% του συνόλου) που αναγκαστικά
έπρεπε να πάρουν «κάτω από τη βάση», αλλά και το δεύτερο σύστημα που
έθεσε σε διαβούλευση δέχτηκε κριτική -ακόμη και από τεχνοκράτες-, ότι
είχε στόχο την εξυπηρέτηση μνημονιακών επιταγών και την ανταμοιβή
«ημετέρων», θυσιάζοντας τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης («Εφ.Συν.» 17/12/2014).
Οπως παραδέχτηκε εμμέσως ο ίδιος, το «πάγιο σύστημά του» κατατέθηκε
προεκλογικά σε διαβούλευση (Ιανουάριος 2015), έχοντας εξαρχής μηδαμινές
πιθανότητες να φτάσει στη Βουλή. Τα περί «επιβράβευσης των καλύτερων με
ταχύτερη μισθολογική και βαθμολογική προαγωγή», για τα οποία μίλησε χθες
ο κ. Μητσοτάκης, είχε απαντηθεί τότε ότι αφορούσαν «υπαλλήλους υψηλής
συμφωνίας με τα κυβερνητικά κελεύσματα», όπως αναφερόταν σε ανάλυση του
προέδρου του Διοικητικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Κ. Παπαδημητρίου
(«Εφ.Συν.» 18/7/2014), ο οποίος παράλληλα είχε αποδομήσει τη θεωρία του
κ. Μητσοτάκη ότι στο παρελθόν «όλοι οι υπάλληλοι έπαιρναν άριστα».
Ευθύνες στην κυβέρνηση
Η «αλλαγή του κράτους» όπως και οι ιδιωτικοποιήσεις παραμένουν στον
σκληρό πυρήνα της πολιτικής της Ν.Δ., με τον πρόεδρό της να στέλνει χθες
μήνυμα ότι η «αξιολόγηση θα εφαρμοστεί». Απέδωσε δε στην κυβέρνηση την
ευθύνη για τη σημερινή μαζική αποχή από την αξιολόγηση, ως «προϊόν του
απόλυτου λαϊκισμού με τον οποίο πολιτεύθηκε, χωρίς ευθύνη και χωρίς
ντροπή, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2014», κάνοντας λόγο για μια «προβλεπόμενη
αντίδραση», «όταν ο ΣΥΡΙΖΑ, κάτω από το βάρος των μνημονιακών του
δεσμεύσεων, κλήθηκε να εφαρμόσει τη δική του αξιολόγηση».
«Δυστυχώς για τον κ. Μητσοτάκη, τα έργα και οι ημέρες του στη Δημόσια
Διοίκηση είναι νωπά», απάντησε το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης,
χαρακτηρίζοντας τον πρόεδρο της Ν.Δ. ως τον «πλέον αποτυχημένο υπουργό
Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με μοναδικό “μεταρρυθμιστικό” επίτευγμα τις
απολύσεις καθαριστριών, σχολικών φυλάκων και εκπαιδευτικών», δηλαδή από
κλάδους που σχετίζονται με το κοινωνικό κράτος.
Ως προς το ζήτημα της αξιολόγησης, το υπουργείο διεμήνυσε ότι θα
«γίνει πράξη», λέγοντας ότι δεν αποσκοπεί σε απολύσεις αλλά στη βελτίωση
και αναβάθμιση του Δημοσίου και των υπαλλήλων του.
Συντάκτης: Στέργιος Ζιαμπάκας
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου