Εναλλακτικές ποινές και τσέπες

Ο Αρειος Πάγος καλείται τις επόμενες μέρες να πάρει μία σημαντικότατη απόφαση: κατά πόσο μπορεί να μετατραπεί σε χρηματική ποινή η φυλάκιση έως και πέντε έτη. Η εξαγορά ποινής διχάζει εδώ και χρόνια τους ειδήμονες, πολύ πριν από την ψήφιση του νόμου 4093/12.

Από τη μία κάπως έτσι μπορεί να αποσυμφορηθούν λίγο τα κελιά και να μπει ένα κάποιο μικρό έσοδο στα κρατικά ταμεία. Αλλά από την άλλη, ακόμα πόσες ανισότητες να επιτραπούν.

Διότι ο «πλούσιος», αυτός δηλαδή που έχει τον τρόπο του, θα μπορεί να παρανομήσει, να καταδικαστεί σε πέντε χρόνια φυλάκιση και κατόπιν να συνεχίσει κανονικά τη ζωή του, αφού πληρώσει το πρόστιμο, ενώ ο φτωχός, αυτός δηλαδή που ανάποδα να τον γυρίσεις λεπτό του ευρώ δεν θα κατρακυλήσει, αν καταδικαστεί, π.χ., σε δύο χρόνια φυλάκιση, θα πρέπει να περάσει αυτό το διάστημα στο κελί.

Κάπως έτσι ανοίγει και πάλι το ζήτημα των εναλλακτικών ποινών: της κοινωνικής εργασίας, της υποχρεωτικής θεραπείας (ειδικά για χρήστες ναρκωτικών), της ημι-περιορισμένης ελευθερίας. Αυτό το σύστημα χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο η Αυστρία. Βρίσκει δουλειές σε κρατούμενους, οι οποίοι τη μέρα ζουν σαν ελεύθεροι άνθρωποι αλλά το βράδυ είναι υποχρεωμένοι να επιστρέφουν στα κελιά τους.

Διότι θεωρητικά η φυλακή είναι μέθοδος σωφρονισμού και όχι ωμής τιμωρίας. Και ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι ο εγκλεισμός μπορεί να «μεταλλάξει» προς το κοινωνικά και νομικά «αποδεκτό» χαρακτήρες ανθρώπων;

Η φυλακή πρέπει να είναι τελευταίο μέτρο, λένε και συμφωνούν αλλά κανείς δεν πράττει. Και έχεις την Ολλανδία, μια χώρα όπου (για όσους δεν ξέρουν ή θέλουν να κάνουν φτηνή προπαγάνδα) τα ναρκωτικά κυκλοφορούν ελεύθερα, να σου στέλνει ειδήσεις όπως οι ακόλουθες: Το 2015, στις ολλανδικές φυλακές υπήρχαν 2.431 κελιά.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόλις 1.372 και σχεδόν τα μισά σωφρονιστικά ιδρύματα αναγκάστηκαν να κλείσουν (ένα εξ αυτών έχει μετατραπεί σε υπέροχο εμπορικό κέντρο). Από αυτά τα κελιά, το ένα τρίτο είναι άδεια. Και η χώρα έχει… αναγκαστεί να εισαγάγει 300 Βέλγους και 240 Νορβηγούς κρατούμενους, πάντα με το αζημίωτο.

Εμείς στην Ελλάδα δεν πρόκειται να φτάσουμε στο σημείο να δούμε το έγκλημα να μειώνεται κατά 8% κάθε χρόνο, όπως συμβαίνει στην Ολλανδία. Ούτε θα αναγκαστούμε να μειώσουμε τις θέσεις εργασίας στο σωφρονιστικό σύστημα κατά 700 επειδή οι φύλακες θα κοντεύουν να είναι περισσότεροι από τους κρατούμενους. Αλλά μπορούμε να κάνουμε μια αρχή, προσφέροντας άλλη μία ευκαιρία σε ανθρώπους που ίσως δεν τα μέτρησαν σωστά.

Η Δικαιοσύνη για τους καταδικασμένους έως και πέντε χρόνια πρέπει να αποφασίζει –τουλάχιστον σ’ αυτήν την περίπτωση– όχι με βάση το βάθος της τσέπης. Αρκεί η ανισότητα μεταξύ «ελεύθερων» ανθρώπων.

Συντάκτης: Αγγελος Αναστασόπουλος

Πηγή: efsyn.gr