Θεοδώρα Τζάκρη κατά την εισήγησή της στη Βουλή του νομοσχεδίου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό

Η βουλευτής Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Θεοδώρα Τζάκρη, εισηγήτρια της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου «Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων» στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, επεσήμανε καταρχήν ότι το νομοσχέδιο αποτελεί «προϊόν πολύμηνης επεξεργασίας και σκληρής διαπραγμάτευσης με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων μερών (εκπροσώπων επιχειρήσεων, Τραπεζών, Δημοσίου κ.λπ.) και στόχος του είναι να αποτελέσει ένα εργαλείο για την διάσωση των επιχειρήσεων και την αναστολή περαιτέρω αύξησης της ανεργίας».

Η βουλευτής διευκρίνισε ότι «ο εξωδικαστικός συμβιβασμός ρύθμισης οφειλών δεν αποτελεί προ-πτωχευτική διαδικασία και έτσι εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία στα πλαίσια αυτού και η διαδικασία αποβεί άκαρπη, η επιχείρηση δεν θα οδηγηθεί σε πτώχευση και έτσι η εκάστοτε επιχείρηση δεν κινδυνεύει να στιγματιστεί. Η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης μπορεί να τερματιστεί ανά πάσα στιγμή χωρίς επιπτώσεις και επιπλέον φέρει όλα τα εχέγγυα εμπιστευτικότητας και μυστικότητας, τα οποία εγγυάται και διασφαλίζει ο διαπιστευμένος διαμεσολαβητής του ΥΔΔΑΔ, στον οποίο έχει ανατεθεί το έργο του συντονισμού των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών».

Αναφορικά με το ερώτημα ποιους αφορά το υπό ψήφιση νομοσχέδιο, η κ. Τζάκρη ενημέρωσε την Επιτροπή ότι «το εν λόγω νομοσχέδιο αφορά όλα τα φυσικά πρόσωπα που είναι έμποροι και έχουν την πτωχευτική ικανότητα και νομικά πρόσωπα, είτε αυτές είναι προσωπικές (δηλ. ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες) εταιρίες, είτε κεφαλαιουχικές (ΙΚΕ, ΕΠΕ, ΑΕ), που έχουν φορολογική έδρα στην Ελλάδα και συνολικές οφειλές από 20.000 € και πάνω».

Η κ. Τζάκρη συνέχισε την εισήγησή της λέγοντας ότι «το εν λόγω νομοσχέδιο δεν φιλοδοξεί απλά να αποτελέσει μία ακόμα ελπίδα για τη σωτηρία των επιχειρήσεων που λόγω της επιδεινούμενης κρίσης θα έβαζαν λουκέτο και θα οδηγούσαν χιλιάδες εργαζομένους σε απόγνωση, αλλά είναι ικανό να εξασφαλίσει την διάσωσή τους. Οι διατάξεις του έχουν λάβει υπόψη τους όλες τις αδυναμίες προηγούμενων νόμων και για πρώτη φορά δεν επιβραβεύονται οι “κακοπληρωτές” αλλά οι ικανοί επιχειρηματίες που εξασφαλίζουν θέσεις εργασίας στην κοινωνία.

Επίσης, κατόπιν διαβούλευσης και ακρόασης των ενδιαφερόμενων μερών, στο νομοσχέδιο υπάρχει μια σημαντική προσθήκη που αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενους (δικηγόρους, μηχανικούς, λογιστές κ.λπ.) που δεν είναι έμποροι και άρα δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα. Έως σήμερα ήταν οι μόνοι που παρέμεναν έξω από οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση που θα διευκόλυνε την ελάφρυνσή τους από συσσωρευμένα χρέη εξαιτίας της πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Πράγματι όσοι ήταν ελεύθεροι επαγγελματίες δεν μπορούσαν να υπαχθούν ούτε στο άρθρο 99 του προηγούμενου Πτωχευτικού Κώδικα, αλλά ούτε μπορούσαν να επωφεληθούν από τις ευνοϊκές διατάξεις του “νόμου Κατσέλη” για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Οι άνθρωποι αυτοί αναγκάζονταν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, αλλά επιπρόσθετα κινδύνευαν να χάσουν και την πρώτη κατοικία τους σε πλειστηριασμό. Αυτοί θα μπορούν πλέον να επωφεληθούν των ευνοϊκών διατάξεων του παρόντος νομοσχεδίου ως προς τη ρύθμιση των οφειλών τους προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης με αναλογική εφαρμογή των λύσεων που προβλέπονται από το άρθρο 8 του συζητούμενου νομοσχεδίου».

Στη συνέχεια, αναφορικά με το κρίσιμο ερώτημα του ποιες οφειλές θα μπορούν να ρυθμίζονται, η κ. Τζάκρη απάντησε ότι θα ρυθμίζονται όλες οι οφειλές, τονίζοντας ότι αυτή αποτελεί μια καινοτομία της εν λόγω νομοθετικής πρωτοβουλίας. Ανέλυσε περαιτέρω ότι «θα ρυθμίζονται οι οφειλές προς τις Τράπεζες, ακόμα και αυτές που τελούν υπό ειδική εκκαθάριση, αλλά και οι οφειλές προς τις εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης και πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων υπό την προϋπόθεση ότι τελούν υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος ή του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM). Θα ρυθμίζονται επίσης οι οφειλές προς το Δημόσιο, δηλαδή τη φορολογική διοίκηση, τα ασφαλιστικά ακόμη και προς τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και προς τους ιδιώτες πιστωτές.

Αναφορικά με τις ρυθμιζόμενες οφειλές προς τις Τράπεζες πρέπει να σημειωθεί ότι με το που προσέρχονται στο Τραπέζι των διαπραγματεύσεων προαφαιρούνται, δηλαδή διαγράφονται, όλοι οι τόκοι υπερημερίας τους, ενώ είναι αδιάφορη η φύση των προς ρύθμιση οφειλών. Οι διαπραγματεύσεις μάλιστα με το Δημόσιο θα ξεκινούν με διαγραφή του 95% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση και ποσοστό 85% των απαιτήσεων του Δημοσίου και των Φορέων κοινωνικής ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Οι μόνες οφειλές Δημοσίου που δε θα τίθενται υπό διαπραγμάτευση είναι οι οφειλές από εισφορές προς τους εργαζομένους και αυτό γιατί τα δικαιώματα των εργαζομένων δε μπορεί να τίθενται υπό κανενός είδους διαπραγμάτευση».

Η κ. Τζάκρη διευκρίνισε ότι «εάν έστω το 50% του συνόλου των πιστωτών θελήσει να συμμετέχει, η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης θα μπορεί να αρχίσει. Περαιτέρω, εάν έστω καταλήξουν σε συμφωνία τα τρία πέμπτα (3/5) των συμμετεχόντων πιστωτών, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ποσοστό δύο πέμπτων (2/5) των συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο, τότε η συμφωνία θα δεσμεύει όλους, ακόμη και τους μη συμμετέχοντες. Με λίγα λόγια ο νόμος θέτει σε όλους (πλην των μικρών προμηθευτών) το δίλημμα: θα έρθεις να διαπραγματευτείς ή θα μείνεις απέξω και θα αναγκαστείς να ακολουθήσεις ότι οι άλλοι αποφασίσουν για εσένα;».

Αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα ποιο μπορεί να είναι το περιεχόμενο μιας συμφωνίας εξωδικαστικού συμβιβασμού, η κ. Τζάκρη ανέφερε ότι «μπορεί να είναι ο,τιδήποτε συμφωνήσουν τα μέρη (περίοδος χάριτος, δόσεις, κούρεμα κ.λπ.), αλλά το σημαντικότερο όλων οι επιχειρήσεις θα μπορούν να αντλήσουν ακόμα και ρευστότητα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το λεγόμενο “new money”, στα πλαίσια της συμφωνίας αναδιάρθρωσης και προκειμένου τη διασφάλιση της εκτελεστότητάς της. Όσοι πιστωτές μάλιστα χρηματοδοτήσουν την εν λόγω υπό αναδιάρθρωση επιχείρηση θα αποκτήσουν ειδικό προνόμιο υπέρ όλων των υπολοίπων πιστωτών ανεξαρτήτως του είδους των εξασφαλίσεων που αυτές έως τότε έχουν».

Ως προς το ερώτημα ποιες επιχειρήσεις εντάσσονται στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο, η κ. Τζάκρη αναφέρθηκε στο άρθρο 1 αυτού, επισημαίνοντας ότι «Υπάρχει διαχωρισμός των επιχειρήσεων σε μικρές και μεγάλες ανάλογα με τον κύκλο εργασιών τους ή ανάλογα με το ύψος των χρεών τους. Έτσι στην κατηγορία των μεγάλων επιχειρήσεων ανήκουν όσες είτε είχαν στην τελευταία χρήση πριν την ένταξή τους στη διαδικασία του παρόντος σχεδίου νόμου κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από δύο εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες (2.500.000) ευρώ, είτε έχουν συνολικές οφειλές (ληξιπρόθεσμες ή μη) άνω των δύο εκατομμύριων (2.000.000) ευρώ. Στην κατηγορία των μικρών επιχειρήσεων εντάσσονται κατ’ ακολουθία όλες οι άλλες, δηλαδή αυτές που δεν ξεπερνούν κανένα από τα δύο όρια (κύκλος εργασιών και συνολικές οφειλές) που τίθενται για τις μεγάλες.

Τα κριτήρια επιλεξιμότητας προκειμένου μια επιχείρηση να ενταχθεί στον εξωδικαστικό συμβιβασμό διακρίνονται ανάλογα με το είδος των βιβλίων που αυτή τηρεί. Οι επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα κρίνονται επιλέξιμες για υπαγωγή στην εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών του παρόντος νόμου, εφόσον έχουν θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε μία (1) τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις (3) χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης εξωδικαστικού συμβιβασμού. Οι επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα θα κρίνονται επιλέξιμες εφόσον είτε έχουν θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (έχουν δηλαδή θετικό ebidta) είτε έχουν θετική καθαρή θέση (equity).

Επομένως το κλειδί για την ένταξη μίας επιχείρησης στο νομοσχέδιο εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών είναι η βιωσιμότητά της. Άρα προϋποτίθεται ότι καταρχήν η υπό ένταξη επιχείρηση θα λειτουργεί ακόμα και δεν θα εκκρεμεί ή θα έχει εκδοθεί απόφαση ένταξής της στις διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα ή του “Νόμου Δένδια”. Εάν ωστόσο έχει κατατεθεί ήδη σχετική αίτηση ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου, υπάρχει η δυνατότητα έγκαιρης παραίτησής της από αυτήν (πριν από την συζήτηση ή πριν από την έκδοση οριστικής απόφασης), ώστε να μπορέσει να εκκινήσει την διαδικασία του εν λόγω νομοσχεδίου».

Η κ. Τζάκρη επισήμανε την ειδική μέριμνα η οποία δόθηκε στο εν λόγω νομοσχέδιο προκειμένου να αποφευχθεί η κατάχρηση των διατάξεών του, αλλά και προκειμένου να αποκλεισθούν οι λεγόμενοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές», δηλαδή όσοι φροντίσουν να καταστούν τώρα ληξιπρόθεσμοι για να επωφεληθούν από τις εν λόγω ευνοϊκές διατάξεις: «Μόνο οι επιχειρήσεις οι οποίες είχαν κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 οφειλή από δάνειο ή πίστωση σε καθυστέρηση τουλάχιστον ενενήντα (90) ημερών ή οφειλή προς χρηματοδοτικό φορέα που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση ή προς Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή προς άλλο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, περιλαμβανομένων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ή να είχε βεβαιωθεί η μη πληρωμή επιταγών εκδόσεώς τους λόγω μη επαρκούς υπολοίπου ή να είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις λόγω ληξιπροθέσμων απαιτήσεων εις βάρος τους. Δηλαδή αρκεί η προς ένταξη επιχείρηση να αποδεικνύει ότι είχε αδυναμία να εξυπηρετήσει έστω και μία οφειλή της προς οποιονδήποτε πιστωτή της έως την 31 Δεκεμβρίου 2016.

Έπειτα εξαιρούνται από την προστασία του νομοσχεδίου τα φυσικά πρόσωπα ή εκ των νομικών προσώπων αυτοί οι οποίοι είναι είτε διαχειριστές ή οι Πρόεδροι του Δ.Σ. τους ή οι διευθύνοντες σύμβουλοί τους και έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα για μια λίστα από προβλεπόμενα οικονομικά εγκλήματα». Η κ. Τζάκρη ενημέρωσε ότι η διαδικασία που ακολουθεί μια επιχείρηση προκειμένου να ξεκινήσει αλλά και να ολοκληρώσει τη διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού «διεξάγεται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων που αναπτύσσεται στην ιστοσελίδα της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Οικονομικών (Γ.Γ.Π.Σ. και Δ.Υ.ΥΠ.ΟΙΚ.). Η εν λόγω αυτοματοποιημένη διαδικασία ευνοεί καταρχήν την επιτάχυνση της διαδικασίας εξωδικαστικού συμβιβασμού, την οποία περαιτέρω εγγυάται το γεγονός ότι αυτή είναι διαρθρωμένη σε διακριτά μεταξύ τους στάδια, σε καθένα εκ των οποίων υπάρχουν αυστηροί χρονικοί περιορισμοί.

Τέλος, η κατάθεση της αίτησης εξωδικαστικού συμβιβασμού χορηγεί αυτοδικαίως αναστολή για χρονικό διάστημα εβδομήντα (70) ημερών σε όλα τα μέτρα ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά της επιχείρησης, καθώς και στη λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέτρου κατά αυτής, συμπεριλαμβανομένης της εγγραφής προσημείωσης υποθήκης. Η εν λόγω αναστολή δύναται να παραταθεί μέσω του Δικαστηρίου με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων για μέγιστο χρονικό διάστημα τεσσάρων (4) επιπλέον μηνών. Ο εν λόγω περιορισμένος χρόνος αναστολής στοχεύει στο να περιχαρακώσει χρονικά τη διαδικασία του εν λόγω νόμου, ώστε να αντιμετωπιστούν καταχρήσεις του παρελθόντος. Ας θυμηθούμε την διαδικασία συνδιαλλαγής του άρθρου 99, η οποία έτυχε ανάλογων καταχρήσεων, καθώς τα Δικαστήρια χορηγούσαν απλόχερα αναστολές.»