Η εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου ζωής

Το προσδόκιμο ζωής (life expectancy) είναι ένας όρος που περιγράφει το πόσο αναμένεται ότι θα ζήσει ένας οργανισμός σε φυσιολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα, το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων στις ΗΠΑ είναι 77 έτη. Ενας αριθμός που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες: από τις συνθήκες ζωής, από «κακές» συνήθειες (παχυσαρκία, αλκοόλ, κάπνισμα), από χρόνια νοσήματα αλλά και από το φύλο (οι γυναίκες ζουν συνήθως περισσότερο από τους άνδρες).

Τους δύο τελευταίους αιώνες στις αναπτυγμένες κοινωνίες, λόγω της βελτίωσης των υγειονομικών συνθηκών και της προόδου της Iατρικής, το προσδόκιμο της ανθρώπινης ζωής έχει -κατά μέσον όρο- αυξηθεί εντυπωσιακά. Το πόσο ακριβώς μας το αποκαλύπτει μία πολύ πρόσφατη στατιστική ανάλυση.

Η έρευνα αυτή όμως δεν επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες αλλά και στις υπάρχουσες κοινότητες κυνηγών - τροφοσυλλεκτών, καθώς και σε 6 διαφορετικά είδη πρωτευόντων θηλαστικών.

Πρόκειται για μια διεθνή έρευνα που έγινε υπό τη γενική διεύθυνση του Φερδινάρδου Κολχέρο (Fernando Colchero) καθηγητή Στατιστικής Βιοδημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Southern Denmark, ο οποίος μαζί με μια μεγάλη ομάδα ερευνητών συνέλεξαν και ανέλυσαν δεδομένα από όλα τα μέρη της Γης σχετικά με τη γέννηση και τον θάνατο περισσότερων από 1 εκατομμύριο ανθρώπων από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα.

Το δείγμα συμπεριλάμβανε άτομα που ζουν σε πολύ αναπτυγμένες κοινωνίες (όπως η σουηδική ή η ιαπωνική) αλλά και μικρές ανθρώπινες κοινότητες οι οποίες εξακολουθούν να ζουν σε ιδιαίτερα «πρωτόγονες» συνθήκες.

Επιπλέον, οι ερευνητές συνέλεξαν ανάλογα δεδομένα από έξι διαφορετικά είδη πρωτευόντων (π.χ. πιθήκους χιμπατζήδες, μπαμπουίνους και διάφορες μαϊμούδες).

Τα αποτελέσματα που μόλις δημοσιεύτηκαν διαδικτυακά σε ένα εκτενές άρθρο στο «PNAS», το επίσημο περιοδικό της Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, αποκαλύπτουν μια εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά μέσον όρο 40-50 χρόνια στις πιο αναπτυγμένες κοινωνίες.

Για παράδειγμα, στη Σουηδία αυτή η παράμετρος αυξήθηκε τα τελευταία 200 χρόνια από τα 35 σε πάνω από 80 έτη ζωής! Η ίδια διαφορά κατά 40-50 έτη προσδόκιμου ζωής διαπιστώθηκε ότι υπάρχει, σήμερα, και μεταξύ των «πολιτισμένων» και «άγριων» ανθρώπινων πληθυσμών.

Πάντως, οι σημερινές φυλές κυνηγών-τροφοσυλλεκτών ζουν κατά μέσον όρο 10-20 επιπλέον χρόνια από τους σύγχρονους πιθήκους, δηλαδή τους πιο στενούς εξελικτικά συγγενείς του είδους μας.

Αν είναι ακριβή αυτά τα στατιστικά δεδομένα, τότε η κοινωνική - τεχνολογική ανάπτυξη σε συνδυασμό με τις μεγάλες προόδους της Ιατρικής επηρέασαν σαφώς το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπινων πληθυσμών.

Γεγονός που καθιστά ακόμη πιο εγκληματική την επιλογή των αναπτυγμένων χωρών να επιβάλουν στους «υπανάπτυκτους» πληθυσμούς τη στέρηση αυτών των αγαθών.

Ενα άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι σε όλα ανεξαιρέτως τα πρωτεύοντα οι άνδρες ζουν κατά μέσον όρο λιγότερο από τις γυναίκες! Κάτι που διαπιστώνεται αμέσως όταν μελετάμε τις ανθρώπινες κοινωνίες.

Για παράδειγμα, ένα κοριτσάκι που γεννήθηκε στη Σουηδία στις αρχές του 19ου αιώνα μπορούσε να ελπίζει σε μερικά χρόνια επιπλέον ζωής από ένα συνομήλικο αγοράκι.

Αυτή η φυλετική διαφορά ισχύει και σήμερα, μολονότι θα πρέπει να προσθέσουμε τα επιπλέον 45 χρόνια προσδόκιμου ζωής που ισχύουν και για τα δύο φύλα. Ομως αυτή η διάφορα ανάμεσα στα δύο φύλα ισχύει περίπου το ίδιο και για τα άλλα είδη πρωτευόντων.

Το γιατί, παρά την τεχνολογική-ιατρική πρόοδο, η εξέλιξή μας δεν κατάφερε να εξισώσει αυτή τη διαφορά δεν είναι ακόμη σαφές. Κάποιοι ειδικοί επικαλούνται γενετικούς παράγοντες, όπως η παρουσία στους άνδρες ενός μόνο χρωμοσώματος Χ, άλλοι τονίζουν τις επιγενετικές διαφορές που υπάρχουν και διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των δύο φύλων.

Συντάκτης: Σπύρος Μανουσέλης

Πηγή: efsyn.gr