Μια λιτότητα που ελάχιστοι μπορούν να αντέξουν

Πριν μερικά χρόνια ο Ιμάντ δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα περιμένει στην ουρά, μέσα στον ήλιο για την εβδομαδιαία επιδοτούμενη μερίδα παιδιού γάλακτος που δικαιούται.

Αλλά η αύξηση των τιμών των αγαθών σημαίνει ότι πενιχρός μισθός του ως δημόσιος υπάλληλος εξαντλείται πριν το τέλος του μήνα. Και η κυβέρνηση ετοιμάζεται να... σφίξει κι άλλο το ζωνάρι. 

«Το ρεύμα αυξάνεται, τα τρόφιμα αυξάνονται. Το μόνο πράγμα που δεν αυξάνεται στην Αίγυπτο είναι οι μισθοί. Και το μόνο που μας λένε είναι ότι θα κόψουν και τις επιδοτήσεις», είπε ο Ιμάντ στο Reuters. 

Με τις ζωές τους ήδη στριμωγμένες από την οικονομική και πολιτική που συνεχίστηκε μετά την εξέγερση του 2011 και την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ, οι Αιγύπτιοι προετοιμάζονται για μια νέα εποχή λιτότητας, η οποία συνοδεύει- ως συνήθως- την συμφωνία που έκανε το ΔΝΤ με την κυβέρνηση για ένα τριετές δάνειο 12 δισ. δολαρίων.

Οι «μεταρρυθμίσεις» που ζητά το ΔΝΤ για να εκταμιεύσει το δάνειο, είναι μέρος του προγράμματος τις οποίες προτείνει προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα του προυπολογισμού και να επανέλθει η ισορροπία στις αγορά του νομίσματος.

Αλλά η πολιτική αντίσταση στα μέτρα - τα οποία περιλαμβάνουν μειώσεις στις κρατικές επιδοτήσεις αγαθών από τις οποίες εξαρτάται η επιβίωση δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, υποτίμηση του νομίσματος και φυσικά αύξηση φόρων- κάνει το πρόγραμμα να φαντάζει «πολύ φιλόδοξο».

Το κόστος της αποτυχία, σύμφωνα με οικονομολόγους, θα είναι υψηλό: το έλλειμμα του προυπολογισμού κοντεύει να φθάσει το 10%, ο πληθωρισμός είναι το 14%, οι ελλείψεις στην αγορά συναλλάγματος έχει επιφέρει πλήγμα στις εισαγωγές και πολλοί ξένοι επενδυτές, αποφάσισαν λόγω και των capital controls που έχουν επιβληθεί εδώ και 18 μήνες, να φύγουν από την χώρα.

Οι επιχειρήσεις- σημειώνει το Reuters- δεν μπορούν να διασφαλίσουν αρκετό συνάλλαγμα για να εισάγουν πρώτες ύλες και βεβαίως δεν μπορούν να πληρώσουν το πριμ του 40% για να αγοράσουν ξένο νόμισμα στην μαύρη αγορά.  

Το πολιτικό κόστος

Το ζητούμενο και εδώ όπως και σε κάθε χώρα που επισκέπτεται το ΔΝΤ, είναι η «πολιτική βούληση».

Η μια κυβέρνηση μετά την άλλη, για παράδειγμα, έχουν αρνηθεί να καταργήσουν τις κρατικές επιδοτήσεις αγαθών.

Ο Ανουάρ Σαντάτ το τόλμησε για αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως το αλεύρι, το ρύζι και το πετρέλαιο το 1977 προκειμένουν να διασφαλίσει το δάνειο του ΔΝΤ.

Αναγκάστηκε όμως να το πάρει πίσω μετά τις αιματηρές ταραχές του «ψωμιού» που ξέσπασαν στις 18 και 19 Ιανουαρίου του 1977, σε πολλές πόλεις της χώρας, από τα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας και οι οποίες κατέληξαν στον θάνατο περίπου 80 ανθρώπων, τον τραυματισμό άνω των 500, την ανάπτυξη του στρατού και φυσικά την επαναφορά των επιδοτήσεων. 

Παρότι η Αίγυπτος επιστρέφει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με το ΔΝΤ τακτικά από το 1970 και μετά, οι επιδοτήσεις μέχρι τώρα ήταν στο «απυρόβλητο» και η εφαρμογή των «μεταρρυθμίσεων» δεν ήταν ικανοποιητική για το Ταμείο.

Μεγάλη μερίδα των Αιγυπτίων θεωρούν έτσι κι αλλιώς θεωρούσαν και θεωρούν ότι το ξενόφερτο πρόγραμμα θα πλήξει πάλι τις φτωχές τάξεις και θα ευνοήσει τις πλέον εύπορες. 

Πρόσφατα το Κάιρο είχε διαπραγματευτεί δυο συμφωνίες με το ΔΝΤ τις οποίες ποτέ δεν ολοκλήρωσε, συμπεριλαμβανομένης και μιας το 2012 για ένα δάνει 4,8 δισ. δολαρίων.

Αυτή τη φορά, ο νυν πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι έχει διακηρύξει ότι δεν θα διστάσει «ούτε για ένα δευτερόλεπτο» να υιοθετήσει τα απαιτούμενα δύσκολα βήματα για να διασφαλίσει την επιβίωση των Αιγυπτίων μέσα στις δυνατότητες τους (!). 

Η τιμή του ηλεκτρικού έχει αυξηθεί ήδη 20-40% αυτό τον μήνα όπως προβλέπει το πενταετές πρόγραμμα για την σταδιακή κατάργηση των κρατικών επιδοτήσεων και θα ακολοθήσουν οι τιμές των καυσίμων.

Και το κοινοβούλιο ενέκρινε τις μεταρρυθμίσεις για την μείωση του δημόσιου τομέα, αν και με περισσότερες τροποποιήσεις απότι θα ήθελε ίσως το ΔΝΤ. 

Οσο για τον Ιμάντ, που κάποτε πίστευε ότι ανήκε στη μεσαία τάξη, τώρα λέει πως έχει μετανοιώσει που στήριξε τις διαδηλώσεις, οι οποίες βοήθησαν να ανέβει ο Σίσι στην εξουσία.

Ο μισθός του των 2.000 αιγυπτιακών λιρών μηνιαίως (περίπου 225 δολάρια) δεν ανταποκρίνεται πλέον στις συνχώς αυξανόμενες τιμές των απαραίτητων αγαθών

«Τώρα ζούμε κάτω από το όριο της φτώχειας» λέει στο Reuters. «Θέλουν να μας απασχολεί μόνο η καθημερινή αναζήτηση του ψωμιού για να μην ασχολούμαστε με τίποτε άλλο... Οποιος διαμαρτύρεται κατηγορείται ότι ανήκει στην Μουσουλμανική Αδελφότητα».

Ετσι σήμερα, οι φωνές διαμαρτυρίες έχουν «σωπάσει». Υπό τον Σίσι δεκάδες μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας έχουν φυλακιστεί, οι ακτιβιστές που αρχικώς είχαν στηρίξει την αλλαγή, έχουν και αυτοί «σωπάσει», ενώ ο νόμος που περιορίζει τις διαδηλώσεις τερμάτισε τις μαζικές κινητοποιήσεις, οι οποίες βοήθησαν στην ανατροπή δυο προέδρων μέσα σε τρία χρόνια. 

Μια ομάδα σοσιαλιστικών κομμάτων έχει απορρίψει την συμφωνία με το ΔΝΤ, υπογραμμίζοντας ότι θα φορτώσει την Αίγυπτο με περισσότερο χρέος και θα την αφήσει όμηρο σε «ξένα χέρια».  

Ωστόσο κάνενα από αυτά τα κόμματα δεν έχουν παρουσία στο Κοινοβούλιο και μέχει στιγμής δεν έχει υπάρξει αξιόπιστο κάλεσμα για μαζικές διαδηλώσεις.

Το πρώτο τεστ για την κυβέρνηση θα είναι η ψήφιση νόμου για την αύξηση του ΦΠΑ στο 14%.

Η καθυστέρηση στην υιοθέτηση του ήδη έχει προκαλέσει την αναστολή της εκταμίσευσης της πρώτης δόσης του δανείου των 3 δισ. δολαρίων από την Παγκόσμια τράπεζα.

Η πρώτη δόση του δανείου του ΔΝΤ δεν εξαρτάται από την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων, αλλά οι επόμενες θα είναι.

Αλλο ένα αγκάθι είναι η συναλλαγματική πολιτική της κυβέρνησης. Η Αίγυπτος έχει υποσχεθεί μια πιο ευέλικτη πολιτική για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη στο συνάλλαγμα και η άνθιση της μαύρης αγοράς.

Αυτό σημαίνει δεύτερη υποτίμηση του νομίσματος μέσα σε ένα χρόνο και αύξηση του πληθωρισμού. 

Πηγή: efsyn.gr