«Μισούμε επειδή διδαχτήκαμε να μισούμε»: Η αποδόμηση του ρατσισμού σε ένα λεπτό

Μέσα σε ένα βίντεο ενός λεπτού η αμερικανίδα παιδαγωγός Jane Elliot, που είχε γίνει διάσημη για τα αντιρατιστικά ψυχολογικά της πειράματα τη δεκαετία του 60 και του 70, εξηγεί την ψυχολογία του ρατσισμού. «Δεν γεννιέσαι θρησκόληπτος ή φανατισμένος. Πρέπει να διδαχτείς πως να γίνεις κάτι τέτοιο» τονίζει.

Μισούμε επειδή διδαχτήκαμε να μισούμε. Μισούμε επειδή είμαστε αμαθείς. Είμαστε τα «προϊόντα» αμαθών ανθρώπων, που διδάχτηκαν τη λανθασμένη εκτίμηση, ότι υπάρχουν τέσσερις ή πέντε φυλές.

Δεν υπάρχουν τέσσερις ή πέντε φυλές. Υπάρχει μόνο μία φυλή πάνω στη Γη και όλοι είμαστε μέλη της. Η ανθρώπινη φυλή. Αλλά έχουμε διαχωρίσει τους ανθρώπους σε φυλές ούτως ώστε κάποιοι από εμάς, να θεωρούμαστε υπέρτεροι των άλλων.

Πιστέψαμε ότι αυτό θα «δούλευε», αλλά τελικά αυτό αποδείχτηκε κακό για όλους. Ήρθε η ώρα να ξεμπερδεύουμε με αυτήν την κατάσταση… Δεν υπάρχει το «γονίδιο» του ρατσισμού. Δεν υπάρχει το «γονίδιο» της θρησκοληψίας. Δεν γεννιέσαι θρησκόληπτος ή φανατισμένος. Πρέπει να διδαχτείς πως να γίνεις κάτι τέτοιο. Οτιδήποτε όμως μπορείς να το μάθεις, μπορείς και να το “ξεμάθεις”. Ήρθε η ώρα να ξεμάθουμε τον φανατισμό μας. Ήρθε η ώρα να τον ξεπεράσουμε. Όσο πιο σύντομα, τόσο το καλύτερο.

Είμαι παιδαγωγός και σαν παιδαγωγός η δουλειά μου είναι να οδηγώ τους ανθρώπους μακριά από την αμάθεια. Την αμάθεια του να πιστεύεις ότι είσαι καλύτερος ή χειρότερος από κάποιον άλλον, εξαιτίας του χρώματος που έχει το δέρμα σου… Ο χρωματισμός του δέρματος σου, δεν έχει να κάνει με την ευφυΐα σου ή με την αξία σου σαν άνθρωπος. Ήρθε η ώρα να τελειώνουμε μ' αυτό!

(Μετάφραση από kar.org.gr)

Tο πείραμα των μπλε και καφέ ματιών

Η Elliot συγκέντρωσε πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας στην Αμερική το 1968, όταν λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, υπέβαλε τους μαθητές της σε ένα ψυχολογικό πείραμα. Χώρισε την τάξη της, στην Άιοβα με τη συντριπτική πλειοψηφία της πολιτείας να είναι λευκοί, ανάλογα με το χρώμα ματιών του κάθε παιδιού.

Στους μαθητές που είχαν μπλε μάτια, είπε ότι ήταν ανώτεροι και πιο έξυπνοι από τους μαθητές που είχαν καφέ μάτια. Αμέσως παρατήρησε τη διαφορά στη συμπεριφορά των παιδιών. Η πρώτη ομάδα άρχισε να συμπεριφέρεται αυταρχικά και βίαια στη δεύτερη, ενώ οι περισσότεροι μαθητές με καφέ μάτια δεν αντιδρούσαν σε αυτήν τη μεταχείριση. Την επόμενη μέρα η Elliot είπε στους μαθητές ότι τελικά αυτοί με τα καφέ μάτια ήταν εξυπνότεροι και ανώτεροι από τους συμμαθητές τους. Τα αποτελέσματα ήταν αμέσως αντίστροφα.

Η εναλασσόμενη τοποθέτηση των παιδιών σε θύτες και θύματα τους έδωσε καλύτερη κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν στην εποχή (αλλά και σήμερα). Φυσικά ο διαχωρισμός με το χρώμα του ματιού ήταν ανάλογος αυτούς για το χρώμα του δέρματος. Η μέθοδος της Elliot έγινε γνωστή σε όλη την Αμερική και την οδήγησε, από ένα συνηθισμένο σχολείο της Αϊοβα, ακόμα και σε επίσκεψη στον Λευκό Οίκο. Το 1970 το πείραμα της έγινε το θέμα του ντοκιμαντέρ The Eye of the Storm, που καταγράφει την τρίτη φορά που πραγματοποιήθηκε.

Ανάλογα πειράματα έχουν επαναληφθεί από τότε σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες, που μάλιστα αποδεικνύονται περισσότερο βίαιοι στις αντιδράσεις τους. Το μήνυμα, όπως τονίζει και η Elliot, είναι ότι ο ρατσιμός και το μίσος δεν έρχονται εκ γενετής. Διδάσκονται.

Θ.Κ.

Πηγή: thepressproject.gr