Συνεργώντας - Μία βιβλιοπαρουσίαση

Συνεργώντας. Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου, 4 Ιουνίου 2016. Η παρουσίαση του βιβλίου της Κάκιας Παυλίδου «Συνεργός» εξελίχθηκε σε  Γυναικεία Υπόθεση. Η εκδήλωση άνοιξε με απαγγελίες από την Αμανατιάδου Ιφιγένεια και τη Βούλα Στεργιάδου. Ακολούθησε χαιρετισμός από την Πρόεδρο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ν. Πέλλας Ευδοξία Τσιλικίδου, η οποία μεταξύ άλλων εστίασε στο τετράστιχο της τελευταίας σελίδας του βιβλίου:

Όταν δεν έχεις τίποτε να χάσεις

Κερδίζεις τον Εαυτό σου

Κι όταν κερδίσεις τον Εαυτό σου

Δε χάνεις με τίποτε.

Το συντονισμό ανέλαβε η Λεμονιά Χρυσανθίδου, η οποία διάβασε το βιογραφικό του…βιβλίου:

«Στις βιβλιοπαρουσιάσεις, κακώς πρωταγωνιστεί ο συγγραφέας, όταν από μόνη της η λέξη «Βιβλιοπαρουσίαση» στρέφει τον προβολέα στο Βιβλίο.

Εξάλλου, μόλις μπει η τελευταία τελεία στο κείμενο, και φυσικά στο βιβλίο, αυτό αυτονομείται και αποκτά ακέραιη, δική του, προσωπικότητα και συστήνεται μόνο του πια στον αναγνώστη.

Το βιβλίο «Συνεργός» έχει ταξιδέψει σε συναισθηματικά τοπία, σε στιγμές αμφισβήτησης, σε παιδικά παράπονα, σε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα αυτογνωσίας, σε μίας λίμνης την απόμακρη εσωγεωλογία, σε δρόμους αδιέξοδης σκέψης και σε παράδρομους λύτρωσης.

Έχει κάνει τη διατριβή του σε ώρες μικρές, παρατηρώντας τη νοοτροπία του αναλώσιμου να παρεισδύει σε κάθε εκδήλωση της ζωής μας, καταγράφοντας φοβίες που δημιουργούμε στον εαυτό μας, καταγγέλλοντας την κακοποίηση της νύχτας από τους θαμώνες της, μα και της ημέρας από τους υπερασπιστές του θεαθήναι. Έχει διεκδικήσει επίδομα πολυτεκνίας, μα τελευταία στιγμή βρέθηκε να χρωστάει.

Το βιβλίο «Συνεργός» έχει συναναστραφεί  με Υπερήρωες που τους έχει απομυθοποιήσει πλήρως. Έχει ταχθεί με το μέρος του ταπεινού ΥπερΑνθρώπου. Έχει κρύψει τη διόπτρα του πίσω από το προφανές κι έχει παρακολουθήσει το ζητιάνο, τον μελλοθάνατο, το παιδί, τον εξαρτημένο, τον ψευτοδιανοούμενο εαυτό του γράφοντος.

Έχει διαγνώσει την ασθένεια του γράφοντος. Έχει αποτελέσει την πιο αποτελεσματική θεραπεία.

Έχει κρατήσει στο χέρι του ένα ρόδο, ένα μαχαίρι, ένα Glock 19, ένα πακέτο lego, ένα αγκίστρι, και όλα τα χρησιμοποίησε υπέρ μιας προσχεδιασμένης απόδρασης από όλα, ακόμη κι από την ίδια την απόδραση.

Ευτύχημα συνομωσίας είναι τα σκίτσα που συνοδεύουν τα κείμενα, τα οποία φιλοτέχνησε ο Στέφανος Γκούτζιος και η Ιφιγένεια Αμανατιάδου.

Το βιβλίο, μέσα από τις μεταφράσεις που επιδέχονται τα κείμενα, απλώνεται. Τεντώνει τον εαυτό του χλευάζοντας τη συνήθεια του σύγχρονου καθημερινού μας ιμπεριαλισμού. Από πείσμα δεν ταξινομείται. Μικρές ιστορίες. Διηγήματα; Ποιητικής Χροιάς. Ποιήματα; Ο αναγνώστης θα αποφασίσει.»

Ακολούθησαν απαγγελίες από τη Βούλα Αργυράκη. Ενδιάμεσα προβλήθηκαν 2 video με εικονοποιημένα τα νοήματα των κειμένων.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε η Τερψιχόρη Σαββαΐδου προσεγγίζοντας με την ευαισθησία της ψυχολόγου το στίγμα γραφής του Συνεργού:
«Θα μου πείτε τώρα, τι δουλειά έχει μια ψυχολόγος στην παρουσίαση μιας ποιητικής συλλογής; Σήμερα, λοιπόν, θα κάνω μια απόπειρα να σας παρουσιάσω την «ψυχή» της Κάκιας, αλλά και τα στοιχεία εκείνα που ωθούν έναν άνθρωπο στο να γράψει και να γράψει, μάλιστα , ποίηση… 

Εκκεντρικός, παράξενος, ανυπότακτος, μοναχικός, απόμακρος, αιρετικός, μελαγχολικός, ανισόρροπος είναι χαρακτηρισμοί που το κοινωνικό σύνολο, συχνά, αποδίδει  σε έναν ποιητή! Πολλοί μπορεί να πουν ακόμα ότι είναι και τρελός… Είναι άραγε οι ποιητές, οι τρελοί της σύγχρονης εποχής; Υπάρχει άραγε συσχέτιση ανάμεσα στην ποίηση και την «τρέλα»; Μπορεί η έμπνευση και η δημιουργικότητα να πηγάζουν από μια τέτοια σχέση;

Αλλά ας επιστρέψουμε στην Κάκια… Αυτό που με εντυπωσιάζει στην Κάκια ως δημιουργό ποίησης είναι το εξής: η Κάκια γράφει όπως αναπνέει! Τι σημαίνει αυτό; Διαβάζοντας τα διηγήματα της, αλλά και ποιήματα της παλαιότερα είχα την εξής αίσθηση, ότι η συγγραφή για αυτήν είναι κάτι ζωτικό, μια ανάγκη βασική, όπως για κάποιον άλλο άνθρωπο είναι η αναπνοή, για παράδειγμα : αν της την στερούσες, δεν θα μπορούσε να ζήσει…

Ο ποιητής βιώνει έντονα τα συναισθήματά  και τα μηνύματα που λαμβάνει από τον εσωτερικό, αλλά και από τον εξωτερικό του κόσμο.  Αυτό δημιουργεί ένα συναισθηματικό φορτίο και μια κατάσταση ανισορροπίας μέσα του, που εξισορροπεί μόνο όταν εκφραστεί μέσω της δημιουργίας. Μόνο τότε νιώθει ανακούφιση και αποφόρτιση από αυτό το βάρος κι αυτό είναι μια ανάγκη ζωτική. Το συναίσθημα, λοιπόν,  είναι ο βασικός άξονας της καλλιτεχνικής δημιουργίας και η Κάκια, φύση βαθιά συναισθηματική, βρίσκει καταφύγιο στην ποίηση και ένα είδος λύτρωσης απαραίτητης για έναν άνθρωπο που επιθυμεί να ζήσει με νόημα και όχι απλά να επιβιώσει. Και αυτό σίγουρα απαιτεί θάρρος!

Θάρρος, όμως, απαιτεί και κάτι άλλο… Οι καλλιτέχνες είναι όντα εύθραυστα, γεμάτα ραγίσματα. Από τα ραγίσματα αυτά παίρνει το υλικό της η ποίηση. Τα ποιήματα είναι φτιαγμένα από υλικά ψυχής και υλικά ονείρων, τα θραύσματα ενός εσωτερικού κόσμου σκορπισμένου, όταν  τα εκθέτεις στα αδηφάγα μάτια του κοινού, εκθέτεις  και ένα κομμάτι της ψυχής σου κι αυτό απαιτεί θάρρος, θάρρος, αλλά  και σκληρότητα!

Η ποίηση, επίσης, για την Κάκια εξυπηρετεί ακόμη ένα σκοπό: είναι η διέξοδος στις  τάσεις φυγής της  από μια κοινή και στυγνή, συχνά, πραγματικότητα… Είναι τα νοερά ταξίδια που επωμίζονται το βάρος της ύπαρξης και της αλήθειας της και το ψυχικό στήριγμα ενός ευαίσθητου όντος, που έχει ανάγκη να νοηματοδοτήσει τον κόσμο και μέσα από τη χρήση των λέξεων να εκφραστεί. Οι λέξεις, λοιπόν, γίνονται μέσο για την έκφραση της αγωνίας και του προβληματισμού της για θέματα όπως, ο έρωτας, ο θάνατος, η σχέση με το χρόνο, η απώλεια, η μοναχικότητα, ο αποχωρισμός, αλλά και θέματα που αφορούν στο κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής.

Αποτελεί, λοιπόν, η ποίηση ένα μέσο αυτογνωσίας και αυτοθεραπείας για το δημιουργό. Πολλοί ποιητές το έχουν εκφράσει αυτό. Ο Έλιοτ, για παράδειγμα, παρομοιάζει την ψυχή του ποιητή με ένα δοχείο που συλλαμβάνει και αποθηκεύει αμέτρητα συναισθήματα, φράσεις, εικόνες, ώστε να συγκεντρωθούν όλα τα συστατικά από τα οποία μπορεί να συγκροτηθεί μια νέα σύνθεση. Ενώ ο Αμερικανός ποιητής Μακ Νερ δίνει μια προσωπική μαρτυρία για τη συγγραφή ως θεραπεία του τραύματος: «Βρήκα μια φράση επαρκώς σκοτεινή και επαρκώς πλήρη για αυτό που είχα ζήσει και σαν αποτέλεσμα μπόρεσα να ξορκίσω λίγο από το σκοτάδι του τραύματος μου». Το ίδιο, όμως, ισχύει και για τον αναγνώστη, που μέσω της ταύτισης με το δημιουργό φτάνει στην κάθαρση. Η τέχνη εκτός από αισθητική, έχει και θεραπευτική λειτουργία. 

Οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι στα ποιήματα της Κάκιας είναι γυναικείοι, ρόλοι καθαρά γυναικείοι σε ένα σύμπαν θηλυκό: η κόρη, η μάνα, η σύντροφος, η ερωμένη, η ποιήτρια, η γυναίκα που αγωνίζεται και επιβιώνει. Οι αντιθέσεις έντονες: σκοτάδι και φως, χαρά και λύπη, θύτης και θύμα του ίδιου του εαυτού της, συχνά. Η γραφή της πυκνή, σαν να λαχανιάζει σε μια προσπάθεια να φέρει στην επιφάνεια και στο φως της συνείδησης συναισθήματα, απωθημένα και φόβους, ενορμήσεις απαγορευμένες. Κι εκεί φανερώνεται η στόφα του ποιητή, στο πως διαχειρίζεται τα θεμελιώδη ερωτήματα του «θέλω», του «φοβάμαι», του «αγαπώ» και του «πεθαίνω», ερωτήματα που διαχρονικά βασανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Τέλος, θα προσθέσω και κάτι ακόμη, πολύ βασικό: η Κάκια ζει όπως γράφει, δηλαδή, με έμπνευση και πάθος και εμπνέει  τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω της. Αυτό το έχω βιώσει κι εγώ όσες φόρες έχουμε συνεργαστεί, είτε σε εκδηλώσεις του Συλλόγου Φίλων Βιβλίου είτε σε δράσεις σχολικές στα πλαίσια των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει. Έχει τέτοιο όραμα και τόσο πάθος σε ότι κάνει και στον τρόπο που το περιγράφει, που δεν μπορείς να της πεις «όχι». Πώς να της ξεφύγει η ποίηση, άραγε;

Κλείνοντας και πριν δώσω το λόγο στην ποίηση που είναι η πρωταγωνίστρια της βραδιάς, θέλω να πω δυο λόγια για τη συσχέτιση μεταξύ ποίησης και τρέλας. Η ποίηση και η τρέλα πηγάζουν από τον ίδιο τόπο, αυτό του ασυνείδητου και ο κοινός τους παρονομαστής είναι η αγωνία τους να δώσουν νόημα σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει και χρειάζεται επαναδιατύπωση. Ψηλαφούν το σκοτάδι του κόσμου, ενίοτε, όμως, ακουμπούν και την αλήθεια του. Ποιητής και τρελός είναι δυο όροι ύπαρξης και προϋποθέτουν την αναζήτηση ενός προσωπικού κι αυθεντικού νοήματος, ακόμη κι αν αυτό φαντάζει μάταιο. Κι αυθεντικότητα σημαίνει ότι φτιάχνω έναν δικό μου κόσμου στα σύνορα του κόσμου αυτού που ζούμε. Η ποίηση και η τρέλα είναι δρόμοι παράλληλοι και συχνά τέμνονται, ποτέ, όμως δεν είναι όροι ταυτισμένοι ή ταυτόσημοι.  Η δυνατότητα να συνυπάρχουν είναι μεγάλη, αυτό, όμως, δεν προδιαθέτει αιτιολογική σχέση. Έτσι, την ποίηση θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε ως μια τρέλα υγιή και κάποιες φορές παρεξηγημένη.»

Ο επίλογος της εκδήλωσης έγινε με την προβολή της ταινίας μικρού μήκους που σκηνοθέτησε η Εβίτα Παπαναρέτου με σενάριο εμπνευσμένο από κείμενα του βιβλίου. Στο film πρωταγωνιστεί η Αγγέλικα Γάνα και συμμετέχει η μικρή Άννα Μαρία Αμανατιάδου. Μπορείτε να το βρείτε στο YouTube με τον τίτλο «Συνεργός - The accomplice Short Film 2016 HD».