Όταν οι μη προνομιούχοι είναι πλειοψηφία

Ήταν οι πλέον φτωχοί και οι λιγότερο μορφωμένοι της Βρετανίας  -οργισμένοι που δεν μοιράστηκε κανείς μαζί τους τα οικονομικά ευεργετήματα της νέας τάξης πραγμάτων- που έσπρωξαν τη χώρα έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμούν οι αναλυτές.  

Ηταν αυτοί που υπέφεραν από τις χειρότερες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και αυτοί που η ευάλωτη οικονομική τους κατάσταση τους κάνει να φοβούνται περισσότερο την αύξηση της μετανάστευσης, προς όφελος βέβαια της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αλλά και του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. 

«Βλέπω το ίδιο μοτίβο όπου και εάν κοιτάξω», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Γουίλιαμ Γκάλστον του Ινστιτούτου Brookings. 

«Οι δημογραφικές διαχωριστικές γραμμές στη Βρετανία είναι της ίδιας κατηγορίας με αυτές στο αμερικανικό εκλογικό σώμα σε αυτές τις προεδρικές εκλογές».

Οι αγροτικές περιοχές με μεγάλους αριθμούς μεταναστών, οι πρώην βιομηχανικές περιοχές γύρω από τις πόλεις, τα αστικά κέντρα με κατοίκους χωρίς πανεπιστημιακή μόρφωση και οι μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόροι ήταν μεταξύ του 51,9% που τάχθηκαν υπέρ του Brexit. Σύμφωνα με τον Γκάλστον, είναι οι ίδιες δημογραφικές ομάδες που στηρίζουν στις ΗΠΑ τον Τραμπ, αλλά και τα ευρωσκεπτικιστικά και ακροδεξιά κόμματα στην Ε.Ε.

«Δεν εμπιστεύονται την πολιτική ελίτ, διότι μέχρι τώρα δεν έχουν δει ένα πολιτικό κόμμα που να αναγνωρίζει τη δυσαρέσκειά τους και να δίνει απαντήσεις σε αυτήν». 

Φόβοι για ντόμινο

Με τους ευρωσκεπτικιστές και τους ακροδεξιούς από τη Γαλλία μέχρι την Ολλανδία να επιχαίρουν για το αποτέλεσμα και να καλούν σε ανάλογα δημοψηφίσματα και στις δικές τους χώρες, οι φόβοι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κορυφώνονται. 

Σύμφωνα με την πολιτική επιστήμονα Μελανί Σάλι, του Ινστιτούτου Διακυβέρνησης με έδρα τη Βιέννη, η Ευρώπη αντιμετωπίζει «κρίση δημοκρατίας», την οποία μπορεί να εκμεταλλευτούν τα ξενόφοβα και ακροδεξιά κόμματα. 

«Η έλλειψη εμπιστοσύνης στην πολιτική· αυτό ακριβώς είναι η μαύρη τρύπα στην οποία πατάνε οι λαϊκιστές για να προχωρήσουν, να εκμεταλλευτούν την οργή του κόσμου και να κτίσουν πάνω σε αυτήν, προκειμένου να διατηρήσουν ζωντανά τα δικά τους ψέματα», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο. 

Στη ρίζα αυτής της ανόδου της αντισυστημικής τάσης είναι το συναίσθημα του φόβου, της απώλειας του ελέγχου, των παραδόσεων και της ταυτότητας που χάνεται μεταξύ αυτών που παλεύουν να επιβιώσουν οικονομικά, εκτιμούν οι αναλυτές.  

«Πριν μιλήσουμε για τον λαϊκισμό, το αντισυστηματικό, πρέπει να μιλήσουμε για την κοινωνική θέση αυτών των ανθρώπων. Ποιο είναι το εισόδημά τους; Πώς βλέπουν την καθημερινότητά τους;» λέει η Τετιάνα Χάλβιν, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο Siegen της Γερμανίας. 

«Στην καθημερινότητά μας, κανείς δεν σκέφτεται την αντι-παγκοσμιοποίηση ή το αντισυστημικό. Όλοι βλέπουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε... Κι αυτό βέβαια είναι εύφορο έδαφος για τον λαϊκισμό... Τελικώς το θέμα είναι τι νιώθουν οι άνθρωποι». 

«Η σκοτεινή πλευρά»

Οι αναλυτές επισημαίνουν τους δυο βασικούς λόγους που οδηγούν την οργή κατά της ελίτ: τις επιπτώσεις από την κρίση το 2008-2009 και την προσφυγική κρίση. «Υπάρχουν πολλοί που δέχθηκαν μεγάλο πλήγμα. Είναι αυτοί οι άνθρωποι που νιώθουν οικονομικά ευάλωτοι και όταν προσθέσεις και τους δημογραφικούς φόβους, αυτό είναι το αποτέλεσμα», υποστηρίζει η Χάλστον.
«Δεν νομίζω πλέον ότι πρόκειται για μυστήριο. Μπορεί να μας φαινόταν έτσι πριν από ένα χρόνο, αλλά τώρα πια δεν θα πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία». 

Πολλοί νέοι άνθρωποι που ψήφισαν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε. είναι οργισμένοι με τους μεγαλύτερης ηλικίας που υποστήριξαν την έξοδο, καθώς τους φόρτωσαν τις επιπτώσεις της ψήφου τους για τις επόμενες δεκαετίες.
Όπως εκτιμά η Χάλβιν, αυτοί οι νέοι ψηφοφόροι θεωρούν την Ε.Ε. πηγή ασφάλειας και σταθερότητας όταν εντάχθηκε η Βρετανία, το 1973, μια περίοδο που η ίδια αποκαλεί «τα χρόνια της ευημερίας». 

Τώρα είναι οι πιο ηλικιωμένοι, αυτοί που παλεύουν με τη λιτότητα και βλέπουν απειλές στα σύνορα της χώρας του, οι οποίοι νιώθουν «να απειλούνται και να είναι ανασφαλείς».

Ο Ντομινίκ Μοϊσί, του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, χαρακτηρίζει το Brexit τη σκοτεινή στιγμή της Ευρώπης και την παραβάλλει αρνητικά με την πτώση του κομμουνισμού

«Θυμάστε στον Πόλεμο των Άστρων: υπήρχε η φωτεινή πλευρά και η σκοτεινή πλευρά της δύναμης. Η φωτεινή πλευρά είναι η πτώση του τείχους στο Βερολίνο. Η σκοτεινή είναι το Brexit». 

Πηγή: efsyn.gr