Αναζητώντας ησυχία στην Ευρώπη

Oταν αναφερόμαστε στην ηχορύπανση, συχνά σκεφτόμαστε τη δυνατή μουσική ή το επίμονο γάβγισμα του σκύλου κάποιου γείτονα. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συνέπειες της ηχορύπανσης στην ανθρώπινη υγεία προκαλούνται από τη μακροχρόνια έκθεση στον θόρυβο από την οδική κυκλοφορία, τους σιδηρόδρομους, τα αεροδρόμια και τη βιομηχανία.

Σήμερα, το ένα τρίτο της ευρωπαϊκής υπαίθρου επηρεάζεται δυνητικά από την ηχορύπανση που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, σύμφωνα με μια νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η προστασία των περιοχών που δεν επηρεάζονται ακόμη από τον θόρυβο μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον και την υγεία, αναφέρει η έκθεση.

Εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Οδηγία για τον Περιβαλλοντικό Θόρυβο (END - 2002/49 / ΕC) προσδιορίζει ως ήσυχες περιοχές έξω από τις πόλεις τις περιοχές εκείνες που οριοθετούνται από τις εθνικές αρχές ως ανενόχλητες από θορύβους που προέρχονται από την κυκλοφορία, τη βιομηχανία ή τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες.

Η συγκεκριμένη ευρωπαϊκή Οδηγία ορίζει τον «περιβαλλοντικό θόρυβο» ως τους ανεπιθύμητους ή επιβλαβείς εξωτερικούς ήχους που δημιουργούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες.

Σε αυτόν δεν περιλαμβάνονται θόρυβοι που συνήθως θεωρούνται ευχάριστοι, όπως το τρεχούμενο νερό ή το κελάηδισμα των πουλιών. Αυτό σημαίνει ότι μια ήσυχη περιοχή δεν μπορεί να οριστεί με τη μέτρηση των ντεσιμπέλ, αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος.

Η έκθεση «Ησυχες περιοχές στην Ευρώπη: το περιβάλλον ανεπηρέαστο από την ηχορύπανση» παρέχει μια πρώτη χαρτογράφηση των πιθανών ήσυχων τόπων στις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης.

Οπως διαπιστώνεται, περίπου το 18% της έκτασης της Ευρώπης μπορεί να θεωρηθεί ήσυχο, αλλά το 33% δυνητικά επηρεάζεται από την ηχορύπανση.

Η κατανομή των ήσυχων περιοχών συνδέεται στενά με την πυκνότητα του πληθυσμού και των μεταφορών. Αλλοι παράγοντες, όπως το υψόμετρο, η απόσταση από τις ακτές και οι χρήσεις της γης, επηρεάζουν επίσης σε μεγάλο βαθμό την ύπαρξη του θορύβου.

Ετσι, χώρες με σχετικά χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού, όπως η Φινλανδία, η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία, έχουν το υψηλότερο ποσοστό ήσυχων περιοχών.

Οι πιο θορυβώδεις περιοχές τείνουν να βρίσκονται σε χώρες με υψηλότερες πυκνότητες πληθυσμού, όπως το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία. Απομακρυσμένες περιοχές, όπως οι Αλπεις ή κοντά στις ακτές της Μεσογείου, είναι κατά μεγάλο ποσοστό ήσυχες.

Περίπου το 27% των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 στην Ευρώπη έχουν μεγάλες εκτάσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν παράδεισοι της ησυχίας. Αντίθετα, σχεδόν το 20% των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα θορύβου.

Ο περιβαλλοντικός θόρυβος είναι ένας από τους πιο διάχυτους ρύπους στην Ευρώπη. Μια αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος το 2014 εκτιμούσε ότι τουλάχιστον ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους πολίτες εκτίθεται σε θορύβους από την οδική κυκλοφορία πάνω από τα κατώτατα όρια της Ε.Ε., αναλογία που συνολικά αφορά περισσότερους από 125 εκατομμύρια ανθρώπους.

Οι επιβλαβείς επιπτώσεις της ηχορύπανσης στον άνθρωπο περιλαμβάνουν ενόχληση και διαταραχή του ύπνου η οποία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε πιο σοβαρά προβλήματα, όπως η υπέρταση, οι καρδιακές νόσοι, οι διαταραχές της ψυχικής υγείας και η γνωστική δυσλειτουργία.

Σε ό,τι αφορά τη διαταραχή του ύπνου, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 8 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάζονται, ενώ τουλάχιστον 43.000 νοσηλείες ετησίως θα μπορούσαν να αποδοθούν στον θόρυβο.

Συνολικά, εκτιμάται ότι περισσότεροι από 10.000 πρόωροι θάνατοι κάθε χρόνο οφείλονται στον θόρυβο.

Επιπλέον, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος υπολογίζει ότι η ικανότητα ανάγνωσης σε τουλάχιστον 8 000 παιδιά ηλικίας μεταξύ 8 και 17 ετών επηρεάζεται αρνητικά από τον θόρυβο, κυρίως από τα αεροσκάφη και τις εργασίες κοντά σε αεροδρόμια. Ωστόσο, οι επιπτώσεις ενδέχεται να είναι πολύ πιο σοβαρές.

Η ρύπανση του περιβάλλοντος από τον θόρυβο έχει εδώ και καιρό θεωρηθεί ότι έχει άμεση επίδραση στην ποιότητα ζωής και μια μέθοδος για να καταμετρηθεί είναι η ποσοτικοποίηση των ετών υγιούς ζωής που χάνονται στην Ευρώπη, όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που δημοσιεύθηκε το 2011.

Σε αυτήν, ο θόρυβος από την οδική κυκλοφορία και μόνο είχε χαρακτηριστεί πρόκληση με τουλάχιστον 1 εκατομμύριο έτη υγιούς ζωής να χάνονται κάθε χρόνο στη Δυτική Ευρώπη.

Επιπλέον, ο ΠΟΥ κατηγοριοποιεί τον θόρυβο ως τη δεύτερη χειρότερη περιβαλλοντική αιτία για την κακή υγεία στην Ευρώπη, πίσω μόνο από τη ρύπανση της ατμόσφαιρας του περιβάλλοντος.

Πρόβλημα για τα ζώα

Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τις βλαβερές επιπτώσεις των ανθρωπογενών θορύβων στην άγρια πανίδα. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι στη φύση, πολλά είδη βασίζονται στην ακουστική επικοινωνία για σημαντικές πτυχές της ζωής, όπως η εύρεση τροφής ή ο εντοπισμός συντρόφου.

Η ηχορύπανση μπορεί ενδεχομένως να διαταράξει τις λειτουργίες αυτές και, ως εκ τούτου, να επηρεάσει αρνητικά τον πλούτο των ειδών, την αναπαραγωγική επιτυχία, το μέγεθος και την κατανομή των πληθυσμών.

Παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει ορισμένες ενέργειες για την προστασία των ήσυχων περιοχών στην ύπαιθρο, η έκθεση αναφέρει ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα για τη μείωση της ηχορύπανσης στις περιοχές αυτές, για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και της βιοποικιλότητας.

Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την εισαγωγή εθνικής ή τοπικής νομοθεσίας που θα περιορίζει ορισμένες επιχειρηματικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες σε ήσυχες περιοχές.

Η έκθεση επισημαίνει μια σειρά παραδειγμάτων με «καλές πρακτικές» σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στο Δουβλίνο, το Δημοτικό Συμβούλιο προχώρησε σε έναν συνδυασμό μοντελοποίησης του θορύβου και μετρήσεων για τον εντοπισμό των μακροπρόθεσμων μέσων επιπέδων θορύβου που βλάπτουν την υγεία. Αυτό οδήγησε στη λήψη μέτρων προστασίας σε οκτώ περιοχές της πόλης.

Στο Οσλο, οι αρχές επικοινώνησαν με ανθρώπους που γνώριζαν πιθανές ήσυχες περιοχές και στη συνέχεια αντιστοίχισαν τα επίπεδα θορύβου στις περιοχές αυτές. Αυτό οδήγησε στην ταυτοποίηση 14 ήσυχων περιοχών.

Συντάκτης: Τάσος Σαραντής

Πηγή: efsyn.gr