Οι ιοί των υπολογιστών απειλούν και τους ανθρώπους

Η τεχνολογία στην ιατρική έχει καταφέρει να πετύχει πολλά μικρά θαύματα, όπως για παράδειγμα τον αξονικό και τον μαγνητικό τομογράφο. Ωστόσο όλες αυτές οι πολύπλοκες και πανάκριβες συσκευές βασίζουν τη λειτουργία τους σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οι οποίοι παραμένουν ευάλωτοι στους ιούς παρά τα συστήματα προστασίας που διαθέτουν.

Το μείζον αυτό πρόβλημα διαπιστώθηκε φέτος στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια καρδιολογικής επέμβασης, όταν ιός προσέβαλε τον υπολογιστή του χειρουργείου ο οποίος παρακολουθούσε τις ζωτικές λειτουργίες του ασθενή κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Η επέμβαση διακόπηκε μέχρι να γίνει επανεκκίνηση (reboot) του υπολογιστή, με αποτέλεσμα ο ασθενής να κινδυνεύσει αν και τελικώς επιβίωσε.

Το περιστατικό, το οποίο θορύβησε την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), κατέδειξε τη «σκοτεινή» πλευρά της χρήσης υπολογιστών σε περιβάλλον που εγκυμονεί κινδύνους, όπως αυτό του χειρουργείου και των πυρηνικών σταθμών, καθώς η επανεκκίνηση του Η/Υ στο σπίτι είναι απλώς εκνευριστική και χρονοβόρα, αλλά στο χειρουργείο είναι άκρως επικίνδυνη.

Ο συγκεκριμένος υπολογιστής που παρουσίασε πρόβλημα ονομάζεται Merge Hemo και πωλείται από την εταιρεία Hartland η οποία εδρεύει στο Ουισκόνσιν.

Η δουλειά του είναι να προσφέρει στους γιατρούς διαγνωστικές πληροφορίες την ώρα που χειρουργείται ο ασθενής ή όταν υποβάλλεται σε στεφανιογραφία.

Τον Μάρτιο του 2016 ωστόσο «έχασε» την επαφή του με τον ασθενή και η οθόνη που ανέγραφε την καρδιακή και τις άλλες ζωτικές λειτουργίες μαύρισε ξαφνικά!

Ευτυχώς χρειάστηκαν μόλις 5 λεπτά για να επανεκκινήσει το λογισμικό και να λειτουργήσει κι αυτό, παρά το γεγονός ότι ο υπολογιστής ήταν ρυθμισμένος ώστε να ελέγχει κάθε μία ώρα το σύστημα για πιθανή εισβολή ιών.

Στο σχετικό έγγραφο που εξέδωσε μετά το περιστατικό, η FDA αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών, η επιπλοκή οφείλεται στο γεγονός ότι το ιατρικό προσωπικό δεν ακολούθησε τις οδηγίες που αφορούν την εγκατάσταση του αντιικού συστήματος και άρα δεν προκύπτουν ευθύνες».

Ωστόσο το περιστατικό δεν παύει να καταδεικνύει ότι ανάλογα προβλήματα μπορεί να προκύψουν και στο μέλλον.

Γιατί όμως παρουσιάζονται τέτοια προβλήματα;

Σύμφωνα με τον Μπίλι Ράιος, ειδικό ερευνητή για την ασφάλεια των ιατρικών μηχανημάτων και ιδρυτή της εταιρείας White Scope, «ένας βασικός λόγος για τα προβλήματα που παρουσιάζονται έγκειται κατά κύριο λόγο στη χρήση παλαιού λογισμικού, όπως των Windows XP, το οποίο δεν έχει αντικατασταθεί με άλλο νεότερης γενιάς, ενώ εάν δεν έχει γίνει update, τότε υπάρχει κίνδυνος δυσλειτουργίας. Γι' αυτό άλλωστε», τόνισε ο Ράιος, «τα μηχανήματα αυτά έχουν προεγκατεστημένο λογισμικό το οποίο θεωρητικά είναι σε θέση να τα προστατεύει απολύτως από τους ιούς».

«Ενα ακόμη πρόβλημα», συνεχίζει ο Ράιος, «αποτελεί το γεγονός ότι οι χρήστες, δηλαδή το ιατρικό και το παραϊατρικό προσωπικό, δεν μπορούν να αλλάξουν το λογισμικό το οποίο έρχεται προεγκατεστημένο μαζί με το μηχάνημα. Στην περίπτωση δε που επιχειρήσει κάποιος να επέμβει, τότε το σύστημα θα καταρρεύσει. Το αποτέλεσμα είναι νοσοκομεία, πυρηνικοί σταθμοί και άλλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κυρίως παραγωγής ενέργειας, να μη διαθέτουν άλλη επιλογή πέραν του να τρέξουν το υπάρχον αντιιικό, το οποίο ωστόσο ενδέχεται να μην έχουν ενημερώσει για μήνες ή ακόμη και για χρόνια, με αποτέλεσμα να προκληθούν καταστροφικές συνέπειες».

Τι μπορεί να γίνει λοιπόν;

«Μια ενδιαφέρουσα λύση», επισημαίνει ο Ράιος, «είναι η εγκατάσταση να περιοριστεί μόνο σ' ένα μικρό μέρος του έτοιμου λογισμικού στη συσκευή και να μπλοκαριστούν τα υπόλοιπα. Είναι μια τεχνική που χρησιμοποιούν ορισμένες βιομηχανίες, ωστόσο αυτό δεν το έχουν πράξει ακόμη τα νοσοκομεία. Πρέπει να εξεταστεί σοβαρά αυτή η λύση, ειδικά στα νοσοκομεία, προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία μηχανημάτων από τα οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η επιβίωση του ασθενούς».

Συμπερασματικά, μέχρι να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στο λογισμικό, ιδιαίτερα σε συσκευές που συνδέονται με την επιβίωση ασθενών, αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να γίνεται συχνότατα είναι ένας εξαντλητικός έλεγχος πριν ξεκινήσουν τα χειρουργεία ή άλλες σημαντικές ιατρικές πράξεις, προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες ή ακόμη και επικίνδυνες επιπλοκές.

Συντάκτης: Δημήτρης Φαναριώτης

Πηγή: efsyn.gr