Πώς «δουλεύει» στην πράξη έργο e-SENS: Τι θα αλλάξει στη Δημόσια Διοίκηση – Ποιοι θα επωφεληθούν – Αποκλειστική συνέντευξη της κ. Λουκίας Ντεμίρη

Το έργο e-SENS, όπως σας είχε ενημερώσει η aftodioikisi.gr, είναι ένα έργο ευρείας κλίμακας που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Αγοράς (European Digital Market), μέσω καινοτόμων λύσεων Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη Δημόσια Διοίκηση. Σκοπός του έργου είναι να εδραιώσει, να βελτιώσει και να επεκτείνει υπάρχουσες τεχνικές λύσεις για την υποστήριξη και τη βελτίωση της ηλεκτρονικής αλληλεπίδρασης με τις Δημόσιες Διοικήσεις στην Ευρώπη. Με αφορμή αυτή τη σημαντική πρωτοβουλία, η aftodioikisi.gr επικοινώνησε με την κ. Λουκία Ντεμίρη, Εμπειρογνώμων Πληροφορικής της Διεύθυνσης Προμηθειών, Υποδομών και Διαχείρισης Υλικού του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης για να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες.

-Κα Ντεμίρη, αφού σας ευχαριστήσουμε για την συνέντευξη, θα θέλαμε να μας πείτε, με απλά λόγια και με κάποια παραδείγματα, πως «δουλεύει» στην πράξη το έργο e-SENS.

Το έργο eSENS (Electronic Simple European Network Services) είναι ένα ευρωπαϊκό έργο μεγάλης κλίμακας (large-scale project – LSP) και αποτελεί συνέχεια άλλων έργων της ΕΕ όπως το SPOCS, που οδήγησε στη δημιουργία των (Ηλεκτρονικών) Κέντρων Ενιαίας Εξυπηρέτησης (Points of Single Contact – PSC) σε διάφορες χώρες της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, τα STORK 1.0 και STORK 2.0 για τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων ηλεκτρονικής ταυτοποίησης διαφόρων κρατών, το PEPPOL για τις ηλεκτρονικές προμήθειες και το epSOS για τον τομέα της Υγείας. Σκοπός του eSENS είναι να προωθήσει περαιτέρω τις διασυνοριακές συναλλαγές και τη διαλειτουργικότητα μεταξύ Δημοσίων Διοικήσεων της ΕΕ, αξιοποιώντας, ενοποιώντας και επεκτείνοντας τις τεχνικές λύσεις που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο των προαναφερόμενων έργων. Οι λύσεις αυτές σχετίζονται με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση (eID), τη χρήση προηγμένων λύσεων ηλεκτρονικής υπογραφής (eSignature), την πιστοποιημένη ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων και εγγράφων (eDelivery) και την αυτοματοποιημένη ανταλλαγή πληροφοριών για δικαιολογητικά, διοικητικά έγγραφα και διαδικασίες (Semantics) και με την εφαρμογή τους στους τομείς των Ηλεκτρονικών Προμηθειών (eProcurement), της Υγείας (eHealth), της Δικαιοσύνης (eJustice), της Ανάπτυξης Επιχειρηματικής Δραστηριότητας (Business Lifecycle), της Γεωργίας (eAgriculture) και των Πολιτών (Citizen Lifecycle). Η χώρα μας συμμετέχει στην ανάπτυξη εφαρμογών για διασυνοριακές συναλλαγές στους τομείς των Ηλεκτρονικών Προμηθειών, της Υγείας και της Ανάπτυξης Επιχειρηματικής Δραστηριότητας, στις τεχνικές ομάδες για την ανάπτυξη των τεχνικών προδιαγραφών και των δομικών μονάδων για το eID, το eDelivery και τα Semantics, αλλά και στις ομάδες για τη νομική υποστήριξη των συμμετεχόντων, για την δημοσιοποίηση των δράσεων και για το σχεδιασμό της διοίκησης και βιωσιμότητας των αποτελεσμάτων του έργου.

Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, στον τομέα της Ανάπτυξης Επιχειρηματικής Δραστηριότητας, η προσφερόμενη λειτουργικότητα στοχεύει αφορά σε δύο βασικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες:  διασυνοριακή ίδρυση εταιρείας και διασυνοριακή έναρξη παροχής υπηρεσιών.

Με απλά λόγια, θα επιτρέπεται πχ σε έναν οικονομικό παράγοντα μίας χώρας να ιδρύσει μία εταιρεία στη χώρα μας (ή γενικότερα σε μία άλλη χώρα), χρησιμοποιώντας μία εξ’ ολοκλήρου ηλεκτρονική διαδικασία και προσκομίζοντας διαπιστευτήρια και δικαιολογητικά που έχουν εκδοθεί στη χώρα του και τα οποία αναγνωρίζονται αυτομάτως στη χώρα προορισμού, χωρίς να απαιτείται η φυσική του παρουσία. Οι τεχνικές λύσεις που οικοδομούνται μέσω του έργου eSENS, επιτρέπουν κατά την παραπάνω συναλλαγή: (α) να χρησιμοποιηθεί και να αναγνωριστεί αυτόματα στην χώρα προορισμού η ηλεκτρονική ταυτότητα που έχει εκδοθεί στη χώρα του αιτούντα, (β) να υπογράψει ο αιτούντας με σύστημα ηλεκτρονικής υπογραφής που έχει εκδοθεί στην χώρα του, (γ) να βρει ο αιτούντας αυτομάτως τα έγγραφα που πρέπει να αναζητήσει στις αρχές της χώρας του και τα οποία αντιστοιχούν πλήρως στα απαιτούμενα (από τη χώρα προορισμού) δικαιολογητικά και (δ) να ανταλλαγούν οι πληροφορίες με τρόπο που εξασφαλίζει την ασφάλεια και την ακεραιότητά τους.

-Αντιλαμβανόμαστε τα οφέλη του στις διασυνοριακές συναλλαγές, την επιχειρηματικότητα και την ανταλλαγή ηλεκτρονική εγγράφων. Σε τι όμως θα επωφεληθούν η Δημόσια Διοίκηση και οι εργαζόμενοι σε αυτήν;

Να ξεκινήσουμε από τα προφανή οφέλη, κοινά σε κάθε εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, που είναι η εξοικονόμηση χρόνου και πόρων, η ενίσχυση της διαφάνειας και η ασφάλεια των συναλλαγών. Η καθιέρωση τυπικής ηλεκτρονικής διαδικασίας για τη διενέργεια συναλλαγών στο Δημόσιο Τομέα, σημαίνει καταρχήν αυτοματοποιημένους σε μεγάλο ποσοστό ελέγχους της ορθότητας και πληρότητας των προσκομιζόμενων στοιχείων και συνεπώς μείωση του απαιτούμενου χρόνου διεκπεραίωσης από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Παράλληλα, η διασυνοριακή αναγνώριση της ηλεκτρονικής ταυτότητας του αιτούντα και της ηλεκτρονικής του υπογραφής, καθώς και η χρήση συστήματος ασφαλούς ανταλλαγής ηλεκτρονικών εγγράφων, διασφαλίζει τις συναλλαγές επιβεβαιώνοντας την ταυτότητα του αποστολέα, την ακεραιότητα των στοιχείων που υποβάλλονται και την αυθεντικότητα των μηνυμάτων που ανταλλάσσονται. Τέλος, το γεγονός ότι ορίζεται σαφής, αυτόματη και κοινά αποδεκτή αντιστοίχιση μεταξύ των πιστοποιήσεων που εκδίδονται από τις δημόσιες διοικήσεις διαφόρων κρατών, εξασφαλίζει ότι τα δικαιολογητικά που προσκομίζονται και έχουν εκδοθεί στην χώρα του αιτούντα ανταποκρίνονται πλήρως στα αποδεικτικά που ζητούνται από τη χώρα στην οποία γίνεται το αίτημα. Δεδομένων των παραπάνω, αλλά και του γεγονότος ότι θα αξιοποιηθούν και θα επεκταθούν οι ήδη υπάρχουσες υποδομές, οι αναπτυσσόμενες λύσεις συμβάλλουν σημαντικά στους στόχους της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και στην προσφορά ηλεκτρονικών υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί, ότι, μεταξύ άλλων οι υποδομές και οι τεχνικές λύσεις που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του έργου eSENS, αποτελούν προπομπό και για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού eIDAS, ο οποίος θέτει τις προϋποθέσεις και τις υποχρεώσεις των κρατών-μελών για τη δημιουργία και αναγνώριση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων και την παροχή και εξασφάλιση ασφαλών ηλεκτρονικών συναλλαγών. Σημειώνεται, δε, ότι όσον αφορά στην ηλεκτρονική ταυτοποίηση, πρέπει υποχρεωτικά να έχει εφαρμοστεί από τα κράτη-μέλη έως το 2018. Το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, σε συνεργασία με άλλους φορείς, ήδη προχωράει στην εφαρμογή του κανονισμού στη χώρα μας, με επέκταση και ανάπτυξη των σχετικών υποδομών με συγχρηματοδότηση μέσω μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ίδιο πλαίσιο, μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020, προωθείται από το Υπουργείο το έργο “Ενιαίο Πλαίσιο Αυθεντικοποίησης (ΕΠΛΑ) και Ηλεκτρονική Ταυτοποίηση”, το οποίο θα αξιοποιήσει την εμπειρία και τα αποτελέσματα τόσο από το eSENS, όσο και από τα Stork 1.0 και Stork 2.0, θα εξασφαλίσει την βιωσιμότητα των υποδομών που θα αναπτυχθούν και θα επιτρέψει την περαιτέρω αξιοποίησή τους από σημαντικό αριθμό φορέων. Προκειμένου, δε, να διασφαλιστεί και το νομικό πλαίσιο της εφαρμογής του κανονισμού στην  Ελλάδα, είναι σε εξέλιξη στο Υπουργείο και η επεξεργασία του σχετικού σχεδίου νόμου.

Παράλληλα, εξετάζεται και η επέκταση των υποδομών συστημένης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του eSens.  Τέλος, αξιοποιώντας την εμπειρία από το eSENS, το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης συμμετέχει σε Ευρωπαϊκές ομάδες εργασίας, στο πλαίσιο του έργου ISA, για την δημιουργία κοινών, διακρατικών μοντέλων περιγραφής των Δημόσιων Οργανισμών και των Ηλεκτρονικών Διαλειτουργικών / Διασυνοριακών Υπηρεσιών, τα οποία συνεισφέρουν στην αναβάθμιση των προσφερόμενων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

-Ποιοι φορείς του Δημοσίου θα συμμετέχουν;

Από την Ελλάδα στο έργο eSENS συμμετέχουν το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (τέως Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης), το Πανεπιστήμιο Πειραιά, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας της Κρήτης ενώ υπάρχει συνεργασία και με τους κατά τομέα υπεύθυνους φορείς ώστε να διασφαλιστεί η καταλληλότητα και βιωσιμότητα των προκρινόμενων λύσεων. Όλοι οι συμμετέχοντες διαθέτουν σημαντική τεχνογνωσία και έχουν συμμετάσχει σε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα όπως τα SPOCS, STORK, PEPPOL, epSOS, κ.α.

Το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, έχει το ρόλο του Συντονιστή του Τομέα 5.4, “Ανάπτυξη Επιχειρηματικής Δραστηριότητας” (Business Lifecycle), αλλά και του Εθνικού Συντονιστή μεταξύ των Ελλήνων Εταίρων. Παράλληλα συμμετέχει στην ομάδα για το σχεδιασμό των δράσεων δημοσιότητας, στην ομάδα για την ανάπτυξη του πλαισίου διοίκησης και βιωσιμότητας του έργου και στην ομάδα συνεργασίας με τους νομικούς εμπειρογνώμονες. Το Υπουργείο, το οποίο άλλωστε είναι υπεύθυνο και για τη χάραξη της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στη χώρα μας, διαθέτει εμπειρία σε Ευρωπαϊκά Projects, λόγω της συμμετοχής του τόσο σε μεγάλα έργα όπως το SPOCS και το STORK, όσο και σε άλλα Ευρωπαϊκά προγράμματα και επιτροπές, όπως η Επιτροπή για την Εφαρμογή του κανονισμού eIDAS, το πρόγραμμα ISA για την διαλειτουργικότητα μεταξύ του Δημόσιου Τομέα των Ευρωπαϊκών Κρατών, έργα στο πλαίσιο του Προγράμματος Horizon 2020, κλπ.

Το Πανεπιστήμιο Πειραιά έχει το ρόλο του συντονιστή όλων των τομέων, ενώ παράλληλα συμμετέχει στον Τομέα 5.1 “Ηλεκτρονικές Προμήθειες” (eProcurement) και στις ομάδες ανάπτυξης των τεχνικών λύσεων. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας της Κρήτης (ΙΤΕ) έχουν ενεργό ρόλο στον τομέα 5.2 “Υγεία” (eHealth), ενώ το ITE έχει αναλάβει και την ανάπτυξη της ελληνικής εφαρμογής για τον Τομέα 5.4.

-Πότε και πώς θα ξεκινήσει η εφαρμογή του έργου στη χώρα μας; Προβλέπονται ειδικά σεμινάρια;

Η ανάπτυξη του έργου eSENS ξεκίνησε το 2013 και σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα ολοκληρώνεται στο τέλος Μαρτίου 2016. Στην παρούσα φάση είναι σε εξέλιξη συζήτηση για την επέκταση του κατά ένα έτος, για την περαιτέρω αναβάθμιση της προσφερόμενης λειτουργικότητας. Οι λύσεις που θα αναπτυχθούν θα μπουν σταδιακά σε παραγωγική λειτουργία, σε συνεργασία με τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη και λαμβάνοντας υπόψη και το χρονοδιάγραμμα άλλων συναφών/συμπληρωματικών έργων που είναι σε εξέλιξη, αλλά και τις νομικές παρεμβάσεις που ενδεχομένως απαιτούνται σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Κατά κανόνα, οι εφαρμογές που αναπτύσσονται μέσω του έργου, είναι φιλικές προς το χρήστη, αξιοποιούν υπάρχοντα συστήματα και δεν απαιτούν ιδιαίτερη εκπαίδευση. Ωστόσο, αναλόγως των αναγκών που θα προκύψουν, θα εξεταστεί και η κατά τομέα ανάγκη για παροχή ειδικών σεμιναρίων.

-Υπάρχει συγκεκριμένο ενδιαφέρον από εταιρείες ανά τομέα και ποιες είναι αυτές;

Η ενημέρωση του ελληνικού και ευρωπαϊκού επιχειρηματικού κόσμου, των φορέων της δημόσιας διοίκησης, αλλά και των πολιτών, σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται από τα αποτελέσματα του έργου eSENS, είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη μέσω μίας σειράς δράσεων δημοσιότητας (πχ συνεργασία με φορείς της αγοράς, συμμετοχή στην έκθεση CEBIT αλλά και σε άλλα events, παρουσίαση στον τύπο, κλπ) που διενεργούνται στο πλαίσιο του έργου από τη σχετική ομάδα σε συνεργασία με τους αντιπροσώπους των Κρατών-Μελών που συμμετέχουν. H προσφερόμενη λειτουργικότητα και οι τεχνικές υποδομές που αναπτύσσονται έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον του κοινού, ενώ πιο συγκεκριμένα αποτελέσματα αναμένεται να διαφανούν στο προσεχές διάστημα.

Πηγή: aftodioikisi.gr