Αυτά είναι τα Αν… της Ανάπτυξης

Την ανάπτυξη πολλοί ευαγγελίζονται. Με δεδομένη την οικονομική και ψυχολογική ύφεση που έχει παρασύρει, κυρίως τη χώρας μας, για πολλούς φαντάζει ως κάτι το ουτοπικό. Είναι εφικτή; Και με ποιον τρόπο αυτή μπορεί να επιτευχθεί; Σύμφωνα με τον καθηγητή και πρώην πρύτανη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, Γιάννη Μυλόπουλο, είναι εφικτή.

Στο βιβλίο του, «Τα... Αν της Ανάπτυξης», ο Γιάννης Μυλόπουλος προτείνει ένα νέο οικονομικό μοντέλο μέσα από το οποίο η πορεία της Ελλάδας προς την ανάπτυξη μπορεί να αποκτήσει ρεαλιστικά χαρακτηριστικά. 

1. Το νέο σας βιβλίο έχει τίτλο: «Τα... Αν της Ανάπτυξης». Στην οικονομική και ψυχολογική ύφεση που έχει παρασύρει τη χώρα,  η ανάπτυξη έχει φτάσει στο σημείο να φαντάζει ως κάτι ουτοπικό και τα αν της ανάπτυξης πάρα πολλά. Είναι έτσι;

Η ανάπτυξη στη σημερινή εποχή της ύφεσης και της σκληρής λιτότητας, συνήθως αναφέρεται σε μορφή υποθετικού λόγου, σαν να είναι κάτι ουτοπικό και εντελώς εξωπραγματικό. Αυτή ακριβώς η διαπίστωση αποτελεί και τον βασικό στόχο του βιβλίου. Στόχος δηλαδή είναι, αναλύοντας τη διεθνή οικονομική κατάσταση στην εποχή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και συγχρόνως παρουσιάζοντας τη σύγχρονη ελληνική οικονομική πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τα αποικιακού τύπου μνημόνια που μας επέβαλαν οι λεγόμενοι δανειστές, η πορεία προς την οικονομική ανάπτυξη για την Ελλάδα να αποκτήσει χαρακτηριστικά εφικτά και ρεαλιστικά.

2. Με δεδομένο το οικονομικό περιβάλλον εκτιμάτε ότι έχετε γράψει ένα ελπιδοφόρο ή ένα πραγματιστικό βιβλίο; Υπάρχει τρόπος να υπάρξει ανάπτυξη;

Σήμερα, εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας ευνόησε στην πραγματικότητα μια διεθνή ολιγαρχία του πλούτου, η οποία επέβαλε και εκμεταλλεύτηκε την ύφεση και τη λιτότητα στους πολλούς, προκειμένου να βελτιώσει η ίδια τη δική της θέση. Η εποχή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης της οικονομίας αφήνει πίσω της βαθειά ύφεση στην οικονομία, φτώχεια και ανεργία στην κοινωνία και πρωτοφανή διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας στο παγκόσμιο περιβάλλον, έχοντας αποτύχει και στους τρεις πυλώνες μιας ισόρροπης, σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας, ανάπτυξης. Η προετοιμασία της επόμενης ημέρας έχει ήδη αρχίσει. Τα... Αν της Ανάπτυξης, ως η διέξοδος στους νεοφιλελεύθερους μονόδρομους, αποτελούν ένα μέρος αυτής της προετοιμασίας της επόμενης ημέρας η οποία, μέσα από την κοινωνική δυσαρέσκεια και την αμφισβήτηση της σημερινής κατάστασης, πλησιάζει για την Ελλάδα, για την Ευρώπη και για τον κόσμο. Άρα μιλάμε για ένα απολύτως πραγματιστικό, όπως το θέτετε, βιβλίο, με πολιτικές διαστάσεις.
3. Δεν μιλάτε για το παραδοσιακό, αλλά για ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης. Ποιο είναι αυτό;

Πράγματι, το βιβλίο περιγράφει ένα νέο μοντέλο μιας ισόρροπης οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης, που έλκει τα χαρακτηριστικά του  από την αειφορία και την «πράσινη» ανάπτυξη. Το νέο αυτό μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης, στηριγμένο στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου, θα επαναφέρει το μέτρο, με την αρχαιοελληνική έννοια τουν όρου, στον διεθνή ανταγωνισμό και την οικονομική ανάπτυξη, στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ευημερία, καθώς και στη διαταραγμένη οικολογική ισορροπία. Το νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης θα θεμελιωθεί πάνω στα συντρίμια που αφήνει πίσω της η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.
4. Υπάρχει χώρος σε αυτό το μοντέλο για την συνεταιριστική κοινωνική οικονομία; Μπορούν, πράγματι, τέτοιου είδους επιχειρήσεις να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας;

Ο,τιδήποτε επαναφέρει το μέτρο και την ισορροπία στη σχέση Οικονομίας-Κοινωνίας-Περιβάλλοντος θα έχει θέση στη νέα οικονομική πραγματικότητα. Και η συνεταιριστική κοινωνική οικονομία, ως μια παραγωγική δραστηριότητα που στηρίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου, με συμμετοχική μάλιστα αναφορά στην κοινωνία, ασφαλώς και θα έχει περίοπτη θέση.
5. Ένα τέτοιο αναπτυξιακό πρόγραμμα μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομίας που αυτή τη στιγμή έχει επιβληθεί;

Το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο γεννιέται αργά, μέσα από ωδίνες. Ένας τέτοιος τοκετός δεν μπορεί να είναι εύκολος. Προφανώς και θα υπάρξει ένα μεταβατικό και επώδυνο στάδιο προετοιμασίας της νέας οικονομικής πραγματικότητας, κατά τη διάρκεια του οποίου ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός θα αποδυναμώνεται και θα σβήνει μέσα στις οικονομικές, κοινωνικές και οικολογικές αντιφάσεις και παθογένειές του. Σε μια τέτοια μεταβατική εποχή ζούμε σήμερα. Και τα επόμενα χρόνια, αν θέλουμε να αλλάξουμε τα πράγματα για το καλό των παιδιών μας, θα γίνουμε μάρτυρες ενός επώδυνου τοκετού. Το αύριο πάντως δεν θα προκύψει από μόνο του, ως δια μαγείας, αλλά κάποιοι πρέπει να το προετοιμάσουν. Οι συνθήκες στη χώρα μας σήμερα είναι ώριμες για τη μεγάλη αλλαγή.
6. Ανεξαρτήτως της ειδίκευσής σας είστε ένας άνθρωπος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έχετε, εξ άλλου, διατελέσει και πρύτανης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης για το οποίο μιλάμε, πόσο και πώς σχετίζεται με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Σχετίζεται απολύτως όχι μόνο με την πανεπιστημιακή, αλλά με το σύνολο της εκπαίδευσης. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ευρώπη η Παιδεία αντιμετωπίζεται ως επένδυση για το μέλλον και όχι σαν μια ακόμη δημόσια δαπάνη προς περικοπή, όπως σε εμάς. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, που τελευταία εμφανίζονται με τον μαδύα των δανειστών, το γνωρίζουν καλά αυτό και το εφαρμόζουν εδώ και πολλά χρόνια στις χώρες τους. Για εμάς βέβαια, επιφυλάσσουν μια πολιτική “Bonne pour l’ orient” που λέγαμε παλιά, καλή δηλαδή για την... Ανατολή. Τούτων δοθέντων και με δεδομένο τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η Παιδεία στην πορεία για μια Ανάπτυξη προς όφελος της κοινωνίας, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο βιβλίο υπάρχει ειδικό κεφάλαιο με τίτλο: «Κρίση της Παιδείας ή Παιδεία της Κρίσης;»

7. Αναφέρεστε σε μια μορφωτική επανάσταση που έχει ανάγκη η χώρα. Επομένως μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν είναι αρκετή. Τι εννοείτε, τι πρέπει να γίνει;

Η Ελλάδα σήμερα χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια ακόμη εκπαιδευτική «μεταρρύθμιση», εντός ή εκτός εισαγωγικών. Χρειάζεται μια μορφωτική επανάσταση, με την έννοια της αφύπνισης και της συλλογικής διεκδίκησης από το σύνολο της κοινωνίας, κυρίως όμως από την πλευρά της πληττόμενης νέας γενιάς, της επανόδου των πνευματικών αξιών και της επιστροφής του μορφωτικού ρόλου του εκπαιδευτικού συστήματος. Η «ιδιώτευση» των πολλών και η κοινωνία του καναπέ, έχει οδηγήσει τους Έλληνες στην αφασία της άκριτης αποδοχής κάθε μορφής προπαγάνδας, τηλεοπτικής, πολιτικής ή και οικονομικής, με αποτέλεσμα οι πολλοί να άγονται και να φέρονται, γινόμενοι έρμαιο εκείνων που έχουν συμφέρον να αποκοιμίσουν την κοινωνία. Η ανάγκη μιας μορφωτικής επανάστασης λοιπόν, ικανής να διευρύνει τους ορίζοντες του νου και να βαθύνει τα αποθέματα της καρδιάς, συνδέεται άρρηκτα με την υλοποίηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για την ανάπτυξη της χώρας.

Τα... Αν της Ανάπτυξης

Όλοι συνομολογούν ότι αυτό που έχει ανάγκη η Ελλάδα για την έξοδο από τη σημερινή πολύπλευρη κρίση περνά υποχρεωτικά μέσα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης. 

Πώς πρέπει να σχεδιαστεί και πώς να εφαρμοστεί σήμερα ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, παράλληλο με τα νεοφιλελεύθερα μνημόνια της λιτότητας, ικανό να κάνει την Ελλάδα να σταθεί και πάλι στα πόδια της;

Ποια είναι τα... Αν της Ανάπτυξης στην Ελλάδα της κρίσης; Ποιες οι προϋποθέσεις για μια ισόρροπη ανάπτυξη και τι συμβαίνει με τα ζητήματα του περιβάλλοντος και των φυσικών αποθεμάτων σε μια χώρα που, βυθισμένη σε βαθιά ύφεση, φτωχαίνει, τρώγοντας τις σάρκες της;

Μήπως η εθνική μας φτώχεια δεν αντανακλά τίποτε περισσότερο από ένα τεράστιο έλλειμμα Παιδείας; Μήπως αυτό που χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα δεν είναι ακόμη μια εκπαιδευτική «μεταρρύθμιση», αλλά, πολύ περισσότερο, μια μορφωτική επανάσταση;

Ποιο είναι τελικά το νέο όραμα της κοινωνικής αλλαγής, μετά την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού;

Πώς και από πού πρέπει να ξεκινήσει η μεγάλη αλλαγή πορείας για την επίτευξη μιας ισόρροπης οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής ανάπτυξης;

Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία απαντά το βιβλίο «Τα… Αν της Ανάπτυξης» του καθηγητή και πρώην πρύτανη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, Γιάννη Μυλόπουλου, το οποίο κυκλοφορεί εδώ και λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Της Αγγελικής Δημοπούλου 

Πηγή: tvxs.gr