Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 2016

Είναι το Δημόσιο, ηλίθιε!*

Μήνυμα για αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και την τόνωση της ζήτησης, προκειμένου να «ξαναπάρει μπρος» η οικονομία, έστειλαν χθες από διαφορετικές πόλεις της Γηραιάς Ηπείρου ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι και ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς.
Μιλώντας μετά τη χθεσινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη, ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι, λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας στις αναδυόμενες αγορές, της μεταβλητότητας στις διεθνείς αγορές και των γεωπολιτικών εξελίξεων, τα καθοδικά ρίσκα έχουν αυξηθεί ξανά.
Γι' αυτό και η ΕΚΤ, όπως είπε, θα χρειαστεί να αξιολογήσει και ενδεχομένως και να επανεξετάσει τη νομισματική της πολιτική στην επόμενη συνάντηση του Δ.Σ. τον Μάρτιο. Η δήλωση αυτή έπεσε ως μάννα εξ ουρανού για τις αγορές, οι οποίες την ερμήνευσαν ως υπόσχεση νέας τονωτικής ένεσης από τον «σούπερ Μάριο» και βρήκαν χώρο για μικρή ανάκαμψη μετά τη βουτιά της Δευτέρας.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ διεμήνυσε ότι πληθωρισμός και επιτόκια θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα για αρκετό καιρό ακόμη ενώ έστειλε μήνυμα προς τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης για στροφή σε πολιτικές πιο φιλικές για την ανάπτυξη. «Οι δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη, και παράλληλα εντός των δημοσιονομικών κανονισμών της Ε.Ε. Ακόμη, όλες οι χώρες πρέπει να επιδιώξουν πιο φιλικές για την ανάπτυξη δημοσιονομικές πολιτικές».
Την ίδια περίπου στιγμή μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Νταβός της Ελβετίας, ο καθηγητής του Κολούμπια Τζόζεφ Στίγκλιτς, μιλώντας σε πάνελ για την «επανεκκίνηση της οικονομίας», διεμήνυε ότι ο ιδιωτικός τομέας (που εδώ και χρόνια υποεπενδύει στην παραγωγή) δεν πρόκειται να ξαναπάρει μπρος από μόνος του και ότι απαιτούνται οι σωστές αποφάσεις από τις κυβερνήσεις.
Ασκώντας δριμεία κριτική στη «γερμανική συνταγή», ο Στίγκλιτς τόνισε ότι η λιτότητα στην Ευρώπη –και σε μικρές δόσεις στις ΗΠΑ– ήταν η βασική αιτία της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας.
Υπογράμμισε ότι το πρόβλημα στην παγκόσμια οικονομία είναι σήμερα η χαμηλή ζήτηση και ότι σε αυτήν συντελούν μια σειρά από παράγοντες μεταξύ των οποίων και α) η αυξανόμενη οικονομική ανισότητα, β) οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται ταυτόχρονα αυτήν την περίοδο σε διάφορες οικονομίες του πλανήτη και γ) η μεταβατική περίοδος που βιώνει σήμερα η Κίνα και ο επαναπροσανατολισμός της οικονομίας της από τις εξαγωγές προς την εγχώρια ζήτηση.
Ο Στίγκλιτς τάχθηκε ρητά υπέρ ενός μεγαλύτερου ρόλου του κράτους στην οικονομία. Τόνισε χαρακτηριστικά ότι πίσω απ’ όλες τις μεγάλες καινοτομίες στις ΗΠΑ βρίσκονται οι κρατικές επενδύσεις που ανοίγουν τον δρόμο για τον ιδιωτικό τομέα.
Παρατήρησε ότι στις ΗΠΑ το δημόσιο υποεπένδυσε για χρόνια στις υποδομές –κάτι που είναι εμφανές σε κάθε επισκέπτη τους– ενώ τάχθηκε υπέρ της υψηλότερης φορολόγησης των πιο πλουσίων προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι δημόσιες επενδύσεις.
«Στις ΗΠΑ», είπε σε καυστικό τόνο, «έχουμε ένα οπισθοδρομικό φορολογικό σύστημα: οι πλουσιότεροι φορολογούνται κατά μέσο όρο με συντελεστή μόλις 15%, πολύ λιγότερο απ’ ό,τι οι φτωχότεροι».
Επιπλέον οι τεράστιες δαπάνες του κράτους για άμυνα και ασφάλεια «όχι μόνο δεν αυξάνουν την ευημερία των Αμερικανών, αλλά καταστρέφουν και την ευημερία των άλλων λαών».
*Παράφραση της γνωστής ρήσης «είναι η οικονομία, ηλίθιε», που με τη σειρά της αποτελεί παραλλαγή της φράσης «η οικονομία, ηλίθιε», που επινόησε ο James Carville, «στρατηγός» της επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον το 1992. Η παράφρασή μας στον τίτλο αφορά κυρίως τον Γερμανό υπουργό Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος επιχειρηματολογώντας υπέρ της σημασίας τήρησης των συμφωνιών στην Ε.Ε. στο χθεσινό πάνελ του Νταβός με τον Ελληνα πρωθυπουργό είχε τη δική του εκδοχή, ξεστομίζοντας ότι «είναι η εφαρμογή, ηλίθιε».

Δεν υπάρχουν σχόλια: