Ενδιαφέρον το ανασκαπτικό έργο της Αρχαιολόγου κ. Τσιγαρίδα στην "Ουρανίδων πόλη". Εισήγησή της στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο Γιαννιτσών

Μια ξεχωριστή και άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση έλαβε χώρα το απόγευμα της Δευτέρας 30-11-2015 στην φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας. Η αγαστή συνεργασία της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας  Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας έφερε γόνιμους καρπούς και η ομιλία της Ελισάβετ Μπεττίνα-Τσιγαρίδα  αρχαιολόγου και διευθύντριας της Εφορείας Αρχαιολογίας Πέλλας με τίτλο: «Το ιερό του Ήλιου στην Ουρανίδων πόλη» γοήτευσε το κοινό που παρευρέθηκε στην εισήγησή της.

Η έγκριτη επιστήμονας που ασχολήθηκε συστηματικά με τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κεντρική Μακεδονία και ειδικότερα στην Χαλκιδική, παρουσίασε ένα τμήμα από την εργασία της, την οποία έφερε σε πέρας συνεπικουρούμενη από ένα εκλεκτό επιτελείο  άξιων συνεργατών.

Το έτος 1990 κοντά στην κωμόπολη Νέα Ρόδα της Χαλκιδικής εντοπίστηκε από την σχετική έρευνα ένα αρχαϊκό σπίτι και ένα τελεστήριο της ελληνιστικής περιόδου. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μια μικρή πόλη που κτίστηκε από τον Αλέξαρχο, τον αδελφό του Κάσσανδρου βασιλιά της Μακεδονίας. Τοποθετούνταν στα νότια παράλια της χερσόνησου της Χαλκιδικής, οι κάτοικοι της οποίας είχαν εμπορικές συναλλαγές με την νότια Ελλάδα και ειδικά με τις Κυκλάδες, όπως η Άνδρος. Ο παράπλους της χερσονήσου του Άθω εγκυμονούσε πολλούς κινδύνους για τα πλοία και τους ναυτικούς της εποχής και ήταν ο σημαντικότερος λόγος που ο βασιλιάς των Περσών Ξέρξης, κατά την εισβολή του στην Ελλάδα, προέβη στην διάνοιξη της γνωστής διώρυγας.

 Ένα τμήμα μιας πολύτιμης επιγραφής βρέθηκε κατά την διαδικασία αγροτικών εργασιών. Στην εν λόγω  λίθινη επιγραφή καμία λέξη δεν σώζεται ολόκληρη και με δυσκολία διαβάζεται από τους ειδικούς σε αυτό τον τομέα, το δε πρώτο χρονολογικά κτήριο είναι ο αρχαϊκός οίκος διαστάσεων 6,70χ10,40 μέτρα. Υψώνεται πάνω σε ένα υπερυψωμένο επίπεδο και οι τοίχοι του είναι καλυμμένοι από ασβεστολιθικά υλικά, παράλληλα  δε η διακόσμηση είναι με κυψελωτό σχέδιο. Στον πρόναο ανασκάφτηκαν 2 λάκκοι. Το κτίσμα χρονολογείται από το 500 π.Χ. και η επιδιόρθωσή του έγινε στα ελληνιστικά χρόνια. Το οκταεδρικό αγγείο που βρέθηκε μαρτυρεί τέλεση λατρείας προς μία θεότητα.

Το δεύτερο χρονολογικά κτήριο, το τελεστήριο,  κτίζεται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια και η είσοδος στον πρόναο είναι  ιδιαίτερα προσεγμένη. Με σκαλοπάτια οδηγούνται σε υψηλότερο πλαίσιο. Σώζεται λιθοσωρός με ίχνη καύσης. Στα νότια του βρέθηκε σύμπλεγμα άλλων τοίχων. Πρόκειται μάλλον για δημόσια κτίσματα και δυστυχώς οι εργασίες δεν συνεχίστηκαν, εξαιτίας οικονομικών δυσχεριών,  και  έτσι η τοποθεσία δεν ανασκάφτηκε πλήρως. Οι ηγεμόνες καλυπτήρες χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του 6^ου αιώνα. Δεν έρχονται από την νότια Ελλάδα και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε ντόπιος πηλός από τους τεχνίτες της περιοχής.

Οι Νίκες, όπως αποκαλούνται, αποτελούν μοναδικά ευρήματα στον Ελλαδικό χώρο. Τα ενδύματα της Νίκης είναι διακοσμημένα με πολλά χρώματα. Στον ένα ώμο της στερεώνεται το ιμάτιο με μία πόρπη. Οι δύο όρθιες Νίκες έχουν τα φτερά τους ανοιγμένα, είναι δρεπανόσχημα και θυμίζουν την Νίκη των Δελφών. Η κίνηση υποδηλώνεται κυρίως με τα ενδύματα, τις πτυχές και βέβαια με όλη την στάση της. Εσωτερικά τα αγάλματα είναι κενά. Οι 2 όρθιες Νίκες είναι εκπληκτικής τέχνης. Το ένδυμα στο κάτω μέρος είναι ενιαίο με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες. Τα πήλινα εργαλεία δεν φτιάχνονταν στην Κόρινθο, πιθανότατα σε τοπικά εργαστήρια, αλλά από Κορίνθιους τεχνίτες. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η κεφαλή ενός νεαρού άνδρα και η κεφαλή του Ασκληπιού ή κατ΄άλλους του Δία ή του Ποσειδώνα. Η ανασκαφή έφερε στο φως πολλά νομίσματα, λίγα κεραμικά και  τελετουργικά αγγεία με λαβή.  Η οκτάεδρη πυραμίδα είναι πολύ γοητευτική και  εδώ υποδηλώνεται φοινικική επίδραση.

Ο Αλέξαρχος, γλωσσοπλάστης εκτός των άλλων, ονόμαζε τους κατοίκους της πόλης Ουρανίδες και Ηλιοκρίδες. Η λατρεία του Ήλιου, πολύ διαδεδομένη  στην Ρόδο και αλλού, ταυτίστηκε με την λατρεία του Απόλλωνα.  Ο ίδιος ο Αλέξανδρος της Μακεδονίας,  ο ανίκητος της ιστορίας, επηρεάστηκε από την λατρεία του ήλιου στην Ανατολή.

Ενδελεχής έρευνα απέδειξε ότι ήταν πόλη-φάντασμα, είχε ζωή μόλις για είκοσι χρόνια, δεν κατοικήθηκε ποτέ σε μόνιμη βάση και  μάλιστα αξίζει να σημειωθεί, ότι μετά τον θάνατο του Κάσσανδρου εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της. 

Η 6^η εκδήλωση του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών περιόδου 2015-16 την οποία συντόνισε ο υπεύθυνός του Βασίλης Τραούδας, έκλεισε με τον πιο επιτυχημένο τρόπο,  αφού η Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής Γιαννιτσών υπό την διεύθυνση του μαέστρου Στέφανου Καλλιωτάκη πλημμύρισε την μεγάλη αίθουσα  με ευχάριστους ήχους από μακεδονίτικα τραγούδια.  Η διάθεση και τα χειροκροτήματα του κοινού φανέρωσαν το θετικό κλίμα που δημιουργήθηκε από τους συντελεστές αυτής της εξαιρετικής, καθόλα, εκδήλωσης.

Λάζαρος Η. Κενανίδης θεολόγος, διδακτ. Α.Π.Θ.

δντής 2^ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος»

Η επόμενη εκδήλωση προγραμματίσθηκε για την Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2015 και ώρα 19.30' στην Αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Πέλλας, με:

ΟΜΙΛΗΤΗ: τον κ. Χρήστο Μπόσκο, Ακτινοθεραπευτή - Ογκολόγο, Αντισμήναρχο Υγειονομικού, Ιατρό, και

ΘΕΜΑ: «Η προσφορά της σύγχρονης Ακτινοθεραπείας, στην μάχη κατά του καρκίνου».