Ο «μαύρος χρυσός» είναι για λίγους

Ηταν μέσα στην κρίση όταν, με αφορμή την ανακάλυψη του κυπριακού κοιτάσματος φυσικού αερίου «Αφροδίτη», πυροδοτήθηκε μια παραφιλολογία στην Ελλάδα για το πώς θα έπρεπε να μοιράσουμε τα έσοδα από το πετρέλαιο που δεν είχαμε –και δεν έχουμε– ακόμα ανακαλύψει.

Ηταν ένα πρωθύστερο σχήμα, χαρακτηριστικό του ελληνικού δημόσιου διαλόγου, έδινε όμως μια ψυχολογική διέξοδο, μια φρούδα ελπίδα, κάτι σαν να κυνηγάς να πιάσεις το τζόκερ την ώρα που σε πνίγουν τα δάνεια.

Η ελληνική κοινωνία αναζητούσε το «θαύμα» που θα μας επέτρεπε να πληρώσουμε τα σπασμένα του χρέους, χωρίς να γίνουν περικοπές και μεταρρυθμίσεις. Ολα θα λύνονταν χάρη στον από μηχανής θεό-«μαύρο χρυσό», τα έσοδα του οποίου θα κατέληγαν στις τσέπες μας.

Ομως, το παράδειγμα του Ισραήλ θα πρέπει να μας δώσει μηνύματα για το τι μπορεί να συμβεί αν και όταν βρεθεί και στην Ελλάδα μια σημαντική ποσότητα φυσικού αερίου ή πετρελαίου, καθώς ο απλός πολίτης δεν είναι δεδομένο ότι θα λάβει το μερίδιο του πλούτου που του αναλογεί. Οσο για το αποτέλεσμα, αυτό αργεί πολύ, καθώς η ανάπτυξη και η εκμετάλλευση κοιτασμάτων μπορεί να διαρκέσει από 5-8 χρόνια.

Την περίοδο που η Ελλάδα έμπαινε στην κρίση, μια ιδιωτική εταιρεία ανακάλυπτε το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στο Ισραήλ, τον «Λεβιάθαν». Με το κοίτασμα αυτό, το Ισραήλ θα γινόταν και εξαγωγέας αερίου, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να καλύπτει τις ανάγκες του για τουλάχιστον 30-45 χρόνια.

Το Ισραήλ καθυστέρησε πολύ να αναπτύξει τον «Λεβιάθαν», ακόμη βρίσκεται σε αρχικά στάδια, με την κυβέρνηση και τη Βουλή να κονταροχτυπιούνται για τις ποσότητες εξαγωγής, τις συμμαχίες σε ιδιωτικό και κρατικό επίπεδο, τα οφέλη για το κράτος και τους πολίτες, την τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων και της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.

Επίσης, υπήρχαν πολύ διαφορετικές απόψεις στο εσωτερικό της πολιτικής ελίτ για το πώς θα έπρεπε να αξιοποιηθεί το κέρδος που θα λαμβάνει το κράτος από τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα.

Αλλοι προωθούσαν τη δημιουργία ταμείου, στο πρότυπο της Νορβηγίας, όπου κατευθύνονται τα κέρδη από την ενέργεια και προορίζονται να στηρίξουν το ασφαλιστικό σύστημα στην μετά το πετρέλαιο εποχή.

Αλλοι πίεζαν για χαμηλές τιμές πώλησης στο εσωτερικό της χώρας, ώστε να επωφεληθούν οι καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένης και της εγχώριας βιομηχανίας. Κλειδί στο όλο θέμα ήταν το σπάσιμο του μονοπωλίου, καθώς οι εταιρίες που ανακάλυψαν τα κοιτάσματα είναι πρακτικά δύο και θα δεσπόζουν στην αγορά χωρίς κανέναν ανταγωνισμό.

Η κυβέρνηση προώθησε ένα σχέδιο που οι πολέμιοί του ισχυρίζονται ότι μετατρέπει το μονοπώλιο του κράτους σε ολιγοπώλιο ιδιωτών, δεν προστατεύει τα συμφέροντα του καταναλωτή και δεν εγγυάται πτώση των τιμών. Ενας υπουργός και δύο επικεφαλής ανεξάρτητων Αρχών αναγκάστηκαν να παραιτηθούν τα τελευταία δύο χρόνια λόγω διαφωνιών με τον κυβερνητικό σχεδιασμό.

Οι βελτιώσεις που έγιναν πρόσφατα δεν άλλαξαν τη βασική εικόνα. Το θέμα συσπείρωσε την κοινωνία και προκάλεσε μεγάλες διαδηλώσεις και κοινωνική αντίδραση που συνεχίζεται, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί τον Νετανιάχου για αδιαφάνεια και στήριξη των λίγων εις βάρος των πολλών.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, το Τελ-Αβίβ καλείται πλέον να αποφασίσει και για τη μεγάλη εικόνα, τη στρατηγική των διεθνών συμμαχιών και τον δρόμο που θα ακολουθήσει το ισραηλινό φυσικό αέριο προς την Ευρώπη.

Εκεί μπαίνει στην εξίσωση και η Κύπρος, για συνέργειες με το Ισραήλ, καθώς και η Ελλάδα, με την Αλεξανδρούπολη και τον σταθμό υγροποιημένου αερίου, που θα τροφοδοτεί μέσω του διασυνδετήριου αγωγού το δίκτυο της Βουλγαρίας και από εκεί την Ευρώπη.

Συντάκτης: Νικόλας Ζηργάνος

Πηγή: efsyn.gr