Το ενδιαφέρον του κοινού κέντρισε η εκδήλωση για το νερό του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών

Άλλη μιαν ενδιαφέρουσα ομιλία έλαβε χώρα στην 5^η εκδήλωση του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών  της 20^ης περιόδου 2015-16 το απόγευμα της Δευτέρας 16-11-2015 στην φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου Πέλλας.Ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Μήτρακας Μανασσής ανέπτυξε το θέμα : «Νερό το πολυτιμότερο αγαθό: ποιοτικά χαρακτηριστικά-στρατηγική επεξεργασία».

Το νερό είναι το βασικότερο είδος διατροφής, επειδή συμμετέχει σε κάθε παραγωγική και αναπτυξιακή διαδικασία. Είναι αδύνατον να υπάρξει μορφή ζωής δίχως την παρουσία του.  Απαραίτητη είναι  για την επιβίωση του ανθρώπινου γένους η συμβολή του τρίπτυχου: ενέργεια, νερό, αποχέτευση. Η δυνατότητα ανάπτυξης κάθε παραγωγικής διαδικασίας επιτυγχάνεται σε μέγιστο βαθμό με την υλοποίηση του προηγούμενου πλαίσιου.  Το πολύτιμο αυτό αγαθό δεν βρίσκεται πάντοτε σε αφθονία και ποιοτικά πολλές φορές είναι υποβαθμισμένο. Ζητούμενο πάντα τίθεται το θέμα της  αξιοποίησης  των ποιοτικών χαρακτηριστικών του. Οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης  αυτού του φυσικού πόρου, οφείλουν να προσαρμοστούν σε μιαν ισόρροπη σχέση και τούτο γιατί η υπεράντληση των υδάτων δημιουργεί  πρόσθετα πλείστα προβλήματα. Οι κλιματολογικές συνθήκες συμβάλουν καθοριστικά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, ενώ παράλληλα υλοποιούνται καίριες παρεμβάσεις σε αυτά.

Η ευρύτερη περιοχή μας τοποθετείται στην υδρολογική λεκάνη του Αξιού ποταμού και είναι πεδινή έκταση στο μεγαλύτερο μέρος της. Η  συστηματική μελέτη της προϋποθέτει την θεσμοθέτηση του υδρολογικού συμβούλιου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ανεξέλεγκτης χρήσης νερού υπάρχει στον θεσσαλικό κάμπο, όπου η καταστρατήγηση του υδάτινου ισοζύγιου έφερε τραγικά αποτελέσματα με την υποβάθμιση της ποιότητας  του νερού.  Με τα προηγούμενα επηρεάστηκε δυσμενώς η ποσιμότητά του, η χρήση του στις αγροτικές καλλιέργειες και η δυνατότητα βιομηχανικής χρήσης.

Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της επιστήμης και της τεχνολογίας στην ανάπτυξη τεχνικών μεθόδων για τον συνεχή έλεγχο και την βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού. Χαρακτηριστικό  παράδειγμα η χλωρίωσή του και τα φίλτρα νερού στις βρύσες των νοικοκυριών.

Οι φυσικές ιδιότητες του νερού είναι άχρουν, άοσμο, άγευστο.  Είναι χημική ένωση με πραγματικό  μοριακό βάρος 100Η2Ο, σημείο πήξης Ο C , σημείο βρασμού 100 Cκαι ειδικό βάρος 1g/ml. Είναι χαρακτηριστικός ο υδρολογικός κύκλος του νερού: εξάτμιση-σύννεφα-βροχή-εξάτμιση-αναπνοή. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία του ν. ταξινομούνται ως εξής: 1.Χημικά: α. ανόργανα και β. οργανικά, 2.Βιολογικά, 3.Φυσικά, 4. Αισθητικά, 5. Τοξικολογικά.

Το νερό περιέχει πάρα πολλά ιχνοστοιχεία. Η έλλειψη  φθόριου φανερώνει ελλειμματική διατροφή και είναι μία από τις  αιτίες που σαπίζουν τα δόντια και  παραλλήλως ευθύνεται για την εμφάνιση επιδημιών. Ως εκ τούτου δικαίως χλωριώνεται το νερό, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Από δε την άλλη μεριά το λεγόμενο σκληρό νερό έχει μεγάλες ποσότητες αλάτων, το δε ασβέστιο λειτουργεί ανταγωνιστικά με το νίτρο και ρυθμίζει την υπέρταση και την κυκλοφορία στον οργανισμό.Hκυριότερη αιτία για την δημιουργία της «πέτρας» στα νεφρά είναι το οξυαλικό ασβέστιο, το οποίο συναντάται  στα άγουρα λαχανικά. Η υπερβολική χρήση  χημικών λιπασμάτων ρυπαίνει το περιβάλλον και αλλοιώνει δραματικά την ποιότητα του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Τα 2 πρώτα μέτρα βάθος θεωρούνται ως καθοριστικά για την ποιότητα και την ισορροπία του υδροφόρου ορίζοντα.

Τα ευρέως χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα θα χρειαστεί να βιοδιασπώνται, δεδομένου ότι αυτά και τα φάρμακα που λαμβάνουν οι άνθρωποι καταλήγουν στο εξωτερικό περιβάλλον σε αναλογία 90%!Τούτο δε έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος. Παρά την λειτουργία βιολογικών σταθμών καθαρισμού σε ορισμένες τοποθεσίες  των Δήμων,  στα επόμενα χρόνια  το πρόβλημα θα οξύνεται διαρκώς.

Τα βακτήρια, η Άλμη και οι ιοί αφθονούν στο νερό. Τα δε μικροβιολογικά χαρακτηριστικά του νερού  διαφαίνονται, όπως παρακάτω: δίνουν την δυνατότητα να μην καταστρέφεται το ίδιο το τρόφιμο, ακόμη κι αν βρίσκεται στον χώρο του ψυγείου ανελειπώς. Ο μικροβιολογικός έλεγχος του νερού θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ.Προβλέπεται επίσης από το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Τα μικρόβια πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα. Εκεί αναπτύσσεται τεράστιος αριθμόςπαθογόνων.

Τα αιωρούμενα σωματίδια αυξάνονται διαρκώς και την συνέχεια μπορούμε να την φανταστούμε. Η μικροοργανική αποικία εγκαθίσταται στα επονομαζόμενα «νησάκια».   Το νερό της βροχής, έχει ελλείμματα σε αμινοξέα, και το οποίο θα δεν αποτελεί άλλοθι για τυχόν βελτίωση  στο ζήτημα της ποιότητάς του. Η γεύση του χλωριωμένου νερού διαφέρει από τα υπόλοιπα. Με την σχετική επεξεργασία αλλάζει μεν η γεύση, αλλά  και διάφορα  άλλα χαρακτηριστικά. Στην γεύση  έχει μια γεύση πιο μεταλλική.   Η  μεταλλική γεύση και οσμή  που έχει οφείλεται στην χλωροφαινόλη κ.ά.

Το νερό κατηγοριοποιείται σε αυτό που πίνεται, στο μεταλλικό νερό, στο νερό από θερμομεταλλικές πηγές, στο εμφιαλωμένο και στο μη πόσιμο. Ο σχεδιασμός εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού, τροποποιεί νερά διαφορετικής προέλευσης για να μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως πόσιμα. Στόχος η παραγωγή προϊόντος εντός προβλεπόμενων προδιαγραφών, επίσης επιτυγχάνεται χαμηλότερο κόστος για την χρήση  και δυνατότητα ακόμη καλύτερης λειτουργίας. Τα ερωτήματα για το τεράστιο κόστος  κατασκευής και το   αυξημένο κόστος λειτουργίας του φέρνει πολλούς  ερευνητές και ειδικούς σε αδιέξοδο. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται έχουν ως γνώμονα και αυτό το στοιχείο.  Η επεξεργασία του νερού καλείται να ανατρέψει την διαδικασία διάλυσης-αραίωσης. Με την ταξινόμηση διεργασιών επεξεργασίας νερού προκύπτουν: αιωρούμενα σωματίδια, μικροοργανισμοί και διαλύτες.

Στο  κοντινό όρος Πάικο που έχει ασβεστολιθικά πετρώματα καθώς και στις πηγές Αραβησσού υπάρχουν νερά εξαιρετικής ποιότητας. Στοιχεία όπως σίδηρος, μαγγάνιο, αμμωνία, αρσενικό υπάρχουν, κατά κύριο λόγο, στις προσχώσεις ποταμών. Ειδικά το τελευταίο έχει επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, αλλά δεν είναι συσωρεύσιμο στον οργανισμό.  Η χρησιμοποίηση νανοϋλικού στο σύστημα ΑquAszero απέσπασε βραβείο καινοτομίας. Ιδιαίτερη διαδικασία είναι η απομάκρυνση του χρώμιου, γιατί η νομοθεσία περί χρώμιου είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Έχει ανακαλυφθεί εξασθενές χρώμιο στην κοιλάδα του Ασωπού  ποταμού στην Βοιωτία. Τα υπόγεια νερό με το εξασθενές χρώμιο. είναι αρκετά και δημιουργούν έντονο προβληματισμό στους καταναλωτές και τις οικολογικές ομάδες πολιτών. Ο διαχωρισμός μεταξύ ύδρευσης και αποχέτευσης  επιτεύχθηκε επ΄ωφελεία όλων των εμπλεκομένων φορέων, αλλά και των οικιακών καταναλωτών. Η  αμμωνία μετρήθηκε σε άλλη περιοχή, όπου σταθεροποιήθηκε ποιοτικώς και έχει  επιπλέον  νιτρικά άλατα.

Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις είναι απαραίτητο να λειτουργούν σε τακτική βάση με την χρήση γεννήτριας οξυγόνου, όπως γίνεται σε αρκετές περιοχές ανά την Ελλάδα.  Η κατασκευή και λειτουργία  επαρκούς αριθμού υδατοφραγμάτων είναι επιβεβλημένη ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα και τούτο γιατί η σπατάλη τεράστιων ποσών νερού καθιστά επιβεβλημένη την κατασκευή τέτοιων έργων, για την αποτροπή της εξαθλίωσης των τοπικών κοινωνιών, των παραγωγικών ομάδων και φορέων. Τα λιγοστά μειονεκτήματα τέτοιων εγκαταστάσεων, υπερκαλύπτονται από τις  πολλαπλές θετικές επιπτώσεις  τους.  Η πατρίδα μας είναι μία χώρα που έχει  ένα από τα μικρότερα ποσοστά  εκμεταλλεύσεων επιφανειακών υδάτων. Σε αυτό το θέμα υπάρχουν καλές προοπτικές δεδομένου ότι μια  τέτοιας μορφής επένδυση στις υπέργειες αποθήκες νερού, έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για  όλους μας.

Η συνεργασία της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας άλλη μία αφορά απέδωσε καρπούς και κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού το οποίο  παρευρέθηκε στην εκδήλωση και έθεσε στον ομιλητή αρκετά ερωτήματα επιζητώντας ανάλογες απαντήσεις.

Λάζαρος Η. Κενανίδης, θεολόγος, διδακτ. Α.Π.Θ.

δντής 2^ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών «Κύριλλος και Μεθόδιος»

Η επόμενη εκδήλωση έχει προγραμματισθεί για την Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2015 ώρα 19.30' στην Αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στα Γιαννιτσά με:

ΘΕΜΑ: «Το ιερό του Ήλιου στην Ουρανιδών πόλη» και

ΟΜΙΛΗΤΡΙΑ: η κ. Ελισσάβετ - Μπετίνα Τσιγαρίδα, Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας.