Εκδήλωση του Ανοικτου Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών: Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ). Προβλήματα Μάθησης και Συμπεριφοράς. Τεστ και Μέθοδος Παυλίδη

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εισήγηση είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει πλήθος κόσμου που κατέκλυσε το Πνευματικό Κέντρο Γιαννιτσών την Δευτέρα 28-9-2015, στα πλαίσια του θεσμού του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου που οργανώνει με ιδιαίτερη επιτυχία εδώ και 20 συναπτά έτη η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» σε αγαστή συνεργασία, τα τελευταία χρόνια, με την Δ.Η.Κ.Ε.Π.Α. Πέλλας.

Την καθιερωμένη τελετή του αγιασμού ενόψει την νέας χρονιάς τέλεσε ο Σεβασμιότατος μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ.Ιωήλ, ο οποίος και ευχήθηκε ευλογημένη  και δημιουργική χρονιά, επαίνεσε την πρωτοβουλία των ανθρώπων της εταιρείας, ενώ παράλληλα ευχήθηκε σε όλους τους παρευρισκόμενους κάθε δύναμη και προσωπική προκοπή.

Η ομιλία του Γεώργιου Θ. Παυλίδη καθηγητή Μαθησιακών Δυσκολιών του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας, με πλούσιο βιογραφικό σε πανεπιστήμια του Μάντσεστερ της Βρετανίας, του Μίτσιγκαν των Η.Π.Α. συγγραφέα, ερευνητή κ.ά που καθήλωσε το πυκνό ακροατήριο επί ώρες με τον άμεσο, αυθόρμητο, πηγαίο, ανθρώπινο αλλά και συνάμα πυκνό και εμπεριστατωμένο επιστημονικό λόγο του είχε τον τίτλο: «Διάσπαση προσοχής (ΔΕΠΥ). Προβλήματα Μάθησης και Συμπεριφοράς. ΤεστΠαυλίδη».

Η διάσπαση προσοχής που διακρίνεται από την παρορμητικότητα, την υπερκινητικότητα, δεν είναι μαθησιακό πρόβλημα από μόνη της. Είναι ζήτημα αυτοελέγχου και κοινωνικοποίησης και οφείλεται σε νευρολογικά και κληρονομικά αίτια κυρίως. Συχνότερη είναι σε αγόρια παρά σε κορίτσια κατ΄αναλογία 4 προς 1 και καταλαμβάνει μεγάλο ποσοστό στη σχολική ζωή. Τα άτομα  που τους χαρακτηρίζει αυτή η εικόνα είναι συνήθως γεμάτα ενέργεια, συναίσθημα, αυθορμητισμό, επιμονή, ευαισθησία και έχουν αρχηγικές τάσεις. Παραλλήλως δε συνοδεύονται και με ελαττώματα όπως εγωκεντρισμό, ανυπακοή, είναι ταραξίες, επαναστατικοί και επιτρέπουν το συναίσθημα να υπερισχύει της λογικής. Χαρακτηρίζονται επίσης από ανωριμότητα, ανομοιογενή επίδοση στα μαθήματα και μαθησιακά προβλήματα κυρίως στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο.

Ένας μαθητής  που διακρίνεται από διάσπαση προσοχής έχει συμπτώματα που τον χαρακτηρίζουν αφηρημένο, ξεχασιάρη, ονειροπόλο, με πρόβλημα αυτοσυγκέντρωσης, ανοργάνωτο, άνθρωπος της τελευταίας στιγμής, σκέφτεται ταυτοχρόνως πολλά πράγματα, του μιλάς και είναι σα να μην σε ακούει και  είναι αδέξιος στις κινήσεις και τις εκφράσεις του. Ένας άνθρωπος που χαρακτηρίζεται παρορμητικός χαρακτηρίζεται ως ανυπόμονος, αυθόρμητος, έντονα συναισθηματικός, ανεξέλεγκτος, έχει θυμό και οργή, διακόπτει πολλές φορές τους συνομιλητές του και δεν  μπορεί να περιμένει την σειρά του. «Ό,τι θέλει, το θέλει εδώ και τώρα». Έτσι λοιπόν πολλές είναι οι φορές που ενεργεί, δίχως να σκεφτεί τις συνέπειες των επιλογών του.  Ο δε υπερκινητικός μαθητής στο σχολείο είναι αεικίνητος, το πειραχτήρι της τάξης, ακουμπάει τα πάντα, ενοχλητικός στους γύρω του και «ζιζάνιο». Το αποτέλεσμα είναι να δυσκολεύεται στον έλεγχο των συναισθημάτων του, να παρερμηνεύει καταστάσεις και εκφράσεις προσώπων, κοινωνικών καταστάσεων, μη λεκτικών σημάτων και συναισθημάτων και τον διακρίνουν  στοιχεία εγωκεντρισμού. Τα περισσότερα από τα παραπάνω οδηγούν  σταδιακά το άτομο σε απόρριψη και κοινωνική απομόνωση.

Τα ερευνητικά δεδομένα χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας ως σύνολο:  Μαθητές με διάσπαση προσοχής σε ποσοστό έως 90% έχουν μαθησιακές δυσκολίες, 90% έχουν χαμηλή σχολική επίδοση στα μαθήματα, 50-70% έχουν κακές σχέσεις με συνομηλίκους, ένα 32-35% δεν ολοκληρώνουν το Λύκειο, 46% αποβλήθηκαν από το σχολείο, 50% έχουν μικρότερη πιθανότητα να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο και τέλος ένα ποσοστό 75%-95% δεν τελειώνουν εγκαίρως το πανεπιστήμιο. Χαρακτηρίζονται επίσης από αυξημένα ποσοστά εφηβικής εγκυμοσύνης, χρήση ναρκωτικών, διάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, τροχαία ατυχήματα, αφαίρεση διπλώματος οδήγησης, έχουν δουλειές με χαμηλότερα εισοδήματα, συχνά αλλάζουν επαγγέλματα, ενώ κυριαρχούνται από αβεβαιότητα.

Ο εκπαιδευτικός όταν δεν είναι σωστά ενημερωμένος νομίζει, κακώς βέβαια,  ότι ο εν λόγω μαθητής είναι αυθάδης, παραχαϊδεμένος, ότι φταίει η οικογένειά του κλπ. Η διάγνωση τέτοιων «δικών μας», μαθητών γίνεται από εξειδικευμένους ψυχολόγους, παιδοψυχίατρους, παιδονευρολόγους, αναπτυξιολόγους παιδίατρους με συγκεκριμένα ερωτηματολόγια-κριτήρια διάγνωσης. Πολύ σημαντικό  αρνητικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα, ο αλκοολισμός, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, η ζάχαρη, ο τζόγος και άλλες εξαρτήσεις που λειτουργούν ως ντοπαμίνη για τον εγκέφαλο. Χαρακτηριστική είναι η λεγόμενη "μεμαθημένη απελπισία" που οδηγεί σε αποτυχίες, απογοήτευση και κατάθλιψη. Το βιολογικό  «τεστ Παυλίδη», ανεξαρτήτως  ομιλούσας γλώσσας,  που διαρκεί τουλάχιστον 2 ώρες έχει ακρίβεια  σε ποσοστό 93,1%και είναι διεθνώς αναγνωρισμένο και επιστημονικά κατοχυρωμένο.

Η διάσπαση προσοχής έχει  ως πιθανότερο αποτέλεσμα την δυσλεξία.  Οι έχοντες δυσλεξία δυσκολεύονται στην ανάγνωση, την γραφή, στη μεταφορά προφορικού σε γραπτό λόγο, αγνοούν τα σημεία στίξης, αλλάζουν καταλήξεις, δεν χρωματίζουν την φωνή τους κλπ. Επίσης ορισμένοι - όχι απαραίτητα δυσλεκτικοί - χαρακτηρίζονται από δυσαριθμία, δυσγραφία, δυσορθογραφία, δυσαναγνωσία κλπ. Στο σχολείο εξετάζονται προφορικά και έχουν κάποιες σχετικά ευνοϊκές ρυθμίσεις στην εκπαίδευση, αρκεί η διάγνωση να γίνει σε δημόσια ερευνητικά κέντρα.  Διάσημοι δυσλεκτικοί και απόλυτα επιτυχημένοι στον χώρο τους ήταν ο Λεονάρντο Ντα Βίτσι, ο Έντισον, ο  Αϊνστάϊν, ο Σπίλμπεργκ, ο Μπίλυ Γκέϊτς κ.ά.

Οι γονείς των παιδιών θα χρειαστεί να έχουν κοινό κώδικα συμπεριφοράς και κοινή φιλοσοφία διαχείρισης οικογενειακών κρίσεων. Οποιαδήποτε διαφωνία τους σε καίρια ζητήματα, έχει επιπτώσεις στην συμπεριφορά και τον διαμορφούμενο χαρακτήρα των παιδιών τους. Η συνεργασία του σχολείου με την οικογένεια του μαθητή, την τοπική ενορία και τις σχετικές κοινωνικές δομές είναι απαραίτητη προκειμένου πολλά από τα ζητήματα που προκύπτουν κάθε φορά να βρουν την απαραίτητη διευθέτηση και λύση τους.

Η δυσλεξία πάλι, που γεννιέται και δεν αποκτιέται, αξιοποιημένη σωστά χαρακτηρίζεται από πολλούς επιστήμονες ως θείο δώρο. Απέναντι στους μαθητές οφείλουμε να δείχνουμε καλή διάθεση επικοινωνίας, κατανόηση, ενθάρρυνση, επιβράβευση, να ενθαρρύνουμε τον διάλογο και να αφουγκραζόμαστε τις ανησυχίες τους. Με αγάπη  και σωστή ενημέρωση αγκαλιάζουμε όλους τους μαθητές κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους.

Ο  διάλογος που επακολούθησε και  αναπτύχθηκε μεταξύ του έγκριτου  επιστήμονα  και των ακροατών, κατέδειξε την σωστή επιλογή του ομιλητή εκ μέρους της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος», όσο και την ευαισθησία, τον προβληματισμό και το ενδιαφέρον που δείχνει η νεοελληνική κοινωνία σε τέτοια σοβαρά θέματα που απασχολούν γονείς, εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς φορείς, εκκλησία και  τοπική αυτοδιοίκηση.

Λάζαρος Η. Κενανίδης, θεολόγος, Διδ. Α.Π.Θ.
Δ/ντής 2^ου Γυμνάσιου  Γιαννιτσών «Κύριλλος και  Μεθόδιος»