13 σημεία - συμβολή στην μετεκλογική συζήτηση

Οι εκλογές της 20ης Σεπτέμβρη 2015 πέρασαν στην Ιστορία ως ένα ορόσημο που κλείνει έναν πολιτικό κύκλο και ανοίγει έναν καινούργιο. Επισφράγισαν την μνημονιακή μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και την «επιτυχία» του να εγκλωβίσει εκλογικά την κοινωνία εντός του «μνημονιακού κάδρου». Νίκησε η «μνημονιακή Αριστερά» την «μνημονιακή Δεξιά» σε μια προεκλογική περίοδο όπου η πολιτική συζήτηση αφορούσε σε οτιδήποτε εκτός του ….μνημονίου.

1. Οι εκλο­γές της 20ης Σε­πτέμ­βρη 2015 πέ­ρα­σαν στην Ιστο­ρία ως ένα ορό­ση­μο που κλεί­νει έναν πο­λι­τι­κό κύκλο και ανοί­γει έναν και­νούρ­γιο. Επι­σφρά­γι­σαν την μνη­μο­νια­κή με­τάλ­λα­ξη του ΣΥΡΙ­ΖΑ αλλά και την «επι­τυ­χία» του να εγκλω­βί­σει εκλο­γι­κά την κοι­νω­νία εντός του «μνημονια­κού κά­δρου». Νί­κη­σε η «μνη­μο­νια­κή Αρι­στε­ρά» την «μνη­μο­νια­κή Δεξιά» σε μια προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο όπου η πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση αφο­ρού­σε σε οτι­δή­πο­τε εκτός του ….μνημονίου. Αυτή εξάλ­λου ήταν η σκο­πι­μό­τη­τα του Α. Τσί­πρα όταν έκανε την επι­λο­γή για εκλο­γές αμέ­σως μετά τη ψή­φι­ση του 3ου μνη­μο­νί­ου ανα­τρέ­πο­ντας την κοι­νω­νι­κή δυ­να­μι­κή του ΟΧΙ, ανα­σταί­νο­ντας το πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα, επι­βε­βαιώ­νο­ντας το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο «μο­νό­δρο­μο», βυ­θί­ζο­ντας τη κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία σε αμη­χα­νία και σοκ. Απ’ αυτή την άποψη ο Α. Τσί­πρας (και όσοι/ες απ’ τα στε­λέ­χη του πα­λιού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έμει­ναν μαζί του) θριάμ­βευ­σε εκλο­γι­κά την ώρα που συ­ντρί­φτη­κε πο­λι­τι­κά και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο ιδε­ο­λο­γι­κά.
2. Το συ­μπέ­ρα­σμα ότι η κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία ενέ­κρι­νε την εφαρ­μο­γή του μνη­μο­νί­ου και της λιτό­τη­τας είναι αυ­θαί­ρε­τη και επι­φα­νεια­κή. Το απο­τέ­λε­σμα των εκλο­γών έδωσε με­γά­λη μνημονια­κή πλειο­ψη­φία στην Βουλή με ταυ­τό­χρο­νη δια­τή­ρη­ση της δύ­να­μης των φα­σι­στών και πε­ριο­ρι­σμό της αρι­στε­ράς και είναι ένα απο­τέ­λε­σμα που αναμ­φι­σβή­τη­τα παί­ζει αρ­νη­τι­κό ρόλο στην εξέ­λι­ξη της τα­ξι­κής και πο­λι­τι­κής πάλης. Ωστό­σο η σπου­δή για την ανα­κή­ρυ­ξη της κοινωνι­κής συν­θη­κο­λό­γη­σης με τη συ­νε­χι­ζό­με­νη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή υπο­τί­μη­σης της ερ­γα­σί­ας και τα­ξι­κής λι­τό­τη­τας, απο­τε­λεί συ­στη­μι­κή προσ­δο­κία και μένει να απο­δει­χτεί στο επό­με­νο διά­στη­μα, όταν το 3ο μνη­μό­νιο θα αρ­χί­σει να παίρ­νει «σάρκα και οστά». Πολύ περισσό­τε­ρο δεν μπο­ρεί να προ­ε­ξο­φλεί­ται η κοι­νω­νι­κή ήττα (αλ­λα­γή πε­ριό­δου) από στε­λέ­χη της Αρι­στε­ράς θε­ω­ρώ­ντας την ήττα της Αρι­στε­ράς αυ­τό­μα­τα ως ήττα του κι­νή­μα­τος και πτώση της τα­ξι­κής πάλης. Αυτή η αντί­λη­ψη που συ­νά­γει τα συ­μπε­ρά­σμα­τα για την κοι­νω­νία άμεσα και απο­κλει­στι­κά από τις επι­δό­σεις της πο­λι­τι­κής Αρι­στε­ράς έχει οδη­γή­σει σε άστο­χα συμπεράσμα­τα πολ­λές φορές ιστο­ρι­κά καθώς δεν κα­τα­νο­εί και υπο­τι­μά την κοι­νω­νι­κή κί­νη­ση. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πρό­σφα­το πα­ρά­δειγ­μα αυτής της αντί­λη­ψης υπήρ­ξε η υπο­τί­μη­ση της ση­μα­σί­ας του φαι­νο­μέ­νου της «αρα­βι­κής Άνοι­ξης» και η αδυ­να­μία της αξιο­λό­γη­σής του επει­δή η απου­σία ή η αδυ­να­μία του πο­λι­τι­κού υπο­κει­με­νι­κού πα­ρά­γο­ντα της Αρι­στε­ράς οδή­γη­σε στην τρέ­χου­σα κα­τά­στα­ση. Πα­ρα­βλέ­πο­ντας έτσι την λει­τουρ­γία του κοι­νω­νι­κού φαι­νο­μέ­νου ως έμπνευ­ση για το κί­νη­μα των πλα­τειών στην Ευ­ρώ­πη και το κί­νη­μα occupy Wall street στις ΗΠΑ. Μπρο­στά μας ανοί­γε­ται ένα διά­στη­μα άμε­σης εφαρ­μο­γής των νέων μνη­μο­νια­κών μέ­τρων, με σφο­δρό­τη­τα μά­λι­στα ως τον Δε­κέμ­βρη, όπου και μόνο μία ση­μα­ντι­κή κοι­νω­νι­κή αντί­στα­ση σε οποιο­δή­πο­τε από τα πολλά μέ­τω­πα που ανοί­γουν αρκεί για να ανα­ζω­πυ­ρώ­σει την κοι­νω­νι­κή διά­θε­ση και να ανα­δεί­ξει τις δυ­να­τό­τη­τες. Η Αρι­στε­ρά οφεί­λει να προ­ε­τοι­μα­στεί και μά­λι­στα τα­χύ­τα­τα. Περίοδος «πέν­θους» και πε­ρι­συλ­λο­γής, όσο κι αν δι­καιο­λο­γεί­ται, δεν πρό­κει­ται να έχει παρά μόνο αρ­νη­τι­κές συ­νέ­πειες.
3. Η κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα – Κα­μέ­νου απο­τε­λεί συ­νύ­παρ­ξη της «Αρι­στε­ράς» με την λαϊ­κι­στι­κή ακροδε­ξιά, μια πραγ­μα­τι­κή επι­το­μή της «με­τα­μο­ντέρ­νας πο­λι­τι­κής» και δεν εξα­σφα­λί­ζει την στα­θε­ρο­ποί­η­ση του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος δη­λα­δή την οι­κο­δό­μη­ση εκ νέου μη­χα­νι­σμών συναί­νε­σης. Η οι­κο­νο­μι­κή κρίση είναι σε πλήρη εξέ­λι­ξη και το 3ο μνη­μό­νιο θα συ­νε­χί­σει να τρο­φο­δο­τεί την απο­δό­μη­ση της «ομα­λό­τη­τας». Για την φυ­σιο­γνω­μία του με­ταλ­λαγ­μέ­νου ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρ­χει πε­ρι­θώ­ριο να θε­ω­ρη­θεί ως ανα­γέν­νη­ση του ρε­φορ­μι­σμού, παρά την «φωτο­γρα­φία στιγ­μής» των εκλο­γών, καθώς η επι­κυ­ριαρ­χία της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής κα­θο­ρί­ζει τον σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρο χα­ρα­κτή­ρα της με­τάλ­λα­ξης και οδη­γεί τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όχι μόνο να μην έλκει τις αυ­θόρ­μη­τες ρε­φορ­μι­στι­κές αυ­τα­πά­τες του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας και της κοινω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας αλλά αντί­θε­τα να βρε­θεί σε πλήρη αντι­πα­ρά­θε­ση με τα συμ­φέ­ρο­ντα αυτού του κό­σμου άμεσα, με την υλο­ποί­η­ση των μέ­τρων της συ­νε­χι­ζό­με­νης λι­τό­τη­τας. Ωστό­σο επει­δή το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος των ψη­φο­φό­ρων του στις πρό­σφα­τες εκλο­γές τον επέ­λε­ξε ακριβώς ως δια­κρι­τή επι­λο­γή από τη ΝΔ, μέσα στο δί­πο­λο Αρι­στε­ρά – Δεξιά, τον επέ­λε­ξε δηλα­δή ως αρι­στε­ρή, ρε­φορ­μι­στι­κή δια­χεί­ρι­ση του «ανα­πό­δρα­στου» μνη­μο­νί­ου, σύ­ντο­μα η αντί­φα­ση θα γίνει σαφής και το πο­λι­τι­κό κενό προ­φα­νές. Εν κα­τα­κλεί­δι οφεί­λου­με να συμπεράνου­με ότι η ψήφος στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν, ως προς την πρό­θε­ση ση­μα­ντι­κού κοι­νω­νι­κού τμή­μα­τος, μια αρι­στε­ρό­στρο­φη ψήφος.
4. Η άνο­δος της απο­χής σε επί­πε­δο ιστο­ρι­κά ψηλό για βου­λευ­τι­κές εκλο­γές, απο­τε­λεί ση­μα­ντι­κό πο­λι­τι­κό φαι­νό­με­νο, με ποιο­τι­κά και δο­μι­κά πλέον χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα. Μαζί με την «ενερ­γη­τι­κή» της έκ­φρα­ση, την Ένωση Κε­ντρώ­ων, δεν υπο­δη­λώ­νει ρεύμα υπο­τα­γής και απο­δο­χής του «μο­νό­δρο­μου» αλλά προ­φα­νή αδυ­να­μία απά­ντη­σης στο πο­λι­τι­κό αδιέ­ξο­δο. Μεγά­λο μέρος της απο­τε­λεί έκ­φρα­ση της απελ­πι­σί­ας κοι­νω­νι­κού τμή­μα­τος που ριζοσπαστικοποι­ή­θη­κε στο πρό­σφα­το πα­ρελ­θόν.
5. Για την Αρι­στε­ρά και ιδιαί­τε­ρα για την ΛΑΕ, η συ­ζή­τη­ση οφεί­λει να ξε­κι­νά από την γεν­ναία παρα­δο­χή ότι δεν συ­γκρο­τή­θη­κε εκλο­γι­κό ρεύμα στην βάση της ανα­γνώ­ρι­σης εναλ­λα­κτι­κής πο­λι­τι­κής πρό­τα­σης – στοι­χείο της απα­ραί­τη­της ταυ­τό­τη­τας - ιδιαί­τε­ρα στις συν­θή­κες σύγ­χυ­σης που προ­κλή­θη­κε από την με­τα­στρο­φή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Αυτή η συ­ζή­τη­ση στο εσω­τε­ρι­κό της ΛΑΕ (αλλά και ευ­ρύ­τε­ρα), πρέ­πει να γίνει σε βάθος και με ου­σια­στι­κούς συλ­λο­γι­κούς όρους. Αφορά σε πλή­θος δια­πι­στώ­σε­ων και συ­μπε­ρα­σμά­των που χρειά­ζε­ται να εξα­χθούν, αρ­χί­ζο­ντας από την ανα­γνώ­ρι­ση των αντι­κει­με­νι­κών δυ­σκο­λιών λόγω του ελά­χι­στου δια­θέ­σι­μου χρό­νου που υπήρχε για τη συ­γκρό­τη­σή της αλλά και των υπο­κει­με­νι­κών αδυ­να­μιών που αφο­ρούν στην αμη­χα­νία εκτί­μη­σης, στην τα­λά­ντευ­ση επι­λο­γών και εν τέλει στην έλ­λει­ψη προ­ε­τοι­μα­σί­ας για τις εξε­λί­ξεις πριν από την προ­κή­ρυ­ξη των εκλο­γών. Οφεί­λουν να φτά­νουν στην ανα­γνώ­ρι­ση των δια­δι­κα­σιών που συμ­βαί­νουν στο «εσω­τε­ρι­κό» της κοι­νω­νί­ας, στα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά δη­λα­δή των σύγ­χρο­νων όρων της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής δια­πά­λης.
6. Η επι­λο­γή του ΟΧΙ στο δη­μο­ψή­φι­σμα ξε­δί­πλω­σε τη κοι­νω­νι­κή δυ­να­μι­κή και μά­λι­στα με έντονα τα­ξι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, καθώς το μέ­τω­πο του ΝΑΙ ανά­δει­ξε με τον πιο γλα­φυ­ρό τρόπο τη σύ­μπρα­ξη των εγ­χώ­ριων και των ευ­ρω­παϊ­κών και διε­θνών αστι­κών κέ­ντρων υπό τη νεοφιλε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή της λι­τό­τη­τας, σαν απά­ντη­ση στην κρίση. Ανέ­δει­ξε την μα­ζι­κή κοινω­νι­κή δια­θε­σι­μό­τη­τα για μια «μη ρε­α­λι­στι­κή» διεκ­δί­κη­ση και ανα­τρο­πή υπό «το κόμμα και την ηγε­σία της Αρι­στε­ράς». Η υπο­γρα­φή του μνη­μο­νί­ου δη­μιούρ­γη­σε αμη­χα­νία, απο­γο­ή­τευ­ση και σύγ­χυ­ση κυ­ρί­ως ως προς το τι είναι εφι­κτό και τι όχι από την κοι­νω­νι­κή δράση και κυ­ρί­ως από μια «αρι­στε­ρή» κυ­βέρ­νη­ση στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες. Έχει ση­μα­σία εδώ να παρατηρήσουμε ότι το μνη­μό­νιο δεν γί­νε­ται αντι­λη­πτό από την κοι­νω­νία κυ­ρί­ως ή μόνο ως «συν­θή­κη εξαί­ρε­σης» που αφορά απο­κλει­στι­κά στην Ελ­λά­δα, όσο κι αν η συ­στη­μι­κή προ­πα­γάν­δα επι­χει­ρεί να ανα­δεί­ξει ως πρω­τεύ­ου­σες αι­τί­ες τις «πα­θο­γέ­νειες» του ελ­λη­νι­κού καπιταλισμού, την δια­φθο­ρά και την δια­πλο­κή, το «πα­ρα­γω­γι­κό έλ­λει­μα» κ.α. Ταυ­τό­χρο­να το μνη­μό­νιο απο­τε­λεί συ­μπύ­κνω­ση της ευ­ρω­παϊ­κής αν όχι της διε­θνούς εμπει­ρί­ας για την κυρίαρχη κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή της τα­ξι­κής λι­τό­τη­τας απέ­να­ντι στη βαθιά κρίση του συ­στή­μα­τος.
7. Απο­κα­λυ­πτι­κή είναι η πρό­σφα­τη ποιο­τι­κή μέ­τρη­ση της κοι­νής γνώ­μης όπου η ανερ­γία (40%) και η (άδικη) φο­ρο­λο­γία (31%) θε­ω­ρού­νται τα πιο ση­μα­ντι­κά προ­βλή­μα­τα ενώ το μνη­μό­νιο (20%) ακο­λου­θεί τρίτο και το με­τα­να­στευ­τι­κό μα­κράν τέ­ταρ­το (7%). Ο «λο­γι­κός» συ­νειρ­μός ότι η ανερ­γία και η φο­ρο­λο­γία δεν αλ­λά­ζουν εάν δεν ανα­τρα­πεί το μνη­μό­νιο με έξοδο από το ευρώ, δεν λει­τουρ­γεί αυ­τό­μα­τα καθώς η ανα­τρο­πή του μνη­μο­νί­ου και η επι­στρο­φή στο εθνι­κό νό­μι­σμα, ως σαφές μή­νυ­μα προς την κοι­νω­νία, δεν έχει συν­δε­θεί άρ­ρη­κτα με την άμεση αντιμε­τώ­πι­ση αυτών των απο­λύ­τως τα­ξι­κών ζη­τη­μά­των. Η απόρ­ρι­ψη των ιμπε­ρια­λι­στι­κών εκβια­σμών και των ασφυ­κτι­κών μνη­μο­νια­κών πλαι­σί­ων της ευ­ρω­ζώ­νης, η απόρ­ρι­ψη του μνημο­νί­ου, με προ­τε­ραιό­τη­τα την άμεση ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας και την ανα­δια­νο­μή πλού­του και ισχύ­ος μέσα στην χώρα, δη­λα­δή με άμεση απά­ντη­ση στην ανερ­γία υπό το (αρι­στε­ρό – λαϊκό) κρά­τος – ερ­γο­δό­τη μέσω εθνι­κο­ποι­ή­σε­ων – κοι­νω­νι­κο­ποι­ή­σε­ων και την ανα­στρο­φή του τα­ξι­κού πρό­ση­μου στην φο­ρο­λο­γία ή αντί­θε­τα με προ­τε­ραιό­τη­τα ένα εναλ­λα­κτι­κό σχέ­διο ανάπτυ­ξης με εθνι­κό νό­μι­σμα, ως έξοδο από την κα­πι­τα­λι­στι­κή κρίση, δη­λα­δή χωρίς άμεση απά­ντη­ση στο πρό­βλη­μα της ανερ­γί­ας και χωρίς επι­θε­τι­κή φο­ρο­λο­γία στα κέρδη των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων, απο­τε­λούν δια­φο­ρε­τι­κές στρα­τη­γι­κές. Η κοι­νω­νία και πρώτα απ’ όλους η εργατική τάξη, αντι­λαμ­βά­νε­ται και αντι­με­τω­πί­ζει με θάρ­ρος και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα το «με­γά­λο» δια­κύ­βευ­μα δη­λα­δή τη σύ­γκρου­ση με τους ιμπε­ρια­λι­στές και τη κυ­ρί­αρ­χη στρα­τη­γι­κή μέσα στην κρίση όταν δίνει τη μάχη, όταν εμπλέ­κε­ται άμεσα. Πότε γί­νε­ται ατό; Όταν συ­γκρού­ε­ται στην ίδια της την χώρα. Με τους ερ­γο­δό­τες και τα πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα. Γι αυτό είναι απο­λύ­τως κρί­σι­μο να γνω­ρί­ζει ότι πίσω από κάθε Fraport κρύ­βε­ται ένας Κο­πε­λού­ζος.
8. Η απά­ντη­ση σ’ αυτή την αντί­φα­ση δίνει νόημα και πε­ριε­χό­με­νο στην εναλ­λα­κτι­κή πρό­τα­ση και προσ­διο­ρί­ζει τα προ­νο­μια­κά κοι­νω­νι­κά και τα­ξι­κά ακρο­α­τή­ρια. Με­τα­βα­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο όμως, σε πραγ­μα­τι­κή σύν­δε­ση με τον στρα­τη­γι­κό στόχο του σο­σια­λι­σμού, δίνει μόνο η τα­ξι­κή προσέγ­γι­ση. Μά­λι­στα χρειά­ζε­ται να επι­ση­μά­νου­με πως η με­τα­βα­τι­κή προ­σέγ­γι­ση δεν απο­τε­λεί επου­δε­νί σχέ­διο «στα­θε­ρο­ποί­η­σης» κα­νε­νός τύπου αλλά αντί­θε­τα είναι η επι­το­μή της καπιταλιστι­κής απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης καθώς απο­τε­λεί κι­νη­τό πλαί­σιο στον δρόμο της συ­νε­χούς αμ­φι­σβή­τη­σης της κα­πι­τα­λι­στι­κής επι­κυ­ριαρ­χί­ας, της ιδιο­κτη­σί­ας στα μέσα πα­ρα­γω­γής και των ρή­ξε­ων στις σχέ­σεις πα­ρα­γω­γής, παρά μια «νέα», έστω δια­κη­ρυγ­μέ­να φι­λο­λαϊ­κή, σύλ­λη­ψη για την κα­πι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο σε συν­θή­κες βα­θιάς διε­θνούς κρί­σης. Πόσο πει­στι­κή μπο­ρεί να είναι μια πρό­τα­ση δια­χεί­ρι­σης της κρί­σης, όταν το­νί­ζει τις «δυ­να­τό­τη­τες» μιας δια­φο­ρε­τι­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης – με πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση – στα μάτια μιας ολά­κε­ρης κοι­νω­νί­ας που αντι­λαμ­βά­νε­ται, στην εποχή της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και της ελεύθε­ρης δια­κί­νη­σης της πλη­ρο­φο­ρί­ας, ότι η λι­τό­τη­τα είναι η διε­θνής κα­πι­τα­λι­στι­κή στρατηγική μέσα στην κρίση και το μνη­μό­νιο μέσο πει­θάρ­χη­σης και πα­ρα­γω­γής υπο­δείγ­μα­τος.
9. Απέ­να­ντι στην απόρ­ρι­ψη κάθε με­τα­βα­τι­κής προ­σέγ­γι­σης και κυ­ρί­ως της «κυ­βέρ­νη­σης της Αριστε­ράς», θέση που εκ­προ­σω­πεί το ΚΚΕ σή­με­ρα δια­πράτ­το­ντας το λάθος της υπο­τί­μη­σης της κοι­νω­νι­κής κί­νη­σης, δεν δίνει απα­ντή­σεις και πε­ριε­χό­με­νο στην με­τα­βα­τι­κή δυ­να­τό­τη­τα και προ­ο­πτι­κή η ανα­πα­λαί­ω­ση της «λαϊ­κο­με­τω­πι­κής», δια­τα­ξι­κής γραμ­μής της «εθνι­κής ανεξαρτησί­ας». Όπως δη­λα­δή υπο­στή­ρι­ζε το ΚΚΕ πα­λιό­τε­ρα και για δε­κα­ε­τί­ες, κα­θο­ρί­ζο­ντας τον βα­σικό «αρι­στε­ρό μύθο» στην Ελ­λά­δα και τον οποίο εξέ­φρα­σε στο πα­ρελ­θόν επι­τυ­χη­μέ­να το ΠΑΣΟΚ. Ακόμη όμως κι αν εμ­φα­νί­ζε­ται υπαι­νι­χτι­κά και απο­λύ­τως αντι­φα­τι­κά και ου­το­πι­κά, ως κα­πι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη «χωρίς τους αστούς»! Σή­με­ρα όλες αυτές τις, όχι και τόσο νέες, ιδέες τις συ­ντρί­βει η «πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση» απε­λευ­θε­ρώ­νο­ντας ωστό­σο ταυ­τό­χρο­να, μετά από πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες, εκ νέου την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή ως απο­τέ­λε­σμα της διεκ­δί­κη­σης των άμε­σων αι­τη­μά­των πλα­τιών κοι­νω­νι­κών στρω­μά­των. Προ­κα­λώ­ντας την Αρι­στε­ρά να αναγνω­ρί­σει και να συ­νο­μι­λή­σει με τις εκ­φρά­σεις αυτής της κοι­νω­νι­κής δυ­να­τό­τη­τας και δυναμι­κής που στην εποχή του «τέ­λους της Ιστο­ρί­ας» έχει δώσει ισχυ­ρά δείγ­μα­τα: αντιπαγκοσμιο­ποι­η­τι­κό κί­νη­μα, αρα­βι­κή άνοι­ξη, αγα­να­κτι­σμέ­νοι και occupy Wall street, κι­νη­μα­τι­κή και πο­λι­τι­κή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση στην Ελ­λά­δα των μνη­μο­νί­ων… Κα­θό­λου τυ­χαία ο ΣΥΡΙΖΑ που έφτα­σε στην κυ­βέρ­νη­ση τον Γε­νά­ρη του 2015, πριν την προ­δο­σία των κοι­νω­νι­κών προσ­δο­κιών από τον Α. Τσί­πρα, υπήρ­ξε γέν­νη­μα – θρέμ­μα αυτής της ιστο­ρι­κής δια­δι­κα­σί­ας.
10. Πα­ρό­μοια τί­θε­ται το ζή­τη­μα από την σκο­πιά της σχέ­σης Ελ­λά­δας – Ευ­ρώ­πης. Την ίδια ώρα που το σύ­νο­λο των ευ­ρω­παϊ­κών κυ­βερ­νή­σε­ων του πλέγ­μα­τος της ευ­ρω­ζώ­νης και ευ­ρύ­τε­ρα της ΕΕ, συ­γκρο­τούν στα μάτια της κοι­νω­νί­ας την ει­κό­να του δυ­νά­στη, εμ­φα­νί­στη­κε μια δια­φο­ρε­τι­κή Ευ­ρώ­πη (και ευ­ρύ­τε­ρα), μέσα από το κί­νη­μα συ­μπα­ρά­στα­σης στις αντι­στά­σεις του ελ­λη­νι­κού λαού, στο ίδιο το δη­μο­ψή­φι­σμα. Ακόμη και στο επί­πε­δο της ευ­ρω­παϊ­κής Αρι­στε­ράς – που για λό­γους ιστο­ρι­κούς «πιέ­ζε­ται» πολύ λι­γό­τε­ρο από τις «εθνι­κο­α­νε­ξαρ­τη­σια­κές» αφη­γή­σεις των ελ­λη­νι­κών πα­ρα­δό­σε­ων – ήδη έχει εμ­φα­νι­στεί ρήγμα απέ­να­ντι στην στρο­φή του Α. Τσί­πρα (τμήμα των Podemos καθώς και του die Linke). Η ει­κό­να αυτή της «άλλης Ευ­ρώ­πης» κοι­νω­νι­κά και πο­λι­τι­κά δεν συ­νά­δει με την προ­ο­πτι­κή της «ανε­ξαρ­τη­σί­ας» των εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών αλλά πε­ρισ­σό­τε­ρο και αντι­κει­με­νι­κά (όχι απα­ραί­τη­τα και αυ­τό­μα­τα, υπο­κει­με­νι­κά πο­λι­τι­κά) με την αντι­λι­τό­τη­τα και την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή, νοη­μα­το­δο­τώ­ντας μ’ αυτό τον τρόπο τη σύ­γκρου­ση με τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη ΟΝΕ/ΕΕ. Έτσι λοι­πόν το σύν­θη­μα «υπάρ­χει ζωή εκτός ευρώ» χρειά­ζε­ται επι­πλέ­ον προσ­διο­ρι­σμό, της τα­ξι­κής προ­τε­ραιό­τη­τας στην συ­γκρό­τη­ση της εναλ­λα­κτι­κής λύσης και στο αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό της πε­ριε­χό­με­νο, όχι τόσο δια των λε­κτι­κών δια­τυ­πώ­σε­ων (που κι αυτές έχουν ση­μα­σία) όπως η ανα­φο­ρά στην σο­σια­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή, όσο στην επι­λο­γή των προ­γραμ­μα­τι­κών αιχ­μών και συ­να­κό­λου­θα των κοι­νω­νι­κών και τα­ξι­κών ακρο­α­τη­ρί­ων.
11. Η εμπει­ρία των τε­λευ­ταί­ων 15 ετών ανά­δει­ξε στην Ευ­ρώ­πη τα εγ­χει­ρή­μα­τα των «πλα­τιών κομμά­των» της Αρι­στε­ράς (broad parties) ως προ­σπά­θεια μα­ζι­κής αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής απέ­να­ντι στο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο μο­νό­δρο­μο. Τα εγ­χει­ρή­μα­τα αυτά ορί­στη­καν ως συ­νά­ντη­ση δια­φο­ρε­τι­κών ρευ­μά­των και ορ­γα­νώ­σε­ων της Αρι­στε­ράς με στόχο την πάλη ενά­ντια στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό και όριο την δια­χω­ρι­στι­κή από την (νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη) σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία και την κεντροαριστερά. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξε τέκνο αυτής της δια­δι­κα­σί­ας, όπως επί­σης (με­τα­ξύ άλλων) το die Linke στην Γερ­μα­νία αλλά ακόμη και το με­τα­γε­νέ­στε­ρο Podemos στην Ισπα­νία. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα τα κόμ­μα­τα αυτά – των οποί­ων η εξέ­λι­ξη αντι­με­τω­πί­ζει σο­βα­ρή πρό­κλη­ση μετά την απο­τυ­χία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ καθώς ο πήχης πλέον ανε­βαί­νει ως προς την απο­σα­φή­νι­ση της φυ­σιο­γνω­μί­ας της «Αρι­στε­ράς του 21ου αιώνα» - δεν ήταν απο­τέ­λε­σμα κά­ποιας και­νο­φα­νούς θε­ω­ρη­τι­κής προ­σέγ­γι­σης για «το κόμμα της Αρι­στε­ράς» (εξάλ­λου τέ­τοια «θε­ω­ρία» ποτέ δεν υπήρ­ξε), αλλά προ­σπά­θεια δια­λό­γου και αντα­πό­κρι­σης στις κοι­νω­νι­κές εκ­φρά­σεις αντί­στα­σης στο ΤΙΝΑ και πρώτ’ απ’ όλα του κι­νή­μα­τος κατά της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και έκτο­τε (το Podemos από το «κί­νη­μα των πλα­τειών» και η «επι­τά­χυν­ση» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ από το κί­νη­μα ενά­ντια στο μνη­μό­νιο το 2010 – 2013).
12. Η ανα­φο­ρά στις προ­σεγ­γί­σεις της τρί­της Διε­θνούς και ιδιαί­τε­ρα στο τέ­ταρ­το συ­νέ­δριό της και συ­νο­λι­κό­τε­ρα η μο­ντε­λο­ποί­η­ση του ενιαί­ου με­τώ­που ως σύ­μπρα­ξη επα­να­στα­τών και ρεφορμιστών «νο­μι­μο­ποιεί» τα εγ­χει­ρή­μα­τα αυτά εντού­τοις όχι πλή­ρως και απο­τε­λε­σμα­τι­κά. Διότι η σύγ­χρο­νη εμπει­ρία αφορά στην συ­νύ­παρ­ξη των ρευ­μά­των σε «ενιαίο» κόμμα – μέ­τω­πο, την ώρα που χρειά­ζε­ται να επα­να­προσ­διο­ρι­στεί, ανα­γνω­ρί­ζο­ντας κατ’ αρχάς τη σύγ­χρο­νη ρευστό­τη­τά της, η δια­χω­ρι­στι­κή με­τα­ξύ «επα­να­στα­τών και ρε­φορ­μι­στών» στην κί­νη­ση του «πλα­τιού κόμ­μα­τος» – με­τώ­που, σε σύ­γκρου­ση και αντι­πα­ρά­θε­ση με κάθε μορ­φής κυ­βέρ­νη­ση που υλο­ποιεί τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή της λι­τό­τη­τας και της υπο­τί­μη­σης της ερ­γα­σί­ας. Η επι­κυ­ριαρ­χία του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού ως η μο­να­δι­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή εδώ και δεκαε­τί­ες, υπο­νό­μευ­σε αν όχι ακύ­ρω­σε την «κλασ­σι­κή» έν­νοια του πο­λι­τι­κού ρε­φορ­μι­σμού (αναφορά στον στρα­τη­γι­κό στόχο ως μά­ξι­μουμ πρό­γραμ­μα και με­ταρ­ρυθ­μί­σεις ως μί­νι­μουμ, άμεσο) οδη­γώ­ντας την σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία σε ιστο­ρι­κή ήττα. Φυ­σι­κά ο αυ­θόρ­μη­τος ρεφορμισμός του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας και των υπο­τε­λών τά­ξε­ων ανα­ζη­τά την πο­λι­τι­κή του έκφρα­ση, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο καθώς προ­σπα­θεί να εξέλ­θει του κα­θε­στώ­τος της ήττας και αυτή είναι η ερ­μη­νεία φαι­νο­μέ­νων όπως η ανά­δει­ξη στην ηγε­σία των βρε­τα­νών ερ­γα­τι­κών του Τζέρε­μι Κόρ­μπιν ή η πε­ρί­πτω­ση της υπο­ψη­φιό­τη­τας για το χρί­σμα των αμε­ρι­κά­νων δημοκρατικών του Μπέρ­νι Σά­ντερς. Εντού­τοις είναι φα­νε­ρό από πλή­θος εμπει­ριών εδώ και δεκα­ε­τί­ες και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο και ανε­λα­στι­κά μέσα στην κρίση, ότι ρε­φορ­μι­στι­κές στρατηγικές «δια­φεύ­γου­σες» από τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη «ορ­θο­δο­ξία» που κα­τα­φέρ­νουν να επικοινω­νή­σουν μα­ζι­κά με τις κοι­νω­νι­κές ανά­γκες ή οδη­γού­νται στην ατι­μω­τι­κή υπο­τα­γή (Α. Τσί­πρας) ή πρέ­πει να γεί­ρουν απο­φα­σι­στι­κά, μέσα από διαρ­κή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση, σε δρόμους του­λά­χι­στον «κε­ντρι­στι­κούς» που θα αφή­νουν ανοι­χτή την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή προοπτική. Η εμπει­ρία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έδει­ξε ότι καθώς η αντι­μνη­μο­νια­κή / αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή έβρι­σκε κοι­νω­νι­κή απή­χη­ση και αντα­πό­κρι­ση η ανά­γκη για εμ­βά­θυν­ση και ριζοσπαστι­κο­ποί­η­ση της γραμ­μής διαι­ρού­σε το κόμμα με την μορφή δί­πο­λου πάνω στην αντίθε­ση «εντός – εκτός συ­στή­μα­τος» ή αλ­λιώς «λι­τό­τη­τα – αντι­λι­τό­τη­τα» που είναι μα­ζι­κά κατα­νοη­τή ως η κύρια νοη­μα­το­δό­τη­ση του «μνη­μό­νιο – αντι­μνη­μό­νιο». Η απο­χώ­ρη­ση της τότε «ανα­νε­ω­τι­κής πτέ­ρυ­γας» του ΣΥΝ και με­τέ­πει­τα ΔΗΜΑΡ οδή­γη­σε στην με­τα­κί­νη­ση του ΣΥΡΙΖΑ προς τ’ αρι­στε­ρά αλλά ταυ­τό­χρο­να και στην ανα­πα­ρα­γω­γή του δί­πο­λου εντός του, ριζο­σπα­στι­κο­ποιώ­ντας πε­ραι­τέ­ρω την αρι­στε­ρή του πτέ­ρυ­γα. Σή­με­ρα βιώ­νου­με το επό­με­νο επει­σό­διο αυτής της δια­δι­κα­σί­ας με την διά­σπα­ση από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ομά­δων και στε­λε­χών που συ­γκρό­τη­σαν μαζί με ρι­ζο­σπα­στι­κές και αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις την ΛΑΕ αλλά και άλλες που δεν εντά­χθη­καν στην ΛΑΕ. Τώρα πλέον η θέση της αντι­μνη­μο­νια­κής Αρι­στε­ράς στο πο­λι­τι­κό διά­νυ­σμα τεί­νει αντι­κει­με­νι­κά προς τον αντι­κα­πι­τα­λι­σμό. Ωστό­σο χρειά­ζε­ται να αυτοπροσ­διο­ρι­στεί και να συ­γκρο­τη­θεί ως τέ­τοια υπο­κει­με­νι­κά. Οτι­δή­πο­τε λι­γό­τε­ρο, όπως μόνο ή κυ­ρί­ως ο «αντι – ΟΝΕ/ΕΕ» προσ­διο­ρι­σμός, δεν είναι επαρ­κής καθώς δεν ευ­νο­εί, όπως εξάλ­λου έχει φανεί πολ­λές φορές μέχρι σή­με­ρα, την σύν­δε­ση με μα­ζι­κά κοι­νω­νι­κά τμή­μα­τα και μά­λι­στα με τα πλέον χτυ­πη­μέ­να από την κρίση (μι­σθω­τοί, άνερ­γοι, νε­ο­λαία) ακρι­βώς επει­δή δεν ταυ­τί­ζε­ται απα­ραί­τη­τα και ξε­κά­θα­ρα με το «λι­τό­τη­τα – αντι­λι­τό­τη­τα». Τα συ­μπε­ρά­σμα­τα που πρέ­πει να εξά­γου­με από τις εμπει­ρί­ες μας αφο­ρούν αφε­νός στην ανά­γκη επι­μο­νής στο σχήμα συ­νύ­παρ­ξης δια­φο­ρε­τι­κών ρευ­μά­των και πα­ρα­δό­σε­ων της Αρι­στε­ράς ως αποτελεσματική μέ­θο­δος συ­γκέ­ντρω­σης δύ­να­μης (στην υπε­ρά­σπι­ση δη­λα­δή της δια­δι­κα­σί­ας ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­σης της Αρι­στε­ράς δια της «ανα­συν­θε­τι­κής» με­θό­δου του «πλα­τιού κόμ­μα­τος - με­τώ­που», σε διά­λο­γο με την κοι­νω­νι­κή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση) και αφε­τέ­ρου στην ανα­γνώ­ρι­ση του αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κού χα­ρα­κτή­ρα της με­τα­βα­τι­κής προ­σέγ­γι­σης και με­θο­δο­λο­γί­ας ως δυνατότη­τα άσκη­σης μα­ζι­κής πο­λι­τι­κής μέσα στην συ­νε­χι­ζό­με­νη οι­κο­νο­μι­κή κρίση και πολιτική αστά­θεια. Απ’ αυτή την σκο­πιά χρειά­ζε­ται να «συ­να­ντή­σου­με» την κοι­νω­νι­κή εμπει­ρία του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος ανα­γνω­ρί­ζο­ντας, ρητά και ξε­κά­θα­ρα, το δι­μέ­τω­πο χα­ρα­κτή­ρα της πάλης - ενά­ντια στην εγ­χώ­ρια αστι­κή τάξη και τους υπη­ρέ­τες της και ταυ­τό­χρο­να ενά­ντια στα ευρωπαϊκά και διε­θνή διευ­θυ­ντή­ρια – και μά­λι­στα με προ­τε­ραιό­τη­τα στο εγ­χώ­ριο μέ­τω­πο. Κάτι που ση­μαί­νει να υπερ­βού­με εμ­βα­θύ­νο­ντας την γραμ­μή της εξό­δου από την ΟΝΕ/ΕΕ σε γραμ­μή άμε­σων ρή­ξε­ων στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας, στο πεδίο των κα­πι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων με άμεσα απο­τε­λέ­σμα­τα τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας πολύ πέρα από την «αστι­κή – ρε­φορ­μι­στι­κή» «προϋπόθεση» της επα­νό­δου της «ανά­πτυ­ξης», εν προ­κει­μέ­νω με εθνι­κό νό­μι­σμα.
13. Το τε­λευ­ταίο ση­μείο αλλά όχι έσχα­το είναι αυτό που αφορά στο αί­τη­μα για Δη­μο­κρα­τία. Το αίτη­μα αυτό ανα­φύ­ε­ται σε κάθε εκ­δή­λω­ση της κοι­νω­νι­κής αντί­στα­σης στην αυ­ταρ­χι­κή – μνημο­νια­κή με­τάλ­λα­ξη της κοι­νω­νί­ας. Εμ­φα­νί­ζε­ται ως μα­ζι­κό κοι­νω­νι­κό αί­τη­μα με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά υπε­ρά­σπι­σης της λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας απέ­να­ντι στην διαρ­κή πε­ρι­στο­λή των δι­καιω­μά­των στην «αστι­κή δη­μο­κρα­τία». Ανοί­γει ως εκ τού­του την συ­ζή­τη­ση για την ανε­πάρ­κειά της με ορίζο­ντα δια­δι­κα­σί­ες διεύ­ρυν­σης της δη­μο­κρα­τί­ας μέσω θε­σμών ερ­γα­τι­κού ελέγ­χου και κοινω­νι­κής συμ­με­το­χής σε όλες τις σφαί­ρες της κοι­νω­νι­κής ζωής και πρώτα απ’ όλα στην οικο­νο­μία. Εμφα­νί­ζε­ται ως αί­τη­μα των κι­νη­μά­των για την υπε­ρά­σπι­ση της ανε­ξαρ­τη­σί­ας τους από την γρα­φειο­κρα­τι­κή στρέ­βλω­ση και την πο­λι­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση και χει­ρα­γώ­γη­ση. Εμφανίζε­ται ως αί­τη­μα των μελών των κομ­μά­των της Αρι­στε­ράς απέ­να­ντι σε κάθε εί­δους γραφειο­κρα­τία. Η Δη­μο­κρα­τία ωστό­σο είναι μια έν­νοια γε­νι­κή και αφη­ρη­μέ­νη που απο­κτά συγκε­κρι­μέ­νο νόημα από το εκά­στο­τε πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο. Γι αυτό και δεν μπο­ρεί να εκπληρω­θεί, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο στις συν­θή­κες της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης, εάν δεν ξε­κι­νά από το πεδίο της οι­κο­νο­μί­ας.Στην σύγ­χρο­νη, με­τα­μο­ντέρ­να και αποϊ­δε­ο­λο­γι­κο­ποι­η­μέ­νη εποχή το αί­τη­μα των «από κάτω» για Δη­μο­κρα­τία απο­τε­λεί κραυ­γή ανα­ζή­τη­σης του χα­μέ­νου στρα­τη­γι­κού στό­χου. Απο­τε­λεί αί­τη­μα απε­λευ­θέ­ρω­σης. Ακρι­βώς γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπο­ρεί ούτε να υπο­κα­τα­στή­σει, ούτε πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο να αντα­γω­νι­στεί την ανα­ζή­τη­ση της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής στρα­τη­γι­κής. Αλλά και αντί­στρο­φα δεν μπο­ρεί να αγνοη­θεί από τις πο­λι­τι­κές ηγε­σί­ες στο όνομα μιας ιδε­ο­λο­γι­κής και πο­λι­τι­κής δια­πά­λης που δεν κα­τα­φέρ­νει να κοι­νω­νι­κο­ποι­η­θεί και να εμπλέ­ξει μα­ζι­κά τα κοι­νω­νι­κά ακρο­α­τή­ρια και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο τα μέλη του κόμ­μα­τος. Απ’ αυτή την άποψη στο πεδίο της κομ­μα­τι­κής συ­γκρό­τη­σης το αί­τη­μα για δη­μο­κρα­τι­κή λει­τουρ­γία δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται μόνο σε ρυθ­μί­σεις και ψη­φο­φο­ρί­ες, ούτε μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει δια­χει­ρι­στι­κό τρυκ των «ευαι­σθη­σιών» αλλά αφορά στην ου­σια­στι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή και πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση, αντιπα­ρά­θε­ση και δράση ως μια πραγ­μα­τι­κή δια­δρα­στι­κή δια­δι­κα­σία ανα­ζή­τη­σης της εναλλακτι­κής πρό­τα­σης και της σο­σια­λι­στι­κής προ­ο­πτι­κής. Η Δη­μο­κρα­τία είναι το ου­σια­στι­κό πε­ριε­χό­με­νο της με­τα­βα­τι­κής προ­σέγ­γι­σης για τον δρόμο της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­τρο­πής και της απε­λευ­θέ­ρω­σης. 

Γιώργος Σαπουνάς
Πηγή: rproject.gr