Το θαύμα της ανάπτυξης πλήττει τους φτωχούς

Για την Τρόικα και τους «φίλους» της η Ισπανία είναι η απόλυτη δικαίωση των επαχθών πολιτικών λιτότητας, αφού η χώρα καταγράφει από τους καλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Πολύ καλά τα νέα για τον πρωθυπουργό Ραχόι που έχει μπροστά του εκλογές. Τους Ισπανούς, όμως τους ρώτησε κανείς; 

Πενήντα χρονών ο Ανχελ Πουγιαλόν ήταν εσωτερικός διακοσμητής για μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες ρούχων στην χώρα. Αυτό όμως, παλιά. Τώρα, σε αυτή την ηλικία ο Ανχέλ περιμένει εναγωνίως ένα τηλεφώνημα για να δει εάν θα του δώσει δουλειά μια εταιρεία ανακύκλωσης απορριμμάτων. Το επίδομα ανεργίας έχει λήξει. Αυτός και η σύζυγός του δεν μπορούν πλέον να αποπληρώνουν το στεγαστικό τους δάνειο και προσφεύγουν σε τράπεζα τροφίμων για το καθημερινό τους φαγητό. 

Για χιλιάδες Ισπανούς σαν τον Ανχελ η «ανάκαμψη» και τα θετικά στατιστικά στοιχεία είναι άνευ σημασίας - έως και... ύποπτα.

Οι ειδικοί λένε- όπως γράφουν οι New York Times- ότι δεν εκπλήσσονται, αφού η «επιτυχία» βασίζεται ως επι το πλείστον σε  θέσεις μερικής απασχόλησης - ορισμένες με διάρκεια μόνο μερικών ημερών- που πληρώνονται με πολύ χαμηλή αμοιβή και δεν βοηθάνε ούτε στο ελάχιστο στη βελτίωση της ζωής των εκατομμυρίων Ισπανών που έχασαν τις δουλειές τους στη διάρκεια της κρίσης. 

Μάλιστα, αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας, με πολλούς τρόπους σε αρκετές περιφέρειες η κρίση έχει βαθύνει τώρα πιο πολύ.

Η Ισπανία έχασε περίπου το 16% των θέσεων εργασίας και το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 7%, αλλά για το φτωχότερο 10% της χώρας το πραγματικό εισόδημα μειώθηκε κατά 13% μέσα σε μια 4ετία σε σχέση με μόλις 1,4% για το 10% πιο πλουσιότερο.

Η απελπισία μεταξύ των ανέργων τώρα είναι τόσο ριζωμένη, ώστε πολλοί εξ αυτών δέχονται να δουλέψουν έναντι αμοιβής πολύ μικρότερης από την ήδη μειωμένη λόγω μνημονίου, κατώτατης αμοιβής.

Δέχονται επίσης να γράφεται στις συμβάσεις τους ότι απασχολούνται μόνο δυο ώρες την εβδομάδα, ενώ στην πραγματικότητα δουλεύουν πολύ περισσότερες, απλήρωτοι. 

«Ετσι μια νέα κατηγορία εμφανίστηκε στην Ισπανία: ο εργαζόμενος που ζεί κάτω από το όριο της φτώχειας» λέει ο  Daniel Alastuey, γενικός γραμματέας του UGT στην περιοχή. «Για πολλούς ανθρώπους η "ανάκαμψη" δεν είναι ανάκαμψη».

Αυτή η νέα πραγματικότητα έχει σοβαρές επιπτώσεις και στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου στη χώρα, λίγους μήνες πριν τις γενικές εκλογές.

Στις προεκλογικές του ομιλίες ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι μιλούσε στην αρχή με περηφάνεια για τις οικονομικές επιτυχίες της κυβέρνησης του και το λαμπρό μέλλον που διαγράφεται για τον λαό, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «κανείς πλέον στην Ισπανία δεν μιλάει για την ανεργία». 

Οι τοπικές και περιφερειακές εκλογές βέβαια, που έγιναν την άνοιξη, άλλα έδειξαν γι αυτόν και το κόμμα του, που έχασε τον έλεγχο σε πόλεις σε όλη την χώρα. Από τότε ο Ραχόι άλλαξε λίγο το τροπάρι, μετρίασε την θριαμβολογία και υπόσχεται «αλλαγή».

Επισήμως η ανεργία ήταν πάνω από το 22% το τελευταίο τρίμηνο, δηλαδή σε πραγματικούς αριθμούς οι άνεργοι ήταν περισσότεροι από 5,15 εκατομμύρια και 2,7 εκατομμύρια εξ αυτών ήταν άνεργοι πάνω από ένα χρόνο.

Πολλοί δεν έχουν δικαίωμα πλέον να διεκδικήσουν επίδομα ανεργίας και οι οικογένειες τους αδυνατούν να βοηθήσουν άλλο.

Αυτή είναι η αδιέξοδη κατάστση για τον Ρεντουάν ελ Ομάρι, 35 ετών, τη σύζυγό του Εσθερ Μεντόζα, 32 και τα δυο τους παιδιά: περιμένουν από μέρα σε μέρα να τους κάνουν έξωση από ένα συγκρότημα κατοικιών της εκκλησίας, που στεγάζει οικογένειες σαν την δικιά του, αλλά μόνο ως προσωρινή λύση, αφού περιμένουν κι άλλες που έχουν την ίδια ανάγκη.

Και οι συγγενείς είναι στην ίδια κατάσταση: ο αδελφός της Εσθερ και η δική του οικογένεια έχουν μετακομίσει στη μητέρα του και όλοι μαζί επιβιώνουν με τη σύνταξη της που είναι 300 ευρώ. 

Ο Ρεντουάν, χειριστής μηχανήματος, βρήκε πρόσφατα δουλειά για μια εβδομάδα στον παλιό του εργοδότη, αλλά όταν πληρώθηκε στο τέλος της σύμβασης του, η αμοιβή του ήταν κατά 35% μειωμένη.

Τελικά η «ανάπτυξη» συναντά μπροστά της πολλές προκλήσεις, λένε οι ειδικοί, μεταξύ άλλων μια αυξανόμενη ομάδα ανέργων μεγαλύτερης ηλικίας που μπορεί να μην εργαστούν ξανά και ένα εργατικό δυναμικό μέσης ηλικίας που εγκατέλειψε νωρίς το σχολείο για να δουλέψει, τις καλές εποχές, στον τομέα των οικοδομών που από το 2008 και μετά αργοπεθαίνει. Αυτοί οι εργαζόμενοι δεν έχουν εκπαιδευτεί για να κάνουν κάτι άλλο. 

Οι εργατικές μεταρρυθμίσεις που υιοθέτησε η κυβέρνηση έδωσαν την χαριστική βολή. Διευκολύνοντας τις απολύσεις, ο Ραχόι πυροδότησε μια σειρά έναν «γύρο περικοπών» με τις επιχειρήσεις να απολύουν τους «ακριβούς»εργαζόμενους και να τους αντικαθιστούν με υπαλλήλους που δέχονταν πολύ χαμηλότερη αμοιβή και μερική απασχόληση. 

Η στρατηγική αυτή της «ευελιξίας» λένε οι ειδικοί, τελικά αυξάνει το κόστος για την κυβέρνηση, που εξακολουθεί να έχει ετήσιο έλλειμμα πάνω από 5% όταν το πλαφόν για την ευρωζώνη είναι 3%.

«Οι κακές θέσεις εργασίας μπορεί να είναι πολύ ακριβές για το δημόσιο» λέει ο José Ignacio Conde-Ruiz, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. «Οι άνθρωποι που απασχολούνται σε τέτοιες θέσεις εργασίας καταφεύγουν στα επιδόματα ανεργίας, που είναι υψηλότερα της αμοιβής εργασίας, προκειμένου να έχουν ελεύθερο χρόνο να ψάξουν για καλύτερη δουλειά».

Επιπλέον σύμφωνα με τον Ισπανό οικονομολόγο, διευκολύνεται και η εκμετάλλευση, αφού αυξάνονται οι περιπτώσεις στις οποίες αυτοί οι εργαζόμενοι «εκβιάζονται» στην ουσία για να δουλέψουν περισσότερες ώρες χωρίς αμοιβή.  

Τέτοια είναι η περίπτωση της 38χρονης Ισαμπέλ Γκρανάδο, που βρήκε μερική απασχόληση σε οίκο ευγηρίας φέτος και της ζητήθηκε να δουλέψει χωρίς αμοιβή υπερωρίες.

Διαζευγμένη και με μια κόρη, λέει ότι ο φόβος της ανεργίας έχει ρίξει βαριά σκιά στη ζωή της. «Μου λείπει να μπορώ να βάζω κάτι στην άκρη. Μου λείπει να μπορώ να πάω στον οδοντίατρο μια φορά τον χρόνο», λέει. 

Η οικονομία στη Σαραγόσα, μια πόλη 700.000 κατοίκων στη βόρεια Ισπανία είναι σχετικά καλή σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας, αλλά παρ'όλα αυτά στις πρόσφατες εκλογές οι κάτοικοι έδωσαν την ψήφο τους στον Πέδρο Σαντιστέβε, που στηρίχθηκε από το Podemos. Για τον νέο Δήμαρχο η ανάκαμψη της ισπανικής οικονομίας είναι «ένα μεγάλο ψέμμα».

Στη Σαραγόσα, λέει, ζουν 25.000 οικογένειες με λιγότερα από 300 ευρώ τον μήνα και 31.000 που δεν μπορούν να απολαύσουν την πολυτέλεια του ηλεκτρικού ρεύματος. Πέρσι περισσότερες από 500 οικογένειες έχασαν τα σπίτια τους. 

Ο Σαντιστέβε υποστηρίζει ότι δεν έχει πολλά περιθώρια ελιγμών, αφού ο προϋπολογισμός του είναι πολύ περιορισμένος, αλλά σκοπεύει να ξεκινήσει από έναν λεπτομερή έλεγχο στα βιβλία και ακύρωση εργολαβιών.

Το παράδειγμα που φέρνει είναι ιδιωτική εταιρεία που φρόντιζε τα δένδρα του Δήμου. Η εταιρεία είχε χρεώσει 33.000 δένδρα, ενώ ο έλεγχος έδειξε ότι ήταν μόνο 3.700. 

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι μεταφέρεται ο πλούτος από τους πολλούς στην ελίτ», λέει ο Δήμαρχος, «και πρέπει να το αναστρέψουμε αυτό». 

Πηγή: efsyn.gr