Βαδίζοντας για νέο μνημόνιο: Oι επιπτώσεις των πρώτων μέτρων

Η συμφωνία που επικύρωσε η ελληνική Βουλή στις 15/7/2015 αποτελεί τη βάση για ένα τρίτο μνημόνιο και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις προγραμματικές θέσεις του Σύριζα. Είναι υφεσιακή, αντιαναπτυξιακή, επιτείνει τις κοινωνικές ανισότητες, δεν προσφέρει καμία ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους και βάζει τη χώρα σε καθεστώς εποπτείας και εξάρτησης νεοαποικιακού τύπου. Πρέπει επειγόντως να αποσυρθεί. Αυτό το νόημα του δικού μας όχι στη Βουλή, ένα όχι που ανοίγει θετική προοπτική: αυτήν που επιτρέψει την επιστροφή της κυβέρνησης του Σύριζα στις προγραμματικές της δεσμεύσεις, στους αντίποδες κάθε είδους μνημονιακής πολιτικής.

ΥΦΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ

Η συμφωνία είναι υφεσιακή γιατί στοχεύει σε σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα σε μια στιγμή που ελληνική οικονομία είναι εξαιρετικά ευπαθής. Θα επιφέρει μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων, άρα θα ωθήσει την οικονομία σε ύφεση, με συρρίκνωση του ΑΕΠ και άνοδο της ανεργίας.

Ο κυριότερος παράγων ύφεσης είναι η προβλεπόμενη μεγάλη αύξηση των φόρων, με κύριο στοιχείο την αύξηση και τροποποίηση του ΦΠΑ. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος και ο χαρακτήρας της φορολογικής καταιγίδας, πρέπει να σημειωθεί ότι η προβλεπόμενη αύξηση των εσόδων από φόρους είναι συνολικά 3,2 δις ετησίως, δηλαδή σχεδόν 2% του ΑΕΠ. Από αυτά, 2,4 δις θα προέλθουν από τον ΦΠΑ, δηλαδή από τους έμμεσους φόρους στα είδη ευρείας κατανάλωσης των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.

Περίπου 400 εκ. προβλέπεται να προέλθουν από την αύξηση της φορολογίας στις επιχειρήσεις από 26% στο 29%, ένα μέτρο που θα μπορούσε στις σημερινές έκτακτες συνθήκες να ήταν θετικό αν αφορούσε τις μεγάλες επιχειρήσεις και όχι και μικρομεσαίες πολλές εκ των οποίων είναι σε δεινή θέση πλήττοντας τους μικρομεσαίους. Το ίδιο ισχύει και με την 100% προκαταβολή του φόρου για το επόμενο έτος.

Οι αγρότες θα πληγούν σκληρότατα, καθώς η φορολόγησή τους θα εκτιναχθεί από το 13% στο 26%, θα κληθούν να προκαταβάλουν το 100% των φόρων του επόμενου έτους και θα απαλειφθεί η επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης. Να σημειωθεί ότι το αγροτικό εισόδημα που εμφανίζεται ως καθαρό και άρα φορολογείται κατά κανόνα εμπεριέχει εργατικό κόστος το οποίο έχει ήδη πληρωθεί και άρα θα φορολογηθεί εκ νέου.

Τα μέτρα αυτά θα έχουν πολύ σκληρές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα, ιδίως στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Είναι επίσης βαθιά άδικα διότι θα χτυπήσουν κατά κύριο λόγο τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Να σημειωθεί ότι δεν θα υπάρξει ουσιαστική επίπτωση για τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, καθώς μόλις 50 εκ προβλέπεται να προέλθουν από την επιβολή φόρου πολυτελούς διαβίωσης και 250 εκατομμύρια από την ειδική εισφορά στα ‘υψηλά’ εισοδήματα, που συχνά στην πράξη δεν θα είναι πραγματικά υψηλά.

Οι επιπτώσεις θα είναι τόσο σκληρές στην ήδη γονατισμένη ελληνική οικονομία που καθίσταται άκρως αμφίβολο αν θα μπορέσει όντως η κυβέρνηση να πετύχει τον στόχο των 3,2 δις σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα. Είναι πολύ πιθανό η συμφωνία να αποδειχθεί ανεφάρμοστη. Ακόμη πιθανότερο είναι να αποδειχθεί ανεφάρμοστη η πρόβλεψη για αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά επιπλέον 600 εκ από τη σύλληψη της φοροδιαφυγής, κάτι που υποτίθεται ότι θα ανέβαζε τα συνολικά πρόσθετα έσοδα στα 3,8 δις.

ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

Τα μέτρα είναι επίσης υφεσιακά και θα διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες διότι επιβαρύνουν τους συνταξιούχους κατά τουλάχιστον 800 εκ. Πολύ συνοπτικά, προβλέπεται απάλειψη των ΄πρόωρων’ συνταξιοδοτήσεων και επέκταση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67, μειώσεις στις κατώτερες συντάξεις γήρατος, κατάργηση του ΕΚΑΣ, μείωση των επικουρικών και αύξηση των δαπανών για την περίθαλψη των συνταξιούχων. Επίσης, θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα ταμεία από τον Οκτώβριο του 2015.

Το αποτέλεσμα θα είναι περαιτέρω ανισότητα και ακόμη μεγαλύτερη φτωχοποίηση, που ήδη χτυπάει σκληρά τους συνταξιούχους.

ΧΡΕΟΣ

Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει καμία ουσιαστική αναδιάρθρωση του χρέους και δηλώνεται ρητά ότι δεν θα υπάρχει καμία διαγραφή της ονομαστικής αξίας του χρέους, που θα πληρωθεί πλήρως και εγκαίρως. Θα αλλάξει όμως η δομή του χρέους γιατί την τριετία 2015-2018 η Ελλάδα θα δανειστεί περίπου 50 δις από τον ESM με τα οποία θα αποπληρώσει το υπάρχον χρέος της στην ΕΚΤ και το ΔΝΤ.

Το χρέος προς τον ESM θα έχει μακρότερη διάρκεια και χαμηλότερο επιτόκιο, θα υπόκειται όμως σε ξένη νομοθεσία σε αντίθεση με το χρέος που τώρα κατέχει η ΕΚΤ και το οποίο υπόκειται στην ελληνική νομοθεσία. Η επίπτωση στη βιωσιμότητα του χρέους από τη μακρότερη διάρκεια και τα χαμηλότερα επιτόκια του ESM θα είναι παντελώς αμελητέα.

Οι δανειστές έκαναν επίσης μια γενικόλογη δήλωση ότι θα επανεξετάσουν την αναδιάρθρωση του μεγάλου κομματιού του χρέους που αρχίζει να αποπληρώνεται από το 2022 και μετά. Αλλά και πάλι δεν πρόκειται να υπάρξει κάτι περισσότερο από μια επιμήκυνση, ή περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Πρόκειται για ρυθμίσεις που ούτως ή άλλως ελάχιστα μπορούν να αποφέρουν καθότι τα επιτόκια είναι ήδη χαμηλά και η περίοδος αποπληρωμής μακρά.

Το χρέος θα παραμείνει ο βραχνάς της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, τη στιγμή που το ίδιο το ΔΝΤ τονίζει ότι το ελληνικό χρέου\ς δεν είναι βιώσιμο και ότι θα χρειαστεί βαθιά μείωση. Το ΔΝΤ επίσης εκτιμά ότι η ανοδική πορεία του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ το αμέσως επόμενο διάστημα θα συνεχιστεί και, καθώς μάλιστα το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί, το χρέος αναμένεται να προσεγγίσει το 200% σε κοντινό μέλλον.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η συμφωνία δεν περιέχει κανένα αναπτυξιακό μέτρο το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να αντισταθμίσει την επιβάρυνση των υπόλοιπων μέτρων. Τα 35 δις που υποτίθεται ότι θα διατεθούν στην Ελλάδα σε 3 με 5 χρόνια δεν είναι καινούρια χρήματα, αλλά ένας συνδυασμός από ταμεία της ΕΕ που ήδη έχουν εγκριθεί και ίσως ενός ποσού που δυνάμει θα μπορούσε να προέλθει από το πακέτο Juncker. Να σημειωθεί ότι το πακέτο Juncker δεν έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και προβλέπει να φτάσει το στόχο του μέσα από μόχλευση της μόχλευσης.

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Ο ωφελημένος από τη συμφωνία θα είναι οι τράπεζες οι οποίες αναμένεται να εξασφαλίσουν από 10 έως 25 δις για την ανακεφαλαιοποίησή τους. Ακόμη κι εκεί όμως το πρόγραμμα ενέχει σημαντικούς κινδύνους για το καθεστώς ιδιοκτησίας των τραπεζών και ως προς τον κίνδυνο κουρέματος των καταθέσεων. Ο λόγος είναι ότι η συμφωνία επιτάσσει τη μεταφορά της οδηγίας BRRD η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση αποτυχίας και εκκαθάρισης των τραπεζών επιλαμβάνονται οι μηχανισμοί της ΕΕ.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΕΟΑΠΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Η συμφωνία έχει ξεκάθαρα νεοαποικιακό χαρακτήρα με έλεγχο ενός κράτους-μέλους από τα άλλα με τρόπο με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο και αποτελεί άμεση υπονόμευση της εθνικής κυριαρχίας. Η Ελλάδα εξαναγκάζεται κατ’αρχήν σε τροποίηση του κώδικα πολιτικής δικονομίας πράγμα που θα έχει επιπτώσεις στο σύστημα δικαιοσύνης και ενδεχομένως σε θέματα προστασίας της πρώτης κατοικίας. Πέραν τούτου η Ελλάδα αποδέχεται πρόγραμμα βαθιάς αλλαγής της δημόσιας διοίκησης το οποία θα διαμορφωθεί και θα εποπτεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το βαρύτερο στοιχείο απώλειας εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας είναι η πρόβλεψη για ανεξάρτητο ταμείο που θα ρευστοποιεί δημόσια περιουσία μέσω ιδιωτικοποιήσεων. Ο στόχος είναι η δημιουργία ταμείου 50 δις που θα λειτουργεί από την εποπτεία των ευρωπαϊκών θεσμών εκ των οποίων τα πρώτα 25 δις θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και από ότι προκύψει πέραν των 25 δις, 50% θα πάει στην αποπληρωμή του χρέους και 50% για επενδύσεις. Στην πράξη μεγάλο μέρος της δημόσιας περιουσίας θα πάει στις τράπεζες.

Το πρόγραμμα των εντατικοποιημένων ιδιωτικοποιήσεων θα περιλαμβάνει τον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα την διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ.

Θα μετατραπεί το καθεστώς διοίκησης της ΕΛΣΤΑΤ που στην ουσία θα μεταβάλλει την ελληνική στατιστική υπηρεσία σε όργανο ελέγχου των δανειστών και αστυνόμευσης της υλοποίησης των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει η Ελλάδα.

Η συμφωνία προβλέπει επίσης την τροποποίηση της νομοθεσίας που έχει ήδη εισαγάγει η κυβέρνηση Σύριζα. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει τροποποίηση των ρυθμίσεων για το 2014 και 2015 για την πληρωμή των χρεών προς το Δημόσιο, κυρίως των ‘100 δόσεων’.

ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Η λεόντεια και αποικιακού χαρακτήρα συμφωνία θα οδηγήσει σε νέο Μνημόνιο, το οποίο θα είναι ακόμη σκληρότερο και θα απαιτήσει νέες διαπραγματεύσεις. Δεν πρόκειται για ‘τακτικό ελιγμό’, ή ‘κερδισμένο χρόνο’ που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση Σύριζα να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές τομές στο εσωτερικό. Ο έλεγχος από πλευράς δανειστών θα είναι χωρίς προηγούμενο και δεν θα δοθεί η δυνατότητα στην κυβέρνηση να ελαφρύνει το βάρος στα εργατικά και λαϊκά στρώματα, ούτε να προχωρήσει σε μέτρα κατά της διαφθοράς και διαπλοκής. Ακόμη μικρότερο περιθώριο θα υπάρχει για τομές στο κράτος, τους θεσμούς και τα ΜΜΕ μέσα στο νεοαποικιακό πλαίσιο του νέου μνημονίου.

Η κυβέρνηση Σύριζα οφείλει να αποσύρει τη συμφωνία και να επιστρέψει στο πρόγραμμα με το οποίο ο Σύριζα κέρδισε τις εκλογές και το ιστορικό ΟΧΙ στο δημοψήφισμα της 5 Ιουλίου. Το μνημόνιο και η υπερλιτότητα δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχει εναλλακτική πορεία, η οποία όμως απαιτεί ρήξη με το ασφυκτικό και εκβιαστικό πλαίσιο της ΟΝΕ. Ο Σύριζα πρέπει αμέσως να σχεδιάσει τη νέα πορεία για τη χώρα, την κυβέρνηση και το κόμμα.

Πηγή: iskra.gr