Με άρθρο-παρέμβαση του που δημοσιεύεται σήμερα Σάββατο στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Time,
ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς ζητά την άμεση εμπλοκή της
Ουάσινγκτον για τη διάσωση της Ελλάδας.
Ολόκληρο το άρθρο του Τζόζεφ Στίγκλιτς έχει ως εξής
Κι ενώ η ελληνική εποποιία συνεχίζεται, πολύ ήταν εκείνοι που
θαύμασαν το θράσος της Γερμανίας. Η χώρα αυτή, με πραγματικούς όρους,
έλαβε ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα οικονομικής σωτηρίας και μείωση
του χρέους στην Ιστορία αλλά και άνευ όρων βοήθεια από τις ΗΠΑ, μέσω του
Σχεδίου Μάρσαλ.
Κι όμως, η Γερμανία εξακολουθεί να αρνείται ακόμη και την ανακούφιση
από το χρέος. Πολλοί, επίσης, θαύμασαν το πώς η Γερμανία τα κατάφερε
τόσο καλά στο παιχνίδι της προπαγάνδας, πουλώντας μια εικόνα ενός
κράτους που έχει αποτύχει εδώ και καιρό και αρνείται να συμφωνήσει με
τις ελάχιστες απαιτούμενες συνθήκες σε αντάλλαγμα για γενναιόδωρη
βοήθεια.
Τα γεγονότα αποδεικνύουν το αντίθετο: από τα μέσα της δεκαετίας του
'90 κι ως το ξεκίνημα της κρίσης, η ελληνική οικονομία αναπτυσσόταν με
ρυθμό μεγαλύτερο από το μέσο όρο ανάπτυξης της ΕΕ (3,9% έναντι 2,4%). Οι
Έλληνες ενστερνίστηκαν τη λιτότητα, περικόπτοντας δαπάνες και
αυξάνοντας τη φορολογία. Μάλιστα, πέτυχαν ένα πρωτογενές πλεόνασμα
(ήτοι, τα έσοδα από τους φόρους υπερέβησαν τις δαπάνες εξαιρούμενων των
πληρωμών των τόκων) και η δημοσιονομική τους θέση θα ήταν στ' αλήθεια
εντυπωσιακή, εάν δεν έπεφταν σε ύφεση. Η ύφεσή τους - 25% μείωση του ΑΕΠ
και 25% ανεργία με την ανεργία των νέων να αγγίζει διπλάσιο ποσοστό -
συνέβη επειδή έκαναν ακριβώς ό,τι τους είχε απαιτηθεί και όχι επειδή
απέτυχαν να υλοποιήσουν όλα αυτά. Αυτή ήταν η προβλέψιμη αλλά και η
προβλεπόμενη απάντηση στη λιτότητα.
Το ερώτημα πλέον είναι το εξής: Τι ακολουθεί, εάν υποθέσουμε (όπως
μοιάζει περισσότερο από ποτέ πιθανό) ότι τους πετούν έξω από το ευρώ;
Είναι πιθανό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αρνηθεί να κάνει τη δουλειά
της - όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, θα έπρεπε να κάνει ό,τι υποτίθεται
πως πρέπει να κάνει κάθε κεντρική τράπεζα, να ενεργήσει, δηλαδή, ως
δανειστής της ύστατης λύσης. Κι αν αρνείται να το κάνει αυτό, η Ελλάδα
δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να δημιουργήσει ένα παράλληλο νόμισμα. Η
ΕΚΤ έχει ήδη αρχίσει να σφίγγει τον κλοιό, κάνοντας την πρόσβαση σε
κεφάλαια όλο και πιο δύσκολη.
Δεν είναι αυτό το τέλος του κόσμου: τα νομίσματα έρχονται και
φεύγουν. Το ευρώ δεν είναι παρά ένα πείραμα 16 ετών, κακοσχεδιασμένο και
προορισμένο να μην δουλέψει - σε μια κρίση το χρήμα ρέει από τις
τράπεζες μιας αδύναμης χώρας προς τις ισχυρές, οδηγώντας σε απόκλιση. Το
ΑΕΠ σήμερα είναι κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο σε σχέση με
εκεί που θα βρισκόταν, εάν είχε συνεχιστεί η σχετικά σεμνή αναπτυξιακή
πορεία της Ευρώπης πριν το ευρώ. Πιστεύω ότι το ευρώ φταίει σε μεγάλο
βαθμό για αυτή την τόσο απογοητευτική επίδοση.
Η διαχείριση της μετάβασης από το ευρώ στο ελληνικό ευρώ μπορεί να
μην είναι εύκολη, αλλά η Αργεντινή και άλλες χώρες έδειξαν πώς μπορεί να
γίνει. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες με το
νέο νόμισμα, να συνεχίσει με τα capital controls, να περιορίσει τις
τραπεζικές αναλήψεις και να διευκολύνει τη μεταφορά χρημάτων διαμέσου
του τραπεζικού συστήματος από το ένα μέρος στο άλλο. Τα χρήματα εντός
του τραπεζικού συστήματος θα υφίσταντο απομειώσεις (π.χ. η αξία του θα
ήταν λίγο λιγότερη από τα μετρητά - στην περίπτωση της Αργεντινής, η
απομείωση ήταν κατά λίγες ποσοστιαίες μονάδες λιγότερη για συνηθισμένες
συναλλαγές). Οι συνταξιούχοι θα έπρεπε να λάβουν ειδική μεταχείριση.
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα θα ξεκινούσε τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του
χρέους: ακόμη και το ΔΝΤ λέει ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως αναγκαίο.
Οι Έλληνες θα μπορούσαν να πάρουν ένα παράδειγμα από την Αργεντινή,
ανταλλάσσοντας τρέχοντα ομόλογα με ομόλογα συνδεδεμένα με το ΑΕΠ, όπου
οι πληρωμές αυξάνονται με τη ευημερία της Ελλάδας. Τέτοιου είδους
ομόλογα ευθυγραμμίζουν τα κίνητρα μεταξύ χρεωστών και πιστωτών (σε
αντίθεση με το τρέχον σύστημα, όπου η Γερμανία επωφελείται από τις
αδυναμίες στην Ελλάδα).
Η Ελλάδα μπορεί εύκολα να επιβιώσει χωρίς τα κεφάλαια από το ΔΝΤ και
την ευρωζώνη. Η Ελλάδα τα κατάφερε τόσο καλά ρυθμίζοντας την οικονομία
της ώστε - εκτός του τι πληρώνει προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος
της - έχει πλεόνασμα. Και δεν είναι καν εξαρτώμενη από το ΔΝΤ και την
ευρωζώνη σε ό,τι αφορά το ξένο συνάλλαγμα: Τουλάχιστον προτού υποβληθεί
στην ασφυξία από τους πιστωτές της, η Ελλάδα εμφάνιζε πλεόνασμα στον
λογαριασμό της μεταξύ 1%-5%, εάν αποκλείσουμε τις εξαγωγές
πετρελαιοειδών. (Αυτά που αγόραζε από το εξωτερικό ως εισαγωγές ήταν
κατά 1% λιγότερα από αυτά που πωλούσε ως εξαγωγές). Ειδικά, εάν οι τιμές
του πετρελαίου παραμείνουν χαμηλές κι αν η χαμηλότερη νέα τιμή
συναλλάγματός της προσελκύσει περισσότερους τουρίστες και ενθαρρύνει τις
εξαγωγές, τότε η χώρα θα ξεφύγει από την καταιγίδα.
Όταν η Αργεντινή αναδιάρθρωσε το χρέος της και το υποτίμησε,
αναπτύχθηκε γοργά - ο ταχύτερος ρυθμός ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο με
εξαίρεση την Κίνα - από την έναρξη της κρίσης της και έως την παγκόσμια
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Κάθε χώρα είναι διαφορετική.
Οικονομολόγοι συζητούν για το πόσο οι εισαγωγές και οι εξαγωγές
ανταποκρίνονται σε αλλαγές ως προς την τιμή συναλλάγματος.
Η Αργεντινή επωφελήθηκε από μια μεγάλη αύξηση των εξαγωγών, συνέπεια
της «έκρηξης» στις πωλήσεις των εμπορευμάτων. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες
αξιοσημείωτες ομοιότητες: και οι δύο χώρες υφίσταντο ασφυξία λόγω
λιτότητας. Και οι δύο χώρες, υπό τα προγράμματα του ΔΝΤ, είδαν ραγδαία
αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας και υπέφεραν σε συγκλονιστικό βαθμό.
Εάν η Αργεντινή είχε εξακολουθήσει την πολιτική λιτότητας, θα είχε
βρεθεί στην ίδια περίπου θέση με την Ελλάδα. Ο λαός της Αργεντινής
ξεσηκώθηκε και είπε «όχι». Το ίδιο και στην Ελλάδα: εάν η Ελλάδα
συνεχίσει με τη λιτότητα, θα υπάρξει ύφεση δίχως τέλος.
Οι ΗΠΑ υπήρξαν γενναιόδωρες με τη Γερμανία όταν τη νίκησαν. Είναι
καιρός πλέον για τις ΗΠΑ να φανούν γενναιόδωρες και με τους φίλους μας
στην Ελλάδα σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή, καθώς καταστράφηκαν για
δεύτερη φορά μέσα σε έναν αιώνα από τη Γερμανία, αυτή τη φορά, μάλιστα,
με τη βοήθεια της Τρόικα. Σε τεχνικό επίπεδο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των
ΗΠΑ πρέπει να δημιουργήσει μια γραμμή ανταλλαγής με την Τράπεζα της
Ελλάδος, η οποία - ως αποτέλεσμα μιας αποτυχίας της ΕΚΤ να εκπληρώσει
τις ευθύνες της - θα πρέπει να αναλάβει για ακόμη μία φορά το ρόλο του
δανειστή της ύστατης στιγμής.
Η Ελλάδα χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια άνευ όρων. Χρειάζεται από
τους Αμερικάνους να αγοράζουν τα προϊόντα της, να κάνουν διακοπές εκεί
και να δείξουν αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και μια ανθρωπιά που οι
Ευρωπαίοι εταίροι της δεν μπόρεσαν να επιδείξουν
Μετάφραση: Χρήστος Θ.
Παναγόπουλος
Πηγή: tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου