Πώς θα χτυπηθεί το λαθρεμπόριο καπνού

Ενα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα σύστημα καταπολέμησης της λαθρεμπορίας καπνικών προϊόντων εισάγεται με καθυστέρηση στη χώρα μας με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε χθες ο αρμόδιος υπουργός Επικρατείας, Παναγιώτης Νικολούδης, καθώς η κυβέρνηση προτίθεται να εφαρμόσει ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας των καπνικών προϊόντων.

Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τον Ν. 3943 του 2011 που προέβλεπε ένα ανάλογο μέτρο, το οποίο δεν υλοποιήθηκε ποτέ, παρά τις αντίθετες εξαγγελίες των προηγούμενων κυβερνήσεων. Την ίδια ώρα το λαθρεμπόριο στα καπνικά αποτελεί ανοιχτή πληγή τόσο ως προς τις απώλειες κρατικών εσόδων όσο και ως προς την υποβάθμιση της δημόσιας υγείας.

Με το σύστημα ιχνηθέτησης, που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή σε 6 μήνες, επιχειρείται για πρώτη φορά να διαπιστωθεί αν είναι αυθεντικό οποιοδήποτε προϊόν καπνού, είτε παράγεται στη χώρα μας είτε εισάγεται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως εάν προορίζεται για κατανάλωση στο εσωτερικό ή διατίθεται σε σημεία πώλησης αφορολόγητων ειδών (duty free).

Το σχέδιο προβλέπει αντικατάσταση των γνωστών ταινιών φορολογίας που σήμερα φέρει κάθε συσκευασία καπνικού προϊόντος με άλλες ένσημες ταινίες, στις οποίες δεν θα πιστοποιείται απλώς η καταβολή των νόμιμων δασμών ή φόρων αλλά και η αυθεντικότητα του προϊόντος.

Ο Π. Νικολούδης εξήγησε ότι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σχεδίου νόμου έγκειται στη ριζική επέμβαση στην εφοδιαστική αλυσίδα των καπνών (βιομηχανοποιημένων και μη), ώστε να περιοριστεί, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, η λεγόμενη «γκρίζα» περιοχή των προϊόντων καπνού που διακινούνται στην αγορά. «Δεν θα παρακολουθούμε πια τα πρόσωπα αλλά το ίδιο το προϊόν.

Με σκάνερ θα ελέγχεται κάθε τσιγάρο και κάθε πούρο, εάν είναι για παράδειγμα Αγρινίου, θα βρίσκουμε από ποιον παραγωγό ξεκίνησε και ποια είναι η πορεία του» υπογράμμισε ο υπουργός.

Στο σχέδιο νόμου, που τίθεται σε διαβούλευση από τις 10 Αυγούστου και δεν είναι στα προαπαιτούμενα των δανειστών, προβλέπεται η ίδρυση δύο κεντρικών βάσεων δεδομένων στη Διεύθυνση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και ΦΠΑ της Τελωνειακής Υπηρεσίας του υπουργείου Οικονομικών.

Η πρώτη βάση, που φέρει την ονομασία «Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Παραγωγών και Βιομηχανιών Καπνού και των Προϊόντων αυτού», αφορά τους παραγωγούς καπνού και τις καπνοβιομηχανίες, ενώ η δεύτερη βάση δεδομένων, που φέρει την ονομασία «Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Εφοδιαστικής Αλυσίδας Καπνού και Βιομηχανοποιημένων Καπνών», αφορά κάθε άλλη εμπορική ή επιχειρηματική δραστηριότητα εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνών και των προϊόντων τους.

Επιπλέον, στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η ίδρυση, εντός του ΣΔΟΕ, ενός Ενιαίου Επιχειρησιακού Κέντρου Δίωξης του Λαθρεμπορίου, που στόχο θα έχει την αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας όχι ως μεμονωμένο φαινόμενο αλλά ως οργανωμένη παράνομη επιχειρηματική δράση. Για κάθε πακέτο λιανικής συσκευασίας που θα πωλείται χωρίς την ειδική ταινία θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 40 έως 100 ευρώ, ενώ σε περίπτωση υποτροπής το διοικητικό πρόστιμο θα τριπλασιάζεται και θα επιβάλλεται αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του παραβάτη.

Το κόστος του συστήματος

Αδιευκρίνιστο παραμένει το κόστος του συστήματος ιχνηλασιμότητας, καθώς ο Παναγιώτης Νικολούδης δεν έδωσε συγκεκριμένα στοιχεία για το απαιτούμενο κονδύλι, την ώρα που στήνεται ένας χορός εκατομμυρίων τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο γύρω από την ανάγκη καταπολέμησης του λαθρεμπορίου.

«Το σύστημα ιχνηλασιμότητας θα ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο, θα βρίσκεται μέσα στο υπουργείο Οικονομικών, διότι άνευ τούτου δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν» υπογράμμισε εμφατικά ο υπουργός, αν και το ζήτημα παραμένει η προέλευση του λογισμικού της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Εδώ και αρκετό καιρό πάντως στους διαδρόμους της Βουλής έχει μεταφερθεί η μάχη των λόμπι που κυνηγούν την ειδική σήμανση στα προϊόντα καπνού.

Από τη μία υπάρχουν οι εταιρείες που ειδικεύονται στη σήμανση στα τσιγάρα, ενώ από την άλλη οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες που δημιούργησαν το δικό τους σύστημα ιχνηλασιμότητας, το οποίο προσπαθούν να «προσφέρουν» ως φτηνότερο και αποδοτικότερο στον εκάστοτε υπουργό.

Αντίστοιχη εικόνα καταγράφεται και στην Ε.Ε,, όπου μεγάλες καπνοβιομηχανίες προβάλλουν συνεχώς προσκόμματα στην ιχνηλασιμότητα επιδιώκοντας, κατά παράβαση πρωτοκόλλου που έχει υπογραφεί με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, να ελέγχουν το σύστημα που τους... ελέγχει.

Οι κυβερνήσεις βρίσκονται συχνά ανάμεσα στο λόμπι των καπνοβιομηχάνων και στο λόμπι των εξειδικευμένων, ενίοτε κερδοσκοπικών, εταιρειών ιχνηλασιμότητας. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό της Βραζιλίας, όπου τον Ιούλιο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, έφοδοι της αστυνομίας σε δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες αποκάλυψαν απάτη 100 εκατ. ρεάλ (29 εκατ. δολάρια), με τα οποία φέρεται να δωροδοκήθηκαν αξιωματούχοι για να αναθέσουν σε συγκεκριμένη εταιρεία συμβόλαιο πολλών δισεκατομμυρίων.

Σημειώνεται ότι και στη χώρα μας σε αρκετές περιπτώσεις τα λαθραία τσιγάρα παράγονται από τις ίδιες νόμιμες εταιρείες για αγορές του εξωτερικού και γι’ αυτό δεν δασμολογούνται. Επανεισάγονται λαθραία και διατίθενται στη μαύρη αγορά αδασμολόγητα.

«Οι ίδιες οι καπνοβιομηχανίες, στις συναντήσεις που είχα με εκπροσώπους τους, ισχυρίζονται ότι μέσα από τις διαδικασίες που εκείνοι ακολουθούν δεν γίνεται λαθρεμπορία. Είναι η δική τους άποψη, εγώ έχω διαφορετική» είπε χθες ο υπουργός Επικρατείας.

Συντάκτης: Κώστας Ζαφειρόπουλος 

Πηγή: efsyn.gr