Τρίτος δρόμος με «μνημόνιο»

Τον… τρίτο -και πιο δύσκολο- δρόμο φαίνεται να επιλέγει τελικά η κυβέρνηση που οδηγεί σε ένα νέο δάνειο ύψους 30 δισ. ευρώ έως το 2017, αλλά και σε ένα νέο μνημόνιο με βιώσιμη λύση για το χρέος. Λίγες ώρες πριν εκπνεύσει ο νόμιμος χρόνος της διορίας, ο πρωθυπουργός απηύθυνε αίτημα στις Βρυξέλλες, με το οποίο ζητεί συμφωνία χωρίς παράταση του υφιστάμενου προγράμματος και χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ - με το οποίο η Ελλάδα έχει «συμβόλαιο» έως τον Μάρτιο του 2016.

Η πρόταση που εστάλη στους θεσμούς και ανακοίνωσε το γραφείο του πρωθυπουργού προβλέπει διετή συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για την πλήρη κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας με ταυτόχρονη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους (317 δισ. ευρώ).

Σύμφωνα με το ελληνικό κείμενο, η κυβέρνηση ζητά ένα τρίτο δάνειο για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της που ανέρχονται σε 12,335 δισ. ευρώ για το υπόλοιπο του 2015, 7,191 δισ. ευρώ για το 2016 και 9,619 δισ. ευρώ για το 2017. Το κείμενο συνοδεύτηκε και από αίτημα τεχνικής παράτασης, αφού μέχρις ότου «αποκρυσταλλωθούν» οι όροι της νέας συμφωνίας ελλοχεύει ο κίνδυνος της πτώχευσης.

Αυτό βέβαια είναι και το δύσκολο κομμάτι. Οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα απαιτήσουν οι Ευρωπαίοι θα είναι ιδιαίτερα σκληροί και θα συνοδευτούν από νέα δημοσιονομικά μέτρα που θα πλήξουν τα νοικοκυριά και θα αιφνιδιάσουν την αγορά. Η χώρα και τα εκατομμύρια των φορολογουμένων γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει η λέξη μνημόνιο και τα δεινά που κομίζει ένα τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής.

Η «Εφ.Συν.» από πολύ νωρίς είχε επισημάνει για το νέο «κουστούμι» μέτρων που «έραβαν» οι δανειστές που θα έρχονταν «πακέτο» μαζί με τη νέα βοήθεια και τον Μηχανισμό Σταθερότητας. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, το νέο δάνειο δεν μπορούσε να είναι μικρότερο των 30 δισ. ευρώ, δεδομένων των μεγάλων αναγκών για ρευστό που έχει η χώρα. Και μόνον η αποτυχία του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων (τη διετία 2013-2014 εισπράχθηκαν μόλις 1,6 δισ. ευρώ) ενέτεινε τις πιέσεις των δανειστών για την κάλυψη αυτού του «κενού» των εισπράξεων.

Αυξημένη εποπτεία

Το ποσό του νέου δανείου είναι υψηλό και σε καμιά περίπτωση οι δανειστές δεν θα αποδεσμεύσουν χρήματα χωρίς να υπάρξει αυξημένη εποπτεία όπως και στα δύο προηγούμενα μνημόνια. Σε περίπτωση δε που Αθήνα και Βρυξέλλες συμφωνήσουν σε «κούρεμα» του χρέους και όχι στο σενάριο της επιμήκυνσης έως και 50 χρόνια του χρόνου αποπληρωμής των δανείων διάσωσης των 180 δισ. ευρώ που έλαβε η χώρα μας από την ευρωζώνη με παράλληλη μείωση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, τότε τα προαπαιτούμενα που θα ζητήσουν οι πιστωτές εκτιμάται ότι θα είναι επώδυνα.

Τα περί διαρθρωτικών μόνο μέτρων που ήλπιζε η κυβέρνηση από την αρχή της διαπραγμάτευσης δεν έχουν καμιά τύχη. Ο κατάλογος με τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις που καταρτίζουν οι δανειστές και θα συζητηθούν στο σημερινό Eurogroup θα προβλέπει νέες περικοπές στις δαπάνες του προϋπολογισμού αλλά και ρηξικέλευθες προτάσεις γα την αύξηση των εσόδων του προϋπολογισμού προκειμένου να εκπληρωθούν οι στόχοι για πλεόνασμα 1% το 2015, 2% για το 2016, 3% για το 2017 και 3,5% το 2018.

Η «βαρυχειμωνιά»

Ο κίνδυνος να συρθεί η χώρα και πάλι στην ύφεση καραδοκεί, δεδομένου ότι μόνο για το φετινό πλεόνασμα απαιτούνται διπλάσια μέτρα από αυτά του στόχου του 1,8 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τελευταίο σενάριο με τα μέτρα, απλό και «ενισχυμένο», που απέστειλε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες προβλέπονταν παρεμβάσεις ύψους 5,6 δισ. ευρώ για φέτος (4,5 δισ. ευρώ από τα έσοδα και 1 δισ. ευρώ από τις δαπάνες) ώστε να καταστεί εφικτή η επίτευξη ενός «καθαρού» δημοσιονομικού αποτελέσματος 3,443 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό.

Η «βαρυχειμωνιά» θα είναι μεγάλη για τις επιχειρήσεις, αφού εκτός της έκτακτης εισφοράς 12% σε όσες είχαν κέρδη πάνω από 500.000 ευρώ το 2014, από το 2016 αυξάνεται ο συντελεστής φορολόγησης από το 26% στο 28%.

Την ίδια στιγμή, μεγάλο θα είναι το πλήγμα και για τα φυσικά πρόσωπα καθώς καταργείται η έκπτωση του 30% στην έκτακτη εισφορά για τους έχοντες εισοδήματα πάνω από 30.00 ευρώ τον χρόνο. Ταυτόχρονα έρχονται σαρωτικές μετατάξεις προϊόντων στον ΦΠΑ με στόχο την είσπραξη εσόδων 1,7 δισ. ευρώ, ενώ δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται και η κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου πλην της Κρήτης.

Στην επιστολή του ο πρωθυπουργός περιγράφει σε δραματικό τόνο τα οικονομικά προβλήματα που περνά η χώρα στο δεύτερο μισό του 2015 αλλά και για ολόκληρο το 2016. Σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα:

■ Δεν έχει γίνει καμία εκταμίευση από το δεύτερο πρόγραμμα από τον Ιούλιο του 2014.

■ Η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση στις αγορές.

■ Το πρόγραμμα λήγει στις 30 Ιουνίου του 2015 και η αίτηση για μια παράταση για την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαπραγματεύσεων δεν έχει γίνει αποδεκτή

■ Ο Μηχανισμός Εκτακτης Ρευστότητας (ELA) δεν αυξήθηκε από την ΕΚΤ και ως εκ τούτου ήταν αναγκαίο να επιβληθούν κεφαλαιακοί έλεγχοι στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα

Στήριξη σταθερότητας

Κατόπιν τούτων, η Ελλάδα ζητάει στήριξη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας από τον ESM με τη μορφή διετούς δανείου και αναδιάρθρωση του χρέους. Εφόσον το Eurogroup εγκρίνει το ελληνικό αίτημα, τότε σύμφωνα με το άρθρο 13 της Συνθήκης του ESM, ύστερα από αίτηση του κράτους-μέλους, το Συμβούλιο Διοικητών του ESM δύναται να αποφασίσει να χορηγήσει στήριξη σταθερότητας.

Ο πρόεδρος του συμβουλίου αναθέτει ακολούθως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την ΕΚΤ να εκτιμήσουν την ύπαρξη κινδύνου για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, κατά πόσο το χρέος της γενικής κυβέρνησης είναι βιώσιμο, αλλά και τις πραγματικές ανάγκες χρηματοδότησης.

Ακόμη, το συμβούλιο διοικητών αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή -σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, εφόσον είναι εφικτό, από κοινού με το ΔΝΤ- να διαπραγματευθεί με το ενδιαφερόμενο μέλος του ESM το Μνημόνιο Κατανόησης, όπου θα περιγράφονται αναλυτικά οι όροι που θα συνδέονται με τη διευκόλυνση της χρηματοπιστωτικής συνδρομής.

Συντάκτης: Μάριος Χριστοδούλου 

Πηγή: efsyn.gr