Ο ΜακΚόρμικ καυτηριάζει τις παθογένειες της σύγχρονης δημοκρατίας,
αλλά και την κατεύθυνση που δίνουν στην Ε.Ε. οι κυρίαρχες ελίτ. Θεωρεί
σωστή την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσει σε δημοψήφισμα και
υπογραμμίζει την ανάγκη συγκρότησης και κινητοποίησης μαζικών κινημάτων
για την προστασία του δημοκρατικού κεκτημένου.
• Οι διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας αγνοούν τελείως την
πολιτική βούληση και τις επιλογές που έκανε ο ελληνικός λαός και
απαιτούν να συνεχίσει η κυβέρνηση τις ίδιες αποτυχημένες πολιτικές
λιτότητας. Τι σηματοδοτεί αυτό για τη δημοκρατία στην Ευρώπη;
Προφανώς δεν υπάρχει δημοκρατία στην Ευρώπη. Δεν νομίζω ότι η τρόικα
εκπροσωπεί κατάλληλα τις απόψεις των περισσότερων πολιτών της Ευρώπης
αναφορικά με την ελληνική κρίση, και αυτό περιλαμβάνει και τους
Γερμανούς! Οχι μόνο πρέπει να γίνει δημοψήφισμα στην Ελλάδα για τις
πολιτικές λιτότητας που επέβαλε η τρόικα, αλλά να γίνει επίσης ένα
δημοψήφισμα σε ολόκληρη την ευρωζώνη σχετικά με τη λιτότητα.
Η κυβέρνηση έκανε αυτό ακριβώς που έπρεπε να γίνει υπό αυτές τις
συνθήκες. Η λιτότητα συνιστά την εξαθλίωση του ελληνικού λαού. Ο Τσίπρας
έκανε το σωστό από άποψη δημοκρατικότητας, δίνοντας την ευκαιρία στον
ελληνικό λαό να αποφασίσει για το μέλλον του. Φυσικά δεν θέλω να μιλήσω
εξ ονόματος του ελληνικού λαού, αλλά εάν ήμουν Ελληνας πολίτης θα
απέρριπτα τη λιτότητα στις 5 Ιουλίου.
• Πόσο σας ανησυχούν οι ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη;
Η τρόικα πρέπει να διδαχτεί από τους Ευρωπαίους ποια είναι η
πραγματική αποστολή της Ε.Ε. Η Ε.Ε. δεν δημιουργήθηκε από τους ιδρυτές
της για να είναι ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός που παράγει χρήμα.
Σίγουρα ιδρύθηκε ως μια φαινομενικά «οικονομική» κοινότητα, αλλά σκοπός
της ήταν να διασφαλίσει την ειρήνη και την ευημερία, με τη βαθύτερή τους
σημασία, για όλους τους Ευρωπαίους. Σχεδιάστηκε να διασφαλίσει ότι το
1929, το 1933 και το 1939 δεν θα ξανασυμβούν. Δηλαδή, σκόπευε να
αποτρέψει τις καταστροφικές υφεσιακές κρίσεις, την άνοδο των
εξτρεμιστικών ακροδεξιών κομμάτων και κινημάτων, αλλά και τον κίνδυνο
ενός κατακλυσμιαίου παγκόσμιου πολέμου. Η τρόικα βρίσκεται καθ’ οδόν να
διασφαλίσει ότι τα δύο από τα τρία αυτά πράγματα συμβαίνουν και πάλι
στην Ελλάδα, και στη συνέχεια, αναπόφευκτα, και αλλού. Οταν συμβαίνουν
αυτά τα δύο, τότε το τρίτο γίνεται μια τρομακτική πιθανότητα.
• Υποστηρίζετε ότι οι συνήθεις επιστημονικές απαντήσεις για
την κρίση της δημοκρατίας είναι ανεπαρκείς. Κατά την άποψή σας, σε τι
συνίσταται η σημερινή αλλοίωση της δημοκρατίας;
Η σύγχρονη δημοκρατία βρίσκεται σε κρίση σε όλο τον κόσμο εξαιτίας
της αυξανόμενης κοινωνικο-οικονομικής ανισότητας και της παρακμάζουσας
πολιτικής λογοδοσίας. Εχει γίνει ολοφάνερο ότι οι εκλογές, ακόμα και οι
«δίκαιες και ελεύθερες», δεν οδηγούν στην εκλογή ατόμων τα οποία
ανταποκρίνονται ιδιαίτερα στις προσδοκίες και τις επιδιώξεις των
εκλογέων τους. Επιπλέον, οι δημοκρατικές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο
φαίνονται όλο και λιγότερο ικανές να αποτρέψουν τους πλουσιότερους από
το να έχουν υπερβολική επιρροή στη λήψη των αποφάσεων. Αντί να
διευκολύνουν τη λαϊκή κυριαρχία, οι Κοινοβουλευτικές Δημοκρατίες
εμφανίζονται να επιτρέπουν και ίσως να ενθαρρύνουν τις πολιτικές και
οικονομικές ελίτ να πλουτίζουν εις βάρος των πολλών και επιπλέον να
σφετερίζονται την ελευθερία των απλών πολιτών. Η αδυναμία αυτών των
απλών πολιτών, αφενός, να ελέγξουν τη συμπεριφορά των δημόσιων
λειτουργών και, αφετέρου, να αντισταθμίσουν τη δύναμη και τα προνόμια
των πλουσίων, θέτει μια σοβαρή απειλή για τις συνθήκες ελευθερίας και
ισότητας στις δημοκρατίες της εποχής μας.
• Οπως βλέπουμε, ο χρηματοπιστωτικός τομέας όχι μόνο
κυριαρχεί στην οικονομία, αλλά στην πραγματικότητα επιβάλλει τη θέλησή
του σε ολόκληρη την κοινωνία, πυροδοτώντας κολοσσιαίες ανισότητες και
κοινωνικές συγκρούσεις. Είναι δυνατόν η πολιτική δημοκρατία να ανθήσει
σε τέτοιες συνθήκες;
Εάν ο όρος «δημοκρατία» σημαίνει κάτι περισσότερο από ένα σύνθημα
στην εποχή μας, οι θεσμοί πρέπει να μεταρρυθμιστούν ριζικά. Ωστόσο, η
ριζοσπαστική θεσμική αλλαγή θέτει ένα δύσκολο ερώτημα: όπως λέμε εμείς
στα αγγλοαμερικάνικα: «πώς φτάνουμε από το εδώ στο εκεί;».
Μια αποτελεσματική θεσμική αλλαγή απαιτεί την κινητοποίηση μαζικών
κινημάτων, προκειμένου να υποχρεωθούν οι κυβερνώσες ελίτ να θεσπίσουν
και οι οικονομικές ελίτ να αποδεχτούν μια θεμελιακή θεσμική αλλαγή. Το
πρόβλημα των μέσων διά των οποίων επιτυγχάνουμε τους σκοπούς των
θεσμικών αλλαγών θέτει το πιεστικό ζήτημα της σχέσης μεταξύ λαϊκισμού
και δημοκρατίας. Η λαϊκίστικη μαζική κινητοποίηση σήμερα είναι το
αναγκαίο όχημα για την υλοποίηση μιας αποτελεσματικής μεταρρύθμισης της
σύγχρονης δημοκρατίας.
• Πώς επηρεάζουν οι αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν την
αντίληψή μας περί δημοκρατίας και πώς μπορούμε να πολεμήσουμε εναντίον
του σημερινού καθεστώτος μιας δημοκρατίας υπό επιτήρηση;
Η υπόθεση Σνόουντεν έκανε φανερό το γεγονός ότι η κρίση πολιτικής
λογοδοσίας είναι ακόμα χειρότερη απ’ ό,τι νομίζαμε. Οι κυβερνήσεις
κάνουν εκατομμύρια πράγματα, τα οποία οι ψηφοφόροι δεν θα ενέκριναν.
Ξαναλέω ότι χρειαζόμαστε μαζική κινητοποίηση ενάντια στις
παρακολουθήσεις, όπως τη χρειαζόμαστε και ενάντια στη λιτότητα και στις
άλλες πολιτικές, οι οποίες πλήττουν δυσανάλογα τον μέσο πολίτη και όχι
τις ελίτ.
• Οι κυρίαρχες ελίτ και τα φιλικά τους ΜΜΕ χαρακτηρίζουν
λαϊκιστή όποιον αντιστέκεται στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους. Τι
σημαίνει «λαϊκισμός» για εσάς;
Ο λαϊκισμός μπορεί να είναι είτε προοδευτικός είτε οπισθοδρομικός.
Μπορεί να αποτελεί ένα μαζικό κίνημα με στόχο τη δημιουργία ή την
αποκατάσταση μεγαλύτερης πολιτικής και οικονομικής ισότητας ανάμεσα
στους πολίτες, ή ένα κίνημα που επιδιώκει να αποκλείσει ορισμένα μέλη
του λαού από την ιδιότητα του πολίτη. Ο προοδευτικός λαϊκισμός έχει
στόχο τις προνομιούχες και ισχυρές μειονότητες, οι οποίες πρέπει να
υποχρεωθούν να μοιραστούν τον πλούτο και τη δύναμή τους με τους απλούς
πολίτες. Ο οπισθοδρομικός λαϊκισμός κατηγορεί λανθασμένα ευάλωτες και
επισφαλείς μειονότητες σαν πηγή των μειωμένων συνθηκών ελευθερίας και
ισότητας μεταξύ των πολιτών.
Ποιος είναι
Γεννημένος το 1950 ο ΜακΚόρμικ διδάσκει Πολιτική Επιστήμη στο
Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Machiavellian
Democracy» (2011), «Carl Schmitts’s Critique of Liberalism» (1997),
«Weber, Habermas and the transformations of the European State» (2006).
Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η πολιτική σκέψη της
Αναγέννησης, ενώ έχει δημοσιεύσει πολλά επιστημονικά άρθρα πάνω στην
ιστορία της πολιτικής, τη θεωρία της δημοκρατίας και το συνταγματικό
Δίκαιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου