Πρώτα οι τραπεζίτες και έπονται οι πολίτες!

Τελικά το απευκταίο σχέδιο Χαμηλοθώρη (επί θητείας Χ. Αθανασίου) για τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, χωρίς σχεδόν καμία από τις προτεινόμενες αλλαγές, κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένεται σήμερα να ψηφιστεί, ώστε να δοθούν το πράσινο φως στις διαπραγματεύσεις και το μαύρο σκοτάδι για εργαζόμενους και ασφαλιστικά ταμεία.

Προνομιακή μεταχείριση τραπεζών, κατάργηση μαρτύρων, διευκόλυνση κατασχέσεων, ελάχιστες προθεσμίες για τον οφειλέτη. Στο εξής, η πρώτη τιμή στους πλειστηριασμούς θα είναι με βάση την εμπορική και όχι την αντικειμενική αξία, πράγμα που αυτομάτως θα οδηγεί στα χαμηλά τιμήματα (μπιρ παρά, επί το λαϊκότερον).

Τέλος, οι καταιγιστικοί ρυθμοί που προβλέπονται στην πρωτοβάθμια δικαστική διαδικασία στις αστικές δίκες είναι, σύμφωνα και με τους δικηγόρους, ένας πολύ κακός οιωνός για μία δίκαιη δίκη, όσο κι αν πράγματι έπρεπε να υπάρξουν μέτρα επίσπευσης, χωρίς να θίγουν όμως την παροχή δικαίου.

Συνομιλήσαμε με τον δικηγόρο και μέλος του Δ.Σ. του ΔΣΑ Βασίλη Παπαστεργίου, ζητώντας του τις πρώτες παρατηρήσεις στο «υπέρ τραπεζών» νομοσχέδιο. Οι βασικές αντιρρήσεις των δικηγόρων αναφέρονται στα άρθρα 975 και 977 (πλειστηριασμοί) όπως και στα άρθρα 237 και στο 270 (προφορικότητα της δίκης με παρουσία μαρτύρων στο ακροατήριο)

Συνοπτικά:

■ Τα επίμαχα είναι τα άρθρα για την αναγκαστική εκτέλεση πλειστηριασμών με τα οποία ανατρέπεται το γενικό προνόμιο των εργαζομένων και του Δημοσίου (ασφαλιστικά ταμεία και οφειλόμενος ΦΠΑ), ενώ καθίστανται οι τράπεζες οι πρώτοι και κύριοι δικαιούχοι είσπραξης κατά τα 2/3 των ποσών που θα προκύψουν από τον κάθε πλειστηριασμό.

■ Η αναγκαστική εκτέλεση προχωράει σε σύντμηση των υφιστάμενων προθεσμιών αλλά και στην περικοπή των ένδικων μέσων που είχε στη διάθεσή του ο οφειλέτης με το πρόσχημα της ταχύτητας. Στο σημείο αυτό ο κ. Παπαστεργίου μάς τόνισε ότι το επιχείρημα αυτό είναι έωλο δεδομένου ότι δεν υπήρχαν σε τέτοιες περιπτώσεις μεγάλες καθυστερήσεις από πλευράς Δικαιοσύνης.

■ Καταργούνται οι μάρτυρες στα πρωτόδικα πολιτικά (αστικά) δικαστήρια και επομένως η σημαντική δικαστική διαδικασία της προφορικότητας σε μια δίκη. Οι μαρτυρίες γίνονται πλέον απλές ένορκες βεβαιώσεις που καταθέτουν οι δικηγόροι.

■ Συνολικά μέσα στην περίοδο της πολύχρονης κρίσης και του χτυπήματος που έχει δεχθεί και ο δικηγορικός κλάδος -κυρίως οι νέοι ή μεμονωμένοι δικηγόροι, αυτό το νομοσχέδιο ήταν και είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Προηγήθηκαν: η επιβολή ΦΠΑ στις αμοιβές, η κατάργηση του αφορολόγητου και η αναγκαστική προκαταβολή φόρου και η επιβολή παραβόλου σε μια σειρά δικαστικών πράξεων, όπως για παράδειγμα στις εφέσεις. Στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο οι δικηγορικές αμοιβές μαζί με τις απαιτήσεις των εργαζομένων έρχονται πλέον στην τελευταία θέση.

Αναδρομική ισχύς;

Ενα εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα που ανακύπτει εδώ είναι, πέρα από τον νέο τρόπο διεκπεραίωσης των προσεχών πλειστηριασμών, τι ακριβώς θα γίνει με τους εν εξελίξει πλειστηριασμούς και αν ο νόμος θα έχει στην προκειμένη περίπτωση πεδίο εφαρμογής με αναδρομική ισχύ. Αυτό θα είναι ό,τι χειρότερο δεδομένου ότι οι εμπλεκόμενοι σε αυτούς εργαζόμενοι δεν θα έχουν ούτε καν την «τυπική» έστω γνώση ώστε να λάβουν τα όποια μέτρα ακόμα και στον τρόπο διεκδίκησης των οφειλομένων σε αυτούς από τις πτωχευμένες επιχειρήσεις.

Προς το παρόν διαβεβαιώνεται ότι δεν θα έχει αναδρομική ισχύ και θα ξεκινήσει η εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2016. Το ζήτημα όμως είναι να διευκρινιστούν οι μεταβατικές διατάξεις με τις συγκεκριμένες ημερομηνίες ώστε να γνωρίζουν οι θιγόμενοι (με τις εν εξελίξει διαδικασίες) αν και ποιους επηρεάζει.

«Εγγυήσεις» ότι δεν θα γίνουν πλειστηριασμοί σπιτιών τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους αλλά και μετά το 2016 επιχειρούν να δώσουν η ελληνική κυβέρνηση και οι τράπεζες, αφενός για να καθησυχάσουν τους πολίτες με τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, αφετέρου να προλάβουν τυχόν αντιδράσεις βουλευτών της συμπολίτευσης, εν όψει της σημερινής κρίσιμης ψηφοφορίας στη Βουλή.

Ενα από τα κρισιμότερα ζητήματα είναι η προστασία (πρωτίστως) της πρώτης κατοικίας και των δανειοληπτών που έχουν μπει στη ρύθμιση των 100 δόσεων για να σώσουν το σπίτι τους. Μπορεί η πρόθεση της κυβέρνησης να είναι ένα μορατόριουμ (με τους εταίρους) στον τομέα της πρώτης κατοικίας, με τον αρμόδιο υπουργό Γιώργο Σταθάκη να ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση προστασίας, επιδιώκοντας να ισχύσει το μορατόριουμ πέραν του προβλεπόμενου διαστήματος έπειτα από διαπραγματεύσεις με τους «θεσμούς», ωστόσο τέτοια πρόβλεψη δεν υπάρχει στον νέο Κώδικα.

Ετσι, ενεργοποιήθηκε η Ενωση Ελληνικών Τραπεζών, η οποία ανακοίνωσε ότι το επόμενο διάστημα θα αναβιώσει η αντίστοιχη «ρύθμιση Χατζηδάκη» (νόμος 4224/2013) ώστε οι ελληνικές τράπεζες να παρέχουν προστασία της πρώτης κατοικίας μέχρι το τέλος του 2015 με βάση το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε ώς τις 31.12.2014. Πρακτικά αυτό προϋποθέτει ότι οι πολίτες που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα κληθούν να υποβάλουν νέες αιτήσεις.

Παράλληλα, με υπουργική απόφαση των Παρασκευόπουλου-Τσακαλώτου που δημοσιεύτηκε χθες, αναστέλλεται από 21 έως 31 Ιουλίου (τον Αύγουστο κλείνουν ούτως ή άλλως τα δικαστήρια) η διενέργεια κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης, και ιδίως οι πλειστηριασμοί, οι κατασχέσεις, οι εξώσεις και οι προσωπικές κρατήσεις.

Μέχρι τον Ιανουάριο

Με ξεχωριστή ανακοίνωση, επίσης, το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού έσπευσε να διευκρινίσει πως μέχρι τον Ιανουάριο του 2016, οπότε θα τεθεί σε ισχύ ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, θα έχει ψηφιστεί από τη Βουλή διάταξη για την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας η οποία και θα ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο για τη συνολική ρύθμιση των κόκκινων δανείων που θα ισχύσει από το 2016 και μετά. Στην ουσία πρόκειται για την ψήφιση της ρύθμισης Σταθάκη η οποία, αν παραμείνει ως έχει, θα προστατεύει από πλειστηριασμό τους δανειολήπτες με πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ, με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 35.000 ευρώ, αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας 270.000 ευρώ εκ των οποίων καταθέσεις και κινητές αξίες είναι έως 15.000 ευρώ. Οι δανειολήπτες θα καταβάλλουν υποχρεωτικά μηνιαία δόση ανάλογα με το εισόδημά τους που θα κυμαίνεται από 2% έως και 60% των μηνιαίων απολαβών τους.

Τι ίσχυε μέχρι σήμερα

Θα πρέπει να σημειωθεί πως από την αρχή της χρονιάς οι πλειστηριασμοί είναι απολύτως ελεύθεροι καθώς δεν ισχύει συγκεκριμένο πλαίσιο προστασίας. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να περάσει νέα ρύθμιση, ενώ ο «Κώδικας Δεοντολογίας» της Τράπεζας της Ελλάδος που αντιμετωπίζει ζητήματα αποπληρωμής των «κόκκινων» δανείων ούτε ισχύ νόμου έχει ούτε εφαρμόζεται στην πράξη.

Επί της ουσίας, η όποια προστασία παρέχεται για περισσότερα από 220.000 νοικοκυριά μέσω του Νόμου Κατσέλη καθώς η αίτηση υπαγωγής εξασφαλίζει στον οφειλέτη την προστασία της κατοικίας του από πλειστηριασμούς σε πρώτη φάση μέχρι την επικύρωση της αίτησης και σε δεύτερη φάση μέχρι την έκδοση δικαστικής απόφασης. Στην πράξη, ωστόσο, λόγω του μορατόριουμ μεταξύ κυβέρνησης-τραπεζών, δεν γίνονται πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας παρότι όλο αυτό το διάστημα δεν έχουν σταματήσει οι καταγγελίες δανείων, τα κατασχετήρια και οι δίκες έναντι δανειοληπτών ή οφειλετών του Δημοσίου.

Δεν ακούστηκε το ηχηρό «όχι» των δικηγόρων

Εκτός από τη βούληση των «θεσμών», ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας ενσωματώνει και το «πνεύμα» Αθανασίου. Το σχέδιο Χαμηλοθώρη, που κινητοποίησε τον δικηγορικό κλάδο σε αποχή διαρκείας με τη διενέργεια μάλιστα δημοψηφίσματος (Δεκέμβριος 2014), όπου οι δικηγόροι στη μεγάλη τους πλειονότητα (93%) ψήφισαν (τότε) «Όχι», είναι στα υπό ψήφιση προαπαιτούμενα της σημερινής μέρας.

Στο δημοψήφισμα είχε συμμετάσχει περίπου το 50% των δικηγόρων της χώρας και το ίδιο βράδυ ο πρόεδρος του ΔΣΑ και της ολομέλειας των προέδρων των Δ.Σ. της χώρας Βασίλης Αλεξανδρής είχε δηλώσει: «Οι δικηγόροι της Αθήνας συλλογικά, δυναμικά και με αίσθημα ευθύνης έναντι του θεσμικού τους ρόλου εξέφρασαν τη θέση τους για το κατατεθέν νομοσχέδιο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ενα νομοσχέδιο που αφορά τον κάθε πολίτη και την πραγμάτωση του δικαίου. Επιβεβαίωσαν την κατηγορηματική -προϊόν εμπεριστατωμένων παρατηρήσεων- αντίθεσή τους στις προτεινόμενες τροποποιήσεις βασικών κεφαλαίων του Κώδικα. Εναντιώθηκαν στον προσχηματικό διάλογο και τον εμπαιγμό του υπουργείου Δικαιοσύνης».

Βέβαια, λίγες ημέρες πριν από την ψηφοφορία για δημοψήφισμα επί της προτεινόμενης συμφωνίας, ο ίδιος ο ΔΣΑ και άλλοι σύλλογοι παρότρυναν στο «Ναι», πράγμα που ενδεχομένως σημαίνει ότι είχαν ίσως… καμφθεί οι διαφωνίες τους και για το ζήτημα του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, τουλάχιστον σε επίπεδο διοικήσεων των κατά τόπους συλλόγων.

Οι αλλαγές που διατυπώθηκαν και προτάθηκαν από το σημερινό υπουργείο Δικαιοσύνης και από το σύνολο των δικηγορικών συλλόγων με τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή Κράνη, που προσπάθησε να αλλάξει το σχέδιο Χαμηλοθώρη, δεν έγιναν αποδεκτές από τους «θεσμούς» με το πρόσχημα της «έλλειψης χρόνου» να μελετηθούν, εφόσον τα μέτρα οφείλουν να αποτελέσουν άμεσα νόμο.

Συντάκτης: Αντα Ψαρρά, Βασίλης Γεώργας 

Πηγή: efsyn.gr