Γιατί η σύγκρουση των δανειστών για το χρέος μπλοκάρει τη συμφωνία

Η συμφωνία της χώρας με τους «θεσμούς» στα προαπαιτούμενα μέτρα, δεν επαρκεί για να ξεκλειδώσουν οι δόσεις των 7,2 δισ. ευρώ, υποστήριξε την Δευτέρα ο κ. Ντράγκι, καλώντας την ΕΕ να επιλύσει το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδος για τους επόμενους 12 μήνες, επιτρέποντας έτσι στο ΔΝΤ να εγκρίνει την καταβολή της δόσης (5,2 δις) που οφείλει. Όπως εξήγησε ο επικεφαλής της ΕΚΤ στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, η Ε.Ε. θα πρέπει να «απαντήσει» στην προϋπόθεση που θέτει το ΔΝΤ, προκειμένου να εγκρίνει την καταβολή δανείου.

Σύμφωνα με τους κανόνες του ΔΝΤ, η έγκριση προϋποθέτει την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Η προϋπόθεση αυτή είπε, δεν υφίσταται πλέον στην περίπτωση της Ελλάδος. Συμπλήρωσε ότι θα πρέπει να είναι μέρος της συμφωνίας της Ελλάδος με τους θεσμούς η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας από τους Ευρωπαίους πιστωτές.

Την Τετάρτη, ο Αλ. Τσίπρας δήλωσε πως οι θεσμοί προσπαθούν να επιβάλουν στην Ελλάδα «την συνισταμένη των απαιτήσεών τους», κάτι που η κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχθεί και ζήτησε από τους Ευρωπαίους πιστωτές «να μην χρησιμοποιούν τις προτάσεις του ΔΝΤ a la cart». Τι σημαίνουν όλα αυτά ; Μια προσεκτική ανάγνωση των συμφωνιών και των εκθέσεων προόδου του «προγράμματος διάσωσης», είναι αποκαλυπτική. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκθέσεις του ΔΝΤ, καθώς αφορούν τον τρόπο με τον οποίο έγινε ο χειρισμός της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα.

Η Έκθεση αξιολόγησης της συμφωνίας του 2010 του ΔΝΤ, ρητά αναφέρει ότι «η ελληνική οικονομία υπέστη μια ύφεση πολύ μεγαλύτερη από ότι ήταν απαραίτητο, εξαιτίας της άρνησης των ηγετών της Ευρώπης να συμφωνήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους από την αρχή του προγράμματος. Η αιτία της άρνησης αυτής ήταν το γεγονός ότι η ευρωζώνη δεν ήταν θεσμικά προετοιμασμένη για το είδος της κρίσης. Η διασύνδεση των αγορών κεφαλαίου και του τραπεζικού τομέα, σήμαινε ότι οι χρηματοοικονομικοί τομείς άλλων ευρωπαϊκών χωρών ήταν σε κίνδυνο.

Ο κίνδυνος οφείλονταν στην έκθεση των τραπεζών στο χρέος των χωρών της ευρωπαϊκής «περιφέρειας».

Μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους από την αρχή του προγράμματος, θα μείωνε το βάρος της προσαρμογής και θα συνέβαλε σε μια λιγότερο δραματική μείωση του ΑΕΠ. Η μη αναδιάρθρωση, επέτρεψε στον ιδιωτικό τομέα -γερμανικές και γαλλικές τράπεζες κυρίως- να μεταφέρει την έκθεσή του στο χρέος, στον δημόσιο τομέα.

Εξάλλου, η καθυστερημένη αναδιάρθρωση του ιδιωτικού μόνο χρέους το 2012, προσέφερε μια νέα ευκαιρία για τους ιδιώτες δανειστές να μειώσουν την έκθεσή τους και να μεταφερθεί πάλι χρέος στον δημόσιο τομέα με το PSI. Αυτή η μεταφορά επέτρεψε στους ιδιώτες να αποφύγουν μεγάλο κούρεμα όταν τελικά έγινε, αφήνοντας τους φορολογούμενους και τον δημόσιο τομέα εκτεθειμένους.

Οι παρατηρήσεις της έκθεσης δημοσιεύθηκαν στον τύπο (2013) και προκάλεσαν την περίφημη απάντηση του Επιτρόπου Olli Rehn «Δεν είναι δίκαιο το ΔΝΤ να «νίπτει τας χείρας» και να ρίχνει το βρώμικο νερό στους Ευρωπαίους». Η φράση της έκθεσης που δημιούργησε την διαμάχη μεταξύ Ε. Επιτροπής και ΔΝΤ ήταν « Μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους από την αρχή θα ήταν καλύτερη λύση για την Ελλάδα, αν και δεν ήταν αποδεκτή από τους Ευρωπαίους εταίρους».

Στην Τρίτη Αξιολόγηση οι δανειστές και η ελληνική κυβέρνηση άφησαν να περάσει απαρατήρητη μια «μικρή» λεπτομέρεια τεράστιας σημασίας: ότι η Ελλάδα το επόμενο έτος (2014) θα είχε ένα χρηματοδοτικό κενό 4 δισ. ευρώ! Ήταν ακριβώς εκείνη τη στιγμή που στην Γερμανία άρχισαν να δημοσιεύονται αρνήσεις για κάθε ιδέα διαγραφής του ελληνικού χρέους.

Στην πραγματικότητα, η δυνατότητα αποπληρωμής του Ταμείου, εξαρτάται από την ικανότητα των ελληνικών αρχών να εφαρμόσουν ένα πολύ «φιλόδοξο» πρόγραμμα σκληρών μέτρων. Εάν το πρόγραμμα αποκλίνει από την πορεία του και οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν συνεχίζουν να στηρίζουν την Ελλάδα, η ικανότητα της χώρας να πληρώσει το Ταμείο θα είναι ανεπαρκής, ανέφερε η έκθεση του ΔΝΤ.

Αυτό ακριβώς συνέβει το καλοκαίρι του 2014 και για τον λόγο αυτό δεν ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση από την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, που πιεζόταν να καλύψει και τα 4 δις που δεν είχαν προβλεφθεί. Χωρίς υποχώρηση των Ευρωπαίων δανειστών η της ελληνικής πλευράς, οι υπάλληλοι του Ταμείου θα είναι αντιμέτωποι με την υποχρέωση να εξηγήσουν στους μη Ευρωπαίους μετόχους του, πως προέκυψαν οι απώλειες.

Είναι προφανές, ότι το ΔΝΤ επιθυμεί να αναδείξει τις εγγυήσεις που έχουν δοθεί από τους Ευρωπαίους δανειστές το 2012 «να παρασχεθεί στην Ελλάδα στήριξη ώστε να μειωθεί το χρέος στο 110% του ΑΕΠ το 2022», δηλαδή ότι θα υπάρξει κάποια αναδιάρθρωση χρέους εάν η δυναμική του χρέους είναι αρνητική.

Υπό το φως των ανωτέρω, γίνονται αντιληπτά τα προβλήματα κατάληξης σε συμφωνία και η καταγγελία του Έλληνα πρωθυπουργού για τις διαφορές των δανειστών και την επιβολή της συνισταμένης των ακραίων απαιτήσεών τους. Καθώς οι Ευρωπαίοι δεν εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους να δεχθούν αναδιάρθρωση χρέους, το ΔΝΤ προτείνει έσοδα από αύξηση ΦΠΑ και μείωση συντάξεων, προκειμένου εξασφαλισθεί «βιωσιμότητα» χρέους- δηλαδή εξυπηρέτησή του για 12 μήνες.

Επομένως οι δανειστές προσπαθούν να αποφύγουν απώλειες, μεταφέροντας το κόστος στον Έλληνα φορολογούμενο με νέα σκληρά μέτρα, που δεν αποδέχεται η ελληνική κυβέρνηση και η πλειοψηφία των πολιτών. Αυτό εξηγεί και την εμπλοκή των διαπραγματεύσεων, που ουσιαστικά διεκόπησαν την περασμένη Κυριακή στις Βρυξέλλες, όταν η πλευρά των πιστωτών στο συγκεκριμένο επίπεδο, δήλωσε μη εξουσιοδοτημένη να συζητήσει χρέος και ανάπτυξη. Το έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής την Δευτέρα, θα προσπαθήσει να δώσει διέξοδο σε πολιτικό επίπεδο. Θα προσφερθεί άραγε ελπίδα ανάπτυξης στη χώρα;

Γεράσιμος Ποταμιάνος - οικονομολόγος, τ. ανώτερο στέλεχος της Ε. Επιτροπής

Πηγή: efsyn.gr