Φοροδιαφυγή και μαύρο χρήμα στη «ζούγκλα» της τοκογλυφίας

ΠΟΡΙΣΜΑ-ΣΟΚ ΓΙΑ ΤΑ ΕΝΕΧΥΡΟΔΑΝΕΙΣΤΗΡΙΑ

Πόρισμα-σοκ του υπουργείου Οικονομίας περιγράφει την ανεξέλεγκτη τοκογλυφική δράση, την ασύλληπτου μεγέθους φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος των ενεχυροδανειστηρίων.

Χάρη... στο «τρύπιο» νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους και θεσπίστηκε το 2011, στο όνομα... της απελευθέρωσης των επαγγελμάτων, «μαυραγορίτες» σύγχρονης εποχής ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια, θησαυρίζουν σε βάρος νοικοκυριών κι επιχειρηματιών που τους έχει γονατίσει η οικονομική κρίση.

Αλυτο μυστήριο παραμένει το πόσες ποσότητες κοσμημάτων διακινούνται από τα καταστήματα με τις μεγάλες και φωτεινές ταμπέλες «Αγορά Χρυσού» αλλά και πώς αυτά φτάνουν στα χυτήρια για να λιώσουν και να φύγουν στο εξωτερικό σε σχήμα ράβδων χρυσού. Κι αυτό γιατί τα ενεχυροδανειστήρια δεν είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν στις ΔΟΥ τα κοσμήματα που φυλάσσουν και εμπορεύονται.

Την έκθεση που συνέταξε η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή υπό την εποπτεία του γενικού γραμματέα Αντώνη Παπαδεράκη αποκαλύπτει το «Εθνος της Κυριακής». Πρόκειται για μια αποτύπωση της σημερινής κατάστασης, της παραβατικότητας αλλά και του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου στα ενεχυροδανειστήρια χρυσού, πολύτιμων αντικειμένων και αυτοκινήτων. Τα ευρήματά της έχουν γίνει γνωστά στον υπουργό Γιώργο Σταθάκη, ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζει αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και εισηγείται η αρμοδιότητα να περάσει από την αστυνομία στο υπουργείο Οικονομίας ή το υπουργείο Οικονομικών.

Η οικονομική ύφεση αλλά και η προχειρότητα με την οποία προχώρησε το άνοιγμα του συγκεκριμένου επαγγέλματος έχει αυξήσει με γεωμετρική πρόοδο τον αριθμό των συγκεκριμένων επιχειρήσεων. Ειρήσθω εν παρόδω, οι συντάκτες της έκθεσης δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν τον ακριβή αριθμό τους και περιγράφουν χαρακτηριστικά: «Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, μέχρι το 2010 λειτουργούσαν 81 επιχειρήσεις αγοράς χρυσού.

Παραβατικότητα

Το 2012 εκτοξεύτηκαν στις 274, ενώ μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 λειτουργούσαν νόμιμα 939 επι­χειρήσεις με 309 υποκαταστήματα, που παρείχαν υπηρεσίες ενεχυροδανειστή ή και αργυραμοιβού, του ανταλλάκτη δηλαδή νομισμάτων, ξένου σε εγχώριο ή αντιστρόφως». Σχετικά με το πόσες υπάρχουν σήμερα, το πόρισμα αναφέρει: «Σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου του βουλευτή Ε. Παναγούλη τον Φεβρουάριο του 2014, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Θανάσης Σκορδάς απάντησε ότι σύμφωνα με στοιχεία του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ, οι επιχειρήσεις αυτές είναι σε όλη τη χώ­ρα 1.136.

Ωστόσο, υπάρχει έντονη φημολογία ότι τα νούμερα είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερα και ότι πολλά τέτοια καταστήματα λειτουργούν παράνομα. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ το 2013 δήλωνε ότι υπάρχουν 6.000 ενεχυροδανειστήρια».

Φοροδιαφυγή, αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος όπως και εκβίασης είναι ορισμένες από τις παραβάσεις και τα αδικήματα που εντοπίζονται στα ενεχυροδανειστήρια.

«Η παραβατικότητα στον συγκεκριμένο κλάδο ξεπερνά το 60%», σημειώνει η έκθεση του υπουργείου Οικονομίας. Επικαλείται τα τελευταία στοιχεία ελέγχων που είχε κάνει το ΣΔΟΕ το 2013. Σύμφωνα με αυτά σε 292 ελέγχους διαπιστώθηκαν 1.885 παραβάσεις. Οπως επίσης προκύπτει και από αναφορές του Συνηγόρου του Καταναλωτή και του ΣΔΟΕ, οι παραβατικές ενέργειες είναι: «Πραγματοποίηση συναλλαγών χωρίς την τήρηση παραστατικών και δίχως ενημέρωση των βιβλίων, λειτουργία χωρίς άδεια, διάπραξη φορολογικών παραβάσεων, καθώς και τα αδικήματα της αποδοχής και διάθεσης προϊόντων εγκλήματος, όπως επίσης και της εκβίασης».

Επιπλέον, το πόρισμα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή περιλαμβάνει και αναφορές σύμφωνα με τις οποίες περί τα 600 καταστήματα έχουν δηλώσει ετήσιο τζίρο μόλις 5.000 ευρώ...

Λαθραίες εξαγωγές ελληνικού χρυσού περιγράφει η έκθεση της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου. Κάνει λόγο για «παράνομη εξαγωγή χρυσού στο εξωτερικό μετά την τήξη των κοσμημάτων σε εργαστήρια, κατά την οποία ο καθαρός χρυσός διαχωρίζεται από τις προσμείξεις και μετατρέπεται σε ράβδους», και συνεχίζει την περιγραφή: «Οι επιτήδειοι συχνά εξαφανίζουν τα ίχνη των συναλλαγών, οι οποίες διενεργούνται συχνά και χωρίς παραστατικά. Οσα παραστατικά υπάρχουν κάνουν λόγο αόριστα για αγορά χρυσού και συχνά ανακυκλώνονται από τους επιτήδειους για να εξάγουν συνεχώς νέες ποσότητες χρυσού. Ως χώρες προορισμού αναφέρονται η Γερμανία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο».

Ελεγχοι του ΣΔΟΕ έχουν εντοπίσει τεράστια φοροδιαφυγή αλλά και λαθρεμπορία στα χυτήρια, όπου διαχωρίζεται ο χρυσός από τις προσμείξεις και στη συνέχεια λιώνεται για να φύγει εκτός της χώρας. Κοσμήματα βάρους τριών κιλών όταν λιώσουν θα προκύψει καθαρός χρυσός δύο κιλών. Αυτόν τον παίρνει ο ενεχυροδανειστής ή ο κοσμηματοπώλης, ενώ το υπόλοιπο (υπολείμματα) που μένει στο χυτήριο διαχωρίζεται ξανά και μένει ποσότητα χρυσού σε ποσοστό τρία με πέντε τοις χιλίοις. Αυτή η ποσότητα δεν φαίνεται πουθενά. Δεν δηλώνεται, δεν φορολογείται. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθός της, στα 100 κιλά υπολειμμάτων, το μισό κιλό είναι καθαρός χρυσός.

Αγρια κερδοσκοπία
Το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο κρίνεται «ιδιαίτερα ανεπαρκές», λένε οι συντάκτες του πορίσματος, «χωρίς ουσιαστικές διασφαλίσεις από την πολιτεία για την προστασία του πολίτη.

Το αποτέλεσμα είναι -συνεχίζει η έκθεση- ορισμένοι επιτήδειοι εκμεταλλευόμενοι την κρίση να κερδοσκοπούν εις βάρος ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με πολύ χαμηλά εισοδήματα, για τους οποίους υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να γίνουν έρμαια στα χέρια τοκογλύφων». Επίσης, όπως αναφέρει το πόρισμα, «δεδομένης της απουσίας προληπτικού ελέγχου για την ακριβή προέλευση του κεφαλαίου των επιχειρήσεων, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι τελευταίες να είναι εστία φορολογικών και άλλων παραβάσεων».

Ενεχυροδανειστές
Παίρνουν τα ΙΧ στη μισή τιμή και με «καπέλο» τα... τριπλά σε έναν χρόνο

Με μηνιαίο επιτόκιο 0,75% διαφημίζουν οι ενεχυροδανειστές τα δάνεια για τα αυτοκίνητα, αλλά τελικά ο απελπισμένος ιδιοκτήτης του σε έναν χρόνο θα το χρυσοπληρώσει με καπέλο... 147%. Ερευνα του Συνηγόρου του Καταναλωτή αποκαλύπτει τις πρακτικές και τα «καπέλα» που φορούν στους ενεχυριαστές, όταν θέλουν να αφήσουν το αυτοκίνητό τους για να πάρουν δάνειο στο μισό της αξίας του. Το παράδειγμα αναφέρεται σε όχημα εμπορικής αξίας 5.000 ευρώ.

Οι εταιρείες αυτές, αν και διαφημίζουν τη χορήγηση δανείων με μηνιαίο επιτόκιο 0,75% και ζητούν ως εγγύηση το αυτοκίνητο του ενδιαφερομένου, εντούτοις προχωρούν στην επιβολή μιας σειράς χρεώσεων. Καταρχήν ο ενεχυροδανειστής δίνει δάνειο ίσο με τη μισή αξία του οχήματος. Αν αυτό εκτιμάται 5.000 ευρώ, το χρηματικό ποσό που παίρνει ο ιδιοκτήτης είναι 2.500 ευρώ. Στη συνέχεια καλείται να πληρώσει μεικτή ασφάλιση (38 ευρώ τον μήνα για το συγκεκριμένο παράδειγμα), 38 ευρώ για φύλαξη, 200 ευρώ για στάθμευση, ενώ στα 19 ευρώ υπολογίζεται ο τόκος. Ταυτόχρονα πληρώνει και 150 ευρώ ως έξοδα φακέλου για τη σύμβαση.

Στη συνέχεια συνάπτεται η σχετική συμφωνία σύστασης ενεχύρου με αρχική διάρκεια τριών μηνών. Αν ο ιδιοκτήτης του οχήματος δεν βρει να επιστρέψει τα χρήματα, τότε η διάρκεια μπορεί να παραταθεί για άλλους τρεις μήνες και ίσως να φτάσει κι έναν χρόνο. Στο πρώτο τρίμηνο ο ενεχυριαστής πρέπει να επιστρέψει 3.531 ευρώ με συνολική επιβάρυνση 41,25% και στον χρόνο 6.175 ευρώ με επιβάρυνση 147%. Ετσι, ο δανειζόμενος, λόγω του μεγάλου κόστους, αναγκάζεται να παραχωρήσει το όχημά του και ο ενεχυροδανειστής να το πουλήσει.

Γενική Γραμματεία Εμπορίου
Τα «παράθυρα» και οι παραβάσεις

ΗΓενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή απαριθμεί τα «παράθυρα» του νόμου και τις παραβάσεις που συντελούνται:

1. Δεν απαιτείται η απόδειξη της ύπαρξης κεφαλαίου από τον ενεχυροδανειστή, πράγμα αυτονόητο για όποιον δανείζει χρήματα. Κατά συνέπεια, για τη δραστηριοποίησή τους δεν διεξάγεται κανενός είδους έλεγχος από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές για το φορολογικό προφίλ των ενεχευροδανειστών και την ακριβή προέλευση του κεφαλαίου, εάν δηλαδή είναι προϊόν από ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, λαθρεμπορία και άλλες παράνομες δραστηριότητες. Τα ενεχυροδανειστήρια συνεπώς είναι πιθανό να σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

2. Για την άσκηση του επαγγέλματος δεν προβλέπεται η προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας, την ίδια στιγμή που η πολιτεία απαιτεί από άλλες επαγγελματικές ομάδες σε τριετή βάση για τη συνέχιση της δραστηριοποίησή τους.

3. Δεν προβλέπεται υποχρέωση των ενεχυροδανειστηρίων να υποβάλλουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα στις ΔΟΥ στοιχεία σχετικά με τον χρυσό που κατέχουν και πού ακριβώς τον έχουν διαθέσει.

4. Το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να υποχρεώνει τον ενεχυροδανειστή να ενημερώνει εγγράφως τον συναλλασσόμενο για τα δικαιώματά του. Ο δανεισμός επ' ενεχύρω, ο οποίος είναι από τους πιο παλιούς τρόπους δανεισμού διότι οι τράπεζες δεν υπήρχαν από πάντα, καλύπτεται από τα άρθρα 1211-1256 του Αστικού Κώδικα.

5. Για την εκτίμηση των τιμαλφών και ειδικά αυτών που περιέχουν πολύτιμους λίθους, π.χ. διαμάντια, θα πρέπει να προβλεφθεί η εκτίμηση να γίνεται από πιστοποιημένους εκτιμητές - γεμολόγους.

6. Η αστυνομική διάταξη υποχρεώνει τα ενεχυροδανειστήρια να φυλάσσουν για έναν μήνα τα αγορασθέντα αντικείμενα εντός του καταστήματος. Για τα ενέχυρα δεν προβλέπεται ρητά να υποχρεούνται οι ενεχυροδανειστές να φυλάσσουν τα αντικείμενα σε θυρίδες ασφαλείας (π.χ. τραπεζών) ή τι γίνεται στην περίπτωση που επικαλεστούν ληστεία. Δεν προβλέπεται πώς θα αποζημιώνεται ο ενεχυριαστής σε μια τέτοια περίπτωση.

7. Με βάση τα παραπάνω σημεία, είναι παράδοξο που το θεσμικό πλαίσιο δεν είναι ευθύνη του υπ. Οικονομικών ή και της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του υπ. Οικονομίας, αλλά υπάγεται στην αρμοδιότητα της αστυνομίας. Η αστυνομία σαφώς και πρέπει να οριστεί φορέας ελέγχου, αλλά όχι και αρμόδια αρχή για τη νομοθεσία. Συνεπώς, το νομοθετικό πλαίσιο θα πρέπει να υπαχθεί στις παραπάνω υπηρεσίες.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ

Πηγή: ethnos.gr