Το σχέδιο Βαρουφάκη για έξοδο στις αγορές

Τριακονταετές δάνειο χαμηλότοκου (1,5%) επιτοκίου από τον ESM, στον οποίο θα περάσει το χρέος που κατέχει η ΕΚΤ, με αναδιάρθρωση των άλλων μερών του χρέους ώστε να πεισθούν οι δανειστές ότι τα χρηματοδοτικά προβλήματα της χώρας (άρα και ο κίνδυνος νέας εμπλοκής με τους δανειστές) τελείωσαν, είναι το σχέδιο εξόδου στις αγορές όπως το περιέγραψε με συνέντευξή του στην "Αυγή" της Κυριακής ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης. Χαρακτήρισε εν προκειμένω "μείζον ζητούμενο" τη διευθέτηση του διττού προβλήματος των προ του PSI ομολόγων που κατέχει σήμερα η ΕΚΤ, ονομαστικής αξίας 27 δισ. ευρώ: την επικείμενη ωρίμανσή τους, που δημιουργεί σημαντικό χρηματοδοτικό κενό αφού πρέπει άμεσα να αποπληρωθεί η ΕΚΤ, και την παρεμπόδιση συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και των χαμηλών επιτοκίων που προσφέρει αυτό.

Διαβεβαίωσε ρητά ότι δεν τίθεται ζήτημα μη υπερψήφισης της συμφωνίας από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, διότι ούτε εκτός των αρχών της κυβέρνησης θα κινείται αυτή ούτε όρους αντιτιθέμενους στον στόχο της οριστικής εξόδου από την κρίση και της αναδιανομής των βαρών από τους ώμους των εξασθενημένων στους ώμους εκείνων που μπορούν και οφείλουν να τα σηκώσουν θα περιέχει. Στέλνει ακόμη μήνυμα σε όσους τον θέλουν να παραιτείται κάθε δεύτερη μέρα: " Κανείς μας δεν πρόκειται να ρίξει την ασπίδα πριν τους δικαιώσουμε. Σε πείσμα όσων τρομοκρατούνται με την ιδέα ότι θα πετύχουμε". Ως επιτυχία δε, προσδιόρισε την "έντιμη ευρωπαϊκή συμφωνία που θα νικήσει την κρίση, την αναξιοπρέπεια, και το συναίσθημα ότι οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι δεύτερης κατηγορίας".

Για το θέμα που "καίει" 6,1 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, τον ΕΝΦΙΑ, είπε ότι η κατάργηση, έστω και η σταδιακή, του -"αποκρουστικού", όπως τον χαρακτήρισε ο υπουργός Οικονομικών- φόρου, θα έλθει με τη λήξη της διαπραγμάτευσης και τον εντοπισμό ισοδύναμων φόρων από τη μεγάλη ακίνητη περιουσία και την προοδευτική φορολόγηση εισοδημάτων που σήμερα διαφεύγουν. Σχολίασε ωστόσο: "Όσο δεν καταργείται νιώθουμε όλοι μας υπόλογοι στον ελληνικό λαό".

Με αφορμή τις δηλώσεις Γιούνκερ, ότι, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας «γίνεται ολοένα και πιο υπεύθυνος», ο Γιάνης Βαρουφάκης «δεν βοηθά στη διαδικασία» ο υπουργός απάντησε  ότι "αν το νόημα είναι η υποταγή σε μνημονιακές 'λογικές', η αποδοχή των εισβολών της τρόικας στο υπουργείο Οικονομικών και στα λοιπά υπουργεία, η επιβολή τιμωρητικής λιτότητας σ' έναν λαό που μας εξέλεξε για να τον προστατεύσουμε από αυτήν, ναι, έχει δίκιο ο κ. Γιούνκερ, δεν βοηθώ...".

Η πλήρης συνέντευξη που παραχώρησε ο Γιάνης Βαρουφάκης στην "Αυγή" της Κυριακής έχει ως εξής:

* Είπατε την Τρίτη ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα καταβολής της δόσης της 5ης Ιουνίου στο ΔΝΤ αφού θα έχει προηγηθεί η συμφωνία με τους δανειστές. Το περιεχόμενό της εξασφαλίζει την υπερψήφισή της από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ;

Θέμα μη υπερψήφισης από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ της συμφωνίας που θα συνάψει η κυβέρνησή μας απλώς δεν τίθεται. Και δεν τίθεται επειδή εμείς οι ίδιοι, το υπουργικό συμβούλιο, δεν θα καταθέσουμε στη Βουλή συμφωνία που αφίσταται από τις κοινές αρχές μας. Εμείς οι ίδιοι δεν θα συμφωνήσουμε σε όρους που αντιτίθενται στον κοινό στόχο της οριστικής εξόδου της χώρας από την κρίση και της αναδιανομής των βαρών από τους ώμους των εξασθενημένων στους ώμους εκείνων που μπορούν και οφείλουν να τα σηκώσουν.

* Και μιας και ο λόγος για τη δόση, ως δανειζόμενη χώρα η Ελλάδα μπορεί να ζητήσει τη σύμπτυξη και ενοποίηση των 4 δόσεων του Ιουνίου (τα 308 εκατ. ευρώ της 5ης Ιουνίου, τα 347 εκατ. ευρώ της 12ης Ιουνίου, τα 578 εκατ. ευρώ της 16ης Ιουνίου και τα 347 εκατ. ευρώ της 19 Ιουνίου) και να καταβάλει   και τα 1,6 δισ. ευρώ στις 19 Ιουνίου, ημέρα πληρωμής της τελευταίας δόσης. Θα ασκηθεί αυτό το δικαίωμα αν δεν υπάρξει πρόοδος ως προς την άντληση ρευστότητας;

Καλό είναι να εστιάζουμε στην ουσία και όχι στις τεχνικές λεπτομέρειες. Το ζητούμενο δεν είναι η επόμενη δόση ή οι επόμενες αποπληρωμές. Αυτή ήταν η «λογική» των μνημονιακών κυβερνήσεων - τα πάντα για την επόμενη δόση, τα πάντα για να «βγει» η επόμενη πληρωμή. Η δική μας λογική αφορά τον συνδυασμό αναδιάρθρωσης του χρέους, επενδυτικών ενέσεων και μεταρρυθμίσεων που ξεφεύγουν από την απάνθρωπη πρακτική των περικοπών συντάξεων, επιδομάτων και μισθών - συνδυασμό που θα ωθήσει την κοινωνία να υπερβεί τη σκοτοδίνη της αυτοτροφοδοτούμενης κρίσης χρεών - ύφεσης.

* Διαπραγμάτευση: Πού έχουμε συμφωνία και πού διαφωνίες;

Η βασική μας διαφωνία αφορά τη λιτότητα. Οι θεσμοί εμμένουν σε ακόμα μεγαλύτερη λιτότητα παρά την κοινωνική καταστροφή που έφερε, όπως πλέον παραδέχονται όλοι οι σοβαροί αναλυτές, ο «πρωταθλητισμός λιτότητας» στον οποίο επιδόθηκαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις.

* Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν δικαιούται να παραπονιέται για την λιτότητα καθώς χώρες όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία επέβαλαν κι αυτές λιτότητα, χωρίς όμως να δεινοπαθήσουν όπως η Ελλάδα. Άρα, λένε, δεν φταίει η λιτότητα για την κοινωνική καταστροφή.

Ο λόγος που η ελληνική οικονομία δεινοπάθησε τόσο πολύ περισσότερο είναι απλός: Της επεβλήθη τριπλάσια λιτότητα απ' ότι στις χώρες της Ιβηρικής! Συγκεκριμένα, την περίοδο 2009-2014 στην Πορτογαλία η μείωση του δομικού ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού (δηλαδή το μέγεθος της λιτότητας) ήταν της τάξης του 6% του ΑΕΠ, ενώ στην Ισπανία έφτασε το 6,5%. Στην Ελλάδα είχαμε αστρονομική μείωση (δηλαδή λιτότητα) της τάξης του 18% - ποσοστό που αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ. Αποτέλεσμα; Στην Πορτογαλία το ονομαστικό ΑΕΠ την ίδια περίοδο (2009-2014) έμεινε περίπου στάσιμο, στην Ισπανία μειώθηκε περί το 1%, ενώ στην Ελλάδα κατέρρευσε πάνω από 25%. Το να ζητείται από τη χώρα μας κι άλλη λιτότητα σήμερα προσκρούει στον κοινό νου.

* Υπό ποία μορφή ζητούν οι δανειστές κι άλλη λιτότητα;

Την απαιτούν με δύο τρόπους. Πρώτον, υπερβάλλουν για το δημοσιονομικό κενό ζητώντας, π.χ., την αλλαγή του υπολογισμού των αμυντικών δαπανών (με τρόπο που να «φουσκώνει» τη δαπάνη το 2015 μειώνοντάς την για προηγούμενα χρόνια) και αγνοώντας αυξήσεις των δημοσίων εσόδων μας που δεν θεωρούν μόνιμες. Δεύτερον, απαιτούνται μόνιμα πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια, ύψους που κανείς σώφρων οικονομολόγος δεν μπορεί να δικαιολογήσει.

* Δηλώσατε την κυβερνητική αλλά και την προσωπική σας αντίθεση για φόρο στις τραπεζικές συναλλαγές. Αν τεθεί ζήτημα από τους πιστωτές κάλυψης του δημοσιονομικού κενού ή και αντιμετώπισης της τεράστιας ενδημούσας παραοικονομίας, θα εξετάζατε τέλος για κάποιες συναλλαγές που δεν θα αφορούσαν τα οικονομικά ασθενέστερους;

Για λόγους που ήδη εξήγησα έχει σημασία να μην αποδεχθούμε άκριτα τους υπολογισμούς των θεσμών ως προς το ύψος του δημοσιονομικού κενού - καθώς πρόκειται για μέγεθος το οποίο υπερβάλλουν εσκεμμένα με στόχο την συνέχιση της λιτότητας. Εμείς κρίνουμε ότι πρόκειται για τιμωρητική ιδεοληψία. Πέραν όμως τούτου, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να πάρει τα μέτρα που απαιτούνται ώστε το κράτος να μην ξαναδημιουργήσει πρωτογενή ελλείμματα. Προς αυτή την κατεύθυνση εξετάζουμε φορολογικές ρυθμίσεις που ελαφρώνουν τα βάρη των ασθενέστερων, τα μεταφέρουν στους ισχυρότερους και, συνολικά, φέρνουν τα δημόσια έσοδα που απαιτούνται ώστε να μην περάσουμε από πρωτογενές πλεόνασμα σε πρωτογενές έλλειμμα.

* Τι μέλλει γενέσθαι με τον ΕΝΦΙΑ; Τα νοικοκυριά με μικροϊδιοκτησίες ή και με χαμηλά εισοδήματα θα ευεργετηθούν μόνο από μείωση αντικειμενικών αξιών ή θα υπάρξει έστω και σταδιακή ελάφρυνση μέσω συντελεστών, αφορολογήτου κ.λπ.;

Ο ΕΝΦΙΑ είναι ένας αποκρουστικός φόρος που πρέπει, σύμφωνα και με το πρόγραμμά μας, να καταργηθεί. Πού ακούστηκε άνεργοι να πληρώνουν φόρο για το διάρι στο οποίο ζουν χρόνια; Όσο δεν καταργείται νιώθουμε όλοι μας υπόλογοι στον ελληνικό λαό. Όμως, η κατάργησή του, έστω και η σταδιακή, θα γίνει όταν λήξει η διαπραγμάτευση και μπορέσουμε να βρούμε ισοδύναμους φόρους από τη μεγάλη ακίνητη περιουσία και από προοδευτική φορολόγηση εισοδημάτων που σήμερα διαφεύγουν.

* Ο Ζ.Κ. Γιούνκερ μίλησε για πρόσθετα έσοδα ΦΠΑ 1,8 δισ. ευρώ, υπερεκτιμώντας το δημοσιονομικό κενό, για να πιέσει. Πόσο το προσδιορίζει το υπουργείο Οικονομικών;

Πραγματικά, δεν κατανοώ το σκεπτικό του κ. Γιούνκερ. Σε μια οικονομία που βρίσκεται στη δίνη του αποπληθωρισμού και των χρεών (ιδιωτικών και δημοσίων), με φορολόγηση που βαραίνει τους μη έχοντες, πώς θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τα δημόσια έσοδα κατά 1% του ΑΕΠ μέσα από την έμμεση φορολογία (που πλήττει εξ ορισμού κι άλλο τους μη έχοντες) χωρίς να προκαλέσουμε ακόμα μεγαλύτερη βλάβη στον «κινητήρα» της οικονομίας - στην παραγωγή και στις αγορές; Πραγματικά, θα ήθελα μια απάντηση από τον κ. Γιούνκερ.

* Στην ίδια συνέντευξη ο κ. Γιούνκερ είπε ότι ενώ ο Αλέξης Τσίπρας «γίνεται ολοένα και πιο υπεύθυνος», εσείς «δεν βοηθάτε στη διαδικασία» και πως «δεν αποπνέετε την αίσθηση πως είστε ο υπουργός Οικονομικών μιας χώρας με τεράστια προβλήματα»

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας λειτουργεί καθημερινά, από την 26η Ιανουαρίου έως σήμερα, με την ίδια απόλυτη υπευθυνότητα. Αποδεικνύεται καθημερινά αντάξιος του μεγέθους του καθήκοντός του. Μακάρι να ήταν κι άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες το ίδιο υπεύθυνοι, τόσο σήμερα όσο και τα περασμένα πέντε χρόνια, τότε που κάποιοι έλεγαν πως όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα οι ηγέτες πρέπει να κρύβουν την αλήθεια. Όσο για το εάν, στη δική μου περίπτωση, «βοηθώ» την διαπραγματευτική διαδικασία, αυτό εξαρτάται από τον ορισμό της «βοήθειας». Αν το νόημα είναι η υποταγή σε μνημονιακές «λογικές», η αποδοχή των εισβολών της τρόικας στο υπουργείο Οικονομικών και στα λοιπά υπουργεία, η επιβολή τιμωρητικής λιτότητας σ' έναν λαό που μας εξέλεξε για να τον προστατεύσουμε από αυτήν, ναι, έχει δίκιο ο κ. Γιούνκερ, δεν βοηθώ...

* Έχετε πει ότι συμφωνία χωρίς επίλυση του προβλήματος "χρέος" δεν νοείται. Πόσο κοντά είμαστε σε μια τέτοια συμφωνία και για το χρέος;

Έχουμε διανύσει πολύ δρόμο προς τη συμφωνία όσον αφορά αυτά που ενδιαφέρουν τους θεσμούς - π.χ. στον ΦΠΑ, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας κ.λπ. Μένει να διανύσουν κι οι θεσμοί τώρα ένα μέρος του δρόμου που μας χωρίζει ως προς αυτά. Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας καλούνται να σταθούν θετικά απέναντι στις απολύτως λογικές μας προτάσεις για τη μετά τον Ιούνιο εποχή και, συγκεκριμένα, ως προς την αναδιάρθρωση χρέους και το επενδυτικό πρόγραμμα που έχει ανάγκη η χώρα και το οποίο θα βοηθούσε συνολικά την Ευρωζώνη - όπως πρόσφατα παραδέχθηκαν ακόμα και γερμανικές εφημερίδες, π.χ. η "Süddeutsche Zeitung".

* Το σχέδιο για «έξοδο» στις αγορές ποιο είναι;

Το μείζον ζητούμενο, ως προς το χρέος, είναι η διευθέτηση του προβλήματος που ακούει στο όνομα των SMP (προ του PSI) ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που κατέχει σήμερα η ΕΚΤ, ονομαστικής αξίας 27 δισ. Το πρόβλημα που αυτά τα ομόλογα δημιουργούν είναι διττό. Από την μία, καθώς ωριμάζουν σύντομα (π.χ. 6,7 δισ. θα ωριμάσουν εντός του καλοκαιριού) δημιουργούν σημαντικό χρηματοδοτικό κενό για το Ελληνικό Δημόσιο, εφόσον πρέπει άμεσα να αποπληρωθεί η ΕΚΤ. Από την άλλη, έτσι που «κάθονται» στον ισολογισμό της ΕΚΤ δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (δηλαδή στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από την ΕΚΤ) - με αποτέλεσμα το Ελληνικό Δημόσιο να μην μπορεί να επωφεληθεί από τα χαμηλά επιτόκια που προσφέρει το εν λόγω πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στα άλλα κράτη - μέλη.

Μια λύση θα ήταν ένα δάνειο 30ετίας με χαμηλό επιτόκιο (1,5%) από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας, τον ESM, στην Ελλάδα, η αγορά από εμάς αυτών των ομολόγων που κατέχει σήμερα η ΕΚΤ, και η απόσυρσή τους. Έτσι, το χρέος μας αυτό στην ΕΚΤ μετατίθεται στο μέλλον (καθώς περνάει στον ESM), με χαμηλό επιτόκιο, και με το Ελληνικό Δημόσιο να εισέρχεται στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, κάτι που θα καταστήσει τους ιδιώτες έτοιμους να αγοράσουν νέες εκδόσεις ελληνικών ομολόγων - επιστρέφοντας τη χώρα στις χρηματαγορές.

Για να ολοκληρωθεί αυτή η επιστροφή απαιτείται και μια αναδιάρθρωση των άλλων μερών του χρέους μας ώστε το 2022 να μην τριπλασιαστούν οι αποπληρωμές μας σε σχέση με το 2021 (όπως, δυστυχώς, προβλέπει το παρόν μνημονιακό πρόγραμμα), κάτι που εμποδίζει τους επενδυτές να αποφανθούν ότι τα χρηματοδοτικά προβλήματα της χώρας (άρα και ο κίνδυνος νέας εμπλοκής με τους δανειστές) τελείωσαν.

* Θα αρκούσε για την οριστική επίλυση ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης, ο ESM, να εξαγοράσει τα 19 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ; Ή θα πρέπει να συνοδεύεται και από άλλα "προϊόντα" όπως λ.χ. τα "peps" ή τα ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης;

Για εμάς, όπως και για την Ευρώπη, θα ήταν ευχής έργον μια τέτοια εξαγορά. Να σας πω όμως ότι δεν χρειάζεται να εξαγοραστεί όλο το ποσό των 19,9 δισ. που χρωστάμε στο ΔΝΤ. Αν η χώρα βγει στις αγορές, όπως θα μπορούσε να κάνει στο πλαίσιο της συμφωνίας που σκιαγράφησα πιο πάνω, ένα μεγάλο μέρος του χρέους αυτού στο ΔΝΤ θα μπορούσε να καλυφθεί με εκδόσεις νέων ομολόγων (υποστηριζόμενες από την ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ).

Όσον αφορά, τέλος, την ρήτρα ανάπτυξης για τα επιτόκια με τα οποία αποπληρώνουμε τα δάνεια του EFSF και του δανείου του πρώτου Μνημονίου (το λεγόμενο GLF), αυτό θα βοηθούσε ιδιαίτερα καθώς, πρώτον, θα έδινε το μήνυμα στις αγορές ότι η Ευρώπη είναι πλέον εταίρος στην ανάπτυξη της χώρας, και, δεύτερον, θα προστάτευε το Ελληνικό Δημόσιο από αυξομειώσεις του ρυθμού ανάπτυξης οι οποίες προκύπτουν φυσιολογικά σε όλο τον κόσμο.

* Τέλος, κάποιοι σας θέλουν να παραιτείστε κάθε δεύτερη μέρα. Πως απαντάτε;

Ας μην βαυκαλίζονται. Οι πολίτες μάς εξουσιοδότησαν με την ψήφο τους να πασχίζουμε για μια έντιμη ευρωπαϊκή συμφωνία που θα νικήσει την κρίση, την αναξιοπρέπεια, και το συναίσθημα ότι οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι δεύτερης κατηγορίας. Κανείς μας δεν πρόκειται να ρίξει την ασπίδα πριν τους δικαιώσουμε. Σε πείσμα όσων τρομοκρατούνται με την ιδέα ότι θα πετύχουμε.

Συνέντευξη στον ΘΑΝΟ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟ

Πηγή: avgi.gr