Eνα χωμάτινο πουλί

Eκπληκτη, πριν από περίπου ένα χρόνο, διάβασα σε ένα εξαιρετικό άρθρο των «New York Times» πως δύο επιφανή στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος των ΗΠΑ, ο Τζεμπ Μπους -δύο φορές κυβερνήτης της Πολιτείας της Φλόριντα, γιος του πρώην προέδρου Τζορτζ- και ο Πολ Ράιαν -γερουσιαστής, υποψήφιος αντιπρόεδρος το 2012, με υποψήφιο πρόεδρο τον Μιτ Ρόμνεϊ, κατά πληροφορίες φίλα διακείμενος στις απόψεις του Κόμματος του Τσαγιού- πρότειναν ως λύση για την αντιμετώπιση της φτώχειας… την αγάπη, τη φιλία, την κατανόηση και την παραδοσιακή οικογένεια.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, σε επίσημες ομιλίες τους, άφηναν να εννοηθεί πως αυτό που κάνει τους φτωχούς… φτωχούς δεν είναι η ανεργία, η έλλειψη εκπαίδευσης και ευκαιριών, αλλά το γεγονός ότι δεν έχουν καλούς φίλους και δεν δημιουργούν παραδοσιακές οικογένειες, οι οποίες μέσα από την αγάπη και την κατανόηση γεννούν πλούτο και ευημερία. Δηλαδή, όπως εύστοχα επισήμαινε και ο αρθρογράφος Τσαρλς Μπλόου, «αρκεί να δώσεις δείγματα φιλίας για να πληρώσεις τον λογαριασμό του ηλεκτρικού και να αγκαλιάσεις τον ταμία του σουπερμάρκετ - μετά μπορείς να φύγεις με το καλάθι σου γεμάτο».

Η άποψη ότι η φτώχεια δεν είναι αποτέλεσμα κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, διακρίσεων και ανισότητας, αλλά οφείλεται στη στάση που έχει κανείς ως προς τη ζωή, δεν έχει πάψει να υπάρχει. Το αντίθετο: ο φτωχός φταίει που δυστυχεί, διότι δεν είναι αρκετά ανταγωνιστικός, ενδεχομένως δεν είναι αρκετά έξυπνος ή αρκετά εργατικός. Επιπλέον, είναι μοιρολάτρης και άρα δεν αγωνίζεται αρκετά για να αλλάξει την τύχη του. Τώρα, λοιπόν, στα ελαττώματά του προστέθηκε και η αδυναμία του να συνάψει υγιείς φιλικές και οικογενειακές σχέσεις.

Πιθανότατα η αγάπη που βίωσαν στις παραδοσιακές οικογένειές τους να ήταν αυτό που έδωσε την ώθηση στους δύο αυτούς πολιτικούς να ανέλθουν τόσο, και όχι η οικονομική και κοινωνική επιφάνειά τους, που τους επέτρεψε να σπουδάσουν σε μεγάλα πανεπιστήμια, να επιλέξουν τις σπουδές και να κάνουν τους «σωστούς» φίλους από νωρίς. Ποιος ξέρει;

Βέβαια, έρευνα των Πανεπιστημίων Columbia της Νέας Υόρκης και USC της Καλιφόρνια έδειξε πως η ευφυΐα συνδέεται με έμμεσο τρόπο με το εισόδημα (βλ. «Εφ.Συν.», 1/4/2015, «Και η ευφυΐα μετριέται σε χρήμα»). Και αυτό δεν σημαίνει πως τα παιδιά που γεννιούνται σε οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα θα υστερούν σε επιδόσεις ή ευφυΐα σε σχέση με τα παιδιά των εύπορων οικογενειών. Ωστόσο, το γεγονός ότι ορισμένα παιδιά μεγαλώνουν σε περιοχές επικίνδυνες, που έχουν δύσκολη πρόσβαση στη διατροφή, στην εκπαίδευση, λόγω χαμηλού οικογενειακού εισοδήματος, επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους. Μια μικρή εισοδηματική ανάσα της τάξης των 5.000 δολαρίων κατ’ έτος αμβλύνει τους παραπάνω παράγοντες και βοηθά σημαντικά στην ομαλή ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.

Λογικό, καθώς η φτώχεια είναι μια βίαιη, απαιτητική, στρεσογόνος κατάσταση, που συχνά οδηγεί στην κατάθλιψη και κάποτε στην παραίτηση. Οσοι τη βιώνουν αγωνίζονται καθημερινά -και όχι πάντα με την ίδια επιτυχία- για τα στοιχειώδη: ένα πιάτο φαγητό, μια στέγη για την οικογένεια, κάλυψη των υποχρεώσεων. Και βέβαια ζουν με το άγχος τι θα φέρει το αύριο. Και τα παιδιά όλα αυτά, είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι, τα απορροφούν και στιγματίζονται, όση αγάπη κι αν υπάρχει στην οικογένεια στην οποία γεννήθηκαν, όσο κι αν είναι ικανά να κάνουν καλούς φίλους.

Η κρίση έχει επηρεάσει πολύ τα παιδιά στην Ελλάδα. Η φτώχεια έχει χτυπήσει περίπου τα μισά και, σύμφωνα με τη UNICEF, ένα στα έξι ζει σε συνθήκες στέρησης. Μπορεί κανείς λοιπόν να καταλάβει τι συνεπάγεται αυτή η κατάσταση για το μέλλον τους, ως προς την υγεία, την εκπαίδευση και αργότερα την επαγγελματική αποκατάσταση.

Ο Γιάννης Ρίτσος ζητούσε να φτιάξουμε «ένα χωμάτινο πουλί, να πετάει τη νύχτα, και να κελαηδεί για το παιδί», που είναι «ζωή, τίποτα άλλο». Πόσο εύκολο να το λέει ένας ποιητής… Οσο δύσκολο να το καταλάβει ώστε να δράσει ένας πολιτικός.

Συντάκτης: Αρχοντία Κάτσουρα 

Πηγή: efsyn.gr