Ένας τραγουδιστής πίθηκος κι ένας κιθαριστής κροκόδειλος

Παλιές σοβιετικές ιστορίες χωρίς καμιά πρόθεση αλληγορίας

Το ανθρωπάκι που σουλατσάριζε νευρικά στο κρύο, έξω από το βαγόνι του διευθυντή του «Μεγάλου Τσίρκου της Μόσχας» είχε μόλις παρκάρει το Τράμπαντ, το οποίο έσερνε μια μπαγκαζιέρα. Συγκέντρωσε τα αποθέματα θάρρους και χτύπησε την πόρτα.

Μέσα στο βαγόνι, ο άνθρωπος με το κουβανέζικο πούρο ήταν ο Βιτάλι Σεμιόνοβιτς Βοροντσώφ, «Καλλιτέχνης του Λαού της Ε.Σ.Σ.Δ.» και βραβευμένος τρεις φορές με «Κόκκινη Σημαία».

- Τι θέλετε;

- Μπορώ; ρώτησε και με τεχνητό θράσος παραμέρισε τον διευθυντή μπαίνοντας στο βαγόνι. Κείνη την ώρα ο Βοροντσώφ συμπλήρωνε τα τελευταία αντικείμενα στη βαλίτσα του. Ο επισκέπτης συστήθηκε συνεσταλμένα. Ο διευθυντής «χάρηκε πολύ» και…

- Σε τι οφείλω την τιμή της επίσκεψης σας;

- Έχω ένα νούμερο που πιστεύω πως θα συμπλήρωνε ιδανικά το πρόγραμμα του τσίρκου σας, σύντροφε διευθυντή.

- Όλοι λένε πως δεν μας λείπει τίποτε, παρατήρησε με αδιόρατη ειρωνεία ο Βιτάλι Βοροντσώφ και πρόσφερε μια κούπα αχνιστό τσάι στον ήρωα μας.

- Έχω έναν κροκόδειλο που παίζει κιθάρα κι έναν πίθηκο που τραγουδάει.

Ο διευθυντής κατάλαβε πως το ανθρωπάκι τον δουλεύει αλλά άρχισε να το διασκεδάζει. «Μπορώ να τα δω;»

Σαν ελατήριο πετάχτηκε και έτρεξε στην μπαγκαζιέρα. Από μέσα βγήκαν ένας πίθηκος και ένας κροκόδειλος με κιθάρα. Διστακτικά τα δυο ζώα μπήκαν στο βαγόνι.

- Ρεμπιάτα (Παιδιά) βάλτε τα δυνατά σας.

Άρχισαν να παίζει κιθάρα ο κροκόδειλος και να τραγουδάει ο πίθηκος. Δεν ήταν σίγουρα Simon and Gurfunkel, αλλά, ναι, έπαιζαν μουσική. Και καλή μουσική.

Ο Βοροντσώφ πλησίασε προσπαθώντας να δείχνει ψύχραιμος.

- Ξέρεις πως αύριο ξεκινάμε την παγκόσμια τουρνέ μας. Δεν θα χρειαστείς ούτε βαλίτσες. Θα τα έχεις όλα. Εδώ είναι τα συμβόλαια. Συμπλήρωσε τα λεφτά που θέλεις και πρόσθεσε τους όρους σου.

- Δεν είναι όλα χρήμα σύντροφε διευθυντή. Θέλω μόνο 1 ρούβλι παραπάνω από την πρώτη φίρμα του τσίρκου. Και, κυρίως, να μη με ρωτήσεις ποτέ – μα ποτέ – πως γίνεται αυτό το νούμερο.

- Αγαπητέ Αρτιόμ Μυρώνοβιτς Ριμπακώφ, ο «Γίγας της Στέπας», που κόβει στα δύο κάθε βράδυ την δυστυχή Τατιάνα και την ξανακολλάει, παίρνει 2.000 ρούβλια. Για σένα τα 3.000 ρούβλια είναι ο πρώτος μισθός. Όσο για το άλλο μην ανησυχείς, έχω δει τόσα και τόσα αλλά ουδέποτε ενδιαφέρθηκα να μάθω. Είμαι, ούτως ειπείν, ψυχρός επαγγελματίας.

 ***

Η πανευρωπαϊκή πρεμιέρα στη Βόννη ήταν ένας θρίαμβος. Η Bild βγήκε με βασικό τίτλο «Ένα ρώσικο θαύμα από το Τσίρκο της Μόσχας: Ο κροκόδειλος παίζει κιθάρα και ο πίθηκος τραγουδάει». Το τελευταίο γερμανικό βράδυ ο διευθυντής ήταν διαχυτικός με τον Αρτιόμ. «Σύντροφε απόψε σε καλώ να τα πιούμε στη μπυραρία Im Stiefel». Ήπιαν με τον ρώσικο τρόπο. Ήπιαν, ήπιαν, ήπιαν. Πριν τελειώσει η βραδιά ο Βοροντσώφ άρχισε: «Ξέρεις σύντροφε Μυρώνοβιτς, θα ήθελα να σε ρωτήσω…».

- Μην κάνεις τον κόπο, σύντροφε Σεμιόνοβιτς…

- Σαγκλάσσνι (Σύμφωνοι), σύντροφε…, τον διέκοψε ο διευθυντής χωρίς να δείξει την ενόχληση του.

Το Παρίσι ήταν αποθεωτικό. Ο Ζωρζ Μαρσαί φωτογραφήθηκε με τον πίθηκο και τον κροκόδειλο και το ενσταντανέ μπήκε στις καλλιτεχνικές σελίδες της L“ Humanité ενώ η Le Monde είχε δεύτερο θέμα «Τους Μύθους του Αισώπου α-λα ρωσικά». «Απόψε κερνάς ένα μπουκάλι κρασί σε μπιστρό στη Μονμάρτη», προκάλεσε τον υφιστάμενο του ο διευθυντής. Μακάρι να ήταν «ένα». Ήταν πολλά. Μα πάρα πολλά.

- Λοιπόν, σύντροφε Αρτιόμ, δεν θα το πιστέψεις αλλά μου έχεις εξάψει την περιέργεια. Πως τα καταφέρνεις να τραγουδάει ο πίθηκος και να παίζει κιθάρα ο κροκόδειλος;

- Σύντροφε Βιτάλι, θυμάσαι τη συμφωνία μας. Μη με φέρνεις σε δύσκολη θέση…

- Σύμφωνοι, σύμφωνοι, τον έκοψε δύσθυμα ο Βοροντσώφ.

Στη Ρώμη ο κόσμος συνέρρευσε, ο Τύπος εντυπωσιάστηκε αλλά άφησε και αιχμές. Η Il Messaggero έγραψε: «Φαντάστικο! Βασάνισαν τα ζώα οι Σοβιετικοί;» Ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αρνήθηκε να παρακολουθήσει την παράσταση. Ένα ποτό στην τρατορία Garibaldi στην Piazza di Spagna ήταν η πρόταση και των δυο. Ο Βοροντσώφ προσπάθησε να μεθύσει το πρώην ανθρωπάκι. Όταν τα κατάφερε, ξανάνοιξε το θέμα.

- Θα σκάσω αν δεν μου πεις πως έκανες τον πίθηκο να τραγουδάει και τον κροκόδειλο να παίζει κιθάρα.

- Αυτό δεν γίνεται, του απάντησε με το θράσος του μεθυσμένου ο Ριμπακώφ.

- Νιτσεβό, νιτσεβό (Δεν πειράζει), γρύλισε θυμωμένος ο «Καλλιτέχνης του Λαού».

Στο Λονδίνο επικράτησε ελεγχόμενος πανζουρλισμός. H The Times, με εμφανή διάθεση σνομπισμού, αφιέρωσε τη βασική φωτογραφία της πρώτης σελίδας στον «Γίγαντα της Στέπας» και την τεμαχισμένη Τατιάνα, αλλά η λεζάντα έκανε εκτενή αναφορά στο «πολύ καλό μουσικό συγκρότημα ενός πιθήκου τραγουδιστή και ενός κροκόδειλου κιθαρίστα, που παίζουν άριστα Μπητλς». Το ραντεβού των δυο ήταν στην παμπ Spotted Horse. Το τζιν έρρευσε άφθονο και ο πρωταγωνιστής μας κατέρρευσε. Ωστόσο μπορούσε να αντισταθεί όταν ο διευθυντής τον ρωτούσε ασφυκτικά «πως γίνεται το κόλπο με τον πίθηκο και, κυρίως, με τον κροκόδειλο».

- Δεν πρόκειται να σου απαντήσω όσες φορές κι αν με ρωτήσεις, φώναξε με την ασφάλεια που ένοιωθε ως εκπαιδευτής του ντουέτου που σάρωνε στη μουσική σκηνή. Ο Βοροντσώφ βγήκε χτυπώντας πίσω του την πόρτα και ο Ριμπακώφ γύρισε με δικό του ταξί.

***

Ο Νέος Κόσμος σήμανε την αναθέρμανση των σχέσεων τους. Ο θρίαμβος στο Τορόντο και στην Ουάσιγκτων τους ξανάφερε μαζί σε θάλασσες από ουίσκι αλλά το στόμα του μυστικοπαθούς Μυρώνοβιτς δεν άνοιξε. Στη Νέα Υόρκη η N.Y. Times έγραψε στην πρώτη σελίδα: «Wow! Οι κόμμις(Κομμουνιστές) έκαναν τους πιθήκους να τραγουδάνε και τους κροκόδειλους να παίζουν μουσική». Στο Café Carlyle ο διευθυντής του τσίρκου, ως μεθυσμένος προς μεθυσμένο, απευθύνθηκε στο νέο αστέρι του παγκόσμιου θεάματος.

- Δεν μπορώ πια να κοιμηθώ. Θα τρελαθώ αν δεν μάθω πως γίνεται να τραγουδάει ο πίθηκος και να παίζει κιθάρα ο κροκόδειλος.

- Αγαπητέ σύντροφε δεν μπορώ να σου πω, μην με πιέζεις, απάντησε εμφανώς μαλακωμένος ο Ριμπακώφ.

***

Όπως όλα τα ωραία πράγματα τελειώνουν, έτσι και η παγκόσμια περιοδεία του «Μεγάλου Τσίρκου της Μόσχας» πλησίαζε προς το τέλος της. Η αυλαία θα έπεφτε στο Μπουένος Άιρες, μετά από μια θριαμβευτική τουρνέ 9 μηνών. Από κει με το «Πρίγκιπας Ορλώφ» θα γύριζαν στον Βλαδιβοστόκ και μετά με τον Υπερσιβηρικό στη Μόσχα.

Οι Αργεντίνοι έσπασαν τα ταμεία του τσίρκου και η La Nación, παρά τη λογοκρισία, μίλησε για «Ρώσικη μαγεία με πιθήκους και κροκόδειλους». Στο ρεστοράν Due Ladroni, ο Βοροντσώφ θα έπαιζε τα ρέστα του. Σε αλκοόλ και σε συναισθήματα.

- Φίλε μου, έχεις μπροστά σου έναν τραγικό άνθρωπο. Πρέπει οπωσδήποτε να μάθω. Πως ένας κροκόδειλος παίζει κιθάρα και ένας πίθηκος τραγουδάει. Σε εκλιπαρώ, Αρτιόμ Μυρώνοβιτς.

Ο άλλος φάνηκε να κάμπτεται. Η τεκίλα είχε νικήσει.

- Αγαπητέ Βιτάλι Σεμιόνοβιτς θα σου πω. Όλα είναι μια οφθαλμαπάτη. Ο πίθηκος απλώς ανοιγοκλείνει το στόμα του. Ο κροκόδειλος τα κάνει όλα. Και παίζει κιθάρα και τραγουδάει.

Ο Βοροντσώφ, το επόμενο πρωί, διακομίστηκε με αεροπλάνο στη Μόσχα. Πέθανε 3 χρόνια αργότερα στο Ψυχιατρείο «Ιβάν Παβλώφ», όπου νοσηλευόταν. Οι τελευταίες λέξεις του ήταν «Πώς;», «Μα πώς;».

ΟΝΟΥΦΡΙΟΣ ΣΚΩΠΤΗΣ

Πηγή: imerodromos.gr