Ο νέος νόμος για τις συλλογικές συμβάσεις

ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΑΠΡΙΛΙΟ

Την «επαναφορά» του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων με νομοθετική ρύθμιση ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας.

Μια σειρά διατάξεων ανοίγει τον δρόμο για τη θωράκιση των συλλογικών συμβάσεων, ωστόσο το θέμα των εργασιακών εξακολουθεί να αποτελεί σημείο τριβής με τους εκπροσώπους των δανειστών.

Για την κατάρτιση του νομοσχεδίου έχει συσταθεί επιτροπή, ενώ την Τετάρτη ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης έχει καλέσει σε διάλογο τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων και της ΓΣΕΕ. Στη συνάντηση με τους κοινωνικούς εταίρους θα συζητηθεί και το δεύτερο νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας για τη σταδιακή επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ (σε δύο δόσεις).

Στόχος του υπουργού Εργασίας είναι τα δύο νομοσχέδια -για τον κατώτατο μισθό και τις συλλογικές συμβάσεις - να πάρουν τον δρόμο για τη Βουλή μέσα στον Απρίλιο. Μία από τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις προβλέπει την επαναφορά του χρόνου της μετενέργειας των συμβάσεων από τους τρεις στους έξι μήνες. Παράλληλα με τις προωθούμενες διατάξεις ρυθμίζεται και το θέμα της «επεκτασιμότητας» των συλλογικών συμβάσεων. Συγκεκριμένα, με απόφαση που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας ο υπουργός μπορεί να επεκτείνει σε όλους τους εργαζομένους του κλάδου συλλογική σύμβαση που δεσμεύει ήδη εργοδότες που απασχολούν το 50% συν ένα των εργαζομένων.

Αναβαθμισμένος θα είναι και ο ρόλος του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), όπου θα επανέλθει η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής (δηλαδή δεν θα απαιτείται η σύμφωνη γνώμη και των δύο μερών). Στις νέες διατάξεις προβλέπεται η ίδρυση Σώματος Εμπειρογνωμόνων που θα παρέχει στους διαιτητές του ΟΜΕΔ στοιχεία για τα ιδιαίτερα οικονομικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης ή και του κλάδου που εξετάζεται. Το προωθούμενο νομοσχέδιο για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις -που παρουσιάζει σήμερα το «Εθνος της Κυριακής»- έχει 17 άρθρα. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

1 Αφορά όλους τους εργαζόμενους
Σχετικά με την έκταση εφαρμογής του νόμου (άρθρο 1) προβλέπεται πως «αφορά όλους όσοι εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιονδήποτε εργοδότη, επιχείρηση, εκμετάλλευση ή υπηρεσία του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα της οικονομίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι εργαζόμενοι στη γεωργία, κτηνοτροφία και συναφείς εργασίας, καθώς και οι κατ' οίκον εργαζόμενοι».

2 Τα είδη των συλλογικών συμβάσεων
Σύμφωνα με το άρθρο 3 τα είδη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας είναι: η εθνική γενική (που αφορά τους εργαζομένους όλης της χώρας), οι κλαδικές, οι επιχειρησιακές, οι ομιλικές συμβάσεις, οι εθνικές ομοιοεπαγγελματικές (αφορούν εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος σε όλη τη χώρα) και οι τοπικές ομοιεπαγγελματικές (αφορούν εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος συγκεκριμένης πόλης ή περιφέρειας).

3 Διαπραγμάτευση και υπογραφή
Στο άρθρο 4 περιγράφεται η διαδικασία των διαπραγματεύσεων και αναφέρεται πως «οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών και οι μεμονωμένοι εργοδότες έχουν δικαίωμα και υποχρέωση να διαπραγματεύονται για την κατάρτιση συλλογικής σύμβασης».

Στο άρθρο 5 καταγράφεται η διαδικασία υπογραφής, η κωδικοποίηση ρυθμίσεων και θέση σε ισχύ της συλλογικής σύμβασης εργασίας. Στο άρθρο 6 επανακαθορίζεται ποιοι μπορούν να συνάψουν συλλογική σύμβαση εργασίας. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως ικανότητα για σύναψη σύμβασης έχουν:

• Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών όλων των βαθμίδων στο πεδίο της δραστηριότητάς τους, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη ρητής προς τούτο πρόβλεψης στο καταστατικό των εργοδοτών.
• Κάθε εργοδότης που απασχολεί πενήντα τουλάχιστον εργαζομένους.
• Για τους εργαζομένους σε δικηγορικά ή συμβολαιογραφικά και άλλα γραφεία η σχετική συλλογική σύμβαση θα υπογράφεται (ή η διαιτητική διαδικασία θα διεξάγεται) μεταξύ της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων και του οικείου ΝΠΔΔ στο οποίο υπάγονται οι εργοδότες.
• Οι εργαζόμενοι -σε περίπτωση που δεν υπάρχουν εργοδοτικές οργανώσεις του κλάδου- από μεμονωμένους εργοδότες, εκπροσωπούνται με κοινό εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο, εφόσον οι εργοδότες καλύπτουν το 50% συν ένα των εργαζομένων στον κλάδο (και μέχρι 10 εργοδότες).

4 Η ισχύς της σύμβασης εργασίας
Στο άρθρο 7 προβλέπεται πως «οι κανονιστικοί όροι της συλλογικής σύμβασης εργασίας έχουν άμεση και αναγκαστική ισχύ. Οι όροι ατομικών συμβάσεων, που αποκλίνουν από τους κανονιστικούς όρους συλλογικών συμβάσεων, είναι επικρατέστεροι εφόσον παρέχουν μεγαλύτερη προστασία στους εργαζομένους.

5 Ποιους δεσμεύουν οι συμβάσεις
Οπως αναφέρεται στο άρθρο 8 οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις καθορίζουν τους ελάχιστους όρους εργασίας που ισχύουν για τους εργαζομένους όλης της χώρας. Στους εργαζομένους αυτούς περιλαμβάνονται και οι εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο, στα ΝΠΔΔ και στους ΟΤΑ.

Οι υπόλοιπες συλλογικές συμβάσεις δεσμεύουν τους εργαζομένους και εργοδότες που είναι μέλη των συμβαλλόμενων συνδικαλιστικών οργανώσεων, τον εργοδότη που συνάπτει συλλογική σύμβαση εργασίας ατομικά και τους εργοδότες που συνάπτουν συλλογική σύμβαση εργασίας με κοινό εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο ή εκπροσώπους.

Εφόσον ο εργοδότης δεσμεύεται από επιχειρησιακή ή ομιλική συλλογική σύμβαση εργασίας, οι κανονιστικοί όροι της ισχύουν υποχρεωτικά και στις εργασιακές σχέσεις όλων των εργαζομένων που απασχολούνται από τον εν λόγω εργοδότη ή όμιλο αντίστοιχα.

6 Για ορισμένο ή αόριστο χρόνο
Οσον αφορά τον χρόνο ισχύος (άρθρο 9) οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας συνάπτονται για ορισμένο ή αόριστο χρόνο. Η διάρκεια της ισχύος δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα έτος. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο θέμα της μετενέργειας. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως «οι κανονιστικοί όροι συλλογικής σύμβασης, που έληξε ή καταγγέλθηκε, εξακολουθούν να ισχύουν για ένα εξάμηνο και εφαρμόζονται και στους εργαζομένους που προσλαμβάνονται στο διάστημα αυτό. Η ως άνω παράταση αναστέλλεται σε περίπτωση προσφυγής στη διαδικασία Μεσολάβησης και Διαιτησίας. Μετά την πάροδο του εξαμήνου οι όροι εργασίας εξκολουθούν να ισχύουν έως ότου λυθεί ή τροποποιηθεί η ατομική σχέση εργασίας».

7 Προσχώρηση και επέκταση εφαρμογής
Το 11 είναι ένα από τα βασικά άρθρα του νομοσχεδίου, που αφορά τη λεγόμενη «επεκτασιμότητα» των συμβάσεων.

Συγκεκριμένα αναφέρεται πως «με απόφαση που εκδίδεται μετά από γνώμη του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, ο υπουργός μπορεί να επεκτείνει και να κηρύξει υποχρεωτική για όλους τους εργαζομένους του κλάδου ή επαγγέλματος συλλογική σύμβαση εργασίας, η οποία δεσμεύει ήδη εργοδότες που απασχολούν το 50% συν ένα των εργαζομένων του κλάδου ή επαγγέλματος. Ειδικότερα η επέκταση ομοιοεπαγγελματικής συλλογικής σύμβασης εργασίας δεσμεύει όλους τους εργαζομένους του επαγγέλματος, ανεξάρτητα από το είδος της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης (με την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 10)».

Παράλληλα προβλέπεται πως «την επέκταση μπορεί να ζητήσει και αρμόδια συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων ή των εργοδοτών με αίτησή της, που υποβάλλει στον υπουργό Εργασίας. Η επέκταση ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του υπουργού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως».

8 Δυνατότητα μονομερούς προσφυγής
Μία από τις κεντρικές ρυθμίσεις που προωθούνται (άρθρα 14 έως και 17) επαναφέρει τη δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) - πρόκειται για ρύθμιση που είχε καταργηθεί. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως «η προσφυγή στη Διαιτησία γίνεται σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων με συμφωνία των μερών. Είναι δυνατή η προσφυγή στη διαιτησία μονομερώς: από οποιοδήποτε μέρος εφόσον το άλλο μέρος αρνήθηκε ή απέρριψε τη μεσολάβηση».

Το εννιαμελές ΔΣ του Οργανισμού θα έχει τριετή θητεία. Θα απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο του ΣΕΒ, έναν της ΓΣΕΒΕΕ, έναν της ΕΣΕΕ κι έναν του ΣΕΤΕ με τους αναπληρωτές τους, τέσσερις εκπροσώπους της ΓΣΕΕ (με τους αναπληρωτές τους), τον πρόεδρο με τον αναπληρωτή του που επιλέγεται με απόφαση των 2/3 των υπολοίπων μελών.

Ο πρόεδρος και ο αναπληρωτής πρέπει να είναι πρόσωπα αναγνωρισμένου κύρους και έμπειρα σε θέματα εργασιακών σχέσεων ή οικονομίας της εργασίας ή του εργατικού δικαίου ή της κοινωνιολογίας της εργασίας. Ως παρατηρητής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, συμμετέχει στο ΔΣ και ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εργασίας.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η διάταξη που προβλέπει την ίδρυση «Σώματος Εμπειρογνωμόνων» που υπάγεται στον ΟΜΕΔ. Ο ανώτατος αριθμός των εμπειρογνωμόνων θα είναι 30. Σε αυτούς θα μπορούν να προσφεύγουν σε κάθε στιγμή της διαδικασίας οι μεσολαβητές ή και οι διαιτητές του Οργανισμού, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα οικονομικά χαρακτηριστικά και στοιχεία της επιχείρησης ή και του κλάδου που εξετάζεται κάθε φορά, για τη λήψη της οριστικής απόφασης.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ 
Πηγή: ethnos.gr