30 εκατ. τον χρόνο η «σοδειά» για τη μαφία του φυτοφάρμακου

ΦΡΕΝΟ ΣΤΙΣ ΛΑΘΡΑΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση γεωργικών φαρμάκων, που ξεκίνησε πιλοτικά τις προηγούμενες μέρες και θα είναι υποχρεωτική από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με βασικό στόχο την ορθολογική τους χρήση, περιλαμβάνεται στα μέτρα που αποβλέπουν στο να περιοριστεί το φαινόμενο της εισαγωγής και εμπορίας λαθραίων, απαγορευμένων και επικίνδυνων φυτοφαρμάκων.

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση γεωργικών φαρμάκων, που ξεκίνησε πιλοτικά τις προηγούμενες μέρες και θα είναι υποχρεωτική από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με βασικό στόχο την ορθολογική τους χρήση, περιλαμβάνεται στα μέτρα που αποβλέπουν στο να περιοριστεί το φαινόμενο της εισαγωγής και εμπορίας λαθραίων, απαγορευμένων και επικίνδυνων φυτοφαρμάκων.

Το φαινόμενο έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, με χαρακτηριστικά μαφίας και τεράστιους τζίρους. Στη χώρα μας αυξήθηκε δραματικά και λόγω της κρίσης, ενώ είναι εντονότερο στις πεδιάδες της Βόρειας Ελλάδας που γειτνιάζουν με τις χώρες εισαγωγής τους, με συνέπειες όχι μόνο για την αγορά, αλλά και πολλαπλάσιες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

Επικίνδυνες τοξικές ενώσεις όπως DDT και παραθείο, απαγορευμένες εδώ και δεκαετίες, έχουν ανιχνευτεί και πάλι σε λίμνες της Κεντρικής Μακεδονίας, αυξημένα υπολείμματα έχουν βρεθεί σε αναλύσεις λαχανικών που κυκλοφορούν στην αγορά, ενώ τεράστιες εκτάσεις με καλλιέργειες έχουν καταστραφεί από τη χρήση απαγορευμένων σκευασμάτων.

Τα παράνομα γεωργικά φάρμακα, συχνά με άγνωστη προέλευση και σύνθεση, εισάγονται από οργανωμένα κυκλώματα, φυλάσσονται σε αποθήκες και προωθούνται από τοπικούς ντίλερ στα... καφενεία των αγροτικών χωριών, ως και στο 1/3 της αξίας των νόμιμων.

Τζίρος 180 εκατ.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ), τουλάχιστον το 15% των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στις ελληνικές γεωργικές καλλιέργειες είναι παράνομα. Σε μια αγορά με ετήσιο τζίρο 170-180 εκατομμυρίων ευρώ, όπως η ελληνική, το ύψος του λαθρεμπορίου προσεγγίζει τα 25-30 εκατομμύρια ευρώ.

Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με τον ΕΣΥΦ, παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης και είναι χαμηλότερο στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου η χρήση παράνομων γεωργικών φαρμάκων προσεγγίζει το 25%, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Europol για το θέμα (2012).

Η έκθεση κάνει λόγο για τζίρους δισεκατομμυρίων, συγκρίνοντάς τους με αυτούς της αγοράς ναρκωτικών. Οπως περιγράφεται, οι οργανωμένες εγκληματικές ομάδες που ελέγχουν το λαθρεμπόριο φυτοφαρμάκων δρουν με τόσο «επαγγελματικό» τρόπο που συχνά οι χονδρέμποροι δεν γνωρίζουν ότι αγοράζουν πλαστά προϊόντα, καθώς πολλές φορές χρησιμοποιούνται ως κάλυψη πλαστογραφημένες ετικέτες και συσκευασίες των γνωστότερων εμπορικών σημάτων.

Πιλοτικά
Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε η πιλοτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης γεωργικών φαρμάκων, ενός μέτρου που θεσπίστηκε με απόφαση του προηγούμενου αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Πάρι Κουκουλόπουλου, τον Οκτώβριο του 2014.

Μετά την ολοκλήρωση του ψηφιακού μητρώου των συνταγογράφων, δόθηκε σε χρήση η ηλεκτρονική εφαρμογή «Συνταγές χρήσης γεωργικών φαρμάκων» στην ιστοσελίδα του υπουργείου.

Μέχρι τις 27 Αυγούστου οι συνταγογράφοι και επαγγελματίες χρήστες των γεωργικών φαρμάκων θα χρησιμοποιούν προαιρετικά το πρόγραμμα, με στόχο την εξοικείωσή τους και την υποβολή σχολίων για τη βελτίωση της υπηρεσίας.

Από τις 28 Αυγούστου η ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα είναι υποχρεωτική για κάθε πώληση γεωργικού φαρμάκου.

Συνταγογράφοι θα είναι, ως επί το πλείστον, οι γεωπόνοι των καταστημάτων πώλησης των σκευασμάτων.

Το πρόγραμμα συμπληρώνει την ηλεκτρονική καταγραφή πώλησης φυτοφαρμάκων, το οποίο βρίσκεται ήδη σε ισχύ, σε on line σύνδεση με την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου.

Oπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, πέρα από την ορθή χρήση των φυτοφαρμάκων (σωστή δοσολογία, τρόπος - χρόνος παρέμβασης κ.ά.), θα συμβάλει και στον περιορισμό της εισαγωγής και χρήσης παράνομων σκευασμάτων.

ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΜΕ ΚΑΕ ΔΥΝΑΤΟ ΤΡΟΠΟ
Από Κίνα μέσω Τουρκίας φτάνουν να πωλούνται σε... μπουγατσατζίδικα

Η κατάσχεση 80 λίτρων παράνομων φυτοφαρμάκων, που ήταν κρυμμένα κάτω από χαρτιά υγείας σε ΙΧ αυτοκίνητο, το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Ορμένιο του Εβρου, ήταν σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τους τόνους λαθραίων σκευασμάτων που εισάγονται κάθε χρόνο.

Με χώρα παρασκευής κυρίως την Κίνα, φτάνουν στην Ελλάδα είτε με πλοία είτε οδικώς, μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας. Ευκολότερη είναι η εισαγωγή από Βουλγαρία, λόγω της απουσίας τελωνειακών ελέγχων, ενώ από την Τουρκία συχνά περνούν φορτωμένα σε σχεδίες, μέσω του ποταμού Εβρου. Φυλάσσονται σε αποθήκες στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία και διανέμονται στους παραγωγούς μέσω των κατά τόπους συνεργατών. Πολλές φορές, αγρότες μεταβαίνουν οι ίδιοι στις γειτονικές χώρες για να προμηθευτούν τα φυτοφάρμακα της καλλιεργητικής σεζόν, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις καταστημάτων άσχετων με το αντικείμενο, με «καβάντζες» τέτοιων σκευασμάτων.

«Ακρες» στα κυκλώματα
«Αν κάποιος έχει «άκρες» στα κυκλώματα αυτά, φέρνει στο μαγαζί του και πουλάει. Υπάρχουν καταστήματα χρωμάτων, βενζινάδικα, ενώ έχει εντοπιστεί ακόμα και ένα... μπουγατσατζίδικο σε αγροτική περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας με τέτοια παράλληλη δραστηριότητα», είπε στην «Οικονομία» γεωπόνος με πολυετή εμπειρία στην ελληνική ύπαιθρο.

Παράνομο φυτοφάρμακο είναι αυτό που δεν έχει πάρει έγκριση από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ή δεν έχει ετικέτα με τη σύνθεση και τις οδηγίες χρήσης γραμμένες στα ελληνικά.

Επομένως, παράνομο θεωρείται και ένα σκεύασμα που κυκλοφορεί νόμιμα στην Ελλάδα, αλλά έχει εισαχθεί από την τουρκική αγορά, με τουρκική ετικέτα. Επίσης, εισάγονται φυτοφάρμακα εγκεκριμένα σε άλλες χώρες, αλλά εκτός λίστας του ελληνικού υπουργείου, καθώς και σκευάσματα τελείως άγνωστης προέλευσης και σύνθεσης, ακόμα και χύμα, σε δοχεία και πλαστικές συσκευασίες χωρίς ετικέτες.

«Διακινούνται συσκευασίες χονδρικής από άσχετους ανθρώπους, σε τσουβάλια, δοχεία και σακούλες, χωρίς να αναφέρεται η προέλευση, η σύσταση και η χρήση. Είναι μια πρακτική που υπονομεύει το περιβάλλον, υποβαθμίζει τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα και την ελληνική οικονομία. Εχουμε πολλές επιστροφές λόγω υπολειμματικότητας από Ρωσία και ΕΕ», είπε στην «Οικονομία» ο πρόεδρος του Γεωπονικού Συλλόγου Μακεδονίας - Θράκης, Γρηγόρης Νικολαΐδης.

ΠΑΡΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ
DDT και παραθείο ανιχνεύτηκαν σε Κερκίνη, Βόλβη και Δοϊράνη

Υπολείμματα φυτοφαρμάκων η χρήση των οποίων έχει απαγορευτεί στην Ελλάδα ακόμη και 40 χρόνια πριν ανίχνευσαν επιστήμονες του ΑΠΘ σε δείγματα επιφανειακών νερών και ιζημάτων τριών λιμνών της Βόρειας Ελλάδας (Κερκίνη Σερρών, Βόλβη Θεσσαλονίκης, Δοϊράνη Κιλκίς). Μεταξύ αυτών βρέθηκε το εξαιρετικά επικίνδυνο DDT, που χρησιμοποιούνταν παλιότερα ως εντομοκτόνο κατά της ελονοσίας και έχει απαγορευτεί από τη δεκαετία του '70, καθώς και παραθείο, που έχει απαγορευτεί από το 2002.

«Τα παράνομα φυτοφάρμακα τα βρίσκουμε στα νερά μας, στα φρούτα και στα λαχανικά μας», λέει στην «Οικονομία» ο κ. Κωνσταντίνος Φυτιάνος, καθηγητής Χημείας στο ΑΠΘ και επικεφαλής της συγκεκριμένης έρευνας που έγινε το 2012. Σε παλιότερη έρευνα του ίδιου, το 2007, είχαν ανιχνευτεί υπολείμματα φυτοφαρμάκων στο 28% των δειγμάτων ελληνικών λαχανικών και στο 96% αυτών βρέθηκαν και απαγορευμένα φυτοφάρμακα. Η γραμμή καταγγελιών που λειτουργεί ο ΕΣΥΦ για την καταγραφή των κρουσμάτων δέχεται κατά μέσο όρο 15 ως 20 κλήσεις κατ' έτος. Οι καταγγελίες προωθούνται άμεσα στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (Τμήμα Γεωργικών Φαρμάκων) και από εκεί στις κατά τόπους διευθύνσεις προς διερεύνηση.

Μπαράζ ελέγχων
Υπάλληλοι του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Θεσσαλονίκης πραγματοποιούν συνεχείς ελέγχους στις αγροτικές περιοχές, ζητώντας από τους παραγωγούς τιμολόγια αγοράς φυτοφαρμάκων, ημερολόγια ψεκασμών και άλλα στοιχεία. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί χρήση απαγορευμένου φυτοφαρμάκου, οι ποινές είναι εξοντωτικές και σε πολλά επίπεδα: Προβλέπεται πρόστιμο από 1.000 έως και 100.000 ευρώ, ποινική δίωξη για τον παραβάτη, εμπλοκή του ΣΔΟΕ για τους διαφυγόντες δασμούς και φόρους, αναστολή χορήγησης μέρους της επιδότησης και υποχρέωση του παραγωγού να στείλει πίσω το παράνομο προϊόν ή να το καταστρέψει με δικό του κόστος.

«Το φυτοφάρμακο αντιπροσωπεύει ένα 7% έως 10% του συνολικού κόστους της παραγωγικής διαδικασίας. Το όφελος από το να το αγοράσει κάποιος φθηνότερα είναι πολύ μικρό αν αναλογιστεί τις κυρώσεις, αλλά και τον στιγματισμό του στην τοπική κοινωνία σε περίπτωση εντοπισμού. Πολλές φορές αποδεικνύεται και ακριβότερο, αφού προκαλεί καταστροφές», είπε στην «Οικονομία» ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Ποιοτικού Ελέγχου Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, Δημήτρης Βαφειάδης.

Τον Αύγουστο του 2007 καταστράφηκαν καλλιέργειες βαμβακιού και ρυζιού στην περιοχή της Χαλάστρας Θεσσαλονίκης, όταν έγινε ψεκασμός με παράνομο φυτοφάρμακο που αναμείχθηκε με εγκεκριμένο.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ

Πηγή: ethnos.gr