Ο καφές της αλληλεγγύης σαρώνει την Ελλάδα - "Ένας καφές σε περιμένει"

Ο "καφές της αλληλεγγύης" ταξιδεύει στην Ελλάδα. Ποιοι κρύβονται πίσω από την εναλλακτική πρωτοβουλία και ποιο το προφίλ των ανθρώπων που παίρνουν "δειλά την απόδειξη που... περιμένει".

Συχνά κάθονται σε διπλανά τραπέζια. Ο ένας έχει κεράσει τον καφέ του άλλου, όμως κανείς δεν το γνωρίζει και δεν γνωρίζονται προσωπικά. Άνθρωποι που συχνάζουν στα ίδια καφενεία, στην ίδια γειτονιά, στα ίδια στέκια. Οι μεν δεν έχουν χρήματα και οι δε προπληρώνουν, ώστε οι συνάνθρωποί τους «ενός κατώτερου Θεού» να έχουν πρόσβαση στις μικρές απολαύσεις της ζωής που τούς στέρησε η κρίση και η ανεργία.
Πρόκειται για την κίνηση «ένας καφές σε περιμένει», πολύ παλιά και αρκετά διαδεδομένη στην Ιταλία που τα τελευταία χρόνια έχει επεκταθεί σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο. Τελευταία στάση, η Ελλάδα.

Στη χώρα μας διαδόθηκε με πρωτοβουλία του περιοδικού των αστέγων "Σχεδία" και πλέον 40 καταστήματα στην Αθήνα και άλλα τόσα σε σχεδόν 30 πόλεις, συμμετέχουν στο δίκτυο καταστημάτων που προωθούν τον καφέ της αλληλεγγύης.

Συγκεκριμένα η εναλλακτική πρωτοβουλία, που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2013, επεκτάθηκε πέρα από την Αττική, σε Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά, Σητεία, Ορεστιάδα, Μυτιλήνη, Αίγινα, Αλεξανδρούπολη, Άνδρο, Άρτα, Βέροια, Γρεβενά, Ερέτρια, Ζάκυνθο, Καστοριά, Κατερίνη, Κιλκίς, Κομοτηνή, Κω, Λάρισα, Μεσολόγγι, Νάουσα, Ναύπλιο, Ρόδο, Σάμο, Σέρρες, Φλώρινα και Χαλκιδική.
Το γύρο της Ελλάδας κάνει ο καφές της αλληλεγγύης
Όσο για την ανταπόκριση του κόσμου, το WE του ΝΕWS 247 συνομίλησε με ιδιοκτήτες καφέ σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κρήτη,προκειμένου να αντιληφθούμε πώς αγκαλιάστηκε η πρωτοβουλία.
Το πρώτο καφέ στην Αθήνα που άνοιξε την αγκαλιά του στον καφέ της αλληλεγγύης ήταν το Συνεργατικό καφενείο (Τριών Ιεραρχών 21, Θησείο).
«Υπάρχει ανταπόκριση και από τις δύο πλευρές», λέει η υπεύθυνη του καταστήματος όπου μπορείς με 1,5 ευρώ να κεράσεις συνανθρώπους σου έναν καφέ της επιθυμίας τους. Καθημερινά, αναφέρει, υπάρχουν 5-6 άτομα συνήθως που προπληρώνουν κάποιο καφέ, αν και δεν είναι δεδομένη η ζήτηση. «Άνθρωποι που είτε μένουν σε διάφορες στέγες και ξενώνες του δήμου Αθηναίων ή άλλοι που έχουν μεν σπίτι, άλλα όχι την οικονομική δυνατότητα για έναν καφέ, 30αρηδες άνεργοι μέχρι και συνταξιούχοι που πλέον έχουν γίνει θαμώνες και ξέρουμε και τι καφέ πίνουν είναι οι άνθρωποι που αναζητούν το εν λόγω κέρασμα».
Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη το πρώτο μαγαζί που συμμετείχε στην πρωτοβουλία της Σχεδίας και ένα απ’ αυτά που συμμετέχουν στο εκεί δίκτυο είναι το παραδοσιακό καφενείο Χαΐνης, στην Κάτω Τούμπα. «Κρύβει μια είδους ταπεινότητα και απ’ αυτόν που αφήνει χρήματα και απ’ αυτόν που έρχεται να πιει έναν κερασμένο καφέ η πρωτοβουλία», λέει ο Χρήστος, ιδιοκτήτης του καταστήματος. «Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν έρθει στο μαγαζί  μόνο για να προπληρώσουν καφέδες, χωρίς να καθίσουν», αναφέρει.
Ιδιαίτερα αυξημένη ήταν η προσφορά τα φετινά Χριστούγεννα, ενώ υπάρχουν μέρες, που δεν καταναλώνονται οι καφέδες που έχουν προπληρωθεί. «Ωστόσο, τις επόμενες ημέρες καταναλώνονται», συμπληρώνει, ενώ «κάθε Σάββατο πηγαίνει πλέον μια τακτική παρέα στο μαγαζί. Είναι άνθρωποι που τρέφονται σε συσσίτια, νεαροί που δεν έχουν δουλειά, άλλοι που έχουν στέγη αλλά όχι χρήματα και γι’ αυτούς αποτελεί μια ευκαιρία να βγουν από το σπίτι. Σπάνια δηλαδή άτομα που αναμοχλεύουν κάδους απορριμμάτων για τα προς το ζην, θα μπουν στο μαγαζί μας για να ζητήσουν κάτι από το μπαρ».
Πάντως όπως ο ίδιος εξηγεί: «Δεν υπάρχει η σκέψη και η αίσθηση ότι έρχεται κάποιος εδώ για να επωφεληθεί της κατάστασης, ενώ είχε πάψει νωρίτερα λόγω οικονομικών δυσκολιών» και σημειώνει ότι «παλιά έβλεπες παρέες των πέντε ατόμων αλλά στην πορεία και λόγω κρίσης, οι παρέες άρχισαν να διαλύονται. Τώρα που ξέρουν ότι μπορούν να πιούν και ένα καφέ δωρεάν έχουν αρχίσει και ξαναγίνονται παρέες των πέντε ατόμων».
«Η φιλοσοφία του καφέ που σε περιμένει είναι να καθίσεις στο μαγαζί», άλλωστε αναφέρει ο ιδιοκτήτης του Χαΐνη, όπου συχνάζουν κυρίως νέοι άνθρωποι ηλικίας 25-45 ετών και το κλίμα είναι αρκετά οικογενειακό.
«Η διαδικασία είναι πολύ απλή και διακριτική». Κάποιος πληρώνει και η απόδειξη κρεμιέται σε ένα πίνακα. Αυτός που θα έρθει για το κέρασμα κανονικά θα πάρει την απόδειξη, αν και όπως αναφέρει ο ιδιοκτήτης, «πλέον τους ξέρουμε και το κάνουμε εμείς διακριτικά. Έτσι ούτε αυτός που πληρώνει ξέρει ποιον κερνάει ούτε το αντίστροφο ακόμα και αν τύχει να βρίσκονται την ίδια ώρα στο μαγαζί και να κάθονται δίπλα», προσθέτει.
Ένας καφές σε περιμένει!

Για πελάτες σε αναμονή έχουμε ακούσει. Για επιβάτες σε αναμονή επίσης. Αλλά για καφέ σε αναμονή;  Κι, όμως, υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα, το τελευταίο χρονικό διάστημα αυτός ο καφές που… περιμένει κατακτά πολλές χώρες του κόσμου ως μια πράξη αγάπης και αλληλεγγύης προς τους συνανθρώπους μας που δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν ακόμα κι αυτή την τόσο ταπεινή και απλή συνήθεια: Μια τζούρα καφέ!

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Ο «καφές που περιμένει» («suspended coffee» είναι ο όρος στα αγγλικά και «caffé sospeso» στα ιταλικά) είναι ένας καφές που προπληρώνεται από κάποιον πελάτη ενός καφενείου ή μιας καφετέριας, ανώνυμα, για να καταναλωθεί αργότερα από κάποιον άλλον συμπολίτη μας  που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να τον πληρώσει ο ίδιος. 

Από τη Νάπολη στη Μελβούρνη

Η ιστορία του «καφέ που περιμένει»  ξεκίνησε στα εργατικά καφέ της Νάπολης, στη Νότια Ιταλία, πριν από περίπου εκατό χρόνια και έγινε γνωστή με το όνομα «caffé sospeso». Μεταπολεμικά,  η παράδοση του «καφέ σε αναμονή» αποδυναμώθηκε, για να ξαναεμφανιστεί στη Νάπολη πριν από δέκα χρόνια. Λέγεται μάλιστα ότι ο πρόεδρος της τοπικής και φημισμένης πρώην ομάδας του Μαραντόνα πληρώνει δέκα καφέδες σε αναμονή μετά από κάθε νίκη της ομάδας του! Βουλγαρία, Αυστραλία, Ρωσία είναι οι χώρες που ακολούθησαν. Τους τελευταίους μήνες η πρωτοβουλία εξαπλώνεται με πολύ γοργό ρυθμό σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου. Αυτή τη στιγμή είναι επισήμως καταγεγραμμένες 162 επιχειρήσεις σε 17 χώρες και 112 πόλεις, οι οποίες συμμετέχουν στο δίκτυο των καφέδων που μας περιμένουν.

Ο καφές της «σχεδίας»

Η «σχεδία» εδώ και αρκετές εβδομάδες έχει έρθει σε επαφή με ανθρώπους (ιδιώτες και ιδιοκτήτες χώρων εστίασης) του εξωτερικού που προωθούν, με τον έναν ή άλλον τρόπο, την ιδέα του καφέ αυτού με τα τόσο έντονα χαρακτηριστικά αλληλεγγύης.

Φυσικά, ήρθαμε και σε επαφή με έλληνες ιδιοκτήτες καφέ, βολιδοσκοπώντας τις προθέσεις τους. Αν, δηλαδή, και κατά πόσο είναι δεκτικοί να μπουν οι ίδιοι και τα μαγαζιά τους σε ένα αντίστοιχο δίκτυο στην Ελλάδα.

Πρόθεσή μας ήταν –με τις ελάχιστες δυνάμεις που έχουμε– να κινητοποιήσουμε την ελληνική κοινωνία για να αναπτυχθεί ένα δίκτυο «καφέδων που περιμένουν» και στη χώρα μας. 

Στόχος μας δεν είναι να δημιουργήσουμε εστίες… «καφέδων που θα περιμένουν» αποκλειστικά και μόνο τους πωλητές της «σχεδίας», αλλά θα είναι εκεί διαθέσιμοι προς όλους εκείνους που πραγματικά δεν έχουν άλλο τρόπο για ένα καφεδάκι.

Ένας άλλος –όχι ασήμαντος- στόχος είναι μέσα από αυτή τη διαδικασία να ενισχυθούν και κάποιες μικρές επιχειρήσεις, όχι μόνο του κέντρου της Αθήνας, αλλά και πολύπαθων περιοχών εκτός κέντρου. Άλλωστε, η ενίσχυση μικρών, τοπικών επιχειρήσεων είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φιλοσοφίας του κινήματος του caffé sospeso, από τα πρώτα του κιόλας βήματα (ασχέτως, αν κάποιες μεγάλες εταιρείες σήμερα προσπαθούν να το εντάξουν στις επικοινωνιακές τους πρακτικές…). Είναι μια καλή ευκαιρία να μείνουν ζωντανά τα καφενεία ή καφετέριες της γειτονιάς και ν’ αποκτήσουν και πάλι το συνοικιακό και παρεΐστικο χαρακτήρα τους.

Αυτοκόλλητο & επικοινωνία

Στους χώρους που είναι στο δίκτυο των «καφέδων που περιμένουν» θα υπάρχει ένα αυτοκόλλητο που θα υποδηλώνει τη συμμετοχή σε αυτό το ξεχωριστό δίκτυο αλληλεγγύης («Ενας καφές σε περιμένει» και το λογότυπο της «σχεδίας»). 

Για κάθε νέο μέλος που θα προστίθεται θα γίνεται σχετική ανάρτηση στη σελίδα της «σχεδίας» στο facebook, αλλά και στην επίσημη ιστοσελίδα της «σχεδίας», όπου θα υπάρχει ειδική θεματική.

Έκπτωση 35%

Το μόνο αίτημα που απευθύνουμε προς τα καταστήματα είναι μια έκπτωση της τάξης του 35% για τον καφέ που θα περιμένει (όχι δηλαδή, για τον πρώτο που πίνει ο ίδιος ο πελάτης, αλλά για τον κερασμένο). Συνήθως, κάπου εκεί είναι και η έκπτωση που κάνουν τα καταστήματα για τους καφέδες που είναι «για έξω». 

Κανένα κατάστημα δεν μας έχει αρνηθεί. Αντιθέτως!

Οπότε, αν κάποιος θέλει να βάλει… έναν καφέ να περιμένει, θα τον πληρώσει κατά 35% φθηνότερα σε σχέση με την αναγραφόμενη στον τιμοκατάλογο τιμή. 

Απόδειξη & πίνακας

Για κάθε «καφέ που περιμένει» που πληρώνεται, ο καταστηματάρχης θα πρέπει να κόβει την αντίστοιχη απόδειξη και να την τοποθετεί σε εμφανές σημείο (σε βάζο, πίνακα κ.λπ.) ή να αναγράφεται η συναλλαγή σε έναν πίνακα. Ετσι, θα γνωρίζουν όλοι τη συναλλαγή και, βεβαίως, την ύπαρξη του «καφέ που περιμένει».  

Η αξία της καλής πίστης

Ένα μείζον ζήτημα, που μας απασχολεί από την αρχή είναι αυτό της μεταχείρισης των ανθρώπων που αναζητούν τον «καφέ που περιμένει». Είναι κυρίαρχο μέλημα να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι των καταστημάτων που συμμετέχουν στην κίνηση αυτή θα φέρονται με τον ανάλογο σεβασμό στους άπορους και άστεγους συμπολίτες μας και φυσικά θα τους παρέχουν τον καφέ τους ή ό,τι άλλο έχει συμφωνηθεί και βεβαίως, προπληρωθεί. 

Το εγχείρημα βασίζεται στην ειλικρινή διάθεση και επιθυμία συμπολιτών μας να σταθούν μέσα από μια τόση απλή διαδικασία (ένα κέρασμα!) δίπλα σε εκείνους που βιώνουν τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι καταστηματάρχες στην πραγματικότητα είναι κοινωνοί της επιθυμίας κάποιων πελατών τους να κεράσουν έναν καφέ έναν ανώνυμο συμπολίτη τους.

Μίκα Κοντορούση
Πηγή: News247.gr